장음표시 사용
491쪽
ι. I.de rescindenda venditione.
obstat l. 3.& 4.Cod. de his quς vi metusue causa gesta sunt,
obstati. si per impressionem eod. tit. quae ait emptorem, qui metu venditionem extorsit,rem restituere recepto pretio.
Dicendum eam legem specialitςr loqui de iis, quae vendita sunt,officium publicum geretibus hominibus per impressionem. id est officii de potestatis terrore adhibito,qui gerut o tactum publicum,quo loci id gerunt, legibus emere prohiben-zur.l. non est,&3. l.ossicii. D. de contrahen.empl.& vend.&si emerint contra legu interdicta,amissione pretii puniuntur. i. rem restituunt,non recepto pretio quod declarat apertius. l.
r. C.Theo .de his quae administ. alii aute qui vi,aut metu illato aliquid emerunt, pretiu non amittunt. itaque lex si per impressio nem habet tantu locum in administratoribus ,& ossi ciis publicis .in l. Ιχ. tollenda est negatio illo loco, non vilioris pretii,id apertum est. lex ait venditionem non rescindi,quod . dicit venditor, se rem vilioris vendidisse, cu pecunia egere
urgente aere alieno,vel munere ciuili a se sumpto quod sumptum exigebat,si dicat se hoc coactum minoris vendere non ideo venditio rescindetur. . . In l.M. pro maius pretium legendum minus pretium sen- . tentia legps est,proponit lex assertionem, deinde exemptu, seu speciem. assertio hoc ostendit, veditorem de dolo emptoris, post venditionem quςri posse,si ignorauerit dolum tempore contracta .nam si tempore cotractus,venditor emptoris do-lsi animaduerterir,& nihilominus contraxerit,secus est, quia dolus scienti non infertur ut igitur species propositioni congruat, necessario ponedu est, dolo emptoris, instrumeto eminptionis coprehcsum esse minus pretium, qua esse couenerar, idq; sciente venditore, ideoque ei non videtur illatus dolus. Quiritur an etiam emptori subueniatur,si dimidio pluris emerit & ratio facit, nec quisquam c tradicit, ut emptori etiam subueniatur,eadem electione data v editori,ut vel pretium reddat, quod accepit, & rem recipiat, vel quod soluto preti superest restituat.l. I.F.s quid in fraudem, D.s quid in
492쪽
Multum interest utrum quis emat a fisco, an a domino: nam si a fisco emat rem alienam distrahente tributorum cessationem, vel ex alia causa emit sine reliquorum consensu Mauctoritate, I. prima. infra. de fide & Iure hastae fiscalis . l.vit. de censitis dc agricolis.l. penustima. 3. si quid.infra.de fundis rei priuat. Ualde obstat l.praediis.supra.de Iure fisci. quae ait placere, vi praediis a fisco distractis reliqua tributorum sequantur emptorem.quae lex de tributo no videtur accipienda node reliquiis praeteriti temporis:vel si ut lex inhibere videtur, intelli- satur etiam de reliquiis, dicedum est id quandoque placuisite principibus,quod indicat l.I. C. Theodosiano. de fisci debit.lerum displicuisse posterioribus Imperatoribus. quo videlicet facilius fiscus emptorem inueniret. L. vlt. C.de pactis.inter emptorem & vendit. quai corrigitur. l. penult. D. de pactis. vendidi locum, ea lege ne emptor in sacrum dealcaret, vel religiosum faceret, vel ne me inuito,qui fundum vicinum mihi retinebat, eum alienaret. exl. nul. D. de pactis. non valet pactio, etiamsi contractui inhaereat.ex l .vit .hic quae est ex Io. decisionibus. De ectigatibus σε mi . C. Pro rebus ctiam mercalibus, quae quis ducit usus sui causa, vectigalia non praestantur. hoc onus est mercium .l. phoc titu. & in veteribus inscriptionibus urbis Romae, quae quid quis viatium inuehitur, ansarium non debet & cularium. at huic sentent, obstat l. vltima. f. quoties. &F. diuus .de publica. D. quae lex Ostendit vectigal etiam praestari pro seruis usuariis. nam quae ait eum incidere in poenam coinmissi, qui inuecta mancipia professus non sit apud publicanum,siue sint venalia,sive usuaria, si tamen nouitia sint, non Veterana: nam pro veteranis usus causa ductis vectigal non
praestari lex fgnificat. at nouitiorum vectigal praestari signi
Obstat ea lex superioribus, nisi dicamus prono uitiisset-
493쪽
tiis,qui usus sui causa ducuntur,vectigal praestari, non pro veteranis: non etiam pro caeteris rebus quae exportantur usus causa.
