장음표시 사용
81쪽
a DIFFERENTIARUM2. Obiicitur l. insulam. qui potiores in pignore. ubi interis pretatio fit pro Venditore,non ad Gersus eum. Res p. interpretationem pactionis obscurae potuisse hie colligi ex natura contractus, nempe pignoris, quia in pignore, qui prior est tempore, potior est Iure. itaque nihil necesse
fuit, interpretari aduersus venditorem.
3. Obiicitur l. si in emptione. Resp. pactionem quoque hoc loco non esse obscuram, id est non ita esse obscuram, quin ex eo quod actum est, interpretatio fieri possis. nam haes natura contractuum est omniu, ut quoties plurcs res eiusdem generis debentur electio sit debitoris.l. plerumque. infra. de Iure d2tium. 3. huic autem. institu. de actionibus. Plures autem Stichi hic debebantur a venditore, S: solui poterant, merito ergo eius clectioni hoc relictum est, ut solueret quem mallet. Accursius notat in iudiciis aliam esse, sed nihil est. lege inter stipulantem. g. r. de Verb. obligar. MCommentaria Duarent, ubi ambiguitatem in contractibus& iudiciis explicat. l. 2I. 22.23. explicauimuS supram . q.
Rem alienam distrahere quem pos nusta dabisatio est, nam emo Hio est ,sed res emptori auferri potens. Ratio huius I uris pctcnda est ex l. si ita distrahatur. 3. tis
Exceptio huius regulae una est. l. si in emptio. l.item si emptor. ins hoc titu .ubi res aliena furtiua vendi non potest, idq; prohibitum est, i. Attilia. s. f.rtiuar. instit. de usucapione. ne tamen dominus conqueri possit, cautum est ut rem suam venditam ab emptibne euincere possit, & hoc quoque consultum cst emptori, qui habet vendi torcin obligatum rei cui-ctae nomine .l. ex empso. f.I de action Ibus empti .l.I. de rerum permutatione. infDenique obseruanda est hic disserentia inter pignus &emptorem,quia res aliena pignori dari non potest .l. qua pra dium. C.si es aliena pigno. data sita res autem aliona enu pO: Dissiligod by Coral
82쪽
test . cuius differentiae haec ratio est: quod in pignore oportet Ius aliquod in re constitui , qui autem mirit Iuris in eam habet, Constituere non potest, quoniam nemo plus Iuris in alium tran fert,quam ipse habeat. l. nemo. de regulis Iuris .l. traditio. de acquirendo rcrum dominio. traditio igitur sola non sufficit in cmptione, d. l. ex empto. d. l. I. de rerum permutat. & d.l.si ita. hoc titu. sup.
Si in emptione fundi dictum se accedere Stichum seruum, neque intestigatur quis expiaribuι accesserit, cum de alio emptor, de alio venditor siniseris, nihilominus fundi venditionem valere constat: sed Labeo ait, eum Stichum deberi, quem venditor intestexeris, nee refera quanti sit accessio siueplur in ea sit, quam in ipsa re cui accedas,
en minus. plerarique enim res aliquando propter accessones emimus,
si ι cum domus propter marmora, ct μένω, o tabulas pictas
Huius legis aliquot *ς. supra exposuimus , nec refera quantri obiicitur l.iustissime. in L de aedilitio Edicto. v bi dicitur hominem non accedere possie rei minoris pretii, S: tamen hic videtis accedere fundo. Respon. hoc esse accipiendum de re minoris pretii, cui homo non conuenit,cum quis nihil habet commune. homo autem conuenit fundo, de cvincedit fundo tanquam instrumentum. l. proinde.infra. de aedilitio Edicto. g. eandem rationem .recte igitur accedit fundo, quanquam fundus minoris
pretii sit,& hoc quoque expressium cst. l. quod si nolim. f. vlt.& l. sequent. ins de aedilitio Edicto. reliqui,s explicati sunt in comment.ad lib. 33. Pauli ad Edictum.
