장음표시 사용
101쪽
ditionem, sed causam bonorum, & in causa bonorum sene fructus & partus. Imo illo loco causa bonorum non lanificat fructus vel partus, sed longe alius cst illius loci sensus, nempe hac stipulatione vacuam possessionem tradi, non nudum factum contineri, id est, traditioncm nudam, sed Sc effectum traditionis
certum dc ratum, ita vi Cmptori sine controuersia rem habe-rc liceat, quod propric est o incrc vacua possessionem. contineri igitur non nudam traditionem , scd vacuam posse sessionem, nihil cst hac sentcntia verius. Verum quae hactenus diximus de tradenda possessione vacua, manifestum est pςrtinere tantum ad res corporales, quid igitur fiet si vaenicrit ros incorporalis, Veluti iter, actus, Via, a quaeductus, quae Iura sunt incorpotalia, quorum nulla traditio siue posscssio, quae vacua tradi possit, est,& ing. si
iter, hac l .docetur in his rebus quae vacant corpore, & intellectu solo percipiuntur, cautionem uice traditionis interponi, promittentς venditore per se herodemue suum non fieri, quo minuS. ire,agele,aqUamuc ducere liceat, ut l. Vidi supra. deseruitutibus. at lcgo ctiam scruitutum traditionem dici. l. si ego. H. . I dc pub.inr macti Onc. l.I. g. vlt. de scrui tui. rust.
praed. sed traditionem illis locis, id est, cessionem seruitutis accipio, codo tibi Ius escaro, agerc, cui quidem cessioni sit
adiungatur patiuntia. eius M, seruit uicin cessit, & usus eius cui cella cst, haec quoque rcs cst vice traditae possessionis va- eum M ut ait l. I. in fine de seruituti b. rustico . praediorum .inducit officium praetoris. traditio inquit, id est, patientia, lecessio inducit ossicium praetoris,id cst, essicit, ut praetor ei cui cessa est seruitus, accommodet interdusta veluti de possession e , ut d. l. vlt. de scruitutib
Si per venditorem vini mora fuerit quominus traderet, condemnari eunis oportet. viro tempore pluris vivum fuis, vel quo vanit, vel quo lis in condemnatione. I deducitur. item quo locopluris suis, vel quo vanii. A ubi agasur quo/si per emptorem morafuisseι,astimar/ Foucι pretium, quod sit cμm Matur, O quo loco minoris sit, Disiligod by Corale
102쪽
mora autem videtur esse si nubia dissicultas venditorem impediat, quominus traderet: praesertimsi omni tempore paratu=fuit Iradere. item non oporteι eius loci pretia blectari, in quo againr, sed eius ibi vina tradi oportet, nam quod a Brundusio vinum venis, s si ditio alibifactasii, Brundusiis di oportet. Neque huic sententiae l. penult. de conditione tritica
quicquam obstat nec t. vlt. eodem. quam nec, cum sit proxima penultimae quicquam obstare Verisimile est. l .vit. de con- dict.tritica. cum qua consentit omnimodo. l. vinum. 22. de rebus creditis,utraque ait,Vino petito,quod mutuum datum erat vel oleo aut frumeto, aliaue re qua in creditu iri soleat, & petito condictione triticaria, de qua etiam l. vinum. accipienda est, in quam condictionem scilicet non res sola venit, ut in condictionem si certum petetur, sed etiam aestimatio arbitrio iudicis, vino'nquam petito condictione triticaria tanti litem aestimari oportere, quanti vinum fuit eo die, vel loco quo reddi debuit, quod est certissimum , vel si dies aut locus reddendo vino dictus non sit, quanti fuit eo tempore quo petitur, agitur, lis contestatur, huiusque sentcntiae Sabinus auctor laudatur indicta l. vinum. At hoc quod habetur in dicta l. vlt. de condict. triticaria.& in d. l. vinum. vi Stephanus recte animaduertit ex Graecis,& ex Latinis Odofredus, id ita demum locum habet si debitor non fuerit in mora.
