P. Rami, ... Liber de Caesaris militia, ..

51쪽

DE Q IVL. CAES. MILITIA. 13

simulatque ad castrorum portam miles accesse rit, sciat quδ sibi perueniedum sit: Sic enim Polybius & Liuius docent. Caesar tamen lunatis castris Thapsiam sui est Africano bello) operibus circummuniuit. Vegetius triquetram & semirotundam formam nominat,virum hanc lunatam figuram signiscas,affirmare non audeor

iubetque vallum vestiri cespite cum terra ipta herbam continente, altitudine dimidij pedisa titudine pedis,longitudine sesquipedis:Si regio

sit arenosa,saccos more persico pulveruleia te

ra con ieri cespitis loco iubet: Valli fossaeque etiam formam tradit, sed varie: vigilias noctis uatuor, ternis horis distinguit: Eiusmodi e

rorum formam tam subtiliter, a Caesare not tam non comperio sed illud certε, quod multb maximum omnium est, a legionibus ut antea pontes & naues, sic & quidem multo pluribus testimoniis castra fieri solita c5perio. Dico sin- quam)atque confirmo,materiando, fodiendo. agῆerando romana castra facta esse per certam peditum legionariorum partem sarcinis & gra uioribus armis ad sena depositis, dum reliqua pars exercitus cum leui armatura staret in armis ad hostem,si fortὸ interueniret, propulsandum: Castresis igitur architecturae opera militaria via deamus.Caesar ad quintum Calend. Aprilis G neuam peruenit, ibi una legioneo militibus

quos ex prouincia conuenire iussit, Hacu Lq

52쪽

. P. RAMI LIBER

mano ad montem Iuram millia passuum decem dc nouem,muriam in altitudinem pedum sexd cim fossamque ante idus Apriles perduxit. Fac . Caesarem Roma octauo die 't Plutarchus ait)Geneuam peruenisse:mirabile tamen sit septem reliquis diebus & milites coegisse & tantu opus effecisse. Nullus vero Caesaris commentarius est non testis huius militaris architecturae. Eodem libro contra Ariovistum Caesar primam & secundam aciem in armis esse, tertiam castra munire iussit. Ac quavis eb magnas interea copias Ariovistus ad munitionem prohibendum musisset, nihilo secisis Caesar, ut antὸ constituerat, duas acies hostem propulsar tertiam opus co

ficere iussit. Videtne igitur legionarium fosserem 3 Audi quid Nervico bello faciat sex legio nes.Lesiones ait C sar)sexquς primae venerat,

opere crimenso,castra munire caeperunt, paulo

que longius aggeris petendi caussa processerui. Sic quinto libro milites lignationis munitionis que caussa in sylvas discedunt. Ergo fodere, e go materiari,crgo castra fabricari & architectari legionariis militibus, militare opus fuit. Sed fossae latitudo vallique altitudo a Caesare non

nunquam etiam notatur , ut secundo libro aduersus Belgarum maximas copias castra in alti -

tudinem pedum duodecim vallo fossaque duo deuiginti pedum munire iubet. Vides hic tan- quam urbis,

53쪽

DE C. IVL. CAE S. MILITIA 1.

'atqueata moenia Romae

Sic octaus libro Caesar imperat castra vallo pedum duodecim muniri,toricula, velut alterum vallum pro hac ratione eius altitudinis inaedificari,foslam duplicem, pedum quinum denum, lateribus directis deprimi, turres crebras excitari in altitudinem trium tabulatorii pontibus traiectis constratis iuc coniungi, quorum seontes viminea loricula munirentur, ut hostis ἱ duplici propugnatorum ordine depelleretur, quorum alter ex p5tibus,qub tutior altitudine esset, hoc audacius longiusque tela promitteret, alteriqud propior hostem in vallo collocatus esset, ponte ab incidentibus telis tegeretur, portis fores almitore'; turres imposuit: Huius munitionis duplex erat consiliummamque & operum magnitudine , & timorem suum sperabat fiducia ba baris allaturum ,& cum pabulatum Dumentatumque longius esset proficiscedum, paruis copiis castra munitione ipsa videbat posse defendi. Sed callidiore consilio castra aduersius Ah nium ut est primo belli ciuilis Caesar facere c5stituit, ne in opere faciendo milites repentino

hostium incursu exterrerentur atque Opere pro

hiberentur , vallo muniri vetuit, quod eminere dc procul videri necesse erat,sed a fi onte castrorum contra hostem pedum viginti, fossam fieri iussis prima & secunda acies in armis, ut ab initio costituta erat,permanebat. Post hos opus in

