Valerii Maximi Dictorum factorumque memorabilium libri 9

발행: 1625년

분량: 371페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

31쪽

rdi V A LER. MAX. LIB. I.

12. CN. etiam Pomprium Iupiter omui potenς abitae de monuerat, ne cum C. Caesare ultimam belli fortu Etam experiri contauderet. Egi viso a Dyrrhachio adve Lx agmini ejus fulmina jaciens , examinibus apum ligna obicurando, subita tristitia implicatis mi litu in animis, nocturnis totitas exercitus terioribu3, ab ipsis aliaribus

holi larum fuga: sed invictae leges necessitatis , pectus alioqui ab amentia remotum , prodigia ista justa

matione perpendere pallar non sunt Itaque dum ille elevat auctoritatem amplissimam,dc opes privato fastigio excellioreq, omniaque Ornamenta, quae ab ineunte acio lescentia ad invidiam usque contraxerat, spatio tutius diei confregit. Quo eoustat in delubris deum, sita sponte rigua conversa '. militarem clamorem , strepitumque armorum, adeo magnum Antiochiae Sc Ptolemaide auditum,ut in muros concurreretur: sonum tympanorum

Pergami abditis delubris editum: palma viridem Τrallibus in aede Victoriae,sub Caesaris statua ititer coagmera lapidiim iustis magnitudinis enatam : Quibus appa- ret coule tuum uumen de Caesaris gloriae favisse, de Pom-Peji errorem inhibete voluille. 13. TUAS aras, tuaque sanctissima templa, Dive Iuli,veneratus oro , ut propitio ac faventi numine tantorum castis virorum sub tui exempli praesidio ac rutela delitescere patiaris. Te enim accipimus , eo dIe quo Purpurea veste velatus aurea in sella consedilli, ne maximo studio senatus exquisitum, dc delatiun honorem sprevisie videretist prius quam exoptatum ciuium oculis conspectinia tui offerres , cultui religionis , in quam

mox eras trausiturus, Vacalle e niactatoque opimo bove cor in extis non reperille : ac rea ponsium tibi a dipurina aruspice,pertinere id signum ad vitam dc confiitim tuli, quod utraque haec corde continerentur: Erupit deinde eorum parricidium, qui dum te hominum numero subtrahere volunt,deorum concilio adjecerunt.

rum domestica relatio,ne si ulterius Romana. apprehen clero,e eoelesti templo ad privatas domus,noti consenta ii eos usus transtulisse videar. Attingam igitur externa: quae Latinis inserta literis, ut auctoritatis mitius habensi ita aliquid gratae varietatis afferre possunt.. I. IN exercitu Xerxis, quema aversus Graeciam cintraXerat , equae partu leporem edit T constat, eodem montem Athon vix tandem trans resis: Quo geuei eanonstri tati apparatus significatus est eventus. Nam qui

32쪽

CAP. VI. DE PRO DI GII S. lax animal , pavido regressu regnum suum repetere est

Priusquam Athenas deIeret, Lacedamonis invidemdae consilium agitanti, admirabile inter coenam prodi pium incidit. Infusum namque paterae ejus vinum, tu sanguinem nec semel, sed iterum dc tertio coversum est. Qua de re consulti Magi,monuertim ut ab incepto ala. sitneret: Sc fi quod vestigiuin in vecordi pectore sensus Busset, cavere pomisset, ante de Leonida 3c Sparianis abitude moninlS. a. NIDAE vero,cujus imperio Phrygia fuit subjecta, puero dormienti Danicae in os grana tritici congesi xunt. Parentibus deinde ejus, qliorsum prodigium temderet, explorantibus, augures responderimi, omnium illum mortalium futurum ditissimim. Nec vana praeductio extitit: nam Midas cunctorum pene regum opes a Mndantia pecuniae antecessit: infamiaeque incunabula titili deorum munere donata onustis auro atque argentis gazis pensavit. 3. FORMICIS Midae, jure meritoque apes Platonis Pramiserim:illae enim caducar ae fragilis,liae solidae Maternae felici ratis indices eariterunt , dormientis tu cunis parvuli labellis mel inserendo. Quare audita, Pr digiorum interpretes fingularem eloquii suavitatem ore ejus emanaturam dixerunt. At mina quidem illae apes non montem Hymettum thrmi flore redoleutem; sed Musarum Heliconios colles omni genere doctrinae vi-xenetes,deaxum inllinctu depastae, maximo ingenio dulcissim alimenta summae eloquentiae instillasse vide

CAPUT VII. DE SOMNIIS. TERNORVM.

