장음표시 사용
391쪽
Guotiens sub conditione mulieri legatur si non nupseris,seius fideicommissum sit,ut Tisio restituat nubat:commode atuitur, O si nupserit legatum eam petere postse, es non esse cogenda deicommiuom praestare.
Cui nihil obstat Li . de legatis 3. quamuis dicat uxore rogatam alii restituere legatum,quod ei relictum est, sub coditione si non nupserit,etiam si remissa ea conditione nupserit, fideicommistum alii praestare cogendum: quoniam ut statim
respondet, ibi non sint relictum fideicommissum sub contraria conditione, si nuberet ut in hac l. 22. sed vel pure, vel sub eadem qua legatum conditione, si non nuberet, ut hic rectὰ Accursius notat, vel sub alia conditione, itaque in specie d.l. I . non perdit mulier legatum per causam fideicomissi quod conditionem viduitatis non impleuerit, sed quod Se parendo conditionisi dem fideicommissio fuerit obnoxia mulier.
Si duobuι res coniunctim l gausit quamuis alter in rerum natura non fueris alteri solam partem deberi puto verum esse heres adiecto ei nomine cuiusdam qui heres non sit are damnatus , totum legatu debet : nam duos ex heredibus suis nominatim quis damnasset, craher hereditatem no adisset qui adissu totum deberet, si pars eius qui non adisset,ad eum qui ari set,peruenerit:si Titio seposthumis legarum sit, non nato posthumo totam Tisius vindicabis ,sed tisi remor Titio es pos hamis viriles partes dari voluisset: istam legatum Diio
debetur,non nato posthumo. Aduersari videtur L33.de condict. indebit. quonia in hac specie legis 33. negat condictionem locu habere, si in alea tua aedificauero meis sumptibus,& tu aedes possideas, ut hic quo que ponitur heres aedificalle in area domus tibi per fideicommissum relictae,& te possidere qdes ab herede heredis tibi traditas ex causa fideicomissi, nulla habita ratione, sumptuu factoruin tefectione doni', nulla eo nomine facta cie ductione. At ut respondeam non de condictione incerti, puta pecuis Dissiliet oste
392쪽
nix expense in extructionem domus, cui locus non est, qina nullum, ut ait explicanda enim tota ea lex negotium in eam rem cotractum inser eum qui aedificavit S: cum qui possidet aedes,& de eadem condictione certi,non de condictione an- certi etiam accipienda regula est,quq proponitur in i .ex qua bus causis.de condictione indebiti.
Nec obstat quicquam, ut eadem i. 33. ostendit si dicas condictioni certi tantum locum esse,si quis per errorem indebitam pecuniam soluit, quia hic, qui per errore indebita pecunia soluit,hoc ipso quod soluit ι calter vicissim,cui soluit hoc ipso quod accipit,quasi creditor,aliquid negotii gerit,ideoq;& is qui soluit,quasi ex contractu teneri, dicitur quasi ex mu- sui datione.l. 3.is quoque,de oblig. & actionibus.
Se fundum pre deicommissum rebictum unus ex heredibus excus
reuo secundum reditum eius fundi mercatus is propter as alie moereditanum praesinte se adsignante eo, cu de commissum debeba- νον elacu non fundum sedpretium eius restuaι deberi Margestus --tat si fundum restituere malit heres .audiendum μι Τιmo abanus,si Titio pecunia legata fuerit ese eius fideicommissum ut alienum siν usimanumiιιeret,nec domnos eum vendere velit:.nihilominus legatam
rapiet quia per eum non stat quominus sideicommissum praester, nam i etsi mortuus fuissetferuus a legato non Fummoueresur. Neque obstat l. fideiussor,f.pen .de pignoribus, que de se scriptione loquitur non de obsignatione, nuda subscriptio pro consensu habetur,ut l. sicut.3. non videtur.l. Titius. s. vlti. quibus modis pignus vel hypotheca, subscribere plus est σα obsignare,iure praetorio in testamentis requiruntur signa testium iure conititutionum id est ex constitutionibus princi- .pum, quae hoc amplius rari praetorio, adiecerunt, exiguntutetiam subsisaptiones, plus igitur est subscriptio quam signa vel sigillum signum est nuda annuli impressio, subscriptio est relatio breuis rei gestae vi No. ras.c. Io. 6. extra de fide instrinexcepta nimirum hoc modo. l. Titius instrumeto emptionis venditionis fundi contractae inter illu M illum pretio couenis in a eos centum lubens proprio chirographo subscripsi.
