장음표시 사용
421쪽
terirn, cum usucapio rei furtiuae.&Venditio fundi dotalis est tali post facto conualescat Dicendum, non idem posse constitui in manumissione, quod in venditione iudicato, transactione, nam ex manu. missione nulla nascitur obligatio,' quae essiciat ut inuiti cogantur stare vel obligationi, vel iudicato, si dominium adquisiuimus eius rei, de qua quaeritur: ergo proprium hoc in manumissione est, ut sit manumissor domino hercs exstiterit,
non conualescat manumissio. Ius duorum reorum hoc est, ut uno clecto etiamsi nondum ex icto, alter liberetur l. 1. de duobus reis placet valde quod Stephanus in hunc locum notauit, hoc Iure,) hoc est ante Iustinianum clectionc sola liberari Correum etsi nihil perceperit, sed ex l. vltima.C. de fidei ullaribus.hodie electione unius non liberatur alter reus,sed cxactione,non litis contestatione, sed perception c. hic locus ostendit ante Iustinianum clectione unius rei pro Mittendi absolui alterum, peragere debes cum eo quem clegisti, & dum alterum elegisti, alterum demisisse videris, & ob id ait Papinianus in l. Π6. decem stipulatus d c verborum obligationibus Titium&Maevium non esse duos reos compromittendi, & ideo non liberu Maevium eo quod conueniatur Titius: nam si essent duo rei,electo Titio Maevius liberaretur.
Hetreibus placet. pactionem obscuram vel ambiguam venditori, o qui locauit, nocere, in quorum fuitpoiestate legem aperum conscribere. Obiiciuntur huic rogulae multa: primum i insula. qui potio. in pignor. cuius species cst : qui fundum locauerat in quinquennium, intra tempus locationis nondum peracto quinquennio eum fundum vendidit ea lege ut emptor statet locationi quoad peracta est, alioqui emptori liceret eXpelle in Te colonum. l. emptorem. C. de locat. vendidit igitur dicta lege, & addidit etiam hanc legem prioris anni pensionem sibi accessuram sequentium zmptori , ω pignorum datorum
422쪽
a colono nomine pensionis ius utrumque consecuturum, quaeritur utrum si pignora non sufficiant utrique, hoc est, si non susticiant omnium annorum pensionibus, an ius omniupignorum primum pertineat ad venditorem, qui sibi excepit pensionem prioris anni, an vero pertineat ad eum tantumpto rata illius anni, de eo nihil est aperte dictum in l. venditionis: an igitur interpretatio fiet contra vendi torcm, ut pro rata tantum illius anni ferat ex pensionibus pignorum t minime, ait cnim iuriscosultus in dicta l. insulam,hanc esse quaestionem facti & voluntatis, hoc enim venire in disceptationcm. quid voluerint cotrahentes, ac subiicit, id videri actu in inter cos,ut primam pensitonem omnium pignorii ius sequeretur, hoc ca ut prima pensio insolidum ex pignoribus redigeretur, quod est pro venditore, cui competit pensio prioris' anni, non contra venditorem, qui tamen eam legem aperi Cnon dixerat.
Respo deo nihil esse,quod tam facile expediri.possit, lex ait verisimile esse,ut prima pensione ius pignoru omniti sequerc-tur quod est verisimile,id neque obscurum nec ambiguu est.