Veneni mali quidam putaui non contrahi emptionem, quia nee societas,aut mandarum flagitiosa rei vitis vires habet, quae semen νia potest sane vera videri de hu, qua nulla modo adiectione aberrulmaseria usu nobis essepossunt. de his vero qua mιna aliis maIera s
83쪽
adeo vocendi naturam deponunt τι ex his antidoti, cr alia quadam salubria medicamenta conficianIur, aliud dicιpotest. Ita etiam emptio rei flagitiosae & veneni mali nulla est,' cuius rei una est exceptio, nisi ex eo veneno mcdicamentum salubre fiat,ut antidotum: quod vencnum quidem est.& let contra venenum dari, in Florentinis lcgitur antidotus
contra venenum: non malc. nam Gelli Us lib. I . cap. I s. ita
usurpauit. ex eo C. Gelli delenda sunt verba Pop. Rom.eadem de causa emptio nummorum plumbeorum dolo malo contracta nulla cit. l. 9. dc l. Corne . de falsiis. inf
Si res vendita per furtum perierit, prius animaduertendum eris quid inier eos de custodia rei conuenerat, si nihil oppareat conuenis, lulis custodia desideranda es a venditore, qualem bonus paIer familius sivis rebus adhibet, quam se praestiteriι, or tamen rem perdidit, securus esse debet, ut tamen siciticet vindicationem rei s coniucrionem exhibeat emptori. unde videbimus in personam eius quι aliam rem vendiderit, cum is nullam vindicationem aut condictionem habere ροβii, ob id ipsium damnandus est, quia Uuam rem vendidisset,
potuisset eas actiones ad emptorem transferre. Obiicitur , .cum autem .instit.codem. v bi 3icitur hoc casu ubi custodiam non suscepit, cum esse securum. Ex quo appa rei cum custodiam praestare non dcbere. Resp. laaec non pugnant inter se, custodiam praestare & Q curum cilia, imo vero ipse est securus qui custodiam praestitit, ac dolo omni ac culpa caret, sed dicctis. ergo nihil interest quando conuenit de custodia praestanda, vel quando non conuenic, quia utroque casu praestanda cst. Resp. multum intereste, quia quo casu conuenit de custodia praestanda, periculu pertinet ad vendi torcm, quo casu noconuenit,si ea praestitit, securus cst, nec periculum sustinet d. . cum autem.& hoc g. hac ergo custodia praestita sit res surrepta sit, emptoris periculum est, ut tamen illi conlatatur, venditor debct illi mandare vindicationem, dc condictionem rei.
84쪽
Dissicultatem hic facit, quod emptione perfecta dominium transit in emptorem ,& venditor desinit esse dominus. itaque ne ipse quidem venditor videtur habere vindi-
Sed resp. cst, venditorem ipso Iure remanere dominum ante rei traditionem .f.ytique. instit. eodem. Addendum est venditorem mandare quoque debere actionem furti J.eum qui emit. Ig.in princi p. in f de furtis. Cui rei duo obiiciuntur, primum: venditor non videtur posse mandare actionem furti, cum ci non competat, nam actio furti competit ei cuius interem. cuius. infr.de furtis. nihil autem interest venditoris, cum non sust: neat pcriculum, . S pretium lana accc perit. Dicendum est, quia adhuc dominus cst, idcirco competere actionem furti,d.l eum qui cinit. 6 l. si vendidero. in se, de furtis. deinde cius interest cedere & mandare actione quam molestiani non sustinerct, si res eius t salua. Alterum quod obiicitur eiusmodi est, actio furti competit emptori tuo Iure. ergo mandata non filii, competit ci, quia eius interest rem saluam esse. d. l. cuius. ms de fiartu, s.furti. instit .ex deliin. & hoc expressiim est, s. item si Fullo. in his verbis. sed Se bonae fidci emptor. instit. dc obligat.quς
ex delicto. Dicendum est, intercsse quidem emptoris, sed eum posse
suum consequi alia ratione,nempe actione in empto. itaque
nihil necesse est hanc actionem furti illi competere. d. g. furti actio. deinde quod dicitur in illis verbis, sed & honaefidei emptori, diuersum est ab hac specie. hic enim proponit ut
emptor emisse a vcro domino, sed quia res nondum tradita est, nondum cst dominus, nec potest agere actione furti. illic vero proponitur res empta esse a non domino, & tamen tradita, quanquam igitur emptor summo Iure dominus fieri non Pocul r,res tamen tradita est. & haec traditio suffcit, vi se
dominum bona fide existimet esse, & furti agat. Addendum denique est, si quid vendito consecutus est aliqua actione, id eum praestare debere emptori. Obiicitur huic rei. I. venditor. infra. de hered. vendit.vbi in fine venditor nihil praestat eorum quae consecutus fuerat.