33쪽

as UALERII MAX. LIB. r. l

a c. Sempronii Grae- 3 Ammaris Po .chi. s Alcibiadis Athenἱ-τ caim Parmensis. ensis. 3 Aterii eq. TUM. Io Arcadiis eu Uliam. SE D quoniam divitias Midae, disertumque Platonis

sonuitim attigi , referam quam certis imaginibi is multorum quies adumbrata sit. x. E M loci an unde potius ordiar quam a Divi Augusti sacratimina memoriat Ejus medico Artorios innuin capienti nocte, quam dies insecutus est quo in. campis Philippicis Romani inter se exercitus concurreis re . Minervae species oborta praecepit ut illum gravi morbo implicitum moneret, ne Propter adversam valetudinem proximo proelio non interesset. Quod cum Caesar aud illet, lectica se in aciem deferri jussit: ubi dum supra vires corporis pro adipiscenda victoria cx-Gubat , castra ejus a Bruto capta sunt. Quid ergo aliud Putamus, quam divino munere effectum, ne destinatum iam immortalitati caput. indignam coelesti spiritu fortunae vioIentiam sentiretta. AUGUSTU Μ vero Praeter naturalem animi in omuibus rebus subtiliter perspiciendis visorem,etiam recens 3c domesticum exemplum,ut Artorii somnio o, temperaret, admonuit. Audi verat enim Divi Iulii patris sui uxorem Calpurniam nocte, quam is in terris ulti-l ream egit, in quiete vidisse multis eum confectum vulneribus in suo simi jacentem , somniique atrocitate v hementer exterritam, rogare non destitisse ut proxima die a Curia se abstineret. At illum,ue muliebri somnio matus id fecisse existimaretur,senatum, in quo ei parricidarum manus allatae sunt, adire contendisse. Non est operae inter patrem de filium ullius rei comparationum fieri, praesertim divinitatis falligio conjimctos: sed jam alter operibus suis aditum sibi ad coelum instruxerat.

alteri vero longus adhuc terrestrium virtutum orbis revabat. Quapropter ab hoc tantummodo impendentem mutatiouem status cognosci . ab illo etiam differri dii immoriales voluerunt, ut aliud coelo decus daretur, Mliud promitteretur et 3. I L L U D etiam somnium magnae 3c admiratio. nis, Sc clari fuit exitus,quod eadem nocte duo ccii sules, P. Decius Mus,& Τ.Μanlius Torquatus, Latino bello

fravi M periculosis,uin procul a Vesuvi montis radicias positis castiis videruui. Utrique enim quidam per quietis speciem praedixit, ex altera acie Imperatorem, ex altera exercitam, Diis nisuibus, Μatrique Teriae de

34쪽

CAP. VII. DE s OMNI IS.

heri .utrius autem dux copias hostium aggrederetur, si perque eas sese ipsum devovitat, victoriam habitu int1d i uce proxima consulibus sacrificio vel expiaturis , si

posset averti: vel si certum deorum etiam monitu visum foret, executuris hoItiarinu exta sonuito congruerunt. Convenitque inter eos, cujus coruu prius laborare coe-Piisset, ut is patriae fata capite suo lueret: quae, neutro formidante, Decium depoposcerunt.

. S E QVI Τ v R atque ad publicam reIagionem pertinens somnium. Cum plebeis ludis quidam Paterfamilias per circum Flaminium. prius quam acroama Induceretur, servum suum verberibus multatum, tuo turea ad supplicium egisset, Ti.Atinio homini cx pinye Iim Pirer in quiete praecepit,ut consulibus d ice ret, sibi praesultorem ludis Circenfibus proximis non placuisse:quae

ares nisi attenta ludorum instauratione expiata ellet, te cuturum non mediocre urbis periculum. Ille veritus ne cum aliquo incommodo suo religio ue summum implicaret imperium, silentium egit. Eveltigioque filius ejus subitavi morbi correptus, tuteriit. Ipse etiam Per quietem ab eodem deo interrogatus, an satis magnam P

nam neglecti imperii sui pependisset, in proposito perseverans,debi litate corporis sollitus est tactum demum ex consilio amicorum, lectica ad tribunal consulum, Scinde ad Senatum perlatus, ordine totius casus sui exp;

sto, magna cum omnium admiratione , recuperata me chrorum firmitare, pedibus domum rediit. .