Obricit Accursius etiam illita. de contrahen. mpζ. quam non opponere,nam est ratio apertissima,finge quida ita un- didit, illa aut illa res tibi vendita esto tot aureis,an illa crit empta,quam voluerit emptor, an magis sequemur animum v c-ditoris,quam emptoris, S ait,ca rc in empta fore, qua vc di totelegerit, non quam emptor, nec potest esse locus huic regu
lae in hac specie, quia praecedit alia,quq hanc remoratur quali ultimam, quod electio semper sit debitoris, quoties qu,d in obligationem venit sub disiunctione, clit igitur in illius arbitrio hac dare vel illam quia electio est veditoris no emptoris. Obiicitur etiam l. si quis de iudicus, finge usus est aliquis intctione, hoc est actione formula ambigua,vel in ea formula oratione aliqua ambigua, actio est intentio eius, qui ad iudicium prouocat si igitur intentione ambigua usus est, id sequemur quod utilius est actori tergo quod utilius est et,qui loquutus cst. Responsito sumenda est ex l .contrahe. de reg. iur. quae palaostendit esse differςntia inter contractus & iudicia, cotractus pcrficiuntur duoru voluntate,iudicia etia unius Vt actoris,ua
423쪽
398 DIFFERENΤIARUM Lredduntur in invitum:agimus in inuitu dc trahimus, & rapi mus in ius, in contrahendo, si quis utatur ambigua oratione, contra eu interpretatio sumitur,quod ipse senserit,non quod senserit reus,alioqui nullu iudiciu consisteret,scpercnim negaret reus se Cosentire. l. inter stipulantes. g. I. 4e verb.oblig. Magis his obstat. l. si in emptione . de cotrah. empridictum in emptione fundi,fundo accessuru Stichu, plures erat Stichivendi toti,no liquet de quo dictu sit, de alio ait se sensisse ve-ditor, de alio emptor,na si verus sit dissensus no consistit venditio. l. inter stipulantes. 1.I.de verb. obl. sed si simulanter dis.ssentiunt amantes litiu quid fiet, Labeo ait eu Stichu accessuis tu quemve di totantellexit,ct ambigua tamen fuit oratio,na l.
ubi est de rebus dubiis verboru ambiguitat c esse ai t, ut si v neat Stichus ab eo cui plures sui Stichi, vel si Carthagini dari quis stipuletur ambigua est oratio:sunt enim duae, interpretatio igitur fit pro venditore, na is Stichus accedit,quem vultveditor, M addit nihil referre, quanti sit Stichus, siue pluris
sit, quam fundus,siue minoris, haec est sententia illius lcgis. Nunc ut ei respondea,omnes statuunt, nec pollunt aliter statuere, in specie huius legis, lege cotractui dixisse emptore, non venditore,atq; ideo fieri interpretatione pro venditore, hoc ego no possum admittere, na in v editionibus semper legem dicit venditor rci suae,ut in locationibus,tocator &iamia dudum docui in ea lege esse legendum emptor pro Veditor, moueor multis argumetis, quod id referatur a Labeone, qui scripsit interprctationem fieri pro emptore. l. Labeo d.ti .minuecre quod in lege praecedete ponatur aliud exemptu, in quo ambiguitas interpretatione accipit corra vendi toro, ut quasi sub oculos poni videatur duo exepla posterioris illius regulo vnu in L praeced.alteru in hac si in empl. moveor etiam,quod
Sticho in stipulatione deducto,si stipulator de alio dicit se se. sis se,de alio promisser,& sui elures Stichi, is debeatur,de quo promissor senserit,quod debuerit stipulator apertius lege st,
putationis dicere. l. 38.6 .in stipulatione.de verb. obli. Proucorpostremo, quod sit facilis commutatio nominum emptoris, S venditoris, contra ut in i .F. qui manumitt.non poscubi vulgo scriptum est emptore, cum debeatssse venditor.
Opponitur etiam l. in lege locati.cuius species haec cst,lo.
424쪽
locator hanc lege dixit conductori saltus, syluam ne caedito, neue scindito,neue deurito, & ne quem cedere, scindere,de- urere sinito, haec est lec locationis ambigua, in ca lege sunt ea verba ne sinito,na vel ira intelligi possunt, illu prohibeto quo
videris sylvam caedere, scindere, urere, Vel ita obseruato, nequis sylvam cς lat, scua dat, urat, quaeritur, utra interpretatio accipioda sit,&iurec5sfair, utraq; accipiendam,quod locator sic lege dicta videatur non solu voluisse, prohibere eu scinde-tem,cqdeicio,vrciarem, sed et ii volui illa curare, ne quis quid horum faceret: succidam igitur locatorem interpretationem fieri qua uis usus sit ambiguo sermone, quod est cotra rogula l. veteribus, sed facile est cxplicatu: mitto quod notauit Ac- cur existimans sussicere, si statuamus duas rcgulas generales quarum Vna sit: cum utraque interpretatio, quam admittit ambiguus serino, pro locatore est, utramque amplectimur.
