Classicorum auctorum e vaticanis codicibus editorum tomus 1.10. ... curante Angelo Maio Vaticanae Bibliothecae Praefecto Tomus 5. 5

발행: 1833년

분량: 669페이지

출처: archive.org

분류: 시학

181쪽

tur, ita ut Origenes: positis in pure fratribus solus laὶ evasit , , hoc est in carcere. Corpus a custodia

dicitur: caput a capitate sumi certum est: undo capere dicimus quae comedimus, et tenere quae manu

tangimus , seu cogitatione ac memoria. Oculus dici dicitur, eo quod occulta pervideat ac perlustret: auris eo quod auditum sermonis ex internis liauriat. Pectus, eo quod spectat ad cordis secreta, dicitur a pectando , id est discernendo , unde peccata dicuntur. Ubera nonnisi mulierum dicuntur , quae ab ubertate lactis nuncupantur: si in viris volueris nominari , virilia erunt quae humorum inundatione exuberant. Venter a venti Spiramine sic dicitur ; quia et ventus ab hoc nomen accipit, quod per omnes venas, latebras artusque totius cre turae perveniat. Lingua a linguendo dieitur. Philosophi virtutem et cursum manus et pedeS VOcmerunt , quorum nominum monoptota declinatio est per Omnia genera: a mane- ergo, hoc est virtute ,

manus appellatae sunt; et a per- pedes quod est a cursu. Hinc equus ab aequitate cursus dicitur. ira virtute nominatur: mulier a mulitudine iij sexus: uxor quae a viro suerit uxorata in coitu. Sed coitus generaliter dicitur omnis coeuntia sive itineris ,

sive concordiae sive connubiorum. Cor vocatur a corruptione sensuUm.

182쪽

3. Lux dicitur semper caelestis , hoc est diei solisque : at lumen materiale est, id est ignis aut lucernae. A lua generaliter dicitur omnis liquor. Panis dicitur omne quod pascit. Vinum sive de vinea , Sive quod impleat venas. Labia ex labore loquendi dicuntur , sive quod per verba labuntur delapsu. Lapides dicuntur de sua lampaditate , quia ex eis lampades ignis accenduntur. Lapidos pretiosi ex insito sibi splendore , velut ex quadam lampadum similitudine nominati, sunt. Saxa vero immania et immobilia velut quaedam staturae dicuntur. Potra de duritia dicitur. Dies nominatura quibusdam quia diis iucundus est; nos dicimus dies , quia a tenebris dividat. Nox dicitur ab eo

quod humanis noceat. Tempus a temperamento dicitur , eo quod diebus mensibus annis frigore a stateque temperatur. Annus dicitur eo quod cuncta innovat. Mensis a mensura dicitur, sive quod mensam, id est terram, eius fructibus dapibus impleat. Rosias de longitudine dierum dicitur. Ignis sal ardondicitur. Autumnus dicitur de aumatione s1ὶ seu oetuum , qui colliguntur. Hiemps frigus interpretatur vel sterilitas. Ver, quod in eo cuncta Veruant, id est virescunt. Pluvia , quod de caelo pluviat, sive quod ipsius tori ac germen irrigat. Nubes dicuntur,

i Voeabulis in istimntia habes in Attonis polypt leo editio-tionis meae p. 46. v. 3. quo loco interpres videtur basiicitiari ex

plicans Ioeia secreta ira ineritro . pro horreti.

183쪽

III quia solem suo tegmine veluti quodam pallio Oh- nubunt. Cloria a glorificatione. Apud philosophos glores dicuntur. Gratia ea quae gratis datur et sine pretio accipitur. Brachium sortitudo dicitur. Dentes dicuntur, eo quod dent loquellam vel sortitudinem voci : alii ruminas nominaverunt , alii mandibulas, eo quod rodunt cibos , vel mandunt. Unaquaeque res mansura est in qUo naseitur, et sine quo vivere non potest, sicut homo sine coetu , aves sine volatu, pisces sine natatu. Et sicut corpus per quinque sensus constat, ita scriptura per quinque litteras vocales , quae regnant in . VIII. partibus orationum. Finit.

i. Primus igitur fuit quida in senex D Ona

tus apud Troiam, quem ferunt mille vixisse annos. Hic cum ad Romulum, a quo condita est Boma urbs, venisset, gratulantissime ab eodem susceptus, .IIII. continuos ibi iacit annos, scholam Construens, et innumerabilia Opuscula relinquens,

in quibus problesinata sal proponebat dicens: quae sit mulier illa, o fili, quae ubera sua innumeris siliis porrigit, quae quantum suxa suerint, tantum