Si seruum mihi ignoranti sciens furem vel noxiam esse vendideris quamuis duplam promiseris,leneris mihi ex empto , quanti mea interem sicis, quia ex stipulata eo nomine agere tecum nonpessam, antequam mihi quid abesset. Nihil ver. obstat huic rationi Pauli, non posse agi exstipulatu antequam emptori aliquid absit, nihil inquam obstat. l.si emptori. 3o. de euictionibus. ubi si emptora serui qui stipulatus est, tervum furtis noxiisque solutum esse licres extiterit, is cui seruus furtum fecerat, quique poterat eo nomine
103쪽
agere cum emptore dum vixit, actione noxali ait, statim eum habere actionem ex stipulatu,&tamen nihil ei obest, quia ut breuiter respondeam,imo abesse ei videtur, quod minor ob eam rem ad eum h creditas perueniste intelligatur, uti. si ei cui vendidit. 4I.3. vlt. de euict. i. fundum mihi. Fundum mihi cum venderes deducto inustum: dixisti eam umfructum Diti esse, cum is apud te remansurus spis scaeperis eum usu ructum vιndicare, reuerti aduersus te non potero donec mTisius inuat, nec in ea causa esse coeperit, ut etiam si eius Uufructus esset,amissurus eum fueris, nam tune . dest scapite deminutus vetmortuus fueris Titius) reuerti potero ad te venditorem. idemque Iu- .riss si dicas eam usu ructum Tuli esse cum sit Seri.
Huic loco potest opponi.l. minor.39. g. vlt. de euict. cuius sententia haec est: vendidisti mihi seruum vel fundum, & in eo tradendo dixisti, in eo seruo vel fundo usumfructum esse Titii, qui erat Sei, Seio vindicante usu infructum statim ad te reuert i possum, nec expectare debeo quoad Titius moriatur,
Haec sententia nihil loco proposito officit. nam quod statim reuertitur, emptor ad auctorem suum Seio vindicante sum fructum, id ideo fit, quia venditor si1ndum vendidit simpliciter non detracto usufructu ac si dixisset non suscipere se de sensionem, non subiicere se defensioni emptoris aduer sus Titium, si vindicauerit usumfructum, at suscipere se defensionem aduersus caeteros. crgo alio quam Tizio vindicante usumfructum,recte ait, statim venditorem auctori aris nomine obligari, quae est species ratio longe diuersa ab ea, quae proponitur in hac lege. ΦLras ιactum.' Si iactum retis emero, es iactare retem piscator noluit, incertum eius rei aestimandum est ,squod extraxis p cium, reddere mihi no-isit,id olimare debet quod extraxit. Disitigod by Cooste
104쪽
LIBER I. . Contra vere Accursus, ut probet incertum iactus non aestimari obiicit. l. quemadmodum. 29. f. plane. si culpa. ad Ieg. Aquiliam. ubi si culpa nautarum nauis impulsa sit in retia piscatorum, eaque ruperit, ita Vt nihil expiscvi potuerint, aestimatur quidem damnum retibus illatum, sed non
damnum missae capturae,quia& incertum erat, an aliud capturi essent.
At respondeo,hic agi de captura principaliter, quae quominus fiat,per piscatorem stat, qui eam sub incerto vendidit pretio certo, ibi non agi de captura principaliter quae crat incerta , sed de retibus ruptis. Sc haec de piscatore qui non vult iactare rete, sed si piscator iactauerit recte, M quod coeperit, quod extraxerit piscium una iaculatione noluerit praestare emptori, forte quod esset ingens & preciosissima captura
quaedam, quae pretium conuentum longe exsuperaret, tum actione ex empto id aestimari debet, quodcumque extraxit
piscium,& quanti quanti id fuerit, in tantum damnari debet
cmptori,quoniam tanti emptoris interest, ut re non tradita damnari venditor soleat quanti quanti emptoris interest. I. I. in principio.l. proxima.*. idem ait non tradentem. sup. at finge quod Suetonius refert in lib.de claris Rhetoribus. & Ualer. lib. q. cap. r. & Diogenes Laertius in Thalete & Plutariachus in Solone, quidam piscatorem trahentem rete adiit Sapepigit bolum siue iactum retis, quanti emeret & nummos soluit,extracto reti nullus piscis infuit, sed sporta vi auri ob suta in fuit quaeritur ad quem bolus ille pertineat ad piscatorem, eundemque Venditorem boli, an ad cnaptorem: & ut breue faciam dicam pertinere ad piscatorem , quia non do quacumque captura, sed de captura piscium contrahentes intellexerunt, vel si unus intellexit de captura piscium, alter de fortuna quacumque, tractus nulla venditio esse intelligitur, quia non consenserunt in eandem rem. l. in venditionibu S.'. cum sequent .aliquot de contrahend. empc. t. t Julian-.