54쪽

occulto acies tertia faciebat: sic omne prids est perseetiam, quam intelligeretur ab Afranio castra muniri. Sub vesperum Caesar intra hanc sessam legiones reducit, atque ibi sub armis proxima nocte conquiescit. Postero die omnem exercitum intra fossam continet, & quod longita erat agger petendus,in praesentia lamitem rati nem operis instituit, singulaq; latera castrorum singulis attribuit legionibus munienda, fos que ad eandem magnitudinem perfici iubet reliquas legiones in armis expeditas contra hostem constituit. Tertio die postea vallo castra communit. Ergo castrorum forma a Caesare &facta & descripta eiusmodi est: Militem tamen in hoc opere castrensi sarcinis de grauioribus a mis expeditum fuiste,quod antea posui,Caesaris varij loci demonstrant primus est libro secundo cum sex legiones in faciendo opere occupatae tam subitb a Nerviis opprimeretur, Vt non mo- db ad insignia accommodada, sed etiam ad galeas induendas scutisque tegumeta detrahenda tempus defuerit. Hic,inquam,locus ostendit im signibus & galeisic scutis positis munitione castrorum fieri solita. Idem libri tertij locus oste dit de Morinis in sylvas abditis, Cum Caesar c stra munire instituisset,neque hostis interim visus esset,dispersis in opere Romanis,hostes stibbib ex omnibus partibus sylvae euolauerunt & in Romanos impetum fecerunt:Romani celeriter

55쪽

DE C. IV L. CAE S. MILITIA. rs

arma coeperiit,eosque in sylvas repulcrunt. Hic locus alter item ostendit faciendis castris arma grauiora poni sol ira, sicut iam dictum est in fit metatione, cum Britanni dispersos legionarios depositis armis iti metendo occupatos adorti sunt: illiin cnim arma in frumentatione deposita dicuntur.Tenibria verb castrensia pellicea is se locus ille tertij libri demonstrat, Eiusmodi tepestates sunt conlectitar, ut continuatione imbrium diutius sub pellibus milites cotineri non possent. Item alter ille tertio belli ciuilis, Caesar

castris ad Apsum sume positis sub pellibus hye-

mare constituit. Denique tertius locus ille docet idem Africano bello. Quibusrebus attenu ti. oppido perquam pauci sub pellibus acquiescebant, reliqui ex vestimentis tentoriolis factis atque arundinibus coriisque contextis protegebantur. Sed tota haec castrensium munitionum opera,locorum oppuFnatione & propugnatione postea longe plenius intelligentur, id modo statuo, legionarium militem tentoriorum, fos. sarum, vallorii opifice ex disciplina Romana &C sariana fuisse: neq; laboribus illis fractu fuisse aut debilitatum,sed exercitatum robustioremq; factum, ut prae tantis agminis de castresas munitionis laboribus, scutum, gladium, galea se

re, in onere is miles non plus numeret, quam humeros, lacertos, manu&, praeq; iis operib' prς-liari leuissimum, imo iucudissimum existimet.

56쪽

P. ARMI LIBER

Romanus ebis posteri negabitis, 'it Fert assum c arma miles. At verb,inquam,ut quod proposui concludam, d. RomanuΥ eheu po Teri quida muτὶ Asateriando odiendo,aggerando casi fecit.

DE AMBULATIONE. .

VErum esto, miles arma serat, vallum serat, cibaria ferat,& si quid ad usum sit,ferar,c stra materiando, miliendo, aggerando faciat: Abiectis illis oneribus expeditum armis tanquam membris alacrem ad praelium videamus: tyrones quidem quotidie & manὸ & ὶ meridie, Omnibus armorum generibus in hoc casstrensi campo exerceantur, veterani semel: has enim leges Vegetius a veteribus institutas traditJHostis nullus adest 3 adesse tamen comminiscamur,aciem instruamus:& si non dimicatum,at tame veluti dimicationis caussa ambulatum deducamus. Augusti atque Adriani constitution bus ait Vegetius cautum erat, viter in mense tam equites quam pedites educerentur ambul tum : Hoc enim verbo genus huius exercitati nis appellabant. Decem millia passitum miles armatus gradu illo militari, quem diximus, eat redeatque, sed magnam partem itineris pleni re gradu,maximam cursu conficiat, interimque

quemlibet aciei ordinem meditetur: Atque in sum

57쪽

DE C. IV L. CAE S. MILITIA. ac

summa ordinum permistique, miles ordinem tamen sequatur, vexillum nusquam oculis amitarat, neque planis tantum locis haec tilii dira, sed clivosis & arduis fiat, ut nulla non prouisa dissicultas possit accidere,aut si ambulatio nulla sit, exercitatio tamen nusquam desit, miles sylvani caedat, aestiuis temporibus natet, ad palum diamicei,saltet,currat. Exercitationis huius exempla apud Liuium frequentia sunt: sic enim libro tricesimo tertio de Sempronio, Ibi, quia ociosa castra erant, crebro decurrere milites cogebat, ut tyrones assuescerent signa sequi & in acie cognoscere ordines suos. Et libro tricesimo sexto de Scipione Africano,Primo die legiones in a mis quatuor millium spatio decurrerunt,secundo die arma curare & tergere, ante tentoria ius. sit, tertio die sedibus inter se in modum iustae pugnae concurrerunt, praepilatisque missilibus, iaculati sint, quarto die quies data, quinto iterum in armis decursiim est. Sed caesarianam militiam recepi & exercitationis huius exempla apud Caesarem clara sitnt, Superius institiitum Caesar ut est tertio belli ciuilis in equitibus seruabat,Vt quoniam numero multis partibus esset inferior, a solescentes atque expedit*s ex antesignanis electos milites ad pernicitatem, armis inter equites prcliari iuberet qui quotidiana cta suetudine usum quoque eius generis praeliorum perciperent: His erat rebus effectum ut equites

