장음표시 사용
461쪽
DIFFERENTIARUMνiιο d siderabitur aliter, quam in persona Deis oris, quinam symhominem interfecit, quia teneretur em. stipulatu actiones iussori, quemadmodum tenebatur si debitosire herede decessisses. Obstat l .eum qui . g. vlt.de inofficio. testa. quae ponit creditorem a debitore heredem institutum fuisse & adiisse, ac deinde per petitionem hereditatis ex causa inossiciosi testamenti e uictam ei hereditatem fuisse , aditio confundit suum creditum suam obligationem, sed quia post inutilis redditur evicta hereditate, aequum est obligationem ci redint rari, aequo dari petitionem debiti Sc compensationcm possessori
igitur cui cu incitur hereditas,datur compensatio debiti . .
Respondeo, lex ait compensationem deberi dari, quod non ita accipiendum, ut compensare id quod sibi defunctus debuit, possit cum hereditate, ut si quid ipse vicissim debuerit defuncto, quod constat venire in petitionem hereditatis, compensare id possit,cum eo quod sit Jefunctus debuit: compensare igitur debitum suum cum cradito defuncti, non
cum hereditate quae cuincitur.
Secundo loco obstat l. Titia. D. de solutionibus. ubi mulierem quae bona defuncti mariti possidet, ait dotem sibi debita reputare,quod ex re mariti perceperit, interim dum posissidet bona,& reputare est compensares Sed ut huic loco e spondeam, non loquitur lex Titia, de mulierc, quae pro herede possedit bona mariti propter dotem,& potuit conueniri petitione hereditatis. Sed de ea quae possedit bona mariti propter dotem,id est, dotis seruandae causa, puta quod heres mariti non exstaret, iussa est possidere bona mariti, vel quod heres suspectus non satis daret, deinde haec reputatio est in personam.
Obstat vehementius i. si quid possessor.f. sed ii ipsi aliquid
praedoni. de petitione hereditatis. quae lex ait aperte possoLsorem hereditatis ad alium pertinentis,a quo petitur hereditas posse deaucere,quod sibi defunctus debuit. quid aliud est
deductio quam compensatio Respondeo,aliud est deducere, aliud conVensare: comis 'pensatio fit ipso Iure meo .l.postquam . de compensatio. l. inter.de administratione tutorum . deductio est retentio posses
462쪽
sionis, quae se per exceptionem. Hodie nullum est discrimen,& ex constitui. it.C. de compensationibus. compens, tio obstat actioni in rem,& in definitione compensationis seia eundum constitutionem Iustini deberi dicitur , non tantum quod ὀobetur actione in personam,quod solum debetur, sed etiam quod actione in rem exequi licet. sed illud manetho die mal fidei posses rem in actiosie in rem non habere compensationem seu deductionem crediti sui, nec maxime naturalis dicta u.vltima. in fine.
l. 6. eum de in rem versi. de 'suris.
Cum de in rem verso eum herede patris, vel domini ageretur, s uraram quaestio moueretur, Imperator Ioninus adeo soluendas ευμνή tussicauit, quod μου Ψse domInus vel pater longo tempore pra-stitisset. g. I. Imperator quoque noser Seuer tia Adais . Athenagora, cuius bona fuerant publicata: defisco ideo numerari decies cen- ena detis nomine iussi, quod ea patrem praestisisse dotis usuras an legasset. Huic obiicitur l. credit. C. de usuris. qu ae lex ait usu rarum obligationem non constitui sine obligatione, quod est certissimum in credita pecuniae idem de operis. l. operis. do operis liberi. Respond. non adducit obligationem in dubio, sed pra sumptionem in s. vlt.l.qui fundum. D.adl.Falcidiam .legendum ccc seruis addita negatione.
l. 27. . quiliam Regulus. de donationibus.