Ac ne illud quidem iuvolvendum silentio: Irim

micorum conspiratioue Urbe Pulsus M. Cicero,cum In villa quadam campi Atinatis diversaretur, anImo in somnum profuso, per loca deserta, dc invias regiones vaganti, ubi C.Marium consulatus orna um Insignibus putavit obvium factum: dc interrogantem eum quid itatam tristi vultu, incerto itinere ferretiar et audito deinde casu,quo conflictabatur,comprehediise dexteram suam, ac se proximo lictori in monimentum ipsi iis deduce dum tradidisse,quod diceret ibi esse ei Iaetiorem natus spem repositam : nec aliter evenit. Nam in aede Iovis Mariana S.C.de reditu ejus est factum. s. c. AUTEM Graccho imminentis casus atrocitas palam atque aperte per quietem denuntiata est: stanno enim pressiis, Ti. Gracchi fratris effigiem vadit, dicentis sibi,Nulla ratione evin vitare posse, ut eo faI non periret, quo ipse propulsus e Capitolio occidi uet. Id ex Gracino prius, quam tribunatum, in quo frateInum ealtum habuit, iniret, multi Midiverunt. Cozuus etiam certus Romanae historiar auctor, serinoueinde e

35쪽

V A LER. MAX. LIB. I.

Σε, re ad suas aures illo adhuc vivo pervenisse scribit. . VINCIT Iinjusce somnii dirum aspeetili hq nod sequitur.Apuri Actium M. Antonii fractis opibus,

Cassius Parmeniis, qui partes ejus secutus fuerat, Athenas confugit: ubi concubia nocte, cum solicitudinibus re curis, mente sopita in lectulo jaceret, existimavit ad se venire hominem ingentis magnirudinis,coloris nigri,

squalidum barba, A capillo demissis r interrogatumque

qui sua in esset. spondiue κακοδα Φονα. Perterritus deinde tam tetro visu , & nomine horrendo, servos inclamavit. Sciscitatusque est,siquidem talis habitus, aut intrantem cubiculum, aut exeunt vidissent. Quibus as firmantibus neminem illuc accessisse, iterum quieti de seiuno se dedite atque eadem auimo ejus obversata est species. Itaque fugato somno , Iumen introferri iussit, puerosque a se discedere vetuit. Inter hanc noctem di supplicium capiris,quo eum Caesar affecit,paululum Admodum temporis intercessir.

s. PROPIORIBVS tamen ut ita dicam lineis

Aterii Rufi equitis Romani soliinimn certo eventu ad monitum est: qui cum gladiatorium nitivus Siracusis ederetur, inter quietem retiarii se manu confodi vidit: idque postero die in spectaculo consediscibus riarravit. Incidit deinde ut proximo ab equite loco,retiarius cum mirmillone introduceretur : cujus cum faciem vidi siet,ide in dixit, ab illo se retiario trucidari putasse , protinuique inde discedere voIuit. Illi sermone sim metii ejus discilli, causam exitii inisero attulerunt. Retiarius enim in eum locum compulsi mirmillone Sc abjecto,duni jacentciu ferire conatur,trajectum gladio Aterium interemit.

r. ANNIBALIS quoque ut detestandum Romano sanguini, ita cerrae praedictionis somnium , cujus non vigiliae tantum, sed etiam ipsa quies hostilis imperio nostro ruit. Hausit enim proposito dc votis suis coiI- venientem ima inem, existimavitque missiim sibi ab I ve mortali specie excelsiorem juvenem, invadendae Ita- Iiae ducemi cujus monitu primo vestigia nullam in partem motis seclitus oculis ; mox humani ingenii Drona voluntate verita scrutandi pone respicIens, animaavertirim mense maguitudinis serpentem, concitato impetu, O mne quicquid obvium fuerat,proterentein et Postque eam magno cum coeli fragore erumpentes nimbos,lucranque caliginosis involutam tenebris. initouitus deinde quid

36쪽

CAP. VII. DE SOMNIIS. Is

lux Italiae vides, inquit, vastitatem et proinde sile, de

caetera tacitis permitte fatis.

a. QVAM bene Macedoniae Rex Alexander per

quietem visa imagine praemonitus erat ut vitae suae cris.1tos esset diligentior, si eum cavendi etiam periculi co filio fortuna instruere voluillet i Namque Cassandri P stiferam sibi dexteram se innio prius cornovit, quam exitu sensit: existimavit eis; in ab illo se interfici , cum eum nunquam vidissiet.Inrerposito deinde tempore, posmsuam in conspectum venisset, nocturni metus patefacta imagine,ut Antipatri filium esse cognovit, adjecto vers iGraxo qui fidem somniorum Hevat, praeparati jam a versus caput sunm veneficii,quo occidisse Cassandri manu creditur,suspicionem animo repulit.