Iuliaπ-bb. Is . inter eum qui siciens quid aut ignoram vendidit, disserentiam facis in condemnatime ex empto, ait mim quι pecuσ
105쪽
ῖς DIFFERENTIA RUMmorbosium,aut tignum vitiosum vendidis, si quidem ignoransfiat,
id tanIum ex empto actione praestaturum, quanto minoris spem em
plurus ,siid ita essescissems vero sciens reticuit, o emptorem dere.
pit, omnia detrimenta qua ex ea emptione emptor traxerit, prasata .rum et , siue igitur ades visio tigni corruerant, adium astimationem,
siue pecora contagione morbo ecoruperieruηι, quod interfuit ida.
nia vanisse erit praestandum. Cui obiicii contra potest quod iam didicimus in l. 6. in
ps incipio.& g. si vas . supra. quodque habemus in t .si nunor. 9.C.codem. si minor sit modus agri venditi, si minor mensura vasis, si pondus leuius,si maior captatio agri, quam dixerit ve-ditor,siue id ignorauerit venditor,sive sciuerit, teneri tantum quanto minoris, non igitur pluris damnari scientem quam ignorantem,quod &in plerisque alus causis euenit, ut in causa redhibitionis . nam si redhibitioni locus si, uterq; tenetur actione redhibitoria.l. i. .causa. de aedilitio Edicto.& in causa cuictionis . nam uterq; tenetur de euictione, siue sciuerit, suo ignorauerit, rem alienam esse l. II.3. I. hoc titu. Id vero certum est ex d. l. si minor.9. C. codem .si maior sit capitatio, quam dixerit venditor, & scientem de ignorantem teneri tantu,quanto minoris actione aestimatoria sic vocatur. at si minor sit modus agri, si non ut tot iugera in agro inueniantur, quod dixerit Venditor, videtur sciens in duplum teneri,ut cx Paulo docui in l. a. in princi p. sup .hoc tit.
Verum ut de ibidem docui. id ita intelligendum est: si
venditor inficietur sic eum dixisse modum agri,quem &mendacii euincatur,alioquin etiam sciens tenetur tantum, quan- . to minoris emisset emptor.Vt l. q. s. vlt. hoc tit.& l.qui libertatis. 69. s. Vlt. de euictio. nec ergo plus ex hac causa debet
sciens quam ignoram,uterque icnetur in hoc tantum, ut fiat deminutio pretii. Postremo notandum cst sententiae propostae initio huius legis nihil obstare.l. si sterilis. 2I. g. cum per venditorem .sententia huius legis hec est, eu qui sciens vedidit pecus morbosum , aut tignum vitiosum, totius damni & nomine quod ex ea emptione emptori contigit, teneri, vks aedes quibus fuliaciendis aut exaedificandis empta tigna erant, corruerint, vel Disiligod by Corale
106쪽
LIBER I. fi pecoris empti contagio infecerit gregem , cui supplendo
comparatum erat totius, inquam damni, quantum quantum sit nomine teneri, cuius tamen damni siue utilitatis siue eius
quod micrin, ratio in his exemplis videtur sumi extra rem si aedes corruerint, si grex perierit, quod damnum contigit extra rem quae veniit,& tamen g. cum per venditorem vult obseruari tantum,quanti interesst circa rem.
Sed nihil est quod tam facile expediri possit, in illo g. cum
per vcnditorom, non agitur de scicntia dc calliditate, M dolo malo venditoris qui decepit emptorcin , sed de mora a venditore facta in re tradcnda, quae quidem mora siue cunctatio vindicatur praestatione,quanti intcrcst rhim venditam habere, cuiusserte hodie pretium crevit: denique vindicatur praestatione utilitatis quae circa rem ipsam consistit. at scientia N: dolus venditoris hoc amplius vindicatur praestatione cuiuscumque damni, quod ex ea emptione alii S rc bus cmptoris acciderit,ut hoc loco,& lλabeo. ΑΤ.de contrah.empl.
