P. Rami, ... Liber de Caesaris militia, ..

61쪽

DE C. IV L. CAE S. MILITIA. 18ch historia mirificum Caesaris magisterium in

tyronibus erudiendis agnoscimus. Atque in hac castrensi schola exercitus lustratio fuit, qua tanquam in romani census lustro, cuiusque peditis equitisque virtus aut ignauia pro meritis afficiebatur: Sic C sar in Trevirorum finibus cum eb legiones ex omnib' hybernis euocasset,exe

citu anno belli Gallici nono lustrauit: Sic iteruAfricano bello lustrauit: Ac praemia illa de quibus ante in stipedio dixim in castris data sunt:

supplicia etiam in milites ignavos aut seditiosos constituta sunt,quae militaribus delictis grauia erant. Si quis furatus esset, aut praemu co sequendi gratia peierasset,aut locum in acie deseruisset aut in vigiliis dormitasset, aut adolescentis aetate ac flore abusus esset,lassibus card

batur ac lapidibus obruebatur c ait Polybius Et illud nimirum Ciceronis est in Philippicis,

Si Antonius Consul, flisbiarium meruerunt legiones quae Consulem reliqueriit. Si totus exe citus vel magna pars deliquisset, sorte decimus quisque ad supplicium legebatur,ut ostendit Liauius libro secundo: Decimatio illa nempe fuit, de qua pro Cluentio Tullius,Statuerunt ita maiores nostri,ut si a multis esset flagitium rei militaris admissum, clitione in quosdam animaduerteretur,ut metus videlicet ad omnes, poena

ad paucos perueniret: Sic igitur decimus quis. que plectebatur, reliquis extra vallum agetibus,

d iiij

62쪽

annona ordeum tantum erat, donec egregio facinore satisfactu videretur: Hςc autem seue

tas Romanis illis imperij authoribus tanta fuit, ut Posthum ius & Torquatus filios, tui a patruiri liniussu contra hostem ierant, quamuis victores de hostium spoliis opimos: tamen securibus pe cullerint,ipsique naturae ac patrio amori ius ma- festatis atque impcrij praetulerint. Ac Caesar ait Sue tonius, militem pari seueritate atque indul- sentia tractabat: non enim ubique nec semper, sed cunn hostis in proxim' disci, coercebat: Tu maxime ex aetor grauissimus disciplinae delii ha neq; obseruabat omnia, nec pro modo exequebatur,sed desertorum ac seditioibrum & inqui . sitor ac punitor acerrimus, conniuebat in caet ris. Itaque duabus cladibus uno die acceptis, ut

est libro tertio belli ciuilis,Cqsar habita concio- ne, nonnullos signiferos ignominia notauit ac loco mollit: Sic Africano bello, praefectos quos dam quorum negligentia. militum nauis amissa essetj ignominiareausta dimittendos ab exercitu, grauissimi inique in eos odictum proponendum curauit. Ac eodem bello exemplum illud est cxaut horandi militis in poena maleficij con- misti cum nona & decima legiones e Sicilia in Asticam cxponuntur: His enim te onibus e positis, Caelar ait Hircius) memor in Italia pristinae licentiae militaris ac rapinarum certorum . hominum, paruulam mo id caussulam nactus,

63쪽

DE C. IV L. CAE S. MILITIA 1,

quod C. Avienus Tribunus militum decimae

legionis , nauem commeatu familiaque sua a me iumentis occupauisset, neque militem

num a Sicilia sustulisset, postero die de suggestu

conuocatis omnium legionum Tribunis Centurionibusque, Maxime velle inquit homines suae petulantiae nimiaeque libertatis aliquandosnem secissent, meaeque lenitatis,modestiae, patientiaeque rationem habuissent: Sed quoniam ipsi sibi neque modum neque terminum constituunt,quo caeteri dissimiliter se gerant, egomet ipse documetum more militari constitua. .

propter C. Aviene,qubd in Italia milites populi Romani contra Rempub. instigasti, rapinasque per municipia fecisti, quodque mihi reique pu-Dlicae inutilis fuisti, & pro militibus tuam familiam iument ue in naues imposuisti, tuaque opera militibusque tempore necessario Respub. caret ob eas res ignominiae caussa ab exercitumco te remoueo, hodieque ex Africa abesse, dc quantum potes proficisci iubeo. Itemque te A. Fontei, qudit Tribunus militum seditiosus malusque ciuis fuisti, ab exercitu dimitto. T. Alli

ne, M. Tiro, C. Clusiane,cum ordines in meo e ercitu beneficio non virtute consecuti ita vos

gesseritis,ut neque bello sortes neque pace boni aut utiles fueritis, de magis in seditione concitandisque militibus aduersariorum nos rorum imperatoris , quam pudoris modestiaeque