conductore hanc potius quam illam amplectimur,& tum locus est regulae.l. veterib US. in I. si erberaLs.de condictione indebiti. Si urbana praedia locaueraι praedo, quod mercedas nomine carperit, ab eo qui soluis,no repraetum.sed domino erit obligatus 1degi turis erit in vecturis nautis,quas ipsi locauerat,aut exercueriι, item mercedibus seruorum,quorum operae per Usium fuerint locatae na si serum non Iocatus mercede vi domino, praedoni retulit non Hi accipientu pecunia, quod sive Iuras nauium . quas dominus locauerat, item pensiones insularum acceperit ob indebitum et tenebitur, quia no est liberaim μluendo quod ergo dici solet, praedoni fructus posse conici , iunc locum
habet cum d mi frucim fueruυι. Obucitur l. I.ν. si rem a scruo. Depositi ,res quaedam a seruo apud me depolita est, ego eam reddidi Titio, quem putabam dominum serui cum no esset, vel seruo, ut perferret Titio, ansu liberatus,de sane dicta l. i. ait Domino copetere aduersus cli,cui res rcla tuta est actione, ad exhibe dii, Se vindicabitur res si exhibuerit, verum est longe alia ratio de politi, aba conductionis, nam depositarius dolum tantum praestat,& non culpam, Se hoc casu vacat dolo errore lapsus, at conductor praestat etiam culpam, s. penultimo. de loca
w 5 conducto: nam conductor dubet inquirere, qui1 sit
425쪽
vetus dominus rei, 5 in culpa est si cuilibet soluerit. .
Cum ex falsis codicistis per errorem libertas icti non debilaorastita tamen ab herede fuisset, viginti solidos a singulis hominibus inserendos esse heredes Princeps instituit.
His tria obstant,primul. mulier,de minoribus.cuius species cst. heres adimit hereditatem,&seruo hereditario prςstitit libertate uti rogatus fuit, postea restitutus est in integru beneficio statis, v t se abstineret ab adita hereditate:ad qua traseuehona non iure legitimo,na qui se abstinuit, heres manet iure ciuili, sed iure praetorio transeunt ad proximu successorem,
quia Praetor qui dat facultate abstinendi,non habebit eu pro herede,et iasi heres sit iureciuili: sic igitur proximus successor, ad quem per abstentione bona heredis scripti perueniut, desiderat a seruo manum ita sibi pretium praestari 2o.aureoru si velit retinere libertate,an cogitur id seruus pr stare minime. Cur hic aliter constituitur,quam superius, quia hic seruus de quo agitur in t .si mulierem. iure optimo libertatem cons quutus est ex testamento vero & iusto, & non deserto,quandoquidem he es adluit.neque abstentione desiit esse heres, libertate optimo iure data. Secundo obstat l .vit.C. de petitione hereditatis, ex qua eliciunt contra lege quadragesimam septimam, ex testamento quod falsum pronuntiatum est,non copetere libertate, M tamen in specie huius legis videturconseruari li eas ex falso testamento,& plenior est sententia i .vltimae. Respondeo,fateor non competere,hoc e non videri eos peruenisse ad libertatem ex testamento falso, sedmego non conseruari praestitas libertates iure ab herede. . Postremo quod etiam obstat valde, nec tamen obiicitur,
est l. Papinianus.*.vlt.de inoff.testam . secundu quam accipe l. .cod.tit.&l .vxorem in fine de manumissis testamento,finge tostamentu inofficiosum pronuntiatum est,& recissum, in
quo erant serui manumissi,vel idem testamen tu, in quo serui manumissi erant, iniustum pronuntiatum, utraque sententia. totum
426쪽
totum testamentum infirmatur, ergo & legata & libertates, sed ea nouella Iustiniani non infirmatu ex causa ino ciosi totum testamentum,sed rescinditur tantum ii credis institutio,caetera firma manent.sed hoc non veteri iure,quo quaerela iniusti testamenti omnino infirmantur libcitates,. igitur sunt nullae, si testamentum pronuntietur inofficiosum , vcliniustum, de reuocantur quasi non iure datae, ic stam claro iniusto,uci quasi rescisso quaerela in ossiciosi, reuocantur inqua, nisi quinquennio morati lint in libertate, antcqua mouerc-tur quaereta inossiciosi vel iniusti, quo casu retinci libcitatcs,
modo victori rc serunt 2O. aureos ad aestimationem.
