장음표시 사용
381쪽
- DippERENTIARUM Nihil inquam obstat, quoniam sententia illa Sabini, no per-
tinet ad procuratorem actoris, quo de agimus qui egit alieno nomine, Momnino cogitur ex reconuenti One,sine mutua petitione etiam actorem defendere, & iudicium accipere, ted. sententia Sabini pertinet tantum. , ad procuratorem qui cum cogeretur reum absentem defendere,in eius defectum beni .gne se obtulit,prinita cautione iudicatum solui.' 3.βυι g.I. pupisti.de negoti gestis.
. Stasi ego tu id negotia gesera ivessimi,uid imus an tecum nos tiorum gestorum habeam actionem,ct mrbi videiur verum, quod Labeo Hstinguit .s Pomponius lib. 26. probat,ut siquidem conterlatione tui negotia gessi peculiaria itu mihi ιeneans quod si amicιtia Νῶν tui vel strui,vel eorum contemplatione aduersus paιrem vel domissi, de peculio duntaxat dandam actionem ademque e g. O si sui iuris esse eos paιaui nam ct si simum non necessinum emerositio tuo .s ta ratum habueris nihil aoων ratιbabitione, eodem loco Pomponius scribit hoc adiecto qaod putat, o sinibitH in peculio quoniam plus patri dominoue debet, o in patrem dandam actιonem, ιnquantum is cupletior ea mera administrationefactus stis. .
Quod autem in hunc locum huius f. quod si amicitia filii
tui obiicitur exl. 4 . in se. quae negat competere actionem negotiorum gestorum riduei sus pupillum, ei qui ductus amicitia paterna negotium pupilli gessit. Id nihil essicit, quia l. 44.de eo intelligitur,qui non habuit animum repetendi sumptus quos fecit, non habuit qui scele affectu de pietate paterna,iuxta ac si pater ipse esset.
3.IIudex sui seI.74.de qua re cognouerιι. D. de Iudiciis. Iudex pronuntiare quoque cogendus erit.' Nihil obest priuatorii quidem consensus iudice non facie
ut ait l. 3. Cod de iurisdict. omni . iii d. Si verum quidem hoc Cst, priuatorum cossensum cx,priuato iudice non sacere iat bitru D facere compromissarium, si ultro in se recipiat arbitriu, naurinuitus nemo fit arbiter compromissarius, caeterum cXDigitia Dy Cooste
382쪽
priuato priuati iudicem facere non possunt, Verum quia iudex datus est, si non sit forte aliqua in causa competens, eum priuatorum consensus competentem facere potest, se sistu-ciendo eius Iurisdictioni .Li. hoc tit. de iudiciis. I. 14. supra.de Iurisdict. vel subiiciendo se notioni viri eius ut in hoc 3. r. id est prorogando Iurisdictipnem vel notionem eius, S prorogando quoque tempus, quo Iurisdictio vel notio eius cir- acumscripta est.I2. si & iudex.hoc titu. ι. F. ei quiparies. depetit. hereditat.
Ei qui pa tes hereditarias, vel totum aDco mercatus fuerit, non est iniquam dari actionem, per quam uniuersa bona persequatur, quemadmodum ei cui ex Trebelliano Senatuscons hereditas remiuias pellito hereditatu Διur. Neque is obstat constitutio Zenonis .lia . C. de quadriennii praescript quae plenissimam securitatem dat ei qui emiea fit co, ut a nemine conueniri possit, quia hanc securitatem dat Zeno emptoribus uniuersitatis,ut Graeci tradunt in dictos .item .si quis a fisco. .
Sed verius est quod subiicitur,id quod scriptum est, in d.
s. item si quis a fisco. olim obtinuisse ex decreto diui Marci intra quinquennium,nempe ut possis qui emit a fisco, conueniri intra quinquennium plena securitate frueretur, 3. vltim. instit.de usucap. l. vlt. C. si aduersus fiscum. neque de restitu. milit.l. I.& Σ.C.Theod.de quinquennii praescripta verum hodie ex constitutione Zenonis, staυ m is qui emit a fisco, plena securitate fiuitur& abrogata est sententia.dict. g. si quis a sisto. LI3.supra.hoc tit.& ita etiam Fulgosius censet.
Sed se si Senatus rerum ex hereditate distractarum non heredi- ariarum βαιι mentionem restitur ιamen non debet. quia nihil apud eum remanet:nam ct Iahanus lib.6. Di estorum scribit, quod ἔνδε-b exegit,restimere enim non deber nec imputaιurum, quod μολγdebitum soluit.