Non est omittenda l. noua. in qua multa sunt corrupta, in ea lege legendum alabarchae: alaba est scriptura seu atramentum quo scribimus,ut ait Favorinus. L. si fundus.cum duabus sequentibus opponitur l. si quis domum. eodem. quae ait in eadem specie locatorem teneri ex conducto, ut praestet frui licere: ergo tenetur in id quod interest, Accursius ait eandem speciem non esse, nam in eadem specie locasse scienter: male, cum sex dicat bona fide, bona fide inquam rem emisse,deinde locasse: denique ab eo rem euictam sine dolo eius & culpa. respondendum potius his verbis ut praestet locator habere licere, non semper significati teipsa id quod interest, sed ut praestet mercedis proro. gationem pro rata temporis, quo frui conductor non potuit, vel ut reddat mercedem prorogatam: ita verba accipiuntur l. si ex conducto .g.sed etsi ager. D. de contrah.empl.& Vedit. In l. 8. 38. D. de ritu nuptIarum. vox sororis est Trib niani, non auctoris: nam sorore prohibemus dusis relegi b.n5 moribus. & hoc de secundo gradu, & tertio gradu, a latere, sue exaduerso;non licebat olim ducere uxorem, post licui e patruo ducere fratris filiam,idque Ius diu permansit, adeo ut quod est in l. 17. supra. de nupt. praeterea fiatris tui filiam ex ea nepotem: haec verba non fuerunt in integra constitutione Diocletiani & Maximiani, seu ex Iure nouo addita sunt a Triboniano. nam Diocletiani tempore patruo erat connu bium cum fratris filia, quam vulgus vocat neptem .itatue in Pandectis nusquam inuenies inter nuptias illicitas proferri Patrui nuptias cum fratris filia. hodie sunt quidem illicitae fateor.l.VIt.hoc titu.f.fratris. instit. de nuptiis. diu fuere licitata, quod mira est,m Pandectis sunt multi loci qui b. vetatur auidiculus ducere sororis filia,nec tam elicuit unqua auuculo ducere sororis filiam, quae est in tertio gradu, nullus locus quovetatur patruus,ducere fratris filiam, nec alia ratio reddi potest, quam quod ita sit Ius positum, sicut & licuit Athenis
ducere uterinam sororem,non germanam.
Ex quarto gradu licet Iure ciuili uxorem ducere veluti
494쪽
consobrinam l.celebrandis. C. de nuptiis. hodie non licet ex nouissimis constitutionibus ducere consobrinam, fic merito. D. quia pene soror est, & recte etiam appellatur soror simpli. citer in Philipp. t. sorori 6c uxori,id est,consobrinae,sorori patrueli.
Electio mulieri datur ini. generaliter. s. diuidund. C. de secundis nuptiis.daturque ei liberum arbitrium ea bona quae a priore viro percepit diuidundi inter liberos prioris mattia monii ex aequis vel iniquis partibus, ut animo suo gratum erit. sed haec omnia mutarunt Novellae posteriores Impp. .nam & Nouella Leonis, Sc Maiora ni de sanctimonialibus de viduis,& Nouella Leonis,& Seueri de abroS. cap. de Nouess.
