장음표시 사용
171쪽
Don est derogandum, quia poetis libertas quaedam suos componendi versus a veteribus nostris permissa est; sed tamen indubia sides his non est adhibenda , quia auctoritate cauonum nulla sussulti, permissum magis sequi , quam exemplum voluerunti Quorum versus tu medium proserimus.
4. Dou quidem , discentis mei Domati germanus frater, hunc versum saὶ antiquum bj in laudo Amcae regis Arcadum posuit: Arcadicus sci rex terrificus laudabilis laude
dignissimus. Gergissus quoque in commentariis , quos de sole luna astris et praecipue caeli arcu septem viginti voluminibus edidit idi , quadriphonis persaepe usus est versibus, quorum uno tantum in principio pinsito, exempli et ego gratia, utar. Dicit enim: Sol maximus mundi lucifer omnem aer4 d-
lustrat Pariter. Horum ordines versuum, quia non ad certam auctoritatem sed ad varietates poeticorum Cantuum manifestandas positi sunt, indagari a me necesse non est, praesertim cum omnis qui Voluerit eos pensare , iacillime valeat. Nonnulli aiunt quod unoquoque gressu duum pedum primus elevetur et secundus in
clinetur , vel ut proprius solvatur dicunt ej , ut legit, agit, nubit, vadit. Sed nos dicimus quod
rectum esse sentimus , quia non minus Secundos
172쪽
pedes repperimus elevari, quam primos, urgeo a , ama, doceo , audi. 5. Maxime autem haec diversitas ob similium
plionorum discretionem reperta est, ne confusibilitas aliqua nascatur. Dicimus enim nominativum c sum sodes, elevato primo: Si Verbum sit, versa vice secundum levantes pedem dicimus sedes. Sic cum dicuntur reges , primus erigitur : at eum verbum reges, sec ndus pes eleVatur: qUOd tamen non secundum rationem metrorum , Sed Secundum discretionis aptitudinem sacere solemus. Sicut etiam .pone. imperativo modo priinam acuimus syllabam
et novissimam d Primimus ib ; at e diverso ubi
adverbium sit aut praepositio, prima calcata, novissima acuitur. 1icut etiam carminum genera qua dam , quae quamquam extraordinaria esse videantur , tamen a rhetoribus ac leporicis , sceundum illectam v oluntatem saepiter usurpantur : ut sunt cantamenta et cantatellae , quibus vel maxime Sa-
gilli s germanus et Vitellius utuntur. Ut ille quidem in libello de mari et luna t
Atlante temporum gande. I si e vero in laude Matronae uxoris suae cantatellas satis intulit, in quadam ita insons: . Mea Matrona, tuam amplector zonain;
) Matrona nomen proprium in inseriptionibus antiquis noti semel legitur. Di ili sed by Co le
173쪽
Nobis anima una haeret aquae arctum. la . 6. Et quoniam de rhetoribus ac leporie is mentiuncula facta est, et do metris atque carminibus Fermo progressurus est, videtur milii commodum esse , ut aliquanta de philosophiae generibus mem rem. Pliilosophia est amor quidam et intentio sapientiae, quia solas et matrix est omnis artis ac disciplinae r Diade et Omnes qui in quacumque parte sive cael ρsti sive terrestri pura animae et intenta sollicitudine sapisicat, philosophus dicendus est recte. Nostrae autem philosophiae artes sunt multae , quarum studia principalia sunt poema , rhetorica , grammatica, leporia , dialectica , geometria etc., quae non tam cinulitatem bὶ quam curiositatem praetendunt. Inter Poema et rhetoricam hoc distat, quod poema sui varietate contentum , angustum
atque Obscurum eo: rhetorica autem Sui amoenitate gaudens latitudinem ac pulchritudinem cum
quadam motrorum pedum accentuum sonorum syllabarumque magnificata numeratione praeparat.