Aquilius Regulus iuuenis ad Nicostratum Rhetorem ita scripsi q*onia secum patre messe refusi. me eloquentia O diligentia
ιua meliorem reddisti, dono opermitto tibi habitare in isto caenacu lo eoque vii.defuncto Regulo, controuersam haritarationis patieba-ιur Nicostratus o citis de ea re mecam contulisset. xi posse defendi, non meram donationem esse, verum osscium magistra quadam mer cede remuneratum Regulum. ideoque non videri donatione equeu
463쪽
e m t ad exemplum interdicti quod fructuano proponitur, defindem ι erit quasi loco posessoris coηstι ut ι, quι usum cornaculi accepit. Obstat l. Lucius. eodem titulo. in qua proponitur que damper epistyam donasse cuidam gratuitam habitationem superioris coaculi vel superioris Diaetae, quandiu vellet donatarius post mortuus est donator, quaeritur an heredes eius possint donatarium prohibere habitatione, respondet posse expellere habitatione donatarium, sed male obiicitur huic legi. l. Lucius. nam tantum abest ut Papinianus dissentiat a Scaevola, ut maxime probet quod scriptum est in I. Lucius. sed respondet ita hoc non fuisse donationem meram, sed remunerationem praeceptorum i quam Utique non Oportet ac cipi restricte,quia ad eam non pertinet lax Cincia. l. ab iae 2o. de his quinat, insem.
Opponitur huic legi l. r. s.incidit.infra .ad Senatusc.Τu
pillianum . quae lex aperte dicit eum qui instigat accusatorem, si subornatus accusator non potuerit probara quia intendit teneri Senatusc. Turpilliano. In l. I7. de compensat. Duarcnus legit. aedulitatis. male decepit eum corruptus Lampridii locus in Alexandro, cum ςdulitatem populus Romanus ab eo peteret, cum sit legendum ex veteribus cum vilitatem, hoc est,uilia pretia. l. 8. ob pecuniam. de furtis.
Ob pecuniam esuitatisubtractam, antionesunt, non crimine po
Coi oppone l. 4. . vltim O.ad legem Iuliam peculatus,quq ait euidenter recte institui peculatus in eum. qui pecuniam subri-
464쪽
subripuit ciuitati cuiuscumque vel municipii, certum est constitutiones porrexisse ad quascumque ciuitates, quod erat tantum de ciuitate Romana. Pap. respicit ad Ius, hoc est, ad ipsam legem peculatus, quae tantum est de pecunia populi Romani, Alciati etiam sententia iampridem explosa est, qui metu illius legis A. adductus non metuit in hac l. 8 r. addere negationem,& legere actione furti, nec non crimine peculatus tenetur, quod omnino falsum est.
ordine de curionum ad temnus motus in ordinem regressusAd honorem exemplo relegati tanto tempore non admittitur, quanto dignitate caruit. sed in viroqueplacuis examinari, quo crimine damnari sententiam eiinmori meruerunt, durioribus etenim poeni s us ctos, ignominia vetuit transacto negotio postea bberari, minoribus
vero quam leges permittunt, subiectos, nihilominus inter infames haberi.cum facti quidem quaestiosit m potestate iudicantium, iuris
autem auctoritas nonsit. Opponitur l. 3. C.ex quibus causis in se. irrog. etiam ordine motum ad tempus mitiore poena,expleto tempore recipere pristinum decurionatumraddita ratione, ae poena quod etiam idem traditum de relegato ad tempus mitiore sentcntia. l. Imperator .F.Io.de postlim. At ut respondeamus Pap. non respicit constitutionem,
sed Ius ipsum quod semper separatur a constitutionibus i. falsia.de conditio.&demonstratio. l. 4. F. deinde. de doli exceptione. I. s. in hmoribuε. de acat. Er excusat.
di honoribus delatis neque maior annum septuaginta, πη e pa ter numero quinque uberorum excusantur, sed in Asia acerdotium prouinciae suscipere non coguntur numero quinque liberorum subnixi quod optimus maximusiq; princeps noster Seuerus Augustus decreuis,
ac postea in catemprouincis seruandum esse constituit. Obstat l. decima quinta. s. qui vectigal. de excusat.tuto.
