Homeri Odysseae libri 8., Francisco Florido Sabino interprete, ..

151쪽

Salve iamque mei Apatris non immemor esto: N anque inibi debes seruatae praemia uitae. Haec ait:atque olli prudens ita fatur Vlysei: N ausicaa, Alcinoi regissenerosapropago, O utinam liceat reditu patriaque potiri, I dque.ucissummo qui regnat Iuppiter axe: N anque colam te illic supplex pro numinesemper. M esiquidem uirgoseruasti afuneresola. Dixit, o Alcinoo sedit uicinus.at illi D istribuunt partes cuique,infunduntque Lyaeum.

H uque superueniens cantorem adducerepraeco D emodocum populo charum, quem collocat apte C onuiuas intersatuit iuxthue columnam. Ρ raeconi haec autem fatur Laistius beros, A dorse abscindensprimum nanque illa relicta P ars Suis extaba pingui circundata multo Accipiens agedum cantori haec porrige praeco D emodoco buvc etenim, quanuis aνιε tu bonoro, Q ando homines inter merito rcuerentia uates A tque bonor insequitur nanque illos carmina MusE docuit,uatumquegenus dilexit amicum.

Sic ait. accipiens praeco proin porrigis illa D emodoco laetis animis qui muncrasium it. Η li epulis palmas olli admouere paratis. P ostquam exempta fames, o amor compressus edendi, P Iurimaperpessus sic vatem assatur Vlusscs: Demodoce, ante alios dignum te laude putarim, Q um re uel docuit Phoebus,MI Musa Tonantis F illa:nanque canis Graiorumfata decenter I

152쪽

L I B. VIII. viniae sunt cunque ausi,uel quae subicre ferentes,N onsecus atque ipse assueru,auditaue narres. D urat,sed equictructuram concinepoπὸ, P allade quem mons, ante dolum,construxit Deus, C Iarus at in summum duxit Laertius arcem, H se implen Troiae qui moenia μbuerterunt. QPodsi uera faec narraueris,utque decebit,

O mnibus extempla restram mortalibus audax D iuina edocuit deus ut te carmina prompte. - Sic ait.at uates impulses numine cantum i 2 AI ncipit, ut reliqui benes cladas Pelasgi

D fesser igni nota in tentoria iaHor L aerte argenitus,reliquis comitantibus alto a c

Q i molem ingentem Fummaprius arce locarant. AC um sicctarer equus,uana sudere sedendo A P ropter eum Troiis triplici ratione monentes, in S cindere me cauas ferro tentare latebro, 'S eu persexa grauem demittere ab arce trabentes, i V ct simulacrum ingens placamina mittere diuum. P erfestum nunque hocce darisic debuit ollis, S upremum excidium Troiae quum fata parocnt, iniae cepisset equum,cuius resideret in aluo L ecta manus Graium,caedem hostibus illatura. T um carit ut fuerint populat ilicet urbem, amyos ludit equus Graios,vacuaeq clatebrae. H inc alios alibi Troiam uastasse canebat. iA t Laertiaden,cumque hoc Menelaon adisse

153쪽

P diludos auxilio tandem superauerat bostes. I nchius haec uates cecinit Laertius atque C onsumens animum Iacbomis, morsa ora rigabat. A c ncluti mulier sci circumplexa maritum myi cadit ante urbem pugnans,popuisque uidentes,

D um charos natos audax patriάmque tuetur,

I lla quidemstectans morientem,ut palpita altὸ S tridet eum circum lugens, bo lilia tergum A gminased pulsent bustis, humeris que, trabuntque C aptiuam, a miseros hausturam drinde labores, I sia genas Iaccrat miserando exterrita casu: S is oculis lachrymas morsiusfundebat Vidisses: N ec tamen hunc entem Phaeacum aduerterat ullus A lcinoumpraeterfidit num proximus olli, A Itaque ducentem audiuit sulli a primus. R emorumgnaris quare Pbaeacibus infit:. Phaeacum haec audite duces, qui Iccptra tenetis: D emodocum cirbara par est cessare canora,

in andoquidemgrata haec non omnibus omnia cantat. C aena ut subdusta est,moulique haec carmina uates,

I Vcnti noster lus Tu non destitit bos'es. I Ilius immensi tetigerunt corda dolores. P roin finem faciat,cunRi ut conuiuia laeti, L aetus γε hic bostes celebret quod praestat, opinor. N am praestὸ iam sunt uenerandi baec bossitis ergo I n patriam reditu collatάque dona benigne.