. Sod multi in hoc tempore vim disserentiamque artis ignorantes, in rhetorica poema , et in poemate rhetoricam agglomunt cὶ , non habentes in memoria quod Aristoteles Alexandri morum id
magister praeceperit: unaquauque , .inquieus , arSintra suas contineatur melas. Non enim sormidant maiorum metas scindere, et nulla reprehensione con-
174쪽
tandere: de qua pauca poli pigito promere exempla. Lapidus quidam aj in Asia minore Orator prae-Sens, multa reprehensione digna conscripsit; ut iblud : sol in occasu metitur maria. Nulla hic veritas est ; nulli enim naturam maris prosundam mel ripossibile est. Ergo dicatur: sol in occasu tingit si, mare, quo quodammodo transitorie tincto, usque ad Seres sej sestinato proficiscens, tota illis ardentissima fulget nocto. Lapidus itidem dicit: ventus robora labefactat. 3. Gramma est littera , grammatica litteratio iij totius lectionis semitula. Littera interpretatur legit ra, quod est legendi itinerarium iu . Oportere eni indu opportunitale derivatur; loqui in morosiore et
quentia est dicere simpliciter , communiturque ad Omne dictum refertur. Inter volo et cupio; velle enim ex quadam suavi ac legitima voluntate intel
legitur; cupire id, autem immoderatae cupiditatis est. Dialectica te in ob hoc dicitur , quia plurima quae
sunt grammatica h profert. Certamen ex certo loco dicitur. Inter plebes et populus: Plebes enim quae
sic Gaiusrediis graminutietis in eod. vat. P. 3. 4 cuius ope Emendavi nostrum in eo lieo eorruptum sie: grammn esia I. ι- terottirae perii Intio. u) Hune loeum. dissimulato Virgilii nomine, usurpat Gai Dedus grammaticus in eod. vat. p. 5. Littera dicitiar quasi Iesi terti . eo quod legentibus iter ad tegendiam praebet.
175쪽
I is plenis agris domibusque Oinni substantia rudundans, per lioc nec belli pervicax, nec doctrinae extat efficax: populus autem ex popo , hoc est exsortitudine vel manuum vel sensus sic appellatur.
Inter Verus et verax: Verus enim ad uaturae tantum Veritatem resertur, verax autem dicitur qui nequaquam mentitur. Cur quod aj creaturas pro elementis , et elementa pro creaturis ex nostris quidam posuere cum elementUm aethereiam quasi divinum aliquid vocandum sit. enim apud Hebraeos Deus dicitur; unde et apud Graecos sol appellatur. Creatura autem vocatur quicquid de terrae materia creatum est. Sunt et elementa initia litteraturae, quae ex elimatione , hoc est ab inscriptione vocitantur. Haec de dialectica arte sint
9. Geometria est ars quae omnium herbarum graminumque experimentum enuntiat: unde medicos geometras vocamus, id est expertos herbarum. Astronomia est quae astrorum omnium cursus lineasque ostendit, in qua arte temporum signa , Operum opportunitates intelleguntur: ex qua .XII signa principalia supputantur, quae Cracci maZaron Vocant, apud quos non .XII. sed .XIII. habentur, quorum Sunt nomina moramali, tonio, phinon
176쪽
rion , taminon, raphalum si , et cetera , quibus omnis humani generis vi In gubernari putant. Haec ideo patitur , quia in prima nocte qua uxorata 'est,
moninali , sal belgalitii cucurrerunt, id est stellae duae. Ρhysica ibi hoc est rationabilis ic super na
tura rerum attingit disputationem. to. Illud quoque omni sapienti sciendum a Nque scrutandum est, quomodo et qualiter sese plasius homo habeat; qui primo plastum ex limo, deinde amam ex superioribus; et liaec inestabilitere uniuncta habet , dissimili natura in semet ipso perfruens. Plastum quidem quasi in materia vilio re compactum, utpote ex liquidis et aridis, frigidis rebus conexum, infibulata sibi assta, quae est ani
ma , homo deputatur. Sed quia anima ad hoe
tantum imperat corpori, ut animet, sicut et omnia animantia ; ergo nisi haec Omnia mentem et ratio-nsim habuerit, nihil ab animantibus dissert. Mens . enim de metiendo dicta, quando subtiliorum sensuum mensuram aperit animae; in qua capacitato tali quadam lacta superior ratio infusa persecte eam sapere sucit. Triplex quidem in homine status est. Anima quidem Maturalia sapit, in qua est in-reentum , de ingenio vitae creatoris sibi insertum ac nominatum. Mens autem moralia intellogit, in qua est memoria, qua Visa Vel audita tenaciter me-
a cod. moneum. Cod. et piorem. O Immo naturalim Nam rationabilia est logica D cod. ωιmari. i) Gnosticorum haec vel astrologiae superstitiosa videntur vocabula.
177쪽
morat, ac velut in quodam integro vase congregans innumeris cogitationibus scatet. Ratio Vero sup riora et caelestia perlustrans intellectum quodammodo ignitum staminosumque possidet. Non immerito itaque praeceptores nostri Sulpicia iaὶ atquulsi ius ibὶ hominem mundi minoris nomine censuerimi; quippe qui in semet ipso habet omnia, ex
quibus mundus constat visibilis: terra enim in corpore, ignis in anima, aqua in frigiditate, aer incogitamentorum velocitate, sol in splendore sapientiae , luna in incerto et instabili statu divitiarum , iuVentus quae est campus floridus, in nobilitate virtutum ut multitudine planitiae, montes in exaltatione generositatis , colles in successione hereditalis, valles in humiliatione tribulationis, ligna fruc-lisera in fructibus largitatis, ligna sterilia et loca aspera et voragines tu immundi lia , spinae quoque et tribuli in malis moribus avarisque hiatibus, Serpentus et pecora in simplicitate atque prudentia, mare quoque undosum beluosumque in turbinosa cordis profunditate hominis et in ipsa ratione. II His omnibus et aliis temere decursis, ad
nostrum propositum, hoe est ad metrorum narrationem sine tenus recurramus. Omnis Versus ilex
metrus scj et pentametrus poeticus erit. De sapphico autem metro et heroico versu metiendo id j , in
178쪽
quadam epistola . quam ad discentem sal Donatum
Romam misimus, descripsisse me sufficienter memini: vereor ergo, ne Si haec eadem repetivero.