Iustiniani E. & ia. adimunt arbitrium diuidendorum eorum bonorum, & omnino volunt ea bona seruari ex aequo omnibus liberis prioris matrimonii,atque ita hac in parte est abrogata l. 3. atque etiam d. s. diuidundi.dictae legis generaliter.
hoc titu. 'Mortuo intestato uno ex filiis prioris matrimonii, mater quae iam alii marito se iunxit, ei succedit ex Senatu sto. Tertuli. in bonis prosectitiis, & succedit Iure veteri cum sororibus defuncti filii, non cum fratribus: nam fratres excludunt matrem Iure veteri. s. r. instit. de Senat. Tertuli. l. 1. Cod. Theod. de inoff. testa.l. 2. Cod. Theod. de secundis nuptiis.
Iure nouo succedit,mater etiam cum fratri bus. I.vltima. in se.
ad Senatusco. Tertuli.&ex eo Iure novo, id est, ex dicta l. vltima succedit cum sororibus in dimidiam partem bono tum defuncti filii.ita ut ipsa & sorores defuncti bona partiantur ex aequo, id est, ut ipsa ferat dimidiam, & sorores alteram dimidiam. cum fratribus autem succedit in portionem virilem, Iure autem nouissimo etiam cum sororibus succedit tantum in virilem ex Nouella 2a. de nupt. sed ita ut in eam partem in quam succedit filio cum fratribus & sororibus, id est,in virilem secundum Ius nouissimum, usumfructum tantum habeat, proprietatem seruat liberis prioris matrimonii fratribus sororibusque defuncti. idemque erit omnino, si quid perceperit mulier ex testamento unius ex liberis prioris matrimonii: namque id habebit usus fructus Iute tantum, caeteri liberi erunt proprietarii, quae est sententia .F. vlt. de hoc
495쪽
'hoequidem ita verum est, si ut posui initio, ante moram filii ea mulier se alteri viro coniunxerit,&ita loquitur g. vlt. L. mater. C. ad Senatus. Tertuli. sed hoc Nouell. 2. Iust
mutauit.deniq; ea Nouella mater succedit filio ab intestato cum aliis filiis filiabusque in virilem, & pleno Iure in omnibus bonis tam profectitiis quam aduentitiis nullo Iure reseruato caeteris filiis vel filiabus in illam portionem virilem, Senon tantum si permanserit vidua, sed etiam si alii nupserit ante mortem, vel post mortem filii, cui succedit in virilem:
haec est mens Novell. 2.L. 9. f. talem. C. de secundis nuptiis. abrogatus est Nouella 22. quae vocat omnes liberos pcrmixtim, siue adierint, siue repudiauerint parentum hereditatem. eleganter i. fundus. qui dotis. D. familiae erciscund. nullum esse casum qui hoc genus deductionis impediat, compensationem impcnsarum cum fructibus: tamen extat unus in l. vltim. C. defund. rei priu. lib. II. C. admodum singularis. ubi fructus intelliguntur, non deductis impensis. in Iure nulli sunt termini uniuersales,ut in illo nullus casus, & tamen excipitur aliquis,& similiter in l. I. D. de solutionibus.in omnibus specie bus liberationum, pignora liberari: excipienda est tamen confusio, quae si induxerit liberationem rei siue debitoris, pignora tamen obligata manent l. . D.adTrebellianum. l .cum quis. g. vlt. D. de solutionibus. Porro constitutionem huius tituli comprobarunt Arcadius & Honorius in l. I. C. Theo. eod. tit.& Noueli. 22. significat eam porrectam fuisse ad maritum, cui uxor legasset usum fructum rerum suarum i sed tamen dicta Noueli. χχ.
huic constit. penitus derogat, luitque secundas nuptias poena huius constitutionis, dum scilicet non allicr vult usum- fructum auferri coniugi,quem legauit prior coniunx,etiamsi repetierit nuptias, quam si id nominatim cauerit dcfunctus.
non vult itaque seruari Ius, quod inducit constitutio,sed Ius quod fecerit ipse defunctus vel defuncta, dicendo legem legato usu tructu relicto superstiti. L. ubi de Iure dotium est abrogat. nouissimo Iure,quia Iustima. nondum dederat tacitam hypothecam mulieri l.