383쪽
Neque vero huic sententiae aduersatur l. I7. eodem titu.
de petitione hereditatis. quae legata& fideicommita, quae soliis possestar, sequutus iudiciu in defuncti, &quae postea apparuit fuisse indebita', evicta hereditate ab intestato quasi
nullo aut rupto, aut irrito testamento heredi ab intestatoc vincenti hereditatem imputare dixit. . Sed ut breuiter respondeam, hoc ideo quia obsequutus
est voluntati testatoris, nec ea legata .temere soluit, vel inconsiderate, quae in testamentores icta erant: at secus erit,siquid aliud soluerit, non ex voluntate defuncti: id enim nono reputat vero heredi qui hereditatem euicit, neque retinet cxhereditate haec de indebito. debitum autem quod posse rsoluit, proculdubio rc putat petitori, si modo petitori malae fidei posse star qui soluit, stio nomine ei cesserit condictionem indebiti quam habet: quoniam id quoque frustra factu-
rus est, cum petitor aduersus crcditorem cui pecunia soluta est tutius iit exceptione doli mali. g. vlt. bonaefidei. l. 2s. qui scit fundum. D. de usurip. at contra momenta inspicienda esse singula,& apertc superuenientem malam fidem, quam is
uis non rite interrumpat coeptam rite usucapionem, tamen
obstare, quo minus ab eo die quo superuenerit mala fides, possessor fructus suos faciat, i. qui bona fide .l. bonaefidei. f. I. de adquirendo rerum dominio. quod valdc pugnare videtur cum hoc 3.vitiino. S adde Canonem si virgo. ex D. Augustino.34. quaest. 2. Sed ut liquido respondeamus, cum qui bona fide coeperit possidere, si postea cognouerit rem este alienam, proculdubio malaefidei possessorum fieri,quantum ad fructuum adquisitionem attinet, non quantum ad usucapionem implendam,& ratio distareρtiae redditur in d. l. bonaefidei. atque ideo fructus quidem quos ab eo tempore percepit,vel consumpsit absolute, vel pleno Iure suos non faci t,sed interim dumtaxat quod ait 3.vit.id est,quandiu res non euincitur: nam recuicta restituendi sunt,aut aestimatio eorum. itaque CX euen
tu apparet pleno Iure fructus ei quaesitos non fuisse quos percepit, postquam cognouit remosse alienam, quod meminime latius exposuisse ad Africanum in d. l. quaesitum. & in l. si quis a non domino .instit. de rerum diuisione. Disiti ocrate
384쪽
Nihil interest, operas suas conduxerit erum a frucIuario, an pecuniam mutuam ab eo acceperit. dari itaque debebit actio ti aduersus dominum proprietatis, deocto eo quod seruu peculii nomine vadfructuarium habet. Obstare videtur lex liber homo.2. I. I. de verborum obli gation sus. quae negat his casibus de peculio teneri proprietarium fructuario, obstare inquam videtur idem quod est in l. 11. idem Iulianus. de usu fructu .nihil agere fructuarium, qui seruo operas eius locat, id est, non teneri ex causa locationis. & contra: quod licet adiicere, nec teneri seruum ex causaeonductionis:ergo dc in proprietario cessare actionem de peculio.nam si seruus non est obligatus, nec dominus de peculio esse potest. Hoc explicatu prima ston te videtur esse distielle, sed si perlegatur 3.idem Iulianus, nihil obstare videbitur, quoniamin 3.additur haec exceptio, nisi seruus nominatim & specialiter proprietarii nomine operas a fructuario conducat,&ςque pisi proprietarii nomine pecuniam mutuam accipiat. quomodo & hic proculdubio Foltimus accipiendus est, α dicta l.liber homo. quae obstare videbatur.
