장음표시 사용
191쪽
I 3 ine velut quisdam compaginibus . . unta est et . Nulla littera computo caret iij. A sacpe quingentos , Saepe triginta , saepe decem signiscat. At. Bquinque milia vel duos tantum. C centum vel octoginta. D quingentos semper. Ε nongentos epficit. I et V quatuor centum vel unum tantum sa-eiunt. Μ mille significat. X decem et decem milia. G omni numero usque ad decem subiecta est. Η ab IX usque ad triginta. Κ centies centena milia supplet. O nulli numero negatur Sive magnissimo sive mi dissimo. Finit.
Oyllabae sunt glutina litterarum . - ρ quod nulla earum absque vocalibus litteris stare queat; uu-de et reginae litterarum dicuntur. Syllabae senas litteras transcendere non debent , ut c Sp8 et duas habere vocales excepto diphthongo , ut aes laus fraus etc. De computo syllabarum quia Terentius plenissime disputavit, nos breviter disseremus, ea tantum quae ipse reliquit subdentes etc.
i) conseras ne valerius Probus ile not. rom. in editione Go thiasiecti P. I 478. ii si, qui tamen a Virgilio nostro plerumque diorepai.
192쪽
e nomine breviariam epitramam editurus, re- rogare prius debeo querimonantibus qua de causa nomen omnibus partibus latinitatis praelatum sit etc. Nomen secundum sensum principium est , non secundum appellationem. Cum enim nascitur homo , ante quam rem ali am agat, nomen
illi inditur : nomen ergo principalis pars latinitatis est. Qualitas nominum non bipertita , ut quidam rentur, sed multi pertita est; variis siquidem et multis consistit speciebus. Nonnulli tamen de propriis et appellativis nominibus quaestionantur, quasi proprium sit aliquod nomen latinum. Omnia latina, immo omnia phona, ita invicem conexa sunt, ut quodque sicut alteri erit, ita ab altero appelletur. Proprietas duas res significat, aut specialitatem. aut propriorem ordinem: proprii enim recte dicuntur qui in primordio scribuntur. Unde et CLcero de Iustino: ita fuit Iustinus, aut proprius omnium sese obsedit, , hoc est primus omnium. Pr prium nomen , primarium dicendum est etc. Ainpellativa autem nomina inultissimas species habent . . . Lapis ex quo habes lapiculum, Ostium ostiolum , flagrum stagellum : quidam addunt .r. ut sit fragrum: nam flagrum, quod flagrat odore. Sed non facile creduntur. Ut autem Cicero solebat dicere,
193쪽
nosces diminutiva ex sensu , non ex littera. Deri- Vativa autem non unius moris sunt, ut de terra terrenus, de monte montanus: quaedam de regionibus et gentibus derivantur et sectis, ut machao nicus et grammaticus.' Sciendum quod omnia derivativa nomina adiecta semper sunt. Comparationi positivus gradus cum genitivo servit; licet ex soloecismo tamen superlativi faciat opus , ut sapiens sapientium. Nonnumquam etiam comparati VUS gradus cum genitivo casui adhaeserit, superlativi opus iacit: dicis enim maior omnium, ac si dixisses maximus : Cum superlativus , si ablativo plurali fuerit adiunctus , pro comparativo accipiatur , Done discente M tu es omnibus sortissimus regibus , , hoc dicit, sortior omnibus. De comparativo autem non parva nascitur quaeStio , utrum nam idem gradus utriusque numeri casui ablativo servire debeat, an
tantummodo singulari: aliis hoc confitentibus quod utrumque recipiat casum , aliis autem diffletalibus quod absque singulari ablativo aliquem habeat casum cui rite serviat. F. go assero quod comparativus gradus utriusque numeri casui ablativo rectissime serviat. Comparativus nominativo casui absque comparandi adverbio , quod est quam , adiungi non debet. Positivus pro comparativo ponitur, stetit Horatius scribens factus est Suo magnus d etore , , pro maior ; rationabilis pro rationabilior:
194쪽
quae a plerisque garrissimis sa viris usurpata sunt,
aperta definitione insperari non debent. Comparativus superlativo incongruentissimo praeponitur, ut maior maximo. Superlativus omnibus superequitat; sicut positivus omnibus subsidet. Comparativus , velut quaedam scala est , positivo altior , et superlativo humilior. Est gradus quasi positivUs superficie , sed qualitate superlativus: dicimus enim praecipuus omnium, egregius patrum, Cernuus regum. Ι e generibus. Quadriformia genera Sunt , sicut patet legentibus , masculinum , semininum ,
neutrum, commune et C. Nomina Communia sunt,