F ratris quippe loco s bostes,cumque hostilesupplex

F actus es qui uespaulo cordatior extet. I ccirco neque mi uersute callidus abde

154쪽

L I B. VIII. 7

Q .e te cunque rogormelius nam pandere cuncta est D is nomen quo te materque paterque uocabant,

Α tque alii in patria ciues,patriaeque propi Mi.

N ullus in orbe etenim uiuit me nomine,non si S it bonus aut mulus is, quum luminis exis in auras: N omina sed cunctis dant quum genuere parcntcs. T erram urbemque tuam nobis populumque referto, V t te illuc ducunt fruantes mente carinae: N anque gubernator Phaeacum haud nauibus ullus, N ec temo, aut quaecunque aliis fiunt nauibus apta: I psae animos nouere hominum,mquae mente uolutant: C tinflori viquesciunt urbes, agro ueferaces: P er quorctum uolitant immensem praepete curse, A ere contectae nebulaque, nec ilicet ipsae S cindier aut victuunt,incommodaue ulla subire.

N a thoum at in ini quondam mihi ferre parentem, N eptunum iratum Phaeacibus esse, quod ipsi

N auibus incolum cs deducere suevimus omnes. χιin monuit nauem Phaeacum, a munere noto D um reditum caperctfracturum hunc esse profundo, I ngentem ut voLirae murum circundaret urbi. H ocepater cecinit quae dent perseRa potentes C aelicolae, aut potius si gratum es)irrita mittant: T u tamen ista refer nec te mentirier aequum cst, I n quibus erraris terris, ad quaeque tulisti T e loca, quas urbes, homines quos uideris erraus, . D ic age, quique rudes,duriue, nec aequa serentes

H os itibus, quinam facilis, animisyιe benigni. C tir lugestar te interius dolor occupat isicus,

155쪽

C um Troiae fatum, atque audis malafata PMlgum' i , .QJae fecere det gencri mortemque pararunt

H uviano,ut ueteres ni carmina grata Nepotum. iii I

A ngener Anesocer quosque ut nonparuasequatur C uragenus causa ess,itidemque ta' sanguis eorum bi. A nne aliquis socius tibi charior occlait oro: , TN am fratre inferior nec peior scilicet ille est, si Vinii prudcns animi socius fit cognitus ulli

156쪽

FRANCISCO VALES IO GALLIARUM REGI EXCELLE N-tissimo Francificus Floridus Sabinus S. P. D. Ictiaegradu posita usticicdapotius, quam hoc pasto attingenda esse, ne quis sorte ea ex optimis Graecis pessima Latina reddat ο qui id ausius fuerit, nimii uis uiribus detulisse existimari debere, quu casib uccessura in animo conciapiat, quae antiquoriι nullus prorsus attigerit recentioru uero permulti, di illi quidem do Sisimi, cu ad idse negocium accinxissent, difficultatis magnitudine perterriti, aut ab Fere des iterint aut pro summa laude summu mi dedecus co-

parauerint. insecunque tamcn meum institutum ex immensquadam in Homeriscripta amoris abundantia emanasse iu-telliget, illud neutiquam,ut opinor, omnino improbandia duxerit. quanquam nec illam nobis norma a uctcribus praefriptam esse putem,ut quae ipsi non traflarunt, nobis minus integra rcliquerint ineque recentioru exepla, quibus huiustio-di conatus ex uoto minime cessori ita nos doterrere debcat,

ut quae illi assequi nequiuerint, neque nobis quide Fuccessura Dcrure pol imus. Pleraque etenim ab antiquis non tentata, sic nosris teporibus traflata videmus, at nihil in eis uel ipsi antiquitas sit desideratura: cr quae a quibusdam fine laude Atis fio, Rex praestinii e,no defuturos, quibus Auscepta a me reddendorum Homeri

poematum Latinis carminibusprouincia, nimis ardua,ac no facile suscipienda fuisse uideatur:nam et rodi opera in flumino excel-