Sed cum in facto proponeresur, lusores hoc idem feris, qui rem
pupiliarem vendebant.quaestionu esse ast, an ιutorum dolum pupiPus praestare debeat, orsi quidem ibi tutores vendiderunt, ex e Io eos, teneri nequaquam dubium est, sed si pupistin au Ionias eis mendidit, in tantum tenetur jn quantum locupletior ex eo facius est, tui orabuρ in residuum perpetuo condemnandu quia nec transfertur in pupistum
post pubertatem,quod dolo ιutorum factum est. At quod hic dicitur in residuum teneri tutorem, non pu pillum, vel in solidum si nihil ad pupillum peruenerit, id dicitur indistincte, siue tutor soluendo sit, siue non, & videtur
non esse verum hoc indistincte, imo & neutro casu csse verum, siue soluendo sit, siue non. primum enim si tutor sit sol vcndo, si tutor sit locuples, multo masis ex dolo tutoris pu pillustcnetur, quia quod praestiterit, a tutore consequi potest.l.I. g. hoc Edicto.ne vis fiat ei qui in possess. misssius. l. funisma. 2I. f. si dolo. depcculio.l. I. quando ex fare tui. sed fissi titor soluendo non sit,aequum est,ne qui cum eo contraXie Pu
107쪽
pilli nomine ex dolo eius damnum sentiat, Si ideo ut ei accommodetur actio residui in pupillum, cuius locum tutor tenuit, cuiusque nomine contraxit, ut lcg. illud. q. f. r. de euictio. Verum hoc casu. ut res tota explicetur id est, cum tutor soluendo non est, pupillus ex dolo eius quodammodo non tenetur,effectu non tenetur,quia ab luitur si paratus si cedere quales quales actiones, quas eo nomine habet cum tutore. l.vit. de administrat. tuto . quae l. vlt. ex dicta l. summa. 2L3.si dolo. de exi. sed eis. . penult. de tributoria actione adscribenda videtur, non lib. 2o.epist .Pomponii. sed lib. 8. vi l. penult. eiusde tit esed & ind. l.3.3. penult.de tributoria actio. exd. l. vlt. de administratio. tuto . absque dubio legendum est,si tutor soluendo non M. itaque hoc casu, si effectum te exitum rei spectas, ex dolo tutoris pupillus emcaciter non tenetur, sed de priore casu cum tutor soluendo est, verum est tutorem in residuum teneri vel emptori, vel pupillo, quoniam si pupillus emptori solidum aut residuum praestiterit regressum habet aduersus tutorem ut rem ab eo seruet ex ue facultatibus eius. itaque superiori quae retuli nihil officiunt sententiae huius s.
Verri pretium is emptore debet , cum ex empto uisur, se ideo etsi pretii partem osserat, nondum es ex empro actio. venritor enim quasi pignus retinere potest eam rem quam vendidit. F. 9. unde quartiar si pars sit prelissoluta, s res tradita postea euicta sit, utrum
eias rei conssequetur pretium integrum exempto agens, an vero quodnamerauit, or pura magis id quod numerauiι propter doti exceptionem. Nec obstat huic postremae sententiae l. ex facto. 43. 3. Iulianus de vulg. substit.quam obiicit glossa, nec respondet tamen. in specie illius f. lulianus . heres institutus, idemq; substitutus filio testatoris impuberi, si ex institutione receperit partem tantum, ut puta si institutus exic miste coeperit quadrantem tantum, alcero quadrante sibi a fisco erepto aliqua cκ causa: ex substitutione nihilominus capit integrum se-ι missem
108쪽
. LIBER I. δρmissian ex quo filii scriptus, licet integrum semi sic in non
Verum hoc fit ideo, quia ab initio, ut institutus cst cxsemisse, ita ex semisse heres extitit, quod satis cst, ut pro rata eius, etiamsi ex eo pars ei corrasa sit, Vel erepta a fisco, vel etiamsi totum semistum amiserit, puta redactus in semitii tem,qui deinde manumissus fuit, nihilominus si deinde manu nititus fuerit, exsistente casu substitutionis pupillaris semissem ex substitutione consequctur. at in specie proposita emptor ab initio soluit partem tantum, & idco non nisi prorata eius quod soluit, cuictione secuta repetitionem habet, in hac specie inspicitur, quantam pecuniam emptor soluerit, in illa quanta parte defuncto heres exstiterit, uti. qui liberis. 8. ,. vlt. ex l .s filius. Io. in princi p. de vulgariubstit.cxstitit autem heres cx integro semisse, crgo & integrum scinissem feret ex bonis impuberis Iure substitutionis pupillaris. Possessionem autem traditam accipere debemus, etsi precaria sis possesso hoc missis lectare debemus, an habeat facultatem percipiendi.
Nec obstat liariti emptor. I 6. de pericul. & commod. rei vendit. quam obiicit Accursus, quae etsi loquatur de scruovendito nondum tradito, quem emptor interim conductum rogauit,facile concedo,quod in illo obtinet, idem etiam obtinere in eo qui precario roeatur.quid autem, id est, nempe ut iure dominii emptor per eum seruum acquirero possiir, quia nondum factus est dominus per traditionem, possit tamen Iure prccarii seruo uti frui ex liberalitate venditoris Mdomini atque ita sibi habere oporas se ius, vel ob operas me cedes, quas constat esse in fluctu hominis.