85쪽
μ DIFFERENTI ARV MRespondendum est cibi rem fuisse subreptam ante ven
ditionem,& proinde rem esse tantum praestandam, non duplum, quod vi actionis erat consecutus. quod si rem abenam quis vendiderit, non videbatur condemnandus ut has actiones mandaret, cum eas non haberet.
Respon. tamen eo magis esse damnandum, quod culpae .eius hoc adscribatur, qui vendidit rem, quam alienam esse sciebat,& qua surrepta sciebat, sibi non competere Ius mandatariun actionum, tenebitur ergo in idem, quod intersute emptoris actiones esse mandatas.
. ' . σεδε, . In his qua pondere,numer mensurase constant. velutiframento, vino, oleo, a ento. in modo ea seruantur quae in caeteris, ut unetque depretio conueneris,uideatur perfecta venditio, modo vquia Fri preIio conameris, non tamen aliter videatur perfecta vendisio, quam siadmensa, adpensa, adnumeratάuesint, namsi omne vinum, vel oleum, velfrumenιum, vel argenιum , quam umcumque essuridem Iuru est quod in cateris risin, quod si vivum ita vanient,ut in singulas amphoraου, item oleum, vι in Angulos metretaι : item frumentum, ut insingulos modios: Dem argentum,m in singulas librascenum pretium diceretur, quaris-, quando videatur emptio presses.
soldsimiliter silucet quantur, se de his quae numera constant, Dro
namero corporum pretium fueris fiuium. Sabin- , Cassias tune persici emptionem existimans cum adnumeraia, admensa,adpensus sini, quia vendulo qua ub hac condisione videtur geri, ut insin. gulos metretin.aui infletulos modios,quos quasse admensus e fauo insingulas libras, quas adpenderis , aui in singula cerpo , qua ad
Obiicitur huic rei I. I. g. I. infra. de periculo 3c commod. rei venditae, ubi vini per auersionem Venditi periculum,emptione perfecta non statim pertinet ad cmptorem, radiximus,sed tantum post degustationem. Respond. cst, in ea l.I.conuenisse, ut emptor periculum praestaret, quod est repetendum exsuperiore clausula, hoc 'modo: aut non conuenit, quoad periculum vini sustineat,
86쪽
LIBER I. vvsque ad degustationem sustinebit,itaque propter hanc contientionem etiam emptione perfecta sustinet periculum ve-ditor quod alioqui sine conuentione scilicet sustinuisset emptor. d. I. r. de periculo dc commod.rei venditat. F. sed & custodia.l. si quis vina. . si in auersione. de periculo &commod. rei venditae.l conuenir. C.de periculo S commodo rei ven
Ea qua commendandi causa in venditionibus dicantis,si palam appareant, venditorem non obligant, velutisidicatseruamsteriosum, domum bene ad catam. at si dixeris hominem litteratum, vel artificem exaestare debet, nam hoc ipso plum vendit.
Obscuritatem animaduertetis exi. quod venditor. su p. eodem .nam huius posterioris una exceptio est,nisi ea quae ad nudam laudem pertinent,animo fallendi & decipiendi dicti sunt,dicta l.quod si venditor. Dissicultatem hic facit, quod hoc casu cum decipiendi causa venditor dixit Iurisconsultus ait dari actionem de dolo dicta. l. quod si vendis . Obiicitust enim primum, quod in ea lege, scilicet quod si venditor dicitur interuenisse promissum, ex quo intelligimus contractam fuisse obligationem, si obligatio contracta est, act io de dolo dari non debet, quia actio de dolo datur tantum in subsidium alterius actionis, & altera actione defi
Respo. est, promissum in hac lege tantum pro pollicitatione accipi,ex qua nec obligatio,nec actio nascitur. ἀχ. Obiicitur l. Iulianus.*.si venditor. insta. de actionibus empti.vbi dicitur,si venditor dolo mentitus fuerit, ut si dixerit,seruum esse artificio instructum, qui non erat,dari actionem ex empto. videbatur autem danda esse de dolo, vel omnino non danda,si obligatio contra cta non se. Resp. in eo, 6. si venditor. hoc dictum erat eo animo, ut praestaretur, proinde obligatio contracta est, ex quo nascitur actio ex empto. apparet autem ex vel bis ipsius legis hoc dictum fuisse ut praestaretur, quia seruum esse ari scio instiu-
87쪽