a. LONGE indulgentins dii in poeta Simonide,

cujus salutarem inter quietem admonitet onem consilii

firmitate roboraverunt .ls euim cum ad Illius navem ap-puIisIer, inhumatumque corpus jacens septi iturae mai dasset, admonitus ab eo ne proximo die navigaret, ita terra remansit: diui inde solverant, fluctibus de procellis in conspectu ejus obruit sum. Ipse laetatus est, quod vitam suam somnio, suam navi credere ma Iuisset. Μ mor autem beneficii, elegantissimo eum carmine aeterilitati consecravit; melius illa dc dinturnius in animis hominum sepulchrum constituen viam in desertis armnis struxerat.

4. EFFICAX dc illa quietis imago , qxiae Croesi

regis animum maximo prius metu, deinde etiam dolore

conficit. Nam e duobus filiis, de ingenti agilitate , Sccorporis dotibus praestantiorem, imperiique successioni

destinatum Atym,existimavit ferro sibi ereptum. ItaqRequicquid ad evitandam denuutiatae cIadis acerbitatem Iertinebat, nulla ex Parre patria cura cessavit avertere. olitus erat juvenis ad belIa gerenda mitti; domi retemus est. Habebat armamentarium omnis generis telo rum copia refertum, id quoque amoveii jussit. Gladio cinctis comitibus utebatur;veriti sint propius accedere: necessitas tamen aditum Itietui dedit. Cum enim ingentis inagnitudinis aper, Olympi montis culta , Sc crebraeum agrestium strage vallaret, inusitatoque maIo regium imploratum esset auxilirim: filivi a patre extorsit, axit ad eum opprimendum mitteretur: eo quidem facilius,quod non dentis, sed ferri saevitia in rhetu reponebatur. Verum dum acri midio interficiendi suem omnes sint intenti, pertinax casus imminentis violentiae, latinceam perendae ferae gratia missam , in eum detessit r Sc

37쪽

ne voluit aspergi, cui tuteIa fiIii a patre man8ata muQuam quidem Croesus imprudentis homicidii sanguine violatam, hospitales veritus deos, suppilam sacrificio expiavit. 's. NEC Cyrus quidem superior invictae fatorum

necessitatis parvulum argumentum est: cujus ortus ad imperium totius Asiae spectantis, maternus avus Astyages,duos praenuntios somnii frustra discutere tentavit: Mandanen filiam suam quod in quiete viderat urina emius omnes Asiaticas gentes inundasse non Medorum e cellentissimo ne in ejus familiam regni decus transfer xetur) sed Persarum modicae fortunae viro collocavit. Natumque Cyrum exponi jussit, quia similiter quietis ltemporibus existi inaverat genitali parte Mandanes ena tam vitem eousque crevisse, donec cunctas dominationis suae partes inumbraret. Sed frustratus est seipse, nepotisfeIicitatem, coelestium judicio destinatam,humaius com sitis impedire conando. - . 6. INTRA privatum autem habitum Dionyso Syracusano adhue se continente, Himerae, quaedaIII non obscuri generis femina, inter quietem opinione sua eod- Ium conscendit, atque ibidein deorum omnium lustratis sedibus,animadvertit praevalentem virum flavi coloris, lentisino si oris, ferreis catenis vinctum , Iovis solio, pedibusque subjectum: Interroilatoque juvene, quo αonsiderandi coeli duce fuerat ula,quisnam esseti audiit illum Siciliae atque Italiae dirum else fatum, solutumq; vinculis,multis urbibus exirio futurum: quod somnium postero die sermone vulgavit. Postquam deinde Dionysum inimica Syracias ima libertata , capitibusque in- fontium infesta fortuna cocIesti custodia liberatum, ve- Iut fulmen aliquod otio ac tranquillitati injecit, Himmyaeoruin moenia inter effusam ad officium Sc ad spectaculuin ejus turbam intrantem ut aspexit hunc else,quein in quiete viderat, vociferata est. Id cognitum tyranno, curam tollendae mulieris dedit. p. T UTI U S somnium matris ejusdein Dionysii: quae cum eum conceptum utero haberet, parere visa estatvriscum: consultoque Prodigiorum interprete, cla rissimum ac potentissimunt Graji sanguinis futurum.

certo cum eventu coVovit. I

deret Syrac fas, inter somnium audisIe vocem credidit nunci autem futurum ut proximo die in ea urbe coenam lxet. L aetus igitur perindu ac divinitus promissa victoria,exercitum pugnae Comparabat: in quo ii iter Sieu Iosoc Poenoa orta dissensione castris ejus Syraculaui subira irrupti-