I. 36. qui pignori . de amittenda cr atrvirenda
in Gui pignoris causa fundum creditori tradis, intelligitur ρεδδε- re sed etsi eundem precario rogauerit, aeque per diutinam posse ionem
eaput. nam cum possesso cressitoris non impediar capionem iunge mi. nus precarii rogato ιmperimento esse non debet,cum plus Iuris in po
fessone habeat, qui precano rogauerit, quam qui omnισο non possideri
Valde obstat l.16.de obligationibus & actionibus. quanωnis non sit ex eodem libro Iuliani, quae lex ait,eum qui precario debitori dat rem quam ab eo pignoris causa accepi cssicere, ut res usucapi postit. species haec est, seruus heredita. τιusiaconte hereditate, id est, nondum tradita mihi Pecunia
385쪽
3co DIFFERENTIA RUMmutuam dedit: ego Vero rem hereditariam quam bona fide possidebam ex iusta Musa acquirendi dominii, nec dum
usu ceperam, ei pignori dedi, mox eandem rem mihi roganti seruus precario dedit, datione quidem pignoris rem usu capere non desino, at precarii rogatione eam ut illa lex ait usucapere desino, quia precario eam habere incipio. Breuiter dicendum est, illam l. I6. exceptionem esse eius sententiae quae proponitur in l. 36. de adquirenda possessione. nimirum exceptionem huiusmodi: si seruus hereditarius rem hereditariam sibi pignori datam a debitore qui cam cce. perat usucapere,eidem debitori precario dederit quia seruus heroditarius non possit dominae suae, id est, hereditatis iacentis, quae habetur pro domina. l. non minus. de heredibus indstit. D. quia inquam dominae suae conditionem deteriorem facere non p3test, rem hereditariam dando precario meliorem facere possit,sed non deteriorem. l. melior. D. de regulis
I Iuris. atque ita dando eam rem p'cario debitori, non debitori causam implendae usucapionis praebuisse maiorem, sed usucapionem interrupisse potius videtur, ut quod habet etiam indicta l.36. s.fflis semilias. 2. I. H. proficis. Si filiusfamilias societatem coieris, deinde emancipatus a paIre
fuerit,apud Iulianus quantur, an eadem societas duret, an vero alia
sit,si forte post emancipationem in secietatem duratum est. Iulianus scripsis lib. i4. Digestorum eandem secietatem durare. initium e
his contractibus inficiendum. duabus autem amombus agendum
esse,una aduersus parum altera aduersu flium cum patre,de eo cuius dies ante emancipasionem cessi: nam eius temporis quo post emancipationem societas durauit,nihilpraesarepatrem oportet,cumfluo aurem de utroque tempore,id est, de tota secietate, nam o siquid. m-qώii sectu sitim post emancipationem sit, dolo feceri , eim nonpa iri sed filio actio danda est. Cui nihil obstati. si filiusfamilias. de verb. obligat. quae hoc dicit, fi filiusfamilias stipulatui sit sibi aliquid dari sub
conditione: deinde emancipatus fuerit pendente conditio- .ne, post
386쪽
ne post exstiterit conditio, actionem ex stipulatu dari patri, non filio, quia initium contractus spectandum est. Sed ut breuiter absoluam, hoc ideo fit, quia conditio quae exsistit,retro trahitur, & perinde habetur, atque si stipulatio quae interposita est sub conditione, sine conditione facta fui Oset l. II. g. I. qui portores in pignore. haec est natura conditionum quae contractibus adiiciuntur ut retro trahantur.
Quod autem ait d. g. si filiusfam. de tempore, quod fuit post emancipationem, sine de eo cuius dies cessit post emancipationem filii, patrem nihil praestare oportcre, ci magis videtur obstare l.Is. de negotiis gestis, in quam multi laborant interpretcs, &potissimum Accussius, quae quidem lex consentit in eo cum co 3. quod dicat in negotiis gerendis initium esse spectandum, sicut in contractu societatis. At in eo maxime differt ab eo f.quod significet, cum qui filii familias negotium gerere coepit,de eo quod post emancipationem gessit, in codem actu perseverans, etiam in patrem liabere actionem de ecculio,vel de in rem verso: denique no ,
idem tantum esse negotium post emancipationem, sed etiam dandam actionem aduersus eosdem . at contra In hoc g. conceditur quidem post emancipationem eandem societatem esse, sed negatur eandem actionem esse, quae fuit ante, nec etiam pater tenetur post emancipationem.
Rcspondeamus hoc modo, ut sit unum i .mque negotium, & una eademque actio. in l. is . animus negotii gestori' facit, qui non inspecta qualitate sue conditione eius, cuius negotium est in eo exsequendo perseuerat, quas in negotio personae eiusdem, & utique gestoris tantum animus spectari potest, non eius ad quAn negotium pertinet, quia abest, ignorat quod agitur, absentis de ignorantis animus spectari qui potest. at in specie s. si filiassam .animus utriusque socii spectatur,qui proculdubio in utroque, vel in altero, hoc est, ut intelliggi, sic alterius personae socium esse post emancipationem. denique in specie l. I s. animus gestoris facit, ut ea
dem sit actio, qui solus spectari potest. at in specie s. si filiusfamilias,vel animus alterutrius facit, ut mutato statu socii mutetur & conditio actionis.