ctum, seruum esse peculiatum palam non apparet, nec nuzdam laudem continet ut in hac lege, Ae l. sciendum. de aediis litio Edicto. . Superiorum omnium una est exceptio.in his verbis: Dp dam ctiam pollicitationes, pleraque enim eorum, quae dicta sunt,ut praestarentur, non praestantur,si eiusdem sint, Ae adeo in promptu, Vt emptores ea ignorare non potuerint, idque est aequissimum ut ignorantia scilicet supina&dissoluta hanc poenam sustineat.l.& si consensum. p. hoc tit. Obiicitur l.apud Celsum. s. item Labeo. de doli mali exceptio.ubi emptor sciens emerat hominem fugitiuum, &tamen stipulatus de eo erat, scilicet fugitiuum non esse. Resp. Iuriscon stultus eum agete posse ex hoc ritu .conuem tione nec doli mali exception. repellendum: Videbatur tamen repellendus cum id stipularetur, quod nemo ignorarer,& ipse sciret.' Resp. haec valde diuersa esse, quia in L. item Labeo. em. ptor &venditor sciuerunt fugitiuum esse seruum, & dolus dolo compensatur l. dona. intra . hoc titulo. hic vero emptor ignorauit lumina esse effossa, sed dissoluta fuit haec ignoran tia de supina, vi ci nocere debeat. praeterea in s. item Labeo. nominatim stipulatus est seruum non esse fugitiuum . itaque haec quaestio expreta recte parit obligationem, quod signim cat Iurisconsultus eo in loco, cum ait,quia hoc conuenit. hqc vero stipulatio interposita cst generaliter de sanitate, quae de quavis corporis parte accipienda est, quam de ea, in qua deinee tus cst emptor, ut ei noceat tam generaliter de ea concepisse, ut hic dicitur in f i taq; credetem lsi stipulatus hic esse en ainatim emptor, hominem coecum non esse, conuentio nem hanc valituram fuisse.d. s. item Labco.
- Labeo foribu ,si mihi bibliothecam ita sendideris, si decuriones
Campani locum mihi vendidissent, in quo eam ponerem, se per messet,quo minus id a Campanu impetrem, non esse dubitandum, quin praesic tis verbis agi posiιι ego etiam ex vendito agi posse puto, quasi impleta conditione cum per emistra iet,quominus impleatu .
88쪽
. LIBER I. - ' simile exemplum est in l. 2. C. de pactis. interempto.&vendito .in l. si conuenit.infra. de rescind. vendit. Nihil obstat. l. quoties. infra.de praeseriptis verbis. quod enim dicitur actionem praescriptis verbis dari quoties alia deficit. . Id ita accipiendum est, dari actionem praescriptis verbis, si actio tuta deficiat,hoc est,qua tuto experiri liheat, plerum que enim dari potest alia actio cum actione praescriptis ver- his , sed quae minus tuta sit, & hoc casu satius est agere praeis scriptis verbis.
Senatus censuit, ne qois domam, viliamve disceret, quo plus sibi adquirereιών neve quo negotiandicausa eorum quid emeret, vende-νNue laena in eum qui aduersus Senatustonsultum fecisset, constitura est,ut duplum eius, quanti emisset, in ararium inferre cogereIM: in eum Nero qui vendidisset ut irrisa feret venditio, plane si mihi ρη riam solaetis,eum tu daplum aerario debeas, repetes a me quod a mea parra irrita facta est vienditio, neesolum hale Senatastoasiatio locinerii si qui uam instam,vel domum, μου es statimam vendiderit. Obiicitur l.vltima. infra. de damno in fesso, ubi singuli, .nempe emptor & venditor tantum simplum soluere coguntur, hoc est, quod dicitur hoc loco. . Respondeo emptorem hic quoque soluere duplum, sed eum soluere suo nominera venditoris, de sic singuli simplum tantum solliunt, ut dicta lege ultima. nam nomine venditoris soluit pretium, nec venditor agere potest cum eo actione ex vendito ad consequendu in pretium, cum hic dicatur irritam esse venditionem, quod ii emptor soluisset, iam pretium Venditor repetit, tanquam indebitum condictione indebiti, indebitum enim est cum emptio null3 sit, neque aequum est in eo Contractu venditorem pretium aliquod accipere, in quo poena simpla mulctari debet. Eadem de causa haec legari non possunt, ne scilicet urbs 'ruinis quoque deformetur,dicta l.caetera,& l. Senatus. infra.