ut sacerdos , dies , finis , renis , lacus. Sed cum masculini generis sit , sic declinabitur lacus , laci , laco , lace, laco. Sicut domus, domi, domo, et iaciet domorum domis. Et seminum lacus , lacus. Et domus faciet domuum domibus etc. Communia etiam masculini et neutri inveniuntur, ut fulgor, murmur, prunus, buxus. Sunt et semini ui et neutri communia , ut tellus, holus. Omnis an malis aut avis nomen , proprium genus habere non Potest, ante quam discernatur cuius sit generis ;exceptis his , ut taurus et Vacca , bos bovis , aries et ovis. Nomina autem quae omnibus generibus artantur, non communia sed omnigena dici debent, ut' felix , velox , verax , amens , diVeS , prudenS.i fi De numeris hoc tantum dicendum est, quod
195쪽
sequestrata singularitate , et pluralitate manifesta ,1nulta communia utrique numero iuveniuntur, ut spes , nubes , dies, cladeS, Sedes, Vultus , grex , Sus , et cetera. Al terra , in qua hominum genus est , turba , tribus , populus , plebs , concio , licet singularem numerum praeserunt, pluralia tamen manifestantur ex sensu ; unde et pluralis D
meri verbis applicari debent, sicut Cicero effatur: audite plebs, et intendite tribus , , etc. Cum A neas adhuc me discipulum lucide vellet imbuere , quandocumque milii modos, Syllabas, pedes, metra scribebat , ita punctis interpositis informabat, ut primo pede pagella impressa , unum punctum imprimeret ; ut ita , Secundum incrementum vel numerum modorum , punctorum quoque adiectio insigeretur. Dicebat enim : nullum diem totum t tamque noctem Vacuam a sapientiae studiis exigas; quia si una die vel nocte lectionem intermiseris , et crastino statim legere coeperis , senSus acumen aliquantula licet parte reperies deacutum etc. 1)e casu. Casus sunt sex. Quare quia sex negotia homines habent, nominant, generant, dant, agunt , vocant, auserunt: unde hi quoque casus hanc summam accipiunt etc. De aecUSativo casu
quaerunt quid sit. Plerique nostrorum hoc verbum frequentant a , hoc est accusandi. Cicero etenim
196쪽
est agite. Accusativus casus ab hoc vocatur , quia verbo haeret activo : et verius dicam , accusativus ipse activus erit. De septimo autem casu quid dicemus, cum tam multi de eo scripserint, ut iam nulli certi sint Nos tamen hoc dicimus quod septimus casus ablativo hoc tantum distat, quod ablativus
praepositionem recipiat; Septimus autem Casus certis casibus certisque verbis haereat. Dicis enim ablativo casu , ab hac regione venerunt ; septimo autem.hac regione praediti sunt etc. Sunt alia quae nullum casum habent , ex capto ablativo numeri singularis; sed in plurali omnibus gaudent ut ab hoc viseere, et ab hoc verbere. Ditio plurato non habet. Cum dicitur tenebrae in die factae
ferrugo accipitur ; at tenebrae densissimae ac profundissimae , nocti uin obscuritales. Iuventus et senectus plurali numero non nectuntur. Sunt nomina quae a veteribus aliter de linantur, nunc
aliter , ut: vis , vis , vi, vim , vis , vi ; et pluraliter vis vium , vibus. At nos dicimus virs , vitas vin , et pluraliter Vires etc. Sol utroque numero declinatur: sed singulariter ipsum luminare significat ; at pluraliter ipsos dies nominamus, in quibus sol totum illuminat solum. Nonnulli ipsa carmina soles nominavere , sicut Horatius in princi-
iὶ Ilune loeum testebat Gaiusredus grammaticus , ut dixi p. i8 . eum nondum hane Virgilii partem a cver.im.
197쪽
pio voluminis taliter exorsus est solorum faὶ ineo- , , Tum omni ecclesiae vestrae commendo , ,. Hoc sane considerandum quod multa nomina neutra duas declinationes habent , ut standamen et sundamentum , et vas vasis , et Vas vadis. Sunt et seminina, quae duplici declinatione gaudent, ut materies et materiar calvitia, doloris; calvitium artis: segnities, xitii ost; segnitia, frigoris: laetities subiti beneficii est; laetitia , familiaritatis: requies , refrigerii a labore est; requia , otiositas :origo originis , initium est ; at origo origonis neutrum est, et est velum navis , in plurali origona :cantharus animal est; cantharum , camera: domus . domuncula : conclavium , domus : domicilium , nidum ibὶ avis: diluvium, inundatio immoderata aquae: diluvies ic , sanctificatio etc. Inter operationem et opus et operam. Operatio singulorum est ; opus generale est omnis officii; opera autem , laboriosa lassitudo est e te.