184쪽

in ea inundant Θ Haec est sapientia. Quid inter vombum et sermonem et sententiam et loquellam, et orationem λ Verbum est omne quod lingua prosertur et voce : sermo ex duobus verbis compositum est, hoc est serendo et monendo : sententia est quae sensu concipitur : porro loquella, quando cum quadam eloquentia dictionis ordo pertexitur: oratio, quando usque ad manuum artem describendus

oratorius Sermo perveniat. Fuit itidem apud Troiam quidam Vergilius eiusdem Donati auditor, qui in describendis versibus diligentissimus erat, qui .LXX. volumina de ratione metri scripsit, et epistolam ad Vergilium asianum missam de verbi explanatione. Tertius VergiliuS ego. 2. Nam Vergilius asianus praedicti discens fuit,

vir summus, ministratorius Satis. , ut numquam in sede eum vocantis sermo inveniret. IIunc vidi meis oculis , et puerulo mihi notas characsavit. Hic scrib

sit librum nobilem de duodecim latinitatibus, quas his nominibus vocavit iij. Prima, latinitas usitata.

Secunda assena. Tertia seInedia. Quarta numeria.

ii) Dixi iain in praesuliotie. me trai ne trae tum de duodecim latinitatis gotioribus. ex romatio Libliothecae angelieae eodiee., tuo ex Aro, ali adnotat ion ibus ad Sedulium in appotad. V. p. . partini sum 'ro ; quatenus scilicet ro nannuin fragmontis in ne apolitatio eodiei corruptissimo hac in parte medetur. Quia tamen romanum quoque fragiuentu ui mendis defeetibusque laborahat. id ope eodie is Deapolitani non semel integrioris a me persanati misit: quam rein ii, qui Atovali editionem etini inea roti serent. veri simam deprehendetii.

185쪽

I 25 Quinta metrosia. Sexta luminosa. Septima sineolla. Octava helsabia. Nona bresina. Decima militana. Undecima spela. Duodecima polema. I. Usitata , quae in usu romanae eloquentia habetur, et qua scripturae latinae atramentantur , hoc est scribuntur. II. Assena sal, hoc est notaria , quae Una tantum littera pro toto sono contenta est , et haec quibusdam formulis picta III. Semedia, hoc est nec tota uSitata , nec tota inusitata, ut monta glosa , id est mons altus;

gmnota, id est gula.

IV. Numeria , quae proprios habet numeros, ut nim unus, dura duo, tor tres, quis quatuor , qum quinque , Ses sex , Sem sePtem , Onx octo, iamin

novem, Ple decem quod dictum de plenitudine est. Et sic niv te undecim, usque ad Pliasin viginti, et toni in triginta, et quiriasin quadraginta, usque ad bectan centum , et pervenit usque ad coleρhin mille, et reliqUum. V. Metrosia, hoc est intellectualis, ut dicantabat, id est principium; subin iustitia; inuo utilitas; booa sortitudo, tore dualitas coniugalis; ces-Wum veneratio; μορ pietas ; vh religio; d is nobilitas; ma nuos dignitas :yan recognitio; ulmb honor ; gabis obsequium; bmqtis lux solis; mUrc pluvia , stat dies et nox; ςatrb pax; bisur aqua; et

186쪽

I as ignis ; Uux longaevitas. Ex liis rebus lotus mundus gubernatur et proSperatur. VI. Lumbrosa, hoc est Perlonga, Cum Pro uno sphono usitato torus versus scribitur, Cuius exemplar hoc: gabitane con se in galsiste mn , hoc est legere. Item nebesium almigem Pater Pannim, hoc

est vita. VII. Sin collia, hoc est perbrevis, Versa ViCe, Cum totus versus usitatus in uno continetur phono , cuius exempla sunt ista vigeans , hoc est mores

corrigite sa , bona di begi te hin. item luro, hoc est

linquere parentes utile non eSt. VIII. Belsabia, hoc est perversa , cum CaSUS DO minum, modusque verborum transmutatur; ut legibus , hoc est lex; roga te et rogans, hoc est rogo. IX. Bresina , hoc est Spaciosa, cum unUm phonum multa usitata significat, ut fur, hoc egi campus vel spado vel gladius vel amnis. X. Militana , hoc est multimoda , cum pro unophono usitato multa ponuntur , ut pro curSu gammon , Suesin, Selon, rabiath.

XI. Spela, hoc est humillima, quae semper reSterrenas loquitur, ut Sabon, hoc est lepus; gabia, hoc est vulpis; gariga, hoc est grus; lena, hoc est gallina. Hac Cussinus ici utebatur.

