장음표시 사용
201쪽
litterarum putant: nonnulli coniugaliones esse credunt ab hoc , quia uniuscuiusque declinatio inveniatur. Hoc nosse debemus, quod uniuscuiusque coniugationis verbum, duplex futurum tempus habeat : dicimus enim interrogabo , et interrogem ;videbo , videam ; audibo , audiam ; agam , agebo. Sunt alia verba duplicis per omnia coniugationis , ut vido vi das , video vides ; sed vido ad mentis oculos dicitur , video ad carnales. Sic tego legas , celatio consilii est; tego tegis. tectorum. Sic do das dati sponte largitio est; dedo dedis virilis rei coactio est. Sic probo probas, alicuius examinatio: probo probis , cum manus medicorum Corpora contractat. Sic et volo volas , volutilis ; volo viS , voluntarium est. -- Sic usurpo usurpas alicuius nominationis sive praesumptionis est: at usurpeo Usurpes , inchoatio conscriptionis. De numero. Numeri verborum sunt duo. Sunt verba quae Singularem numerum non habent , ut vocitamus. Sunt quae pluralem non recipiunt, pugillito , pugillitas. Unde et Varro non ausus dicere de Romanis quia pugillitaverunt , sed dicebat quia pugillitavit unusquisque pro suis viribus.
De figura. Verbum acceptis compositionibus loquelam et sensum immutat pariter et pandit. Nam clamo clamoris simplicis est; conclamo simul cum multis ; acclamo cum salso aliquem acCuSO ; reclamo aliquem exeuntem vocitans; in clamo et succlamo murmurandi est ; proclamo laudandi vel de-
202쪽
precandi ; declamo rhetorigandi; exclamo quando
pro viribus vocem elevo. Salto gaudium cum quodam verborum motu praetendens : sed in compositione littera mutatur , ut exalto quod est in voce prolati gaudii; insulto irrisionis iniuriosae; persulto cum per aures longe astantium sonitum penetrare facio ; resulto cum alte re Spondeo ; consulto prudentis consilii dispositio est. Testor , aliquid consimnans sententia ; contes lor , Cum quu-dam auctoritate affirmans; pro testor. manifeSte cavenda denuntians ; obtestor , aliquem ad teStimonium vocans qui sit in dignitate ; detestor , aliquid execrandum respuens. Iuro , iuramentum Verum cum quadam iurisiurandi confirmatione testificans ; puriuro , salsitate ipsum polluens; adiuro , maiore Pot ulia Obsecrans. POno , Simpliciter aliquid statuens ; dispono aliquid operis , vel disponere foederis e St. Propono nonnunquam ad interrogandam pertinet quaestionem ; appono adiectionis est ; impono insuendi est ; Suppono aliquem censum aj vel laborum ; praepono aliquid praeserens. Sic et antepono ; nam postpono aliud in se tur iudicans ; compono ordinandi est; Sepono Se
parandi ; subpono aliquid sublus; depono labefa
ciundi est vel vita cxcedendi. De personis. Personae verborum, Sicut et Pronominum , III. sunt. Sed multa verba sunt, quae personis delicere , identur: siquidem verbum in e-
203쪽
nimus, quod prima caret persona, rees reest; nam resum resumus latinus sermo non prosert. Sensus autem huius verbi hic est , re esse hoc est in munitione multo tempore residere , Gratiano dicente : Campari faὶ inultis in arce reerant annis Quaedam verba sunt , quae secundam personam non habent, ut soleo solet, solemus solent. De significatione. Cur non statim post coniugationem signiscationem exposuerim , iuxta Gratiano magistro laetus , cuius in schola decem annos seci , statui ut a qualitate ad coniugationem, a coniugatione ad numerum . a numero ad figuram , a figura ad pexsonam , a Persona ad significationem , et ita ad tempora pervenirem etc. Sunt verba quae subreptive agere videntur etc. Mullos mOVet, quare clam praeteritum tempus saeculo sit primum , nunc scriptorcs a praeSenii temporc Vedibum ordiuntur P Veteres a praeterit O , at nos a
tempore , quo εCribimus , verbo initium damus it pie. Sunt verba quae vel adiciuntur syllabis vel diminuuntur. Adiciuntur , ut legero , ris , rit; legerimus, ritis , rint; et hoc indicativo modo tempore praesenti, ut Sequentia declarant, impersectum imgerebam , persectum legissi, plur. legisserunt. Fui. legeram , res , ret. Imperativum legere legerat ;legeramus , legerite vel legeratis , legerant. Futu-
i) Legebat hune Virgilii loeum Gain redus grammaticus apud me eitatus p. 65.