LIuperiore coepto rectilita ratio est requirentibus qua de causa nomen verbo praetulerimus. Nunc
198쪽
aliud quaestionis imminet genus, Cur etiam Pr nomen verbum praecedit, cum Verbum omnium partium egregium sit. Respondeo , quod in divisione omnium partium orationis , alii octo partes dixerunt ; nonnulli minuentes , nomen et Pronomen in eadem parte redigendum putaverunt. Et Verbum et participium in unum congloberantes nam dixerunt. Item adverbia et coniunctiones Unam , sequestrata praepositione et interiectione: ita ut V. partes nominarent otc. Adverbia ex pro- Dominibus nasci certissimum est, ut quondam ex quodam , olim ex olli , cuiatim ex euio , mea tima meo , ipseve ab ipso etc. Sunt pronomina ignota , quae multifarie desectiva sunt; nonnulla enim solo nominativo flectuntur, unde est uspiam. Sunt quae tribus casibus flectuntur cuium , cui, cui ο; cuia, cuiae , cuiam sI . Sunt quae tetracasibus de
clinantur , ut helus , lielius , lieli, helium; helia , bellus , lieli, helam; helum , hellus , heli , helum.
Sunt quae pentacasibus utuntur , Ut ECCum , Eeci , ecco , eccum , eccum; ecca , eccae , eccam ,
ecca , ecca; ellum , elli, elio , ellum, ello. Sed plurali carent. Bis declinantur dui, duorum , duis , duos. Sic et ambi. Duo, duum , duobus , duos, a duobus. Sic et ambo , ambUum , ambobUS et . Inter mei vel mis : mis quando ab aliquo spero
In his et in sequentihus eonfer Gaiusredum gramina licum apud me p. 27. 28. 35. Diuili od by i ole
199쪽
promissam verituram rem : mei quod praesens possideo. Et sunt pronomina quae non omnia in usu habentur , ut mUS , gen. mi, dat. mO RCC. mum, voc. mi, abi. mo. Et Plur. mi, Inorum , mis , mos o mi , a mis. Fem. ma , mae , mam , O ma , ama mae , marum , mi S , mnS , a mis. Et ne uir. mum. Et tus , tuus , Sus. Solum nullam declinationem habet. Solus per omnes casus. Sunt et alia quae in usu non sunt , ut quarit Otus , tautolus ,
quantotius , tantotius. Sicut Fabianus in quodain versu : quantolae tonant carminibus , Iuliane , , , uxores apes sal sunt Sunt dominu liva ut Solutus , ullulus , unulus , totulus. Sunt derivati-- , ut meatis , tualis , Suali S , nostra iis , vestralis , alteralis. Sunt qui pronomina pro verbis itiquassis potiebant. Legi in quodam libello : tem-
, , plis in quae parietibus ibi deum innumeris
Aeneas nomen verbo anteponi debere censebat, ut eodem sol in caelo splendet radiis se. Et iterum
vir in quo viget cor Et alibi dicitur sortisse potentia eius sit Homerus icὶ ait: ille opulentissimus rex, regina dea illa coniuge --- , . Et iterum : ille lunain potens plenum spiritus - . in placorem lucis , . Finit.
200쪽
xl diuitii me , cum essem adulescentulus Scholaribus studiis deditus , quodam interfuisse die conventui grammaticorum , qui non minus quam triginta in unum positi in laude artium et decore componcndo multa quaeSiVere , et hoc Omnes rectavere , quod nihil utilius componendi esset , quam verbi ratio, cuius dispositione omnis latinitatis status perficitur in positione quassorum. Verbum igitur duobus ex modis constat, Dor ex Ve
bere quod lingua gutturi infligit; bum ex bucino
quod vox reboat cic. Querimoniantur cur in se dine verborum qualitas primuin ponitur etc. Indicativus ob hoc dicitur , quia et quae acta Sunt, et quae aguntur , et quae' agentur, per ipsum it dicantur , ut vido , vidavi , vidabo etc. Infinitivus a quibusdam communicativus vocitatur etc. Terentio dicente curritur a castris , , etc. Meditativa verba , ut iacturio. - Frequentativa , ut amo amito. - Fervere dicitur de libidine , calere vero de
Coniugationes tres sunt , ab a . ab e , ab i. Quaeritur quare coniugatio sit Θ Ideo coniugatio vocatur , quia tota latinitas his tribus veluti quodam iugo sustentatur : alii vero propter ordinem
i) Citat haue suam epitomarum partem Virgilius p. 56. 59. Diuili od by Cooste