393쪽
sta es si simus iste a Sempronio heres institutus sit, eamque hereis di atem,posteaquam ex testamentostraru ad libertatem peruenerat, adierit, hereditatis quoque aestimationem heredes fratris sororietus praestare debent. quiasi manumisses no esset ussu mulieris adire eam potuisseisivera viueotesilio Sempronius decesserit, hereditas ineauias fideicommisit non deduceretuν, quippe ab ipse Iio adire iussus hereditatem, i adquireret. . Neque vero iis quae proponuntur hoc loco,quidquam ob - . stant leges,l.heres & l .seq. S. I. qui & a quibus manu. & I. u. de manu,quς negant abscise & indistincto libertata valere,&ex interpret. Ide Fulg.quo nullus est ingenuus magis in dirim dis controuersiis iuris nostri,non est veritus assirmare,dissici. te aut pene impossibile esse iis legibus respondere, res tamen omnis explicabitur dilucide,& vere si di cas in arbitrio esse fideicommissarii vel ut summo iure agat cum heredibus hereis dis scripιi, vel humanius, id est, ut vel seruum petat sibi restitui,omni modo, quasi non peruenerit ad libertatem ut in d.ll velut aestimatione serui contentus sit, quae humanior sententia hoc confirmat aperte. l.si quis inquilinos I 2. I.de legatis r.&. similis clectio, similis potestas eligendi rem, aut pretiuetiam donatori datur ab eodem Iuliano,reuocata donatione Causa mortis, conualescentia donatoris in specie legis I9. adhibita L39. de mortis causa donat.
Pol daobus heredibas decem dare iussus es, o fundum sibi ha-
. bene υerius eβ,inconditionem sicindere non risiit , ne etiam legatum findatur igitur quamμὴ altera quinque dedent, nustam parie fundimindicabit :nisiasteri quoque adeunte hereditatem reliqua quinque numerauerit. auι 1 o omittente hereditatem et,quisolus adieris here. ditatem,tota decem dederit.
Verum obstat l. pen. hoc titu. de condit. quo lex ait fundo legato
394쪽
legato Τitio sub eo ditione si Symphoro & Ianuario Centum dederit, mortuo Symphoro ante moram Titii ait, Titium Ianuario partem dimidiam dantem, puta quinquaginta, partem dimidiam fundi consequi, legatum ergo scindi, atque
Et breuiter dicendum est, inlita specie l. pen. ideo scindic5ditionem legati, quia nihil ex persona defuncti Symphori
ad Ianuarium transit,cuius scilicet ratione solida cc nisi Ianuario dare oporterc.Nec enim Symphorus aut Ianuarius hcredes aut collegatarii erant, ij qui b.aliquid dandum est coditionis implendae causia,nequc legatarii sunt, nequc fidei commissarii .l. s.& 6. si quis omissa causa test. & ubi scinditur conditio legati,necesse est etiam scindi legatum , & contra, at in specie huius legis 23. duo illi,quibus legatarius Io. dare iubCtur,coheredes sunt, qua ratione fit ut uno omittente hereditatem, alter habeat assem id est totam hereditatem iure adcrescendi, cum onere scilicet praestand legati totius, δί consequenter igitur cadem ratione fit, ut 1 conditio in cius persona solidum debeat expleri. l.Thais. 3. Stichus .de fid cico .libertat. denique ut legatu nor'cinditur,neque conditio scinditur, & contra ubi legatum scinditur, SI conditio quoque scinditur quod valde notandum.
. per seruum.de atruirendo rerum dominis.
Si unus ex dominuseruo communi pecuniam donauit in potestate
domini est, quemadmodum Ieruo communi pecuniam donet, nu bihoc soli; egent,ut ealaretur a siuis rationibus se in peculi emisit manebii eiusdem domini proprietas , si vero eo modo pecuniam seruo comunι donauerit,quomodo alienisseruis donareselemus, et sectorum communis proportione,quam inseruo habebunt. Nihil autem huic sententiat obstant leges,quas obiicit Ac Cursius. l. verv. g.si scruo. pro socio S l. Plaut. ad i. Falcid. quia de legato loquuntur,seruo communi relicto sine libertate ab uno ex dominis,Iulianus autem hoc loco non loquitur de legato,sed de donatione inter vivos, facta ab uno ex dominis seruo comuni,& alia est ratio legati longe alia donationis inter vivos,donatio statim valet, quasi facta seruo comuni hoc posteriore casu viue te scilicet utroq; domino, legatum Valeta morte testatoris domu,quasi relictu seruo alieno, id est seruo
395쪽
domini superstitis non quasi relictum seruo communi. valet, inquam,ut ait lex,uerum propter partem supelistitis, non propter communionem,Vel societatem, quae superstiti in eo se uo post mortem alterius domini intercedere coepit,inter heredem defuncti domini & dominum superstitem.