Queso cur hoc casu, exigis, ut sint quinquennium morati in libertatet prioribus casibus iusta fuit, de utilis manu mi illo, quae non indigebat confirmatione quinquenniis, nam naanu- militici heres scruum suu iri&cflectum habuit manumissio statim. at in casu d. legis Papinianus & d. l. uxorem. ex poli facto rescissa est querela,& reuocabitur ergo, nili quinqucnnio confirmetur, ergo reuocantur in seruitutum si quinquennium liberi fuerint. Arbor posita in confinio duorum fundor una,si ex utraque parte radices egerit, est communis pro regione fundi cuiuiaque pro diuiso igitur l.arbor.communi diuidundo. l. 8. de acquirendo rerum dominio. Capis quoquc qui in confinio nascitur, & cxtenditur per fundos duorum, est communis pro regione finium utriusqu,ccrgo pro diuis . Nec iis quicquam obstati. si plures g. vltimo. arborum furtim caesa.dum ait si radicib. vicini arbor alatur,si arbor porrexit radiccs in agru vicini,dcinde alatur arbore, eiuS esse,in cuius fundo origo eius est,arbore origini cedere, nCn alimento. Haec sententia vera est,sed non est intelligenda de arbore posita in confinio, nam arbor posita in confinio communis est, si utriusque terrae alimento alatur S cst communis pro
diuiso hoc est pro regione, fundi cuiusque& secundum has leges l. 8 de acquirendo rerum dominio est emendanda ubi male pro indiuilo, nam si sint communia pro indiviso etiam lapis qui est in confinio erit communis pro indiviso, & ideo
legendum si sint pro diuiso communia,erit & lapis pro diuiso
427쪽
Parietem qui naturali ratione comunis ost, inquit Gaius, alterutri vicinorum demoliendi eu, & reficiendi ius non est, quia no solus dominus est,nisi refectio sit necessaria, imo vero si necessaria sit refectio vel demolitio parietis communis si non patiatur socius reficere, potest eo nomine cum socio experiri l. n. hoc tit. si aedibus. de damno infecto .l.si duobus. item te spodit, pro socio l. q. C. de aedificiis priuatis. licet t. quidam. .vit. D.de serui .urb.dicam posse socium pariete comuisne incrustare inuito socio sed id non filia in re comuni , qua ad rem communem quae regula Sabini habet locum cum laedicur socius.