64쪽

P. RAMI LIBER

fueritis studiosiores, indignos vos esse arbitror

qui in meo exercitu ordines ducatis, missosque facio, & quantum potestis, abesse cx Africa ii beo.Itaque tradidit eos Ceturionibus,& ad si1-gulos non amplius singulis additis seruis, in n uim imponendos separatim curauit. Quid plura: miles in castris nunquam otiosus sit: hac enim quotidiana exercitatione fiet,ut nihil magis optet, quam praelium, nihil seditionis moueat . Sic Caesar cum hostibus appropinquaret,

disciplinae exactor grauissimus erata. Et tamen Mliquando exercitationis huius negligentia, maximam totius exercitus perturbationem euitare

non potuit, de qua sic est libro primo,dum paucos dies ad Vesontionem rei fiumentariae commeatus ne caussa moratur, ex percunctatione

Romanorum vocibusque Gallorum ac' merca torum , qui ingeti magnitudine corporum Gemmanos incredibili virtute atque exercitatione in armis esse praedicabant, saepenumeris sese cum his esse congressos, ne vultum quidem atque ciem oculorum dicebant ferre potuisse,. tantus subitb timor omnem exercitum occupauit, Vt non mediocriter omnium mentes animosque pertubaret.hic primum ortus est a tribunis militum ac praefectis, reliquisque qui ex urbe amicitiae causia Caesarem secuti magnum perici tum miserabantur,quod non magnum in re militari usum habebant, quorum alius alia caussa illata

65쪽

DE C. IVL.1CTS. MILITIA. 3o illata quam sibi ad proficiscendum necestatum

esse diceret, petebat,ut eius voluntate discedere liceret: nonnulli pudore adducti, ut timoris suspitionem vitarent, remanebant, hi neque vultum fingere, neque interdum lachrymas tenere poterant, abdi i in tabernaculis aut situm qu rebantur fatum,aut cum familiaribus suis commune periculum miserabantur, vulgo totis c

stris testamenta obsDabantur: horum vocibus ac timore paulatim etiam hi qui magnum in castris usiam habebant, milites Centurionesque, utque equitatui praeerat, perturbabantur. Qui se ex his minus timidos existimari volebant, non se hostem vereri, sed angustias locorum ilia neris & sylvarum magnitudinem quae intercederent inter eos atque Ariovistum,aut rem -- mentariam ut satis commodὸ sapportari posset, timere dicebant. Nonnulli etiam Caesari renuciabant,cum castra moueri, de signa ferri iussis set,non fore dicto audientes milites neque propter timorem signa laturos. Sed hanc pertu bationem Caesar eloquetia sustulit, partim spem pacis ab hoste, atque etiam si obstinatus esses, victoriae demostrando. Cum Germani siepe, viacti essent a Romanis atque etiam a Gallis, quos tamen Romani vicissent, partim militum ignauiam & arrogantiam accusendo, qui de imp ratoris sui virtute, constantia, consilio atque

ossicio quaererenti denique militiae desertoribus

66쪽

. P. RAMI LIBER

supplicium illa ipsa authoritate & seueritate, de qua paulo antὸ dixi minitando: Postremb qubdin longiorem diem collaturus fuisset, repraesentaturum esse,& proxima die de quarta vixilia , castra moturum, ut quamprimum interuligere posset, utrum apud eos pudor atque officium , an timor plus valeret. Quod si praeter ea nemo sequatur, tamen se cum sola decima legione iturum, de qua non dubitaret: sibique eam praetoriam cohortem suturam: Huic legi ni Caesar & indulserat praecipue, & propter vi tutem confidebat maxime: Itaque illa Caesaris

oratione mirum in modum conuersae sint militum mentes, & magna belli gerendi cupiditas innata. Sic in posterum Caesar diligenter cauitne per otium , elusinodi quicquam in castris oriretur. Gallos Tenetheris & Vsipetibus Ge manis studere intellexit,ut est quarto libro: Itaque ad consilia capienda nihil spatij dandum

existimauit, quin celeriter octo millium itinere cofecto prius ad hostium castra peruenit, quam quid ageretur Germani sentire possent. Otium vero contrarium , ut est secundo belli ciuilis, caussam militibus defectionis contra Curionem meditandae dedit. Q are disciplina militaris in quotidianis ambulationibus & exercit tionibus seuere teneatur, praecipueque Imper toris, Legati, Tribuni: Centurioris authoriras