Cum rem promittendi eiussori sevo heres exstitis, obligati de
inforta perimitum quid ergo est ranquam a reo debitum petatur, es exceptionesi eiussera competente Us uerit:isfactum replicasio dari debebit,aut doti mali proderit. . Obserua autem Iulianum qui & Sabinianus fuit, non Proculianus,hac in re quod maxime notandum, nec notatur L men vulgo,non sequi opinionem Proculi, qui ut refertut i nI.9r. de solutionibus. hne.existimauit, confundi quidem deperimi obligationem fideiussoriam, si fideiussor roo principali heres extitisset : non etiam econuerso, si reus principalis fideiussori, cuius opinio improbata est, nihil enim refert uter viti heres exstitit debitor fideiussori,an fideiussor debitori.
Euidenter enim iniquismum es preficere rei iudicata exceptionem ei conIra quem iudicatum est. Si quis autem sententiae huius I.opponat l. consilio .3.cum dementis.de curatore furiosi.' . Dicito exceptionem rei iudicatae condemnato proficere, si ex causa iudicii aliquid praestiterit, aut soluetit, & alio eodem vel altero iterum eiusdem rei nomine conueniatur vi l. 7. g. plane hoc tit. I 3.Vi bonorum rapto .l .penuit.& viti nautae caupones stabularit,proficere,inquam tunc exceptionem rei iudicatae, non quidem simpliciter, sed exceptionem rei rudicatae&solutae, at si is qui condemnatus est, nihil aduersario praestiterit,ut si iudicatum sit, actoris rem non esse, eXceptionem rei iudicatae ei non proficere, si ab eodem vel ab alio.
396쪽
Rursus si quis opponat. l. 4. C.depositi.*iae condemnatum actione depositi,ut pecuniam depositam, quam in usus
suos conuerterat,restituere nec codem natum etiam in usuras,in quas condemnari poterat officio iudicis, quod pecuniam depositam in usus tuos conuertisset,si iterum usurarumn Omlne,eadem actione conueniatur,se tueri posse exceptione rei iudicatς quod iudicatu sit,de sorte tatu, nihil de usuris. Dicito, exceptionem rei iudicatae condemnato proficere, quatenus condemnatus est,quatenus vero condemnatus noest, proficere,si id in quo condemnatus non est, ex condenatione tantum officio iudicis debere coeperit, non etiam debuerit,ex propria obligatione quadam: quia in eo,in quo nocondemnatur,pro absoluto habetur,ut in specie d.l 4. de l. in bonae fidei.C.de usuris.I. 4.qui per collusionem. g.vit. infra de acti .empl. l.Vltim. eo quod certo loco. Denique proficit 'Condemnatio reo quatenus minor dc mitior est,quatenusvl- leuar,non quatenus premit dc urget.
lem enιm exceptrone υιιsed potιι soluere, Φt mecum mandaιι iudi- eis ageret Meiussori rata insito me exceptio dari debet, interest enim eius,pecunιam retι nere totι- quam solutam stipularon a reo repetere
si ex duobus qui apud testimorant m vrginu .aher ne ab eo peteres, quιnque rabι dederit .velpromisieriti nee atier liberabitur,o si ab ali ro quιndecim petere ιnstitueris.nusta exceptione summoueris, rei qua autem quinque si a prior deiussore petere institueris, doti mau exce-Πιonesummoueris.