496쪽
vlt. C. qui potiores dedit.idque confirmat Novella79.tamendos posterior non praefertur priori .dicta l.vit.& Nouel 1. In f. praeterea. huius legis Vltimae. C. de Iure dotium. corrigit etiam Iustinianus Ius Vetus fauore dotium, Iure ve- teri dotis promissae per stipulationem, vel per pollicitationem,usurae non debentur citra stipulationem l. 2. C. de dotis promissione, quoniam dos quae promissa est, ut dixi stricto iudicio debetur, & in strictis iudiciis usurae non veniunt sine stipulatione in l. 3. C. de usuris. l. Titius. D. de praescriptis
verbis. l. qui negotia. D. mandati . neque enim ut actio ex stipulatu quae datur mulieri repetenti dotem soluto matrimonio , hodic est bonae fidet. ex titu .deret Uxoriae act. C.ita otia
actio quae datur marito petenti, dotem promissam, est bonae fidei. non est etiam haec bonae fidei, sed stricta: quod tamen
Aecursius ingloss. l. diuis. D. solui. matrim. non inspexit. cum ergo sit stricta secundum regulam Iuris, In eam non veniunt usurae citra stipulationem. hoc mutat Iustinianus in s. praetcr a. dc vult v. usurae dotis promissae debeantur ipso Iure sinae interpellatione, quasi mora fiat in rem post cessionem
biennii, id est, si post dotem promissam,& nuptias secutas, in
ea soluenda promissor traxerit biennium. & ita euenit in casul. 3. f. namque. D. de usuris. ut in stricto iudicio fauore pupillaris aetatis ipso Iure veniant usurae. Iustinianus intit. de rei uxoriae act. corpus Iuris vocat Ius publicum,leges,constitutioncs, responsa prudentum, ut Liuius lib. 3. adiectis duabus tabulis absolui posse voluit corpus omne Romani Iuris, & Leo in Noucll. I. vocat legum corpuS,Vt Homeri corpus,in l. librorum. Homeri. D. dolegat. 3. iis ut dira vn corps du droit,non potnι vn estura. L. Lucius. culpa mulier mulctabatur portione dotis .l. Lu. cius. ID. solui. mair. quae est abrog. in l. consensu. f. Virum . infra. C.dc repudiis .mulctat tota dote. l. vlt. C. ad legem Iuliam. de adulteriis. quod etiam probatur a Leone Novell. 37. dccap. promissae. inca u. plerumque. de donat. inter virum MVXOrc m. in l. cum mulier. D. solui. matrimo .addit Iustini. praetcrdotem amissam, adulteram praestare tantum, quantum facit tertia pars dotis in Novella vigesima secunda, α cente linia decima septima, A centesima tricesima quarta, Di,tigoo by Cooste
497쪽
ues s mulier fuit indotata, praestat, si culpa eius diuortium factum sit,quartam bonorum suorum partem,quae poena etiam communis mulieri & viro, si non contulerit donationem propter nuptias, modo ea quarta non excedas Icio. libras auri, l .vit. C.cie repudiis.quae desiit esse in usu.L. si filia. D. familiar erciscundae. ait esse imperitiam si quis forte existimauerit, post mortem uxoris dotem aduentitiam non remanere apud virum . dos profectitia redit ad patrem unde profecta est l. Iure. D.de Iure dotium. ne & filiae amissae M pecuniae damnum sentiat, ne ut ait Plinius in Panegy. Traiani eodem momento quo desiit esse pater, hoc quoque amittat,quod fiat pater. moribus quorun)am hominum,ueluti Tholosanorum remanet apud virum, etiamsi nulli extent liberi, etiamsi nihil de eo conuenit, vel si uxor moriatur pridie nuptiarum, sed non iure ciuili pop. Roma. quo mo tua muliere constante matrimonio dotem profectitiam patri reddi oportere indistincte, siue extent liberi, siue non ex matrimonio. addamus etiam dotem profectitiam remanere apud virum post mortem uxoris, non sum mihi contrarius: nam hoc intelligo, si pater prior decesserit constante matri monio, vel ipsa filia, dos prosinitia pertinebit ad maritum, non ad heredes soceri l. cum pater. C. de Iure dotium.quae
est maxime notanda, & Vlpianus in supra dicto titulo de
Quaestio 3. cum autem. l.I. C. de rei uxoriae actione. est de die reddendae dotis, Zc si respicias ad Ius actionis rei uxoriae,
dos ut Vlpianus ait in cit. de dote. quae continetur pondere, numero & mensura, redditur uxori soluto matrimonio, annua,blma,trima die,id est, anno, biennio, triennio, tribus pensionibus, quod& statutum tempus legibus dicitur.l. Attilicinus. D. de pactis dotalibus. 6c statutum dilationis tempus. in l. Iuri entium. 7.f. ut puta. D. de pactis.&ubique Tribo nianus hoc tempus mutauit in institutionibus,trcsque pensiones dotis vertit in unam: idco ubi scriptum erat annua, bima, trima die, Tribonianus posuit statuto tempore, aliquando dicunt compendio orationis annua die dotem esse reddendam,ut in l. I. D. de dotis praeleg. annua die,id est,annua, bima,trima die, ut in Li. talis. D.de legatis. I. aliquando trima
498쪽
- ς DIFFERENTIARUM. tantum in hanc rem est elegans l. 3. penult. D. de ann. legat.