465쪽
quae ait conductorem vectigalium ciuitatis a tutelis excusari.
Non loquitur ea Iex de conductoribus vectigalium ciuitatis,in quibus cessat ratio Papiniani, quia in bonis debito. tis fiscus habet tacitam hypothecam.
Huic sentcntias obstat vehementer i. filiae . de itutioni b. D. spccies est clegantissima: mater negotia filiae suae pupillae gcllit vltro, non cX voluntate aut praecepto patris, sed ipsa se immiscuit negotiis filiae suae pus Uae,5 res eius vendendas argentariis dedit: quod tamen iure non poterat, quia nec Ius vllum alienandi habebat, ut eadem i. filiae. nominatim
ait, quae Voluntatem patris aut mandatum non habebat. argentarii vero ex mandat O matris cas res vendiderunt, & pretium persoluerunt ac pertuleruns ad matrem, quaeritur an
recte soluerit matti,an Iure sint liberati, S: Scaevola illo loco respondet Iure liberatos esse. Res huiusmodi distinctione expedietur, aut debitores pupillae soluerunt, quod debent ex causa ncgotii,quoid gesserunt cum matre pupillae idoneo aut locuplete dc recte ei sol verut & liberati sunt aut soluerunt cx causa hereditaria, quia debitores erant patris cui pupilla ab intestato heres extiterat, B tunc non recte soluerunt matri. s. vlt. uno de sendente eiusdem l. 6. g. hoc autem comm. diuid. aduersat. & l. in duobus. g. item si communis. pro socio. l. arbor. f. seundem .comm . dui id. S ed lice Cassii opinio refellitur dicta l. arbor. f. si per cunde mulcet praedium sit commune, serditus non est communis , ac venit ea actio in actionem gestorum, quia malui de- Ludere communi nomine meo,& suo cessante.
Orbiter intras fertum diem seruas restitui iussi, quibus non re- si tutis poena causa Asco secundum formam compromto condemna
466쪽
Obstat I. t. de Iure fisci. quae ait fisco deberi poenam ex
contractu priuati, qui aut breue faciam,quod est facillimum in ea lege non intelligit poenam, de qua conuenerit inter contrahentes ut fisco inferretur , sed poenam lcgitimam legis irrogatam iis qui contraxerunt illicite, & adiudicatam fisco, ut in lege Senatus. de contrahend. emptii ta recte Grae. ci hoc loco ad eam legem respondent, & ita etiam ipsam suo loco accipit Accursius, Bartolus,Baldus. ι. ε . de iudicia. Non idcirco iudisu o clam impeditur, quod quidam G tutoribus post luem aduersus omnes ocoatam reipubticae causa abesse coepe4runt: cum praesentium es eorum, qui non defenduntur administraiis discerni, se aestimari possit: cum postea semus apparuit, curas nomine per procuratorem fuit actum,absolui debitorem oporte qua res domino quandoque propriam litem inferentι non obstabit. At contra non est nulla sententia,quam dixit is qui postea seruus apparuit .l Barbarius.de officio.praef. l. 2. C.dc sententi
Nihil est quod tam facile explicari possit respondeo separanda esse quae quis sua auctoritate priuata constituit ab iis quae publica auctoritate, si sua auctoritate, ut si manumisit, si testamentum obsignauit,si litigauit, nihil egisse videtur, qui postea seruus apparuit,si publica auctoritate,ut si juccx creatus a principe iudicauit, rata sunt ca quae iudicauit, licet postea seruus appareat. caetcrum quia quidquid fecit iudex, Ιure publico fecit, humanius est, ut ait dicta l. Barbarius. conseruari ea quae iudicauit. vel propter utilitatem eorum qui apud eum egἈunt,& quietis causa finisque litium, ut Cicero suadet conseruari acta Cqsaris, vel otii & quietis ςausis,quan tumuis ipso Iure nulla fuerit.