Valde turbat Accumum .i Stichum. g. penulti de solutio nibtis, quae similem exceptionem admittit, S probat, credi tore vitio de culpa sua a debitore,iudicio superato, ac postea agete contra mandatore, cuius mandatu debitori pecuniam crediderat,nc pe hanc exceptione quod vitio creditoris acciderit,ut reus principalis iudicio solueretur,atq; adeo ut actionem ad eum mandatori cedere no possit,in specie g. pen. bsceXcoptio admittitur,cur non de in specie huius legis idimissis
397쪽
Accursit rationibus aut mendis, quae etiam varia,incerta, S improbabilia sunt, de a doctoribus satis superque vexata,rem omnem ita discindo dc perspicue .admodum, sivitio creditoris acciderit, ut cedere mandatori non possit actioni Sus suis apud debitore principalem, ut puta si plus petendo, causa ceciderit, uti.Titio lo .F.vit. de conditionibus &demostrationibus,t. si de comum, si seruitus Vindicetur, sane hoc casu creditorem mandator submouebit cxceptione, supra dicta qui est casus supra d. f.pen .at,qui est casus posterioris partis huius legis is . si creditor sua sponte & libera volutate unum ex fideia iussoribus, vel mandatori b. liberauerit, pacto conuento, neCliberare etiam voluerit alterum, iniquissimum est,repclli eu, quod actionem cedere no possit ei quem liberairat, cur enim ei non liceat, liberali essi' erga unum, illiberali animo erga alterum liberalitas vel affectio propensior in unum, quam mali rum, nemini vitio verti debct, Vitium arguitur, aut culpa in dicta l. Stichum g. pcnulti m. liberalitas non est vitium,
aut culpa.I., seruin ab h03ιb- .de legatis r.
Serum ab hostibus captus recte legatur, hoc enim iure postliminνήι,υι quemadmodum beredem instituere possumus seruum qui in hostiumpoιestate est,ita legare eum quoque possim M. Nec est quod te quidquam moueat,si obiiciatur, quod ait lex Io 3. de ver b.oblig.fundum hostium in stipulationem deduci non posse, quia dari inquit, non potest, ac neque ex stipulatione eiusmodi, aestimationem eius fundi peti posse, non est,inquam, quod te moueat aut turbet, primum quia de fumdo loquitur non de seruo,&de fundo hostium, qui noster nu- quam fuit, non de fundo , quem a nobis hostes ceperant, Mquamuis cadem fit ratio fundi & serui capti ab hostissus, nempe ut in stipulatum deduci possit propter spem postliminium, quia dc in fundo capto ab hostibus, priores domini
men est ratio fundi M scrui hostium qui noster nunqua fuit, quia fundi vel agri hostilis inutilis est stipulatio , co quod comparandi eius nulla ratio est.contra secus hostium,vel quq
398쪽
res alia hostium mobjlis,quia comparatu facilis est,puta mercatorum beneficio in stipulatum deduci potest, non minusquam legari.l.ab omnibus. s. etiam. hoc tit.de legat. I .etiam, inquit,rem hostium legari,Sabinus ait rem scilicet mobilem. si inquit,aliquo casu emi possit. Sic igitur statuamus, & haec sit quaestionis imma, res hostium immobilis perinde haberi,
ac si non essent in rerum natura, vel ac si non esset earum rerum commercium, cum nec hostes hostibus eas res distrahere soleant. res vero hostium mobiles quas res alicnas quascumque accipit,quas constat scientem recte legare, & in stipulationem deducere. ι. s6. - 1ui. F. te er Tuium .de exb. gae.
τὸ se Titium heredem tuum decem daturumstondes: Titu ρο- ' sena superuacua comprehensa est,stae enim solus heres exstiteris. --lidum tenebitur, iuepra pane, eodem modo quo caeteri coheredes eius . obligabitur or quamuis conuenisse videatur,ne ab alio herede quam antispelirentur: tamen inutilepactam conuentum coheredibus eius erit. Cui nihil obstat l. auus.de pactis. quae etiam repetitur in I. auus. de pactis dotalibus. quia in specie eius legis non de obligando uno tantum exheredibus actum, sed de liberando tantum uno: & licet mihi quidem certe uni tantum ex heredibus meis consulere &benefacere,ut non consulam etiam caeteris. at aeque non licet onerare Unum ex hercdibus supra portionem suam, &sicut verum aequumque noncst, ut cui nihil dederis, cum obliges, ut ne ei auferas cui nihil dedisti,t.6. de legatis. 3. ita iniquissimum Est cuiquam quidquam austae supra id quod dedisti,& ita respondendum ad d. l. auus. f.qM proprietatem ei iambos. 16.