In dubiis favemus heredi,t. Sempronius. D. de legatis. a. 5e est elegans species: finge, func binae tabulae testamenti incis congruunt omnia, praeter quam quod in uno Titio legata
1 o. aliis eidem Titio inueniunt IN. quaeritur utrum debeaniatur eraso. an Loo. coniuncto Vtroque legato, an So. & quia unum tantum legatum facere volebat testator, vel concludamus necesse est legatario deberi Iso. ut est in unis tab. velso. ut est in aliis: sed melius est ut in dubiis heredi parcamus, atque ideo dicamus herede liberari soluendo quinquaginta, quod minimum: nam in dubiis heredi parcendum est. In l. penult. D. de Optione legata. scriptura modo est affirmativa,modo nzgativa.
L. si tale. 3. si arbitratu. D. de condit. &demonstrat. vi denda. Non pertinet collatio ad successiones testamentarias, nisi nommatim parens praeceperit, si vellent filii ex testamento heredes esse pro partibus ei adscriptis,ut bonis paternis commiseeant bona sua, atque confundant, atque dein dc diui- dant omnia pro portionibus testamento adscriptis, alioquin ex testamento non est collationi locus l. L. & 7. C. de collat.l. vlt. C. comm . utriusque iudicii r erum hoc Iustinianus cunt' aliquando probasset : postea improbauit, instituens tamen Nouel l. de triente&semisse, ut succedentes exic stamento fratres conferant bona propria in commune, si voluit frui paternis ex. testamento, nisi. testator id prohibueriti ad summam igitur, siue fratres veniunt ab intestato, siue ex testamento debent conferre, quae sunt collationi subiccta: castrense enim peculium, vel quasi castrense non conferunt. ergo tantum quae solent conferri,conferre debent, nisi testator id prohibuerit.
L. Titia. g. cui invita. D. de legatis. I. l. paterfami. D. ad i. Falcidiam .l. qui hominem. s. si gener. D. soluto matr.l.2.l. filiae. C. sol ut . matrim. l. tis. I. M. l. 3. D. eod. titu .videntur abrogandae.