Ex milia iugeribus traditis ducenta semen abstuliι si pasti a pra
indiaιμ duceta evinca/ur,dupla stipulatio pro pane quinta,no quarta praestabitur nam quod perjt,damnum emptori, non vendi ori attulit si totin quem flumen demιnuerat euictus sis, iure non deminue tur euictio, obligatio , non magis quam si incuria fundus aut seruus tradιιm,deIerior factus*.nam ct econtrarao,non augetur quanti reuictienis si res m inor fueriti essectari. I. quod si modo terra integro, qui fuerat ιradisus ducenιa triera per anulonem accesserunt:. acpostea pro indiuiso pars quinta tolim eus Ia sit, perinde pars quinia prasabitur aesthola duceia de istu mitti iugeribus qua tradita sunt uisisem euicta: lata alluvions periculum non trastix veniator. Obstat l.7o. hoc tit. quae, si minor fiat fundus, ut si flumen ei aliquid auferat, damnum ait esse emptoris: minuit igitur emptori quantitatem euictionis. Item obstat,l. si cum venditor.f. fin.hoc tit. quae ait, si deterior factas sit fundus, minuit quantitatem euictionis,si melior augebit,atque ita in causaeuictionis spectandum, quanti rea
I tem l. Titius. F. vltimo. l.id quod .de actionibus cmpti, si seruus venditus apud Cmptorem deterior factus sit, minime, praestationem culmonis , sin autem melior sit, praestari tanto magis: aestimacionem igitur non Ileduci ad tempus
428쪽
venditionis, sed sumi ex tempore euictionis quod est contra
hanc l. s. I. Fatentur omnes interpretes,& rectissime,constituendam esse differentiam inter actionem ex stipularione,& actionem ex empto,illς leges superiores sunt,tum de actione ex empto, videlicet l. o.& l.Titius.& l .id quod de actionibus empti. Sel.si cum venditor. s. vltimo. hoc titu. tum de actionibus ex praescriptis verbis,quae ex permutatione dantur, siue ex diuisone quae diuisio est distributio partium, quae fit permutatis patetibus, non sit diuisios ne permutatione. sunt igitur de a- et ione praescriptis verbis, quae comparata est ad exemplum actionis ex empto,vel praescriptis verbis. haec autem lex est de actione ex stipulatu. haec actio competit in lidum, sicut stipulatio concepta est insolidum , & in duplum stricto iure, quod omnes stipulationes sequuntur, tota re euicta, siue ea res minor fuit,sive maior,quum euicta est, siue deterior, siue meliorsadem enim res est,quae fuit ante, etiamsi evicta sit, vel deminuta. Iure,inquit Papinianus,hoc est ipso iure stricto,ut in I. ubi cumque D.de fideiussorib. l.fundum Cornelianu. de nouat.& acurate separanda est actio ex empto ab actione ex stipulatu ut concilientur leges dissimiles,& in his quaestionibus va- ent acumina iurisconsultorum, si quae sunt.
obstat l. 1 f.in principio fioc titi quae ait si quod alluvione accessit euictumst in actione ex stipulatu bonitatis aestimationem fieri. praestat igitur venditor periculum alluvionis si
Rospondeo quod omnes agnoscunt in ea lege ponendum
esse,conuenisse aliquid inter contrahentes,de eo quod accederet alluvione,quod e sient ita fiequentes, in ea regione al-Iuuiones, S proximus flumini venditus fundus. nam cIsracΟ- uentionem sane venditor non pristat euictionem alluvionis.
De monumentis reserri solebat ad collegium pontificum l.ossa.de religiosis. l. vltima. de mortuo inserendo. vel etiam principes qui plerumque erant pontifices maximi: hodie refertur ad episcopum ex lege nulli licere lege as.
429쪽
az DIFFERENTIARUM de episcop. M cleric. & quod dixit ad haec, quae pia sunt exe
quenda compelli here dcm, non tantum pontificali , sed etiam principali auctoritate, ut l. ossa,de religilsis.& sumptu, ex eo possit defendere, quod Senatus auctoritate, qui vice principis cst, possint compelli heredes cxsequi voluntatem defunctor v. mihi contigit videri alias Dig. magni Rancone-ti, is hoc loco, Sc ad verbum illud principali auctoritate adnotarat M. D.XXXV.ε. Kalend. Maias hac de re ita Lutetiae Senatum ccsuisse, cum ageretur de lacerdotis cuiusdam pia voluntate exsequenda, cuius exsecutionem commiserat alteri sacerdoti, Sc cu exsecutor sacerdos rem reuocauit ad suu iudice Senatus postulationi locum non dedit sed remisit illum ad cognitores libelloru a ia chambre des requestes, ac si cognitio . haec non esset Pontificalis tantum, sed etia Principis & cosequenter Senatus ad i. unus ex sociis 34. s. si fons exaruerit, exiquo ductum aquae habeo, isque post constitutum tempus ad
suas venas redierit, an aquaeduinis amissus erit quaeritur. nescimus quid ad hanc quaestionem responderit Papinianus,nahi tantum proponitur quaestio, non definitur, sed definitur rescripto Octauli Aug. in l. seq.36.5 Atilicini cx Pauli lib.