157쪽

incepta fuerunt, ab aliis postea magna cu gloria ad summunt

deducta fiunt: quorsiplurima ex upla boc loco adducerei et, nisi eorum ce uras qui ex tam futilibus conieAuris de alio rumscriptissententiamferre solcnt, anilibus delirametis iu-sulsiores esse exinimarem. iaena est enim maior impudentia, quam ipsas res, quanti silvifacied nolle accuratiusper 'spicere chriuolis potius Icuisum que argumctis quicquam avtprobaro, aut improbares Neque hoc ideo dictum uelim, quod omnes qui nostra haec legerint,eademsteremprobatu-roz.cum plerisque ne ipse quide Homerus aut Virgilius satisfaciat: sed quod eos magnopcre uituperados arbitror, qui siue errent, siue maxim Psapian non posint, quare eoru alterutrum faciant,certis rationibus o tendere. qui ut interim ualeant, non defuerint nisi fallor, quibus miruuideatur,me, postquam utrunq; Homeri opus Latinis carminibus reddere decreuerim, non potius ab iliade, quam ab Odyssea esseau licatum,cum illa ut alias causas taceam magis hominum manibus teratur, quam altera. Hi aute sic accipiant, mesem

per in iis quae traiiadas epi, quaecunq; illa sunt,id in priamis curasse,ut nullum, quoad classeripo ssc calumnini locum nasutis relinquere. Cum en plerique Iliadi manus sint admoliti, Odyssea certe omnibus adhuc intacta supererat.

Proinde etsi principio 2 ueneda Iliade ducto,plus mihi fortasse ex eo labore laudis comparassem, g aliorum qu quam qui bactenus siripserint: non dubiiι est ei nodi csores con-ssim fuisse dicturos,aliorum laboribus aliquid politius, limatius,ab Autlusique addere,perfacile esse. de qua re, quum Odysseam absoluero, inibi dubitandum non erit. Caeterum dum aliis uellicari assum eripere pudeo, maiore mihi nego-

158쪽

ci uim difficultatem. comparaui. Enimuero cum Ilias cir

ca altiora uersetur, utpaulo amplioren beroici carminis maiestatem desideret implicior tame es, e T cui Latina phr feos grauitas longe magis Odysseae accommodari queat. Haec siquidem miris modis uaria si omne quepersequitur minutias quarῶ si non Latina lingua, Latina correposis est pauperrima:quod facit ut nullo fere pasto te illis luce dure possuleres. Huc accedit, quod si ab Iliade initiu duxissem,no pauca loca a P. Virgilio que mihi unici; hoc in opere duae ccmpropositu cietati e tractata, Virgilianis carminibus potui ni exprimcre: quod in Odyssea infrequctor admodum mibi ou uenisse didici, nisi quὀd Proicifigmentum aliquot Maronis carminibus illustrare ualui. Neq; enim quum anu aut alteri; carme ex diuinis eius siriptis,idq; diuersisi mis locis,in mea interserere quiuerim,tanto inibi ut cesit,quao s lutegra Ioca Virgilianis numeris, boc est absolutissimis, digne ac pro poematis maiestate reddere potui'. inaecum ita se habeat, illud ctiam mihi dilectistae erat cos ierandum, qudva praecipue exemplo diuinu hoc poema latine redderen nec quicquam mihi se bac in re satis firmum osse-rcbat. P quidem Virgilius, qui solus mihi Latiuoru heroici

carminis maiestato, aliosq; ornatus, ut Graecoru Hom rus,

exarie reddidisse uidetur,nullam mihi in summa operis tra- Cluni lucem Gerobataeum ipsi non Homerist interpretem, sed aemulum profiteatur: quaeque latine ex Homero reddit, . plerunquo aut magis exaggeret, aut contrabat magis: quod in interprcte magπopcre essct uituperadum. Supererat mihi igitar cx uctoribus, Horatij de hac repraeceptunis modo illud se praeceptum, quod is arte Poetica Proponit, dum tres