Ibidem Papinianus restondissese referis ceηueneris, ut ad diem pretio πω muto veudisori duplum praestaretur, is fraudem consti
109쪽
iotionum videri adiectum qued usuram legitimam excedit, diaeν- Iamque causam commissoria esse ais, cum exbecie, rnquit, non ministicitum contrahatur, ita lex contractui nom impraba drratur. A c ne omittamus, quod in eum Accursus, animus certe eius errat auius, obiicit i. virum. et . in fine. de petit. heredit.
quae poenam quidem soluti pretii probat, ut probanda uti quo est, vel ob id quod venditoris interest, scd non supra licitum
modum usurarum . itaque cum nihil fuit causae cur obiiceretur quod N idem Accursius cognouit,& si cogno iiit, non debuit in re tam leui obiicere, & argutari in re pcrspicua. Idem Accursius obiicita. Lucius.47. infr. hoc tit. ubi vI-tra poenam, de qua conuenit pretio venditori iam soluto, si res omncs quas vendidit venditor non traderet intra certum tempus nullis aut quibusdam tantum rebus traditis,ait etiam ultra poenam cx cmpto agi posse in Usuras pretii iam soluti, extempore scilicet morae factae a venditore in tradendis rebus venditis. Primum ut respondeam, & hanc rem cxplicem: ibi non agitur dc poena tardius soluti pretii,quae vice usurae est sed de poena tardius traditae rci vcnditae,quae vice usurae non est, ac praeterea quia ut ibi proponitur,emptor pretiumsbluit ex pecunia mutuatitia, ex pecunia foenorc sumpta sub grauissimis usuris,Mgrauissimas usuras expendit, aequum est ut ultra poenam ctiam cx tempore morae hasce usuras a venditore rectis
piat, haec est ratio. l. l. Lucius. 47. quae nihil refragatur nostro ε. Obiicit etiam Aceursius i. scienduna. 2. de euictionibus. lex ait ex causa emptionis duplae stipulationem committi. Nihil est facilius: hoc est omni vero verius ex causa cmptionis duplae stipulationem committi, cuictionis nomine
scilicet, sed non etiam nomine tardioris solutionis. Postremo obiicit. l promittis. 37. .de transactio. quae promisso transactionis non,ina picto ait poenam in stipulatum
deductam, si quid contra transactionem fieret,peti posse. Cur ita3 nihil est facilius, quia scilicet nec tunc poena est vice usurarum poena est perfidiae poena, cuius quantitas legi-hus finita non est.
110쪽
Fundi nihil est, nisi quod terra se tenet: aedium autem multa esse, qua adibus ad a nonsent, ignorari non oponet, ut puta seras, cuin oes, claustra, multa etiam defos a esse, neque tamen fundi aut vilia haberi: ut puta vasa vinaria. torcularia, quoniam instrumenti hae magi unt etiamsi adscio cohaeret.f. I. ed or vinum Ofructus pereeptos villa non esse constat. Sed in l. instrumento. 8. de instructo vel instrumento legato. suadet omnino hic locus, ut tollamus nesationem illo loco,in instrumento sundi esse dolia, licet de sta non siit, nam illis verbis licet defossa non sint, quod cras dubium remouere videtur.at quin non erat dubium, dolia nondum defossa in instrumento fundi esse, de illis maior fuit dubitandi
ratio quae defossa sunt, quia terra tenentur, ae 8c haec in instrumento fundi esse, non etiam partem fundi, ex hoc loco patet, quia dicitur vasa vinaria etiam dcfossa &depressa in
terra instrumenti esse, dolia autem sunt vasa vinaria. l. vinaria. 2o6.de verb. signis. l. Lucius.93g.vit. de legat. . . At rursus quod obstare videtur, in l. dolia . . de contrahcnd. emptio .dicitur dolia in horreis et in cellis vinariis defossa, si nominatim excepta non sint a Venditore, quasi partem horreorum emptorem horreorum sequi. Et hoc quidem puto esse verum, horrcis aut cellis vinariis venditis,quia nec sine iis horrea vinaria esse videntur. vnde huic rationi legis 26. ratio non respondet, neque
enim certum corpus doliorum venditor designauit, quod accederet fundo, qui dolia tantum centum fundo accessii radixit gencraliter, non specialiter centum dolia quae sunt in fundo,uel centum dolia quae sunt in fossa in fundo, quamuis biter ea esse in fundo,locum in quo cssent dolia, non ex loco dolia designauit,denique in vendendo aron ad locum dolia circumscripsit,sed ad numerum , qu n vlique numerum omnino pristare debet,& si loci non constet ratio, & ita hoc explicandum est, non ut Accurso videtur, quas hic dc loco affirmauerit, ibi, id cst, in M. qui quinque. non affirmauerit.