204쪽
rum legerito legerat ; legeramus legeritote , legerant vel legerunto. Optativum, Utinam legererern , res , rei ; legereremus , retis , rent. Legississem ses, Set ; legississemus, Setis, sent. Futurum leg ram , legeras , legerat. Sic rite per hunc ordinem declinatur : et in passivo habet tempore praeterito legestus sum. Minuuntur alia , ut semo , Semis , semit; et hoc pro semino. Et praeterito semsi proseminavi , et semptus sum. Sunt alia quaedam de-elinatione dissicillima , ut fio sis sit, licet secunda
persona multis non placeat. Imperfectum fiebam ;persectum sui ; plusquam pers sueram ; suturum fiam , sies , fiet. Imperativum fiam fiamus. Futurum sito fiat. Optativus modus aut declinatur sorem , res, ret; aut, ut nonnulli, fierem. Et habet passivum verbum fior , siris , situr et cetera ; fie-har , situs sum , siar. Imp. fiere. In sinit. fieri. Fiat. esse vel suisse. Particip. situs sendus. Sed hoc vorbum multis lucognitum est. Est et aliud verbum dissicile , ut sum , quod praeteritum imperfectum non habet, nec praesens, nisi plusquam persectum
eram , eras , erat ; et sui. ero , eris , erit. Imp. tempus sui. sim , sis , sit. Coniunctivus modus cum sim sis sit. Ρlusquam pers cum essem. Fiat. Cum ero. Insin. esse vel suisse. Ob huius verbi brevitatem praedictum verbum fio nunc quasi Ulteriore modo adiungitur , ut quod in alio deest. in alio suppleatur. Explicit.
205쪽
dverbium verbi quasi ex obliquo famulum est;
cuius tamen multiformes speetes sunt: nam qua
dam locum , quaedam tempus designant. Cum dicis tum , aempus designat; at cum distis tun , locum designat. Ut tuni pugnavere totum collecti per diem. Et pro illuc: ite con arina potitie aera
. . . hastis. Et coniuncta duo tun eon in mare. fluctuans consternari secit et c. Νee duae simul vocales aestimentur , sicut superius exposuimus in pronominibus. In quassorum compositione adverbium nominibus adiungebant veteres, ut: vir inaei e sortiter pro domo liberis et capite pugnat ;non autem sortiter pugnat, sed vir sortiter. Suut adverbia quae putantur esse nomina neutralia, sed non sunt; ut longe , prope, necesse , facile , disesicile , ut si dicas : longe est nos in his ulterius commorari locis. Et prope erat, inquit, Phoebum occasu celeri movere se. Et necesse, inquit , Gallos seri sallaces. Et iterum, iacile est virum vinci , viro virtutis subito superveniente. Sunt adverbia et nomina et verba , ut salso. Dicis enim salso vos Hic verbum est primae coniugationis salso salsas. Et ablativo casu salso nomine vocatur Et adverbium salso loqueris se. Sunt
206쪽
adverbia , quorum conditio ab aliis partibus ora
biscuin , vobiscum. Me cnim ablati us est , cum praepositio , et iaciunt adverbium simul. Sunt adverbia quae et nomina : ut magister dicitur, qui sit praecipuus doctor. E. t adverbium est, sicut Lucanus ait: doctores etenim magister omnia sa- ciebant , ,. Sunt adverbia propter metrorum ne essitates , ut sortius iter, pro sortiter; comptose pro compto. Aut minuuutur , ut audacter pro audaciter. Multi adverbia de coniunctivis iaciunt. ut tamen pro inde , ergo pro saepe. Ut V ergo legunt Sapientes tua scripta o Cato Hoc est dicere, saepe legunt. E. t Cato dicit: U tamen, inquit, reversi Romam V niunt , ,. Hoc est inde reversi. Finit.
De partieipio brevia dicenda sunt. Cerendi vel typici verba de participiis derivata fideles quique doctorum ita intellegunt . ut oligendi genitivum participii , verbi passivi , temporis suturi ; et ita
per ordinem totum casum numero singulari inlianc formam versiam osse desiniunt, quod inusitata latinitate derivatum est. Gerendi autem verba dicuntur quae in opere quod natura Non erat Suum , aliqua gerunt. Haec et activo verbo haerent. Τypici autem verba ideo dicuntur , quia ex
207쪽
praedicto participio typicata sunt. Quando autem
gerit, tune tantum gerendi nomen accipit: typicale autem nomen , Sive gerat Sive etiam non gerat, immobiliter tenebit. Ipsa autem participia quandocumque verbis sucrint applicata , tamquam verba sonabunt. Sunt compositiva , ut legens cram pro
legebam vel legi ; et legens ero pro legam. Duo
sutura vel duo praetcrita , ut salvandus ero , Sive salvatus sui, quod sic dicendum salvatus sum sive salvandus sum. Sum enim verbum mobile est, quod participia secum serunt; et prout illa suerint, sic e3 , eSt , Sumus , estis , sunt. In reliquis autem temporibus a suo statu moveri non possunt. Finit.