Leges Se constitutiones pertinent ad futura, non ad prae
scrita. l. 7. C. de legibus. quare dicitur iudex distare a lege:
499쪽
nam iudex statuit de praesentibus ve est in parciorat. lex de
Si mulier agat cum marito de paraphernis,eum condenari. insolidum, non quatenus facere potest, quod valde nouu est, nec potest defendi, nisi cum agitur de paraphernis siue subreptis a viro, quo nomine tenetur actione rerum annotarum. l. si ego. 3. vlt. D. de iure dotium, & ita cum agitur rerum amotarum cum marito. l. si rerum. D. de re iudicata. ait maritum
condemnari in lidum, quia ex delicto actio est, &ita mihi videtur explicandus ille locus Harmenopuli in epitom. de paraphernis. Scorto licet donare .l affectionis. D.dc donationibus.non etia a militibus, ne eos scortilla spolient stipodiis ex l. a. C. de
donat.inter virum & uxorem .ubi focaria non est concubina, ut interpretantur, sed scortum,quod plerumq; habeatur,peo causam coquinae .nam x ita Diu. Hierony. I. Sam. ca. 8. Scorta interpretatur focarias,& in l. i. . caupones. D.nautae caup. stab. carii sunt,qui in stabulo vel caupona ministerium prebent,ut sunt coqui. Non licet donare uxori constante matrimonio ne fiat venalis concordia inter maritos. l. . in princ. D. eod. l. si liberis. D. de pactis dotalibus. Valentinianus tamen donationem inter Augustum A: Augustam permisit, interserenissimos pruacipes. l. pen. hoc tit. de donat. inter vir. Codlc.quia ut ait omnis contractus principis. omnis conuentio, lex est,quia etia liberalitates principis non .egent insinuatione .l. sancimus.C. de donationib.& collatq in . filiosia. picno iure ad eos pertinent, patribus in quorum potestate sunt,minime seruato usta fructu. l. pen. C. de bonis quaeliberis, quae aduersatur. l. nationes. quas partes hoc tit.quae loquitur de aliis personis. Donatio causa mortis, ut quaelibet alia voluntas irrita fit damnatione donatoris,quae irrogat seruitutem. l. aliquis. D. . de mortis causa donation .donatio inter coniuges tantum abest, ut irrita sit seruitute donatoris, ut maxime eonfi metur. l. res. Codic. de donation. inter Virum & uxorem. non deportatione, quam sequi solci publicatio omnium, honorum. l. vltima. Digest. de sentent. pass. non tamen
500쪽
publicantur res donatae uxori, quia adhuc potest confirmari ea donatio morte deportati, quae est sententia d.l.res.hoc tit. donatio filio facti confirmabatur rati habitione patris post emancipationem,ut in l.don. 3.pat. D. de donat. hodie etsi nointeruenerit specialis confirmatio,vel ratthabitio post emancipationem solo silentio patris,sola morte, si non mutarit voluntatem expresse, donatio collata in filiumfamilias e fi
Hoc non obtinuit olim ut confirmaretur flentio solo Mobitu patris. l. I .f.1. D. pro donat. l. 2. S.vit. D.pro herede. Donata uxori si legentur,vxor non capiet iure legati. quod probat losi quando. D. de legat. I. 3c l. I 4.FI. D.de legat. . Mhodie etiam ea capiet iure legati vel fideicommissi, maritus vel uxor cui donata sunt, vel filiustam. si donatio non fuerit nisi nuata, nam donationes no insinuatas non confirmat S.C. quae prorsus inutiles sunt. . Posset videri l.I. C. de repudiis,non esse de repudio neq; de diuortio. sed de deportatione mariti,qua tamen constat,non
solui matrimonium. l. res.C.de don.inter virum. l. I q. Od. l. s.
de bonis dam.quibus tamc obstat valde. l. si quis stipulat. D. solui. mat. cxtraneus stipulatus est dotem dc marito, hoc modo, si quo casu uxor tua nupta esse deserit, dotem reddes est generalis sermo,generalis coceptio,&. Praememoratio, si quo casu nupta esse descrit, Sc ideo si ancilla fiat, quia soluitur matrimonium seruitute,committiturstipulatio,ut si capiatur ab hostibus, quando redigitur in potestatem hostium, ut si deportetur, ergo deportata nupta esse desinit. Nec possis aliter respodere, nisi iure ciuili deportatione solui nuptias,quia iustae nuptiς non sunt cu peregrino, id est non citae at deportatio fecit peregrinum . iustae nuptiae sunt tantuinter ciues Romanos, ut est in instit. tit. de nuptiis. iure tamen gentium ab initio recte contractae inter ciues,etia altero coniuge redacto ad peregrinitatem per deportationem, conseruantur integrae: atque ita facta differentia inter Ris ciuile , Mitis gentium,hi loci in concordiam reducendi sunt. veru haec verb. l.I. si casus in quCm maritus incidit, non mutet muli cris affectionem.
Inl.filiae. C.solui. matrim, filiae pecuniam, quam habes in Disitigod by Corale