장음표시 사용
141쪽
De Leucoia caeruleo marino, Cap. ' LIV. Et bula perelegans viridis atq. mollis supra terram luxuriose serpens,cauliculis multis, ab v-n a rad i ce parta a, te n u i ,exeu in t i bu s ob l iqu e Ii i nc inde humi procumbentibus, folijs leucoii lutei, sed mollibus a tq. coloris herbacei in extremo latiusculis. Flores vero elegantes caerulei, in Odori, plures, in caulium summitatibus cernuntur, leucoiis plane similes, tota enim planta elegantissimis floribus luxuriat, quibus succedunt siliquae longae leucoijs similes, semen nigrum minutissimum continentes. Haec planta verno tempore incipit ex seminibus fere subito nata florere, &flores Perseuerant per totam fere aestatem, quoad planta exar escit. Annua enim est. Nullius usus,quod sciam, ad Medicinam esse creditur. Verbam Liber Trimus.
142쪽
PROSPERI ALPINIVerbusculum Sylvestre Creticum. Nomine
143쪽
De Verbasculo sis ire Cretico, Cap. L V.
Omine arctali ad me saepius ex Creta in lamissa est elegant issima planta herbacea, s oli j sverbasci sylve sir: s, sed nio ita albicantibus,mollioribus, lanugine alba Obuolutis, caule unicC, a radice, recto Ingo quandoque cubitali, quadrato, gracili, exurgit multis pediculis paruis floreS aureos blactariae nost rati sit miles, praedito, floribus su cedunt folliculi rotundi parui, piperis magnitudine nigri, minutissimum semen nigrum continentes ex toto blactariae sint iles. Quibus sa ne non arctu rus haec planta crit, ut nos eo nomine accepimus, sed siluestiis verbasci genti si,quam plantam Plinius a romanis Blactariam vocari tradidit, nquit q. esse platam verba sco similem, sol ijs minus albis praeditam, floribus aureis, quod vero ad blactarias vulgares haec planta referri possit,a ratione non abhorrere videtur, cum haec sit verba scoiimilis, flores . solliculos,at q. semina ita sit ilia ut eadem sere est e videantur, quo non recte ab aliquibus arction sui earetur u in creditum fuisse, constabit, In Italia semina sata facile nascunt planta etiam laetius vivit, modo ab hyemali frigore tueatur, Quibus vero viribus, x et usibus ad medicinam praedita sit nondum deprehensum a quoquam est Eius singularis elegantia videtur solummodo in storum aureo splendore posita. Hanc Iosnes Pona veronensis in simplicui in m dicamentorum studio maxime eruditus ex Honorio Bello
in suo Baldo accuratissime descripsit, ipsin se. ct imaginem
dedit,quae aliquantulum disterens a nostra visa est. Unde sortasse istiusce eiusdem plantae varias differentias obseruari haud erit in conuenienS. 2
144쪽
I: A PROSPERI ALPINI Cardus pinea Teophrasti cum radice Caida i
145쪽
146쪽
PROSPERI ALPINI De Cardua pinea I heophrasti. Cap. L V I.