467쪽
pretii cam Uuris restituat, Iure cogitur: nec audiendas erit sit lis emptorem delegare, cum io vendi ιοπe qua β ex facto .um creditor negoIium ageret. Obiicitur l. h. s. si vendiderit,eodem titu. qu dicit nondum soluto pretio pignoris creditori non esse cogendum creditorem actione pignoratilia ad solutioncm superflui, sed vel expectare debitorem debere, quoad emptor pignotis soluat pretium, vel si nolit expectare, mandandam ei esse Mcedendam actionem ex vendito aduersus emptorem: ergo auditur creditor qui delegat, hoc est, qui mandat actionem aduersus emptorem pignoris. Sed ut respondeamus, inter haec duo genera delegationum multum interest, nam delegatio emptoris liberat creditorem , quia nouatur obligatio, & substituitur vice credito istis alius debitor superflui,& ideo merito non setis facit ea deis legatio debitori, quae liberat creditorem principaliter obligatum ad solutionem superflui.
Si dominas qui seruam institorem apud mensam pecuniis acci. piendo habuit, pest libertatem quoque datam , idem per libertum negotium exercuit,varietate qaius non motabitur pericuo causa. Obiicitur quod dispensator Calendario praepositus, hoc est, pecuniis exigendis&foenerandis cst institor, ut in s. vlt. huius legis. l. s. s. vlt .hoc titu. tamen manumissione desinit esse dispensator, l. si quis seruo. de solui. l. penult. de rebus credit. f. item .si adhuc. instit. de mandato. At ut respondeamus, nota est nouum quendam institorem separati a caeteris institoribus, nam praepositus est institor,&tamen passim separatur in Iure, ac praecipue in tit. de
468쪽
i3ter viram o uxorem accepta pecunia gesta μοι, exceptione senatuscons. bubmonetur.
Obiicitur l. I3.C.eod. quae dicit eum, qui mala fide credidit mulieri,non ignarus in usum mariti eam sumere mutuam: pecuniam, non submoueri exceptione Senatusconsuli. Vel leiani,licet sciuerit quid mulier ageret. Sed ut statim respondeam ratio haec est,quia in specie huius legis, mulier non fuit interposita vel submissa a marito, vevice,locoue eius mutuam pecuniam acciperet, sed ultro in sum mariti, sciente creditore, mutuum accepit, quo casta cessat Senatuscons. Velleianum At si fuisset mulierinterposita a marito pecuniae accipio de gratia,quam ipse erat accepturus qui est caliis de quo tracta. tur in hac lege & hoc sciuisset creditor proculdubio submoueretur exceptione Senatusconsulti Velleiani, quod si hoc ignorasset, hoc casu est constitueda differentia inter credito. Iem scientem & ignorantem non illo casu dictae legis
In rem suam procurator datus opst litis contestationem,si vice in tua conueniatur, aquitate compensationis utetur. Obiicies merito imo & apte litem comestatam rem suam esse is utilem actionem habere suo nomine procuratorem datum in rem suam .l. 6. Sc 7.Cod. de obligat. δι actio. l. prOcuratoris de procuratoribus, nec procurator datus in rem suam potest reuocari, etiamsi res sit integral, puta ante litem contestatam non potat reuocari,qui factus est procurator ad agendum in rem suam,quia reuocaretur emptio aut dona
tio persecta,quod fieri nequit, & ideo delenda cssct Glosia . dissicile est. imo i me ossibile huic argumento respondere, M laudo plurimum Paulum Castrensem, qui fatetur, quamuis Papinianus dicat, post litis centestationem tamen & ante litis cotestationem procuratorem in rem suam per Omnia haberi pro domino in&creditore principali ac proinde etiam compensari posse, quod ab eo a quo coueni tur ob proprium yobitum, potest petere ut procurator in rem suam.