identur mihi coniunctiones omnos cuiusdam catenae vel nexurae vicem exequi , quod omnes sententias annectant. Tamen nonnullae ex eis separare dicuntur, ut autem et ostro , si in principio dictionis positae fuerint: in mediis dictionibus pro copulativis habentur. Explotivae autem duas ob cau- Sas Sic Vocantur ; primum quod sensum dictionis expleant , vel quod in in tris suum locum obtineant ; iuxta illud Catonis virile quoque certari competit agmen , . Hie enim quoque praeter metri expletionem nullam causam habet. Inter amemet enim hoc distat, quia augem dictionum sensum
208쪽
1 8 EpiTONE XIII. eommutat ac discernit, enim vero conglutinat. Inter Merum et veno duae sunt disserentiae sal; una, quia rerum praepositivi ordinis est, rem subiunctivi ; alia , quia Merum causaliter pro tamen habetur , Oreo expletionis Suae tantum εtationis accipitur. Quamquam in V. species coniunctio divisa sit, tamen in sese commiscentur , ita ut unaquaeque alterius ratione pro dictionum qualitate utatur. Frequenter enim causales pro rationalibus , et copulativae pro causalibus poni solent ; ut pro enim , et ponatur ; ut vos vicistis et duo iuverunt; hoc est quia duo iuverunt. Quoniam, et , enim, pro tametsi ponuntur, ut quoniam ego auctoritate certa fidens omni lim probra tempno , , hoc est i metsi omnia tempno. Et iterum scribens enim, inquit, multos vivant annos , non se umqUam Vindicabunt , , hoc est si vivant. Et, ait, iurabant quoniam debellabant se. Hic est ordo ideo debἁ- labant quoniam iurabant. Et sic Histrius ait: U Omnis homo prout valet, vitat pericula ; sed et iure vitae quaerit commoda se. Etenim hic sensus non solum illa vitat, sed etiam ista quaeriti Finit.
Omnes enim praepositiones, quae a cuSativo Ca- sui scrviunt, in aliis latinitatis generibus pro in
209쪽
vicem plerumque mutantur. Miquamdiu apud Constantinopolim sumus; apud pro in. Tu ergo ne scripseris circumdata sed circum data. Et circa et erga duae praepositiones sunt casus accusativi, sed hanc diversitatem habent, quod circa ad visibilem materiam vel locum pertinet, et erga ad animum spectat et assectum gerit proximorum. Adversus de adversitate dicitur ... pro contra. Ita et ante et prinpe et pone et ultra praepositiones accusativi casus immobiles sunt, nec pro aliis aliae lectantur. Communes praepoSitiones, quando accusativum habent, mobiles sunt; immobiles, quando ablativo adhaerent. Finit.
Interiectionum significatio et quia trita est , et quia paene super acua atque incondita a nostris iudicata est, hoc tantum dico , quia Vae et eugae cum significant adversa, diphthongum in clausula sui habebunt: cum autem v e tantum distinguit , et euge laetitiam ostendit, diphthongum habere non est necessarium. Finit.
210쪽
AUCTORΕs ALIQUOT A GA INFREDO CDΜMATICO LAUDATI.
P. II. h. CoΜΜim Nus si . Sed in his i quidam, quispiam non pars orationis, Comminiano la
testante , sed additamentum quoddain accidit. Sionim haec additamenta ab his pronominibus separentur , nil signiscare possunt per se. - Et hoc sciendum , quod licet alia ex istis additamentis
litteraturam partium orationis habent, quoniam additamenta sunt, partes orationis, Comminiano le- Stante , eSSe non PosSunt. P. I 7. b. COMMIX Xus. Verba tertiae coniugationis habent quatuor formas in praeterito persecto , Comminiano testante. . Ρ. I 3. b. Commi NiΑΝΠ s. 13o, teste Consentio, plusquam persecto caret; Coimninianus tamen deis
P. 23. ColaniΝi1Nus. Commiuianus quasdam coniunetionum dubitativas , quasdam admonitivas esse designat. P. IS. Praxius curuntis. Significatio verborum,
siὶ Commiti ianus stram malleus legebatur ait liue in eodie ibiise .illicani nitinasterii eontuletisis, ut cognose imus ex ea alogo apud Daeherium ed nou. T. II. p. 3 r. Item custodiebatur apud Anglos in bibliotheea opiscopali ehoraeensi, teste Alenino de *I. e, Taeensibus v. i556.