Subinus in re communi neminem dominorum iurefacere quicquainvito abero posse unde manifestum estprohibendi isu esse in re enim pari potiorem causam esseprohibentis constat, sed si in comunι pro-hdera socius a socio, ne quid faciat, potest su prohibere poterat, hoc praetermisit-ideo per communi diuiduhdo amonem damnum famcira poterat, sin autem facienti cossensit, nec pro damno habet amonem,quodsi quid absentesocio, ad lasiorem eiusfecit,tunc etiam tolli.
Qui duobus re vendidit tenetur crimine falsi .l. qui duobus ad i. Corneliam de falsis, quia vendendo pol teriori, rem dicit esse sua.& mentitus est, mendaciu est falsu, quod si quis
duobus eandem rem insolidii pignorauerit diuersis c5tractibus 5c dissimulauerit rem esse alienam vel alii obligatam tenetur criminc stellionatus. l. rutor b. contrariam. l. si iS .g. vlti .dc Pi .norat. actione. l. 2. C.de crimine stellionatus. Disiligod by GOrale
430쪽
dissimulatio illa non zest falsum, tenetur tamen quasi stellio, quasi AEgyptius Vt veteros loquebantur: stellio frequens in
JEgypto,quod crimen non concurrit cum alio: verum obiici potest l. vlt.de crimine stellionatus: quae l. ait eum teneri crimine stellio natus mon ergo falsiqui falso dixit rem esse suam, quam pignori dabat, peierando eam rem esse sitam falso. Soluc, periurii nulla est poena, l. 2. de rebus credi L C..&deficiente crimine falsi tenetur crimine stellionatus.
Concepta stipulat one virum volam, quoad alterum petiero, omne mihi lcmpus est liberum , quod Ostenditur l. II 2. de vel b.obligat. quia verbum volam est extensuum, in futurum tempus scilicci usque ad litem conrestatam, Angustum voluero, Bc ideo inquit l. rra. si ita stipulcr Stichum, aut Stichu,aut Damam,virum voluero, non possum mutare voluntatem, si semel unum voluero: sed si ita stipulatus sim Stichum aut Damam, quem volam etiam uno electo licebit mihi transire ad alium argu . l. filii. ad SenatusconLTertullianum. verbum volet. volam est imperfectum, voluero perfectum. nugae sunt haec, ut ostenditi. cum qui. 36. vlt. D. d verb. obligat. I.huiusmodi. . Stichum. delegatis. I. Curacius argute ali alia causam esse electionis nominatim datae, alia in
eius quae tacite inest: sed quia apices isti finiendis litibus inutiles sunt, missos faciam.
Sententia eius s. haec est, patreaeonueniri potest de peculio, quia concessit peculium Ahofamilias, seὸ latitat & nihil est in peculio, quaeritur an creditor possit mitti in possessionem aduersus latitatem :& Vlpianus ait bona latitantis pota sideri Ze distrahi posse, etiamsi tithil sit in peculio, Se potest csse inquit, quia non spectamus in actione de peculio tempus iudicii incoati aut intermedii, sed iudicat id qua ratione Pollum concludere esse actionem de peculio, etiams nihil sit nunc in peculio, quia potest esse antequam lis finiatur: Pa
pore quo in peculio nihil est,pater tacitat,in bonorum possessionem eius rei Κruandae caula mitti non possum.