187쪽

perioribus tractat, ut inire pro anima; ubridon pro spiritu; repota pro virtutibus quibusdam

Supernis; Sanamiana anus pro quadam unitate Dei

alii iij. Hoc semper genere sermonis vir ibi loquebatur hic se . 3. Vergilius asianus primarius quidam id apud Cappadociam , vir dulcissimus erat , in physicis

satis gnarus, et in computatione lunae et mensuum se sagacissimus. Hic scholasticis suis aiebat de tonitruo interrogantibus , Spiritum quendam esse inusitati venti, qui praestitutis temporibus mundo intonat, ct cuius sonus tonitruit, cuius natura haec est ut solus humanis sensibus ingerat, qui non tam spiramen quam fulgoream flammam habet, quem et altiorem omnibus ventis , et prosundiora omnium penetrare asserebat. Quem cum iu- terrogassem utrum uam hic ventus propria dictione an aliena regeretur assumens Pagellam, Iul. poerticos consecit versus ita inquiens: Summa in summis Potens caelis Celsaque cuncta Gubernat celia. Id est Hebraeorum Deus.

188쪽

284. Histrius vir saὶ hispanus in compositione hist riarum splendidae satis eloquentiae, quandam similitudinem mihi dedit dic ns : vicem solis in te

timoniis gerit verbiam: nam sicut dies absque sole non est rutilus, sic testimonium sine verbo nondum luce micat. Item: O rex scito , quia sicut le- cum tua ancilla vitam hanc est sortita communem , ita tu cum ea mortem subibis communem. Item interrogati O: O avare, quid caelum, quid terra, quid mare sua dona tibi serunt, et tu tua bona norifers proximo it Item. Ut mare obvia quaeque Vorat, nec satiari potest, sic mens hominis avari toto nescit saeculo satiari. Hactenus Histrius.

5. Erat aput Aegyptum GregoriuS graecis studiis valdo deditus. qui tria milia librorum de Graecorum historiis conscripserat. Aput Nico nodiam Balapsitus nuper vita lanctus , qui nostrae egis libros, quos ego in graeco habui b sermone , me iubente vertit in latinum, quorum est principium:

Principio caelu in terramque mare Omniaq. RStra

Spiritus intus alit sc .

Erant praeterea tres Iuliani unus in Arabia, alius in India, tertius in Africa: quos Aeneas meus praeceptores habuit, quorum libros meditante notaria arte in lucrosam descriptionem transtulit: in quibus repperitur quod vir quidam Maro sum

189쪽

rit prope diluvium, cuius sapientiam nulla narrare saecula poterunt sal. Unde Aeneas cum me vidisset ingeniosum hominem, me hoc voeabulo tu sit nominari, dicens: llic filius meus Maro vocabitur, quia in eo antiqui Maronis spiritus redivivit. Erat etiam avus meus Martulis vir satis gnarus et clarus vultu. Hic in arte grammatica diligenti simu S. - Ηaec vobis, o Sodales atque discentes, legum paternarum libris pro cunctorum legentium utilitate atque salute excerpta insinuasse ibὶ subfietat.

MONITUM.

I I netentia ad litteram neopolatrinum exseripsi codicem. Deinceps augustiis te viris pressus festinata inritummodo et rudia eacerpta feci . omissis eommianior tia loeia viai nihil nori A-debantiar habere. Ilam tamen praetermisi Iere partem . in qua vel priscus aliquis laudaretur vi iactor . vel titilis doctrina raderetiar. Menda vere . qtiaeetimque eriane . tum corruptiosim eodies liam etiam n cessariae festinationi meae tribuenda sunt. , cod. sat hiane.

190쪽

.i alitera est veluti quaedam legendi nativitas: unde et eius incrementa , insantuli E matris utero prorumpentis aetatibus Con arantur. Ut enim insans dicitur qui loqui nescit; et parvulus cum parva gressuum molimina nititur imprimere ; et puer quando pubescit ; adulescens autem Cum proceritate corporis adolescit ; iuvenis vero cum iuventute adultat , Coniugio admiscetur , atque liberalibus studiis iam dignus sit; at vir cum omnium SunSuum consiliorumque virtutem nanciscitur; ita etiam littera ab ipsis cerae characteribus usque ad quassorum compositionem hosce ordines directat: siquidem insans appellatur cum signis dumtaxat characsandis per ceras gaminulis eisdem indiget: parvula vero est, Cum syllabarum conglutine paulatim graditur : puerula , cum pedum mensuris

crescit: adulescentula, cum poetica metra per Ve suum carminula so stat : at iuvencula , cum ca- Suum Verborumque quandam intellegentiam capiescat: Virgo autem , cum quassorum , ut dixi, Compositionem plenissime perdocet. Et ut aliquid intimatius aperiam , littera mihi videtur humanae conditionis esse similis : sicut enim homo plasto et affla et quodam caelesti igne consistit , ita et littera suo corpore , hoc est figura; arte ac dictio-

SEARCH

MENU NAVIGATION