387쪽
Honori parentum es patronorum tribuendum est, ut quam sperprocuratorem iudicium accipiant,nec actio de dolo,aut iniuriarum in eos detur licet enim verbis Edicti non habeantur infames, Da condemnari. re tamen ipsa or opinione hominum non essetiunt infamia
Verum ex causis famosis solet a i in eos in factum, non in personam, notato scilicet facto, non notata persona quae facit ita ut vis quam fecerit,aut doli, aut furti, aut perfidiae nofiat mentio,i. non debet.det dolo.& s. interdictum.l.r.de vi Mui armata.l. H. g. I.de accusat.l. 2. C qui & aduersus quos. quo sensu etia Lampridius in Alexandro Seuero benignum adeo illu fit ita, ut neminem damnauerit nisi verbis temperatis in fictum non in personam scilicet, & haec cum scriberet Iulianus,Grte incidit in mentionem actionis in factum,quae dicitur praescriptis verbis, quia dicit eam dari ex contractibus, quorum appellationes propriae nullae Iure ciuili proditae sine l. 3. de praescriptis verbis. l. ios tibi petuniam. de rebin eredit. Si tibi pecusam donasem, vi tu mihi eandem erederes an credita fieret dixi in huiusimori propo ibonibus non propnu verbis nosvrι. nam talem conιractum neque donationem esse, neque pecvntam crediram donatιonem nouesse, quia non ea mense pecvnia daretur, ut omuimodo penes accipientem maneret κessitam non esse, quia ex soluendι causa maris daretur, quam aheri in obligandι. igitursi v qui pecuuram hac conditione accepit,m mihi In creditum daret acceptam dederit, non fore creditam : magis enim meum accepisse intestiga.debeo, sed haec intestigenda μοι proptersubtilitatem verborum, benignius tamen est utrumque valere. . .
Neque obstat huic benignae rationi quod ante dictum
effexi .lic.qui sic soluit. D.de solutionibus. eum qui dat vel donat, ut mox recipiat, dedisse non videri, vel quod in t .siquis. a. eodem sit.cum tu, accipit, ut id quod accipit, mox Disiti Ooste
388쪽
danti reddat, accepisse non videri: nam Iaaec omnia dicuntur & nituntur subtili ratione. Verum voluntas contrahentium cetic hoc exigit, ut ininsuper habita,& omissa ista subtili ratione, & praeterita negotia ita gesta approbentur & confirmentur, & sane adinissa olim fuisse in emancipationibus certissimum est, in quibus qui interueniebant legitimi,& solemnes actus, plerique momentarii & pene lusorii erant, & dicis causa siue defunctorie interpositi. I. tis Pst rate. I. β. si maritosilui. mat. Si voluntatesiliae procurator a patre dat tu litem de dote contestatus fueris, o re secundum eum iudicata pater decesseris, iudicari actionem sitia potitu quam heredibin patris dare oponebit. Neque obstati. Io. de bonis damnat. quae desideratur in Digestis:& a nobis cum multis aliis ex codem titi lcgibus in
dicata est ex Basil. obseruat. 6. cap. 23. g. Ilibert-.I. 8a .si fundum. de legatu. I.
Si libertus patronum exsteptunce heredem seri erit, alios ex cateris, se ita legaueris quisquis mihi aliud exsuprascriptis, cum Ριroiano meo heres erisseruos utam es illum Titio lego, quas aestim rimios vicenis aureis: intelligendum eris a cohaerede patronι damtaxast. legatum datum. se ideo Titium non amplius quincuncem in seruuvindicareposse: adiectio autem illa, quos aestimosingulos vicenis aureis non mutat legati conditionem, si legis Falcidiae ratonem habuevorteat. nihilominus enim verum preIιumseruorum in aestimationem dedamur. .
Quod si huius sententiae obiiciatur l. si tibi soo. f. infra.
hoc tit.& l. Maevius. 9. eam. quae titu. sequent.