159쪽

primos Homeri Od sciae uersus duobus ipse Latin' reddit in quibus tamen cum Homeri sensus non plene mihi explicatus uideatur,non modo in caeteris id praescriptumsequi non Ibuit,sed ne sic quidem ut ille fecit, eos Odysseae uersius reddere uoluis quod alij pleriq; Horatium cius sei auctorem proferentcs fecissent. Cum igitur multu modis cius rei periculum facerem,nullum uertendigenus magis re ipsa Homero conuenire comperi, quam si omnes eius sententias totide camminibus explicarem. Id enim eo mihi redire usum est ,utf- quid fortasse in Homero redundaret, quod Latinae M ae Graecis multo seueriores refluerent, modeste illud cotrabe-do,eodem, qui Homeri carminum est, numero, integ um me eius poetae siensium reddere posse expertus D. Q od quavis mihi difficillimu fuerit, nec quequa uiuereputem, qui idem aut simile opus eode insituto abs maximissudoribus reddere queat, ingenue tamen assercreno dubitauerim, nisi in bi integrum ubique Homeri pensium ita explicasse uiderer,ut

non aliter fasturus fuerim si latius Iussim divagatus, a 'tsi

qua ex ea re meis carminibus uel obscuritatem uci duritiem afferri animaduertissem, nequaqua me fuisse dubitaturum quod uno carmine ab Homero dicitur, duobus aut tribus etiam reddere. Verum quod in os loquos iam uerti libris, id mihi ex animi sententia cesiisse cognoui, in eo me instituto perseuerasse nondum poenituit. At nouu es superstitionisgenus, dixerit quillia, neque ab ullo unqua usitatum. Ego ue- τὸ an alus ignotu inexpertumuefuerit, non laboro, du integros inibi poetae que interpretandusii ccpiscnses cur fisse fateatur, qui defecato animo mea legerint. Iam quod aliqua me in Homero contraxisse dixi, ad poetae sentcntia non per-

160쪽

tiuald ad quandam,qua ille exuberat,uerborum copiam: quaesii ingula exprimere uoluisseni, haud dubie cotra ea comisissem, quae Horatius praecipit, quum fidum interprcte, ut

verbum uerbo reddat aborare no debere admonet.Neque

enim id mihi unquam fuit propositum, quod Andreae Iullianopolitano, qui in usumpuerori; indoctori mssimile uippiam feci uerum ut quae ab Homero diceretur, totide ubiq; latiuis uersibus a me reddita in lucem prodirent. Q d si doRisprobabitur, ut maior mihi hoc in nCocio labor fuerit exhauriendus,latioribus certe ausiticiis me id assecutum plerique asserent, qua,n bos, qui di7 Homeri sententiam explicen nullo in loco ponunt,uelsi Homeri; multis carminum

millibus superent:quo nihil absurdius inibiposse feri uid

tur. Iam enim quum tot uerba eodem aggerunt, quiUbi longius diuagari licere putant, nihil minus referunt quam cumfoctam quem interpretandum fusteperunt. Verinicum suo qui ue per boc pelagus uento nauiger, suam cuiques)oπ- sim,mihi meam. Porro autem in exprimendis Homeri epiatbetis eo temperamento sium usus,ut quae cum Latina uenu- sate reddi posse censerim,dilecter exprimere, multa item multis rationibus omitterem. Nonnulla enim quae reddipo tuissent, quod frigidum quippiam in Latino carmine in- faccium sonarent,aut omisiaut pro iis aliapo sit: quale es, uerbi causa, mας ἐίδ et: quod epithcton propriὸ aut aequalis aut congruas significat: quorum tamen in poemate Lativo neutrum admodῶprobaris. Quaedam sunt quae uix magno uerboru ambitu explices, ut illud, mpta βολα χώρα νοῦperquam uocem uerua quinque ordines habentia significantur: quod uix duobus Latinis carminibus assequaris. Sed neque Κ