seueritasque meditationibus iistis appareat: Hic

67쪽

DE C. IV L. Cas. MILITIA

enim miles victoriam meditatur tantoque ideo promptius assequetur quantb diligentius m ditatus fuerit. Sit igitur castris positis miles perpetuo paratus δc promptus ad dimicandum . Libyci pastoris labores cum legionarij militis laboribus Maro comparauit, quod ute que dies & noctes ambulet, portet arma, i ctum,cibum,protinusque stet expeditus in op

re:Ergo ait, saepe diem noctemque totum exordine mensem

Pascitur idque pecus longa in deserta sine γllis

Hostinis, tantum campi iace omnia secum Armentariis Ahera sitectumque laremque, Armaque amctiumque cane ressamque pharetra: Non secus ac patriis acer Romanus in armis

Diusto sub fissice γiam dum carpit, π hostem te expectatum positis stat in agmine cubin

68쪽

TERTIA

PARS.

cus,ordo,cohortatio: quorum ratio a C sare diligenter habita est. In obeundis expeditionibus ait de Caesare Suetonius) dubium cautiorne an audentior fuerit. Ego vero ex ipsius rebus gestis sortissimum quidem, sed partibus infinitis priodentiorem statuere possum: Vires igitur quς satis essent ad victoriam semper habuit. Itaque siquando maiores hostium vires fuerunt, pugna abstinuit: Sic cum prope treceta Belgarum milulia uno tempore armata essent, & castra a millibus passuum minus duobus contra ipsius castra posuissent, Caesar quamuis octo plenas legiones haberet: tamen primo propter multitudinem

- hostium

69쪽

DE C. IV L. CAE S. MILITIA. 31

hostium & propter eximiam opinionem virtutis,praelio supersedere statuit. Vercingetorix retest septimo libro in octoginta millia peditum,

quindecim equitum habebat: Caesar quamuis decem legiones haberet: tamen quod hostes quitatu superiores esse intelligebat, dimicare noluit: sed tras Rhenum in Germaniam mittit, equitesque accersit & leuis armaturae pedites qui inter eos praeliari c5sueuerant. Quot milliar inquies , Caesar tacet,sed tot,inquam,existim to, quot ad victoriam sussicere statuerit: ac iam

cum viribus equitum respondet, tum demum praeliatur. Cum Pompeio, cum Scipione non ante dimicauit quam totae copiae transportatae . essent. Quinetiam,si dimicare cogeretur, ne cum aiore multitudine dimicaret id callide agere consileuit, ut hostium copias distraheret,ac dis

sipatas,facilius vinceret: Sic, ne contra trecenta

illa Belgarum millia uno tempore confligere cogeretur, Diuitiacum Heduum cum Heduis

copiis in Bellovacorum squorum sexaginta d lecta millia in Belgarum castris erant) fines ad , hostium manus distinendum ac distrahendum ab se dimisit, ac Bellovacis, cum eorum finibus Hedui appropinquarent, persuaderi non potuit ut diutius cum reliquis Belgis morarentur. A versiis Ambiorigem, disciplinae consilium idem est. Ambiorix rex Eburonum legatos Caesaris Cottam es Sabinum cum toto exercitu deleu

70쪽

P. RAMI LIBER

rat, sed facinoris sui desenseres permultos habebat,Nervios, Aduaticos, Menapios, Germanos, Senones, Carnutes. Caesar ut hanc cladem

indignissime tulit, ita grauissim ξ vindicandam

statuebat, atque ideo omnia prius Ambiorigi auxilia detrahenda, quo facilius destitutum opprimeret: Itaque Caesar ipse cum quatuor legionibus hyeme nondum confecta Nervios im- pro iisos & inopinantes, in deditionem coegit: Senones & Carnutes partim concilio Gallis publico, partim celeritate dc legionum terrore cxpescuit, Menapios quinque legionibus subegit, per Labienu Treviros deiecta Induciomari factione,& Cingetorigi principatu reddito, recepit,copiisque omnibus coactis Germaniam te ruit: atque ita demum Ambiorigis fines omnibus auxiliis nudatos spoliauit proque libidine

vexavit. Quamobrem, ut in caeteris contenti

nibus, sic in bello ne Hercules quidem contra duos: Itaque istam quoque prudentiam Caesar habuit, ut hostium vires viribus aequaret. Ac quod Vegetius E veterum authorum aliquo descripsit, in Consulari exercitu legiones duabus plures non fuisse,id de Consule unius priaiincis rectore accipiedum: At Caesar duas Gallias inutio habuit: Itaque legiones quatuor a Repub. primo anno accepit,& cu prouincias bello plures appeteret, duas Helvetico bello additit,s que tum legiones habuit secudo deinceps octo,