Lantam integra m ex Creta accepi m v s pro legitimo Chamae leone albo . Quae ab unica radice exit, soliaq. numerosa prodia cli, toga, multa ,simul a radice prodeuntia, ut digitus lata in neruum acta, papyri seu cyperi soliis proxima, sed
albidiora, turlora,latitara,& lenia,inquorti me dio quasi obrutum caput acanaceum occulitur, spinis exterius longis, densis, in crucis modum actis, custoditum: intus vero lanuginem albam,densam,induratam, in qua & exterius in eodena capita circa spinas gummi patuum colore fultae-sces, mastichi simile, odoratum,& calidi gustiis,mhaerescens, cernitur. Radix vero crassa ut pollex , longa sensim ac sensun gracilesces in extremum q. in tenuissimam desinens exteriussu luescens in nigrum inclinans; intus alba, suauiter Olens ser- uidi gustus carimae similis, ab eaq. differes remisso iucundjori q. odore. Hanc platam video multis Chan yleonem album creditam fuisse, quo nomine etiam ipsam nos accepImuS, Latamen opinionem numquam laudare potuimus eo vel uno argum emo persuas, quod haec planta neutiqiuam chameleC- ni albo Dioscoridis coueniat, cum piarici t m chanc Conalbus folia ferat sylibo similia, sed asperiora S acutiora, S caput spinosia cinnarae modo radiceq.habcat qua dant enu S armina,olente,gra Ut tamen odore dc dulce. NCctra vero planta solia habet multa ab radice longa ,parum lata aequali cortice ac leni praedita,nullis incisuras neq. acuta, nec aspera, sed lcnia &caput ferat vii dictum est fClijs fere latens, exterius in agro
stud io spinis pulcherrimis,at q. longis f liolis,vestitum. Quod
gummi producit non autem exi adice, ut d c Cham eleCneat.bo expressit Dioscorides, emanat, sed totu in circa caput concrescit, scilicet circa spinulas,caput echina cc uni, vesticles atque in suprema parte alba, ut ita dicam, pappola semina continente. Addo tririusce planiae gUmmi r Cn consare vim mortiferam habere, uti constat de grammi cham fleonis, quidi, iam glaci Iocauere, quod eliitiale venenum esse Dioscori-
147쪽
BE P LANTIS A TOT ICIS. Iapdes expressit.Huius plant* pro Cham fleone a multis creditae gumi quod mastiche simulat, mulieres Creticas mastiches loco dentibus atterere, Petrus Bellonius est auctor,& Honorius Bellus persuasus hanc plantam esse album Cham leonem in epistolis ad C. Clusium scriptis, recitat in Creta pueros hoc gummi ex echino legere & aliquantulum masticare,' postea digitis levigare, & complanare, complicatumq. in ve si culcte formam su per alteram manum sortiter impellentes, edere, Hocq. est cludi genus pueris cydonjjs familiare etiam tradidit. Quibus non leui profecto coiectura assequimur illud gumi non habere facultatem venenatam, quod in ore libere 'absq. vlla noxa, dentibus tractetur Hsinc etiam deprehenditur hoc gummi ab lxia differre, quod circa radice chamaseonis quae Venenata est, colligi Dioscorides auctor sit. Quo etiam liquido constabit hancylantam non esse chame leonem albu, . ut falso multis fuit persuasum, quae igitur planta erit nicham in lib. g.
msi eo albus haec siti ea inquam ut credidimus de qua Theo-q rq Puc stus ita scribit, Cardia s pinea haud multis prouenire ine ' locis potest. Est ab radice tali gera qua de medio seminalis ac nus veluti malum extuberat solijs nimirum ocultatus, Hic lacrymam iucundi saporis parte profert postrema, quam spinalem naastichen vocant, Nescio an melius haec plata a Theophrasto describi potuerit. Addo ut magis pateat hanc plantam non esse chamqteone album, de hac psanta ipsum Theophrastum, scribetem ne verbum quide ixia gummi fecisse.Aliqui crediderunt i xiam gummi esse propriam nigri cham leonis,' non albi, Neque est, ut putemus quod aliquibus visum sit hanc plantam i xiar,venenati gummi plantam a Chani leone distanctam, quoniam codex graecus Theophrasti istiusce platae gummi scilicet cardui pineae ixinim habeat ex quo aliqui hoc nomine decepti existimarunt esse i iam de qua Dioscorides in sexto libro de materia medica inter uenena comprehc
sa egit. Namq. si cardus pinea ixia esset procul dubio haberet