469쪽
Is venditione, siver annuapensationepre quaeductu infra domum Romae constitutum, nihil commemoratum est, deceptu ob eam rem exemplo actionem habebis .ita est conueniatur, obpretium ex vendito,ratio improuisioneris habebitur. Merito potest opponi l. sisterilis.F. r. hoc tit. quae differentiam facit inter venditorem ignorantem 5c scientem, ita ut si . venditor sciens, de tributo non dicat, quod debet praedium quod vendit, istius reticenviae causa emptori teneatur exempto, ignorans autem si de tributo nihil praedixerit,ut non diteneatur ex empto,& tamen nos indistincte ante diximus teneri emptorem,sive sciuerit, siue ignorauerit. Sed ita si quod ignorauerit scire debucrit, aus potuerit,si iusta non fuerit ignorantia eius,non si iusta fuerit ignorantia, Vt in exemplo proposto n l .sterilis. ι. 2.luueneraliter. quipoli mi is pio.
ii teneraliter lana debitoris pignori accepit eo potiores,cui posea praedium ex his bonis datur , quamav ex cateris pecuniam suam redigere psit, quod si ea conuentio prioris suis, τι ita demum catera bona pignori haberentur ,s pecunia de his, quae generalirer accepit, seruari non potuissex, deficiente secunda conditione, is fecundus creditor in pignorepesica δειρ, νον ιοm folior, quam δε-
Aecursius obiicit i. idemque g. si tibi,hoc tit. ubi fi tibi generaliter obligauerim bona futura, quae habiturus sum, M. Τitio specialiter fundum certum, quem acquisiturus sum, nondum aquisivi aquisito fundo illo lora ait, virumque creditorcm concurrore in pignore fundi, non solum in eo haberi Titium cui specialiter fundus obligatus est, nec te item solum haberi tametsi cx pecunia debit om tibi soli obligata, in quam habuisti generalem hypothecam, eum fundum debitor comparauerit,quae est sententia dict. 3.si tibi. .
470쪽
Sed Accursus recte respondct in dict.f. si tibi duobus creditoribus tibi &Titio si simul eodem tempore ita fui sse nexa
pignora,vt proposuimus,idcirco concurrere in persecutionesendi .in specie autem huius legis separatim diuersis temporibus priori creditori res certas fuisse obligatas. &si hae specialiter obligatae non lassicerent, res caeteras generaliter posteriori autem creditori ex caeteris rebus res ccrtas specialiIer& non concurrere utrumque in caeteris rebus. F. gener. I. 69. de iure dotium.
Gener ascere dotem arbitratu soceri certo die dari non demonstrara vel quantitate sipulatus fuerat,arbitrio quoque detracto, stipula rionem valere placuit,nec id verisimio,quodfundo non demonstrato,nustum esse legatum ,vel stipulationem sundi constam,cum intem modum constituenda dolis,or corpus ignotum ci ferentia magna sit δε tis etenim quantitas pro modo facultatum paιris dignitate mariti consiluipotest. Obstat quod dicitur non valere stipulationem fundi, vel legatum fundo non demonstrato t. ista stipulatus, infra. deverb. obligat. l. si domus. D. de legatis. Responde multum interesse, pater dotem promittat pro filia, ut in hoc. g. an mulier ipsa quae nuptura,huic dotem pro se vi l. 1. de dotis promissione.
Inter socerum se generum conuenit ut sifilia mortua supressi emauunculumsilium habuisset dos ad virum penineret, quod si vivente
matre flum obiisset,vir dotis portionem uxore in matnmonIo defuncta , resineret mulier naufragio tum anniculo seo periit, quia veninmiti υIdebatur ante matrem, rnonι em,perasse,virum pauem dotis reunere lacuit.
Aduersatur l. cum pubere M l qui duos. s. vlt. de robus dubiis. l cum hic status . . si ambo. dc donatio .inter virum Muxor. D. l. si Is cui de donatio caus mortis.