58쪽

mille, apertioribus etiam locis, septem millium Poris peiano na impetum, cam aciesset usus, sustinere auderet, neque magnopere eorum muti tirudine terterentur. Exempla huis scholae muti tb clariora sunt Africano bello, cum paruas co pias haberet Caesar de magnam quidem partem tyronum. Caesar 'it Hircius in iubet milites ritia sus ag opus redire & per caussam munitionum, tyrones in labore defatigare non intermittit.simile deinde paulo pdst, Caesar non more sup

riorum imperatorum,in hybernis exercitu

tinebat, sed in tertio quartbque die procededo, propiusque hostem accedendo, castra comm niebat , opereque faciendo milites se circunspis ciendi non habebant facultatem. Tum dein- ceps, Caesar interim quotidie legiones in cam- pum deducere atque opus facere, vallumque do

fossam per medium campum ducere, aduers riorumq; excursionibus ossicere non inter nil tit. Scipio item munitiones contra facere, & in iugo ne a Caesare excluderetur,approperare.Ita

duces utrique & in operibus occupati erant, dc nihilominus equestribus praeliis inter se quo- tidie dimicabant. Sed codem demum libro

schola totius meditationis huius contra nouos hostes egregia est, Caesar contra eiusmodi h stium genera copias sitas non ut imperator exercitum veteranum victorumque maximis

bus gestis, sed, ut lanista tyrones gladiatores

59쪽

DE Q IVL. CAE S. MILITIA. a

condocefaceret,quo pede se reciperent ab hoste& quemadmodum obuetsi in aduersarios & inquantulo spatio resisterent,rno id procurrerent,

modo recederet comminarenturque impetum,

ac prope quo loco dc quemadmodum tela mi terent praecipit. Mirifice enim hostium lauis at-

matura anxium exercitum Caesaris atque solici-rum habebat, quia & equites deterrebat praelium inire propter equorii interitum, quod eos iaculis interficiebant de legionarium militem defatigabant, propter velocitatem: Grauis enim armaturς miles simulatque ab his insectatus c&stiterat in eosque impetu fecerat, illi veloci cu su facile periculum vitabant. Quibus ex rebus

Caesar vehementer commouebatur: quia quod'

cunque praelium quoties erat commissium,equiatatu suo sine legionario milite, hostium equitatui leuique armaturae eoru nullo modo par esse poterat. Solicitabatur autem his rebus, quod nondum legiones hostium cognouerat,& quonam modo sustinere se possςt ab eorum equitatu leuique armatura, quae erat mirifica, si legio' 'nes quoque accessissent. Accedebat eb etia haec caussa, qubd elephantorum magnitudo multi tu loque, militum animos detinebat in terrore Cui uni rei tamen inuenerat remedium; Namque elephantos in Italiam transportari iusserat,

60쪽

ciu adigi posset oneratusque ac loricatus et

phantus cum esset, quae pars corporis eius nuda sine tegmine relinqueretur,ut eb tela coniicere ruri Prqterea ut iumeta, bestiarum odorem, - dotem dc speciem, consuetudine captarum,non aformidaret,quibus ex rebus largiter erat consecutus Nam & milites,bestias manibus pertra bant, earumque tarditatem cognoscebant, equitEsque in eos .ila praepilata coniiciebant, atque in consuetudinem, equos ipsarum besti rum adduxerant. Ob has caussas quas supra co-

inemoraui, solicitabatur Caesar, tardiorque &consideratior erat factus,& ex pristina bellandi consuetudine celeritatόque excesserat. Nec miarum. copias enim habebat in Gallia bellare consuetas locis campestribus,& contra, Gallos homines apertos minimEque insidiosos , qui per

virtutem,non per dolii climicare consueuerunt: Tum autem erat ei laborandum,ut consuefac

rei milites, hostium dolos , insidias artificiaque cognoscere, ει quid sequi, quid vitare conum, ret. Itaque qud haec caelerius conciperent, dabat operam ut legiones non uno loco cotineret, sed per caussam tamentandi huc atque illuc rapta-

ret,ideo quδd hostium copias a se sitoque vesti

gio non cliscessuras existimabat: atq; post: diem tertium productas accuratisis sitas copias , sicut instruxerat,praeter hostium castra praetergressus, equo loco inuitat ad dimicandu . Hac tota Hi