vim venenatam,cuius quidem expertem esse, nupperrime satis aperte deprchendi, ostenditariis. Neque esse potest quod Per cardum pineam , chamaeleonem albia ut perperam c quia
148쪽
128 PROSPERI ALPINI persuasum, Theophrastus intelligi voluerit. Nu quam enim plantam aliquam bis Theophrastus describere consueuit, etenim si hic Chamaeleonem album descripsit, & de ipso egit,
eap... quamobrem ite su postea,quippe in libro nono historiae plantarum accuratissime scripsit e cur & hic solummodo de alboi' i meminit & non de nigro ut fecit in posteriori libro 3 omnes quidem consueuerunt de albo & de nigro cham eo ne simul agere,quare hic node Chanaeleone at bo, sed de alio carduo, quem Cardum pineam Theodorus Gaga est interpretatus' Certe ut etiam de Chamyleone albo dicam suspicor abs .duo,s fui bio Petrum Bellon rum, (qui dixit se vidisse iuxta Idam moni in P tem in Creta verum Chamaeleonem &album,& nigrum,albumq. habere radicem humanae coxae crassitie,atq. apud nos nusquam hosce veros Chamaeleones nasci, solunt modoq. in
Creta insula) deceptum fuisse, qui aliam profecto planta pro albo Chamaeleone viderit ; Ad nos Ioseph Ammatarius Asi- sensis iuuenis doctissimus ex asto monte missit ni fallimur legitimum Chamaeleonem album Dioscoridis descriptioni
plane conuenientem; quo cognouimus non differre album Chamtaeonem,a nigro,nisi coloris soliorum differetia,quoniam albus solia alba,& niger,nigra habeat,unde vulgare Ca linam ex soliorum nigro colore, nigrum esse Chamaeleonem non dubitamus. Quod cum sit verum,cur &Bellonius& Bellus, plantam cardum pineam a Ga a vocatam, quod nonnullas chamaeleonis notas habeat, credidisse esse legitimum Chamaeleonem album,quae planta tamen folia non habet sylibi,sed potius papyri,aut caricis, non aspera,non acuta, sed i nia, nullis spinis crenata: neque circa radicem lachryma fert,
ut de Chamaeleone exprossit Dioscorides, sed in capite,& haec de carduo pinea dicta sussiciant.
149쪽
BE PLANTIS EXOTICIS. Echium Creticum.
150쪽
De Echio Cretico . Cap. LVI L. Ro Echio ex Creta accepimus semina parta a, rotri- dam longum albicantia tritici magnitudine, figuram vero us . adeo serpentis viperei capitis pree- sese rebat, ut merito capita tot viperarum nobis visa fuerint.Semina haec terrae coria mi sta sicli ti seliciter, nata, scierunt, ita ex ipsis quae natae sum plantae, disiicillime a nobis conseruari potuerunt, unicam tamen plantam per annum in horto habuitnus,ex qua ejus imagine delinea tam hic damus. Haec planta fert ab radice complura solia oblonga, tenuia in acutum desinentia albicantia, qua lantenti S ad anchusam accedentia , sed longe minora, crassa pilis veluti spinis tentubus aspera atq. horrens. Cauliculos e medio soliorum producit palmum Vivat OS, rotundOS,asperos pilii tenuibus, duri sq. Obsitos in his parua foliola, longa aspera paucissi ima sine petiolis cernuntur itidem albicantia non utrinq. sed ex uno latere inordinatim longo interuallo posita dia summis vero cauliculissiores multi siparsim in sti is asperrimis calycibus paruis Oblosis quasi corymbos se reum bellam facientibus, exeunt lutei anchuste similibus. Quibus succedunt semina parua albicati a figura capita serpentu in amatilantia. Radix parva lignosia, subest & nigra, in paruas radiculas diuis,haec est planta qua pro Echio ex Creta accepimus. De qua aliqui dubitauere an veruechium sit,quod flores istius planta: ne q. sint purpurei , neq. secundum folia nascantur , nec minus solia subrubra sint, &non ex utroq. latere ut expressit Dioscorides posita . Verumenina vero etsi etiam quae ct Dioscorides &alij de hac planta scripseru ni nos accuratiUS consideraueriirus,nostram planta echium esse ex semine, & alijs confirmabimus. Dioscorides enim ita habet: Echium habet folia oblonga, aspera, aliquantum tenuia, anchulae proxima, minora tamen ubrubra, depinguia, spinulas tenues incumbentes , quae etiam solia exasperant: Cauliculos tenues multos, ct ab his utrinq. soliola minuta, expansa, nigra, in summo caule proportione minora.