fastidiosus magis scriptor quam sollicitus doctor haberi indipiam. l)e graecis metris autem, quorum natura dissimilis est et longe diversa, nihil hic disputare necessarium reor, cum inlinum opus ess-ciam. Ante omnia autem tria ista omiar doctori carmina comporiore volenti necessaria sunt, ut primum describendarum litterarum notitiam habens, singularum modos mensurasque depingat aq syllabarum , nove Vorsum versui et metriam metro commisceat . ne sua vol Suorum arte bene composita , per scribendi imperitiam nihil lucri legentibus conserat. Τum demum ut in orationis partibus et rornana veritate non fallatur; ne quod eloquenter se composuisse putarat ignorata veritate latina, risum pro laude adquirat. Tortio ut in suis carminibias unum IU IN IDE VP sum suo reddat iuri: ne sicut Alexandor macodo cuidam sibi laudos carmine decantanti audent rex probravit, suo vitio pretiosarum sit suscator margaritarum.
179쪽
Momini me a Donato, meo discente , VeStPo. municipe sal , hesterno rogatum anno, ut unde caelum dictum sit aperirem: cui respondi non illius temporis suisse ei operi impendere mentem. Cui rei festinati id temporis vacare non potui , cam nunc vostrae dilectioni largibor , alia superadditi rus. Caelum ab hoc dici putatur, quia quaedam intra se grandia celat arcana; et ipsum aurum sal quia spatiis nubiumque obstaculis ab humanis celatur obtutibus bj rectissime nomen accipit. Altum caelum diximus ; sed altitudo et profunditatem nonnumquam significat: denique Sise mare sive quicquid infra terram est positum , altum nominandum est. Sicut et senex Donatus: Obsecro vos o , alti quicumque estis, emittite ad me solem, terrae, , lucentem diem protinus allaturum. , , Terra ob hoc dicitur quia hominum pedibus teritur. Sed ter igitur .RA. dicitur, primo quod ex ea nascimur, proinde ex liuiusmodi .R. Secundum quod eius fructiabus alimur ac recreamur. Τertio quod tu eam resoluti veluti in matris vulvam recondimur. Caelum ab Hebraeis aquarum collectus da di I dieitur. Sol
a) Ita eod. l, Οιιι 14. In stia. ιὶ Si ergo Iul. Germani patria iunoteseet Africa, Aseleaanum quoque Donatum sciemus.
180쪽
dicitur quia solus per diem sui sulgoris vi totum orbem obtundit, una stellis cum lunam lustrat; vel certe sol ex sollemnitate, hoc est habundantia splendoris nuncupatur. Luna a quadam Diana aestimatur qua numen lain vocitabatur: sed quod verius, luna ex ipso lumine vocatur. Stella a quodam Stelline vocitata est, quem dicunt aurigam suisse stellarum: sed stellae omnes ideo dicendae sunt, quia veluti quaedam stillicidia levi volatu discurrunt. Sed inter stellas et astra et sidera , quae tria genera sunt Caelestis ornatus , hau dissurentiae ; quia stellae ut diximus de stillando derivantur, astra de varietate pic
turae s astur quisque a philosophis pictor dicitur ;
sidus de situ motore nominatur. Ergo sidera altissima Sunt astrorum, Stellae minima quaeque astra ac levia ; astria Dero omnis ornatus Caulorum. a. Avidus de aviditate carpendi dicendus est: volucer vero ab Ipsa veloci latc volaudi: volatile autem n erit nomen proximae positionis, sed derivatum , quidquid volat communiter dicitur , ct Catone dieciale : sagittac eius volatiles sunt. Et
Cicero : elephantus , inquit, volatilis in bello. Bestia dicitur de bessu , hoc est more seritatis. Belba bj marina, ut balaena in mare, a physici S VOCatur. Caro a caritate cognitionis: corpus a Corruptibilitate naturae dicitur: sed hoc de homine: ceterum quod visui patet, corpus dicitur , quaeritur unde appellatur. Ρus in philosophia custodia dici-