Verum quoties haec causa cessat, indictio quoque cesset,
89쪽
ro DIFFERENTI AQV Mut si quis de una ciuitate in aliam marmora transserat, quoniam utrobique publicum decus est,& quod uni ciuitati adimitur , alteri additur l. si qnis. C. de aedificiis priuatis. idem
est si in eadem urbe de una domo in aliam transferantur maris mora quoniamquod hic deformatur, illic exornatur dicta l. 1. C. de aedificiis priuatis. ubi ait Imperator hanc unam esse cxceptionem regulae generalis. Altera exceptio est dict. l.vltimae,dc damno infecto. nam licet de domo priuata ad publicum opus marmora vel columnas transferre, in quo Iuris auctores maiorem habuerunt rationem publici ornamenti, quam priuati, & facile passi sunt deformari priuatum aedificium, ut publicum ornaretur. Tertia exceptio est dictae legis Senatus. l. Marcellus. de donatio. inter virum & uxorem. maritus enim potest detrahere marmora Ac columnas ex dicta, quam in uxoris horis fecit. Notandum autem est Marcelli sententiam diffuse explicari in ea lege Senatus,& cxemplum proponit accommoda- cum generali regulae, & eam sententiam breuiter proponit lex Marcellus.de donat.inter virum M vXOrem . itaque conis iungendi hiloci ut recte intelligatur. l. Marce lius. 'LUsiquis.
Si quusub hoe pacto vendiderit ancillam nerestituatis, eontra factum esset, vι liceret ei abducere, et si 'er plures emptores mancipiam cucurrerit, ei qui primo vendit,abducendi potesti P. Pactum de non prostituenda ancilla, etsi prostituta esset, .
de ea abducenda a venditore legitimum est, & comprobatur Adriani constitutione, l. I. C. si mancipium ita vaenieritne prostituatur. huc pertinet quod Spartianus in Hadriano scripsit, votui sic Hadrianum vendi ancilla Lenoni, nisi causa praestita. Leno enim quamcumque emit, eandem prostitui cum nihil honestum & liberale cogitet, sed potius omnia sordida,turpia & quaestuosa. Non obitat. l. diuus.7 .infra.de Iure patronatus .ubi eadem
pactio, id est, clusilem pactionis inuentio tribuitur Vespa-
90쪽
Dicendum est enim pactionem quae est in I. diuus. diu etiasam esse ab hac pactione . id quod apparet ex l. penult. infra. de seruis exportandis. itaque deceptus est in eo Accurtas. in l.sedin hoc.supra.de in Ius vocando.
Cum venderes fundum non dixisti, ita ut optimus maximusserverum est quo Quinto t*ucis placebM, non liberum,sed qualis essii, fundum praestari oportere. Idem & in urbanis praediis dicendum est. coniunge hanc
legem cum lege 6.communia praediorum. Vna exceptio est Iuris huius I.si cum fundum. I27.de ver bor. sisnificat. quoties additur aliquid illi formulae a quo interpretationem accipiat ex eo nonstra natura explicanda est..ei vero hoc adiectum est, Ius fundi deterius factum non esse per dominum, praestabitur. itaque propter hanc adiectionem non praestabit liberum ut formula significat,sed hoc tan . tum Ius sundi deterius factum non esse per dominum, id est,
dominium fundi purum , & absolutum tantum praestabit. liberum autem fundum a seruitutibus non praestabit, ita plerumque ex consequentibus praecedentia restringuntur & explicantur, l. si venditor. f. I.l. qui fundum. g. qui agrum. supra.
Obiicit Accursus. l. quoties sexagesima prima .eandem quoque Alciatus obiicit primo de aedilitio Edicto. Respondeo,haec t. nihil pugnat cum nostra sententia. do cet enim tantum quoties de seruitute agitur, victum praestare debere quanto minoris. at negamus hic agi de seruitute,idque aperte cxpressum est a I urisconsillio hac lege, SI dicta lege penultima.mfra. de cuictionibuS. Eodem modo respondendum cst ad i. sed si qui . de euictionibus . in qua legendum seruitus pro spurius, ut docet dἐl quoties. N responsio ipsa. vetustissimi quoque interprC'tes ita legerunt ut Othoiredus in his verbis, sed si seruitus