In qRa exceptione diluenda plurimum laborant omnes interpretes, dicam bieuiter, & ve id ibi in duobus illis locjs ab uno ex heredibus legatum. fuisse relictum in testamento per donationem, non per vindicationem, ut hic in F. si liber-
389쪽
DIFFERENTIARUM ibidem proponitur, idem sit legatum eidem in codicillis per vindicationem ab omnibus heredibus, non posse id ex eodiacillis ipso Iure vindicari, videlicet si legatarius iam ex testa
mento rei legatae aestimationem consecutus si ab uno ex he redibus , quia semel tantum testator legatum ad eum peruenire voluit ex testamento,Vel ex codicillis, genere damnatio nis , vel genere vindicationis ab Vno ex heredibus, vel ab omnibus. haec est verissima illorum locorum interpretatio.. l. 6. de legatis. I. Sι ichum qui meus erit cum moriar,beres me in esto, magis conia. tionem legato iniecisse, quam demonstrare volu spatremfamilia ' apparet, eo quodsi de nstrandi causa haec oratio poneretur, sta concepta esset, Stichus qui meus es, non qui meus erir,sed condirio talis accipi debet,quatenm meus erit,ut si totum alienaverit, is eatam exis.si partem, pro ea parae debeatur, qua resaioris mortis tem-' Exl. 6. Stichum. de legatis. I. intelligimus sententiam Labeonis improbatam esse,qui haec Verba, qui meus erit, accipiebat pro demonstratione, ut intelligere licet exl. s. f. r. hoc tit.Contra Imperat.in s. vlt.de legat. Regula ita concepta est duas lucrativas causas in eandem re, in eundem hominem concurrere no posse. f. si aliena.inst. de legatis. at duas causas lucrativas in eandem rem, &duos homines a duobus hominibus, quibus disiunctim eadem res, idemue Ius legetur, per damnationem concurrere posse, di utrique legatum deberi in solidum, nisi appareat testatorem mutasse voluntat- sicut vice versa in F.vlt.qui ita elleCo- aptabitur 3 penult. l. 82. non quocumque. de legat.
t. t. huiusmodi legatum. de Ptu. I.
. Huiusmodi legatum, si Titius besedi meo caueris centum Meuiose daturum,s heres meus Titio cenrum dato,vιue legaιum est.quemadmodum quod alicui legatum ex cassa fideicommis restituaι ur. eadem ratione hoc quoque tegatum νιιυμ, si Titivi hereri meo cauem
390쪽
s i, manicipio ex centum aureis opusfacturum, tum se centum au . reos heres meus dare damnas esto. Obiicitur l.si fundus legatus,ad legem falcidiam, quae legatum ita relictum Maevio cetum lego, si cotum heredi meo dederit vel alij, ait inutile quidem eue legatum, imo ridiculum esse,& hoc quoque modo videtur legatum relictum in hac specie,Τitio centum si caueris, se centum daturum', dicam inutile quidem esse legatum, imo derisorium, si praerogari opo eat cetum, ut accipiantur centum,sed non etiam, si cauere tantum oporteat de dandis cen um, ut protinus acincipiantur centum . nam in hoc legato inest commodum medii temporis, vel interusurii ut loquuntur Lidem Iulianus.l. 23.de vlufructu. Neque vero hinc sententiae Iuliani obstat. l. 13. de usu habitatione.quq dicit seruo pro operis mercede imponi posse,quia aliud est locare operas serui, aliud pro operis merce dem imponere; quod est pecunia operas ada rare, operas pe. nia taxare, & addicere, Vsurarius operas serui locare non potest.l.D.3.vltim. l. I . D. de usu & habit.quas tamen seruus praebere sibi debet in opere aliquo perficiendo, quod faciem dum conduxit ad aerare, id est,pro operis aes accipere potest.
Si tibi fundi Uufractuspare .proprietas aut sub conditione Titio legata fuerit, pendente conditιone dominium proprietatis adquiassim,deinde conritis exιιιπιι pleno ture fundum Tutus habebis, ne que m terest, 'uod detracto Uufructu praprietas legato sit, etenim dia propriuMem adquirasos omne legati Uufractus amisisti. Nec obstat l. 34.de usufructu. Vt breue faciam loquitur ea lex de proprietate adquisita,M mox adempta eo tempore quo ususfiuctus nondum aut omnino non pertinebat ad eum, qui proprietatem adquisiui haec lex loquitur de eo qui proprietatem adquisiuic eo tem pore , quo iam in eius personam constitutus erat, dc vigcbatus fructus.