ui proprietatem sine usustam habet, rem Umfructum dari sibi stipulatur. id enim in obligationem deducit, quod non habet, sicu
Dubitationem faciebat, quod proprietatis usumfructum. - Α Α Α ij
399쪽
adquirendo, qui alterius est,non talem adquistit, qualis suis apud alterum, quia apud alterum seruitus fuit personalis id est, seruitus a re debita personae apud proprietarium non est seruitus qui usumfructum acquisiuit, nemini res sua seruire potest, non potest quis esse eiusdem rei dominusvi seruus.l. in re communi. de seruitu. Vrb. praediorum. l. si prius.*. licet. de aqua & aqua pluuia arcenda. l. vii frui. si usus fructu petatatur,sed ususfructus quem nudae proprietatis dominus comparauit, iam est pars pleni dominii,non seruitus. Vetum haec varietas Iuris non impedit, quominus proprietatis nudat dominus usumfructum qui est alteri us,.adquirere possit.argument .l. eum qui .3. vlt. de iis quib. ut indignis
. . si binis .elusium leo .. Si hominem quem a Titio purestipulatus fueram, Sei in mihisub 'conditione promiserit se is pendente conditione post moram Titii δε- cesserit, conseqim cum Tuto agere potero: nec Cratas ex Uiente conditione obligari potest. idcirco haec tam Nais, quod homine m1 tuo δε- sinis esse res in quam Stim obligaretur, accepidatione interposita semperest homo quem Stim promiserat.
Verum huic sententiae vehementer obstat quod refertur ex Marcello in L I4. de nouationibus.&exstat in l. qui decem. F. I. cum mihi Stichuin .de solutionibus. qui quidem Marcel. lus dicebat, non contingere quidem nouationem seruo mortuo pendente conditione nouationis, atque ideo Gaium liberari, sed S Titium liberari, quia moram eius purgasse Memendasse intelligitur posterior stipulatio,quae novandi animo interposita est suisconditione, ita ut iam non videatur
seruus post motam Titii decessisse, purgata semel mora pro
Non dicam Marcellum differre a Iuliano auctore huius f. quamuis ab eo in aliis plerisque casibus dissentiat, sed utar distinctione huiusmodi, quam &ad Istianum, Marceatum appinxisse opinor,aut posterior stipulatio sub conditione nouandi animo interposita est post moram Titii, aut ante moram Titii. si post moram Titii, qui est casus euidenter caedi Dissiligoo Uy Cooste
400쪽
pressus inl.I4. posteriore stipulatione, quae modo interposita sit seruo superstite & praesente, mora Titii purgata, econsequenter Titius liberatus periculo esse intelligitur . si ante moram Titii sane non potest videri posterior stipulatio purgasse moram, quam nullam adhuc Titius fecit tempore fosterioris obligationis.& ita hic f. vlt.accipiendus videtur. inatthabitio mandato comparatur, Vt retrotrahatur vel retrorecurrat, ut loquitur lex si fundus. f. I. de pignoribus. etiam in maleficiis ex Sabinianorum sententia locum habet, dissentientibus fortu Proculianis, ut patet ex l. i. f. sed & siquis.de vi dc vi armata. d. petitione hereditatis.
icta hereditate bona ei possessor quod lege gailia exegis
set, non simplamsted duplum restisau: lucrum enim ex eo quod propter hereditatem acceperit, facere non debet, Non obstat i 4.hoc tit.quae in petitionem hereditatis ne .gat venire pecuniam, quam bonaefidei possessor per vim pos.sessione adiectus consecutus est, simul cum possessione reciperata interdicto unde vi:nam multum distat poena inficiationis, quam perlegis Aquiliae actionem posse r exegit ob damnum illatum rei hereditariae a poena vis illatae possessori, quia illam pecuniam inficiationis habere petitoris interest, quod res hereditaria deterior facta sit: hanc vero pecuniam quam vi deiectus possessor exegit suae iniuriae ulciscendae gratia, petitoris hereditatis habere nihil interest possessione
recepta. ι. io2J minorae legatis.I.
Si minor quam viginti annis dominavi simam causa non probata manumiseris,s postea legatum ei donauerit,irique alienat in ad liber ratem perduri fuisset, legatum non capis: nam perinde nussim est mementi legatum,ac Asine libertate datumfuisset. Nec quidquam obstat l. 3.3. quando.de Iure fisci.qua Accursim confirmat suam sententiam, quia in hoc ,. non de