38쪽

CAP. VII. DE SOMNII S. et '

π ἐrruptione oppressis, ipsum intra moenia sua viri mimii: Pertraxerunt. Itaque magis spe qnam somnio deceptus, ct Coenavit Syracusis captivus non ut animo praesumpserato victor. u 9. ALCIBIADES quoque miserabilem exi-i eum suunt haud fallaci nodiurna imagine speculatus est: Quo enim pallio amicae suae dormiens opertum si e viderat, eo intersectus, dc insepultusj acens,contectus est. i, Io. PROXIMV M somnium, etsi paulo et flos a. 8iu , Proprer nimiam tamen evidentiam ne inuitiaturi, etrat. Duo familiares Arcades iter una facientes, , Negaram venerunt: quorum alter ad hos item se contu- , lit, alter in tabernam meritoriam divertit. Is autem qui, in hospitio erat, vidit in somnis comitem suum orante, , lit sibi cauponis insidiis circumvento subveniret: posset enim celeri ri us accursu se imminenti periculo sudir , hi. Quo viso excitatus,prosiluit, tabemamque,in qua is diversabatur, petere conatus est. Pestifero deinde fato. Immauissimum propositum tanquam supervacuum d navit,idq; visum pro nihilo ducens, Iectum ac sonruum repetiit.Tunc idem ei saucius oblatus obsecravu, ut qui auxilium vitae suae ferre neglexiiset, neci saltem ulti

nem non negaret. Corpus enim suum a caupone trucis datum, tuin maxime plaustro ad portam feriistereore coopertum. Tam constantibus familiaris precibus eo Pullus,protinus ad porram cucurrit,& plaiaeriueti, quod in quiete demonstratiun erat, comPrehendiI,cauponeminque ad capitale supplicium perduxit. CAPUT VIII.

DE MIRACULIS. QVIE CONTIGERE

eis specie appareπs. 3 Iunonis diron et aver ba audita. q. Fortunae muliebris verba audita.

τ Dii Penates Ana Lavinium sponte sua regre=i.

mortem mi μν.

39쪽

1a .Ad βepulturavia elaisii rem ivisce uteS. EXTERNIS.I Prus Pamphilus post decimum diem revi- viseens. a Meheniensis quIdam memoria literati pri-

matres.

ε Iasio Pberaus Pomis liberatus. γ simonides poeta run

2 Dapbida sophistae mora

oraculo praeclina.

st Philippo Macedonum

xegi morae prsinunciata.

mora miraculose praecognita.

11 Remigiis euiusdam

natura.

19 Serpens ad Bagra

N ' L T A etiam interdiu, Sc vigilantibus accide

GlIt,perInde ac tenebrarum somniique bube involuta; quae quia unde manaveri ut , aut qua ratione constite xint,dignoscere arduiam est, merito miracula vocanturi et . QVORUM eniagno acervo in primis illud occurrit. Cuin apud lacum Regillum A. Posthumius di tor, Sc Tusculanorum dux Μamilius Octavus magnis viribus inter se concurrerent , ac neutra acieSali quandiu pedem referret; Castor ac Pollux Romauarum Partium Propugnatores visi , hostiles copias nenitus fuderunt. Item bello Macedonico P .Vatinius, Reatinae praes Eturae vir, noctu urbem Petens, existunavit ducts juvenes excellentis formalia ibis equis infidentes, obvios tibi factos nuntiare, clie qui praeterierat,Perlen regem a Paul- Io captum. Quod cum senatui indicasset, tanquam maiestatis ejus,3c amplitudinis, vano sermone contemptor. in carcerem conjectus est. Postqnam Paulli literis illo die Persen captum apparuit, & custodia liberatus, Missuper agro,& vacatione donatus est. Castorem vero.

dc Pollucem etiam illo tempore pro in erio populi

40쪽

c AP. V PII. DE MIR ACULIS. Es

Romani excit buille cognitum est, quod ad Iacum latu nae, suum equinumque orem aDluere visi sunt; jun-mqtie muti aedes eorum , nullius hominum manu reserata patuit. a SED ut ceterorum quoque deorum propensus huic Vibi uumen exequantur: triennio continuo vexinata pestilentia civita nostra, cum sinein tanti, dc tau diuturm mali, neque divina misericordia, neque hum

no auxilio. imponi videret: cura lacerdotum, ius Pectis Sibyllinis libri; animadvertit, nou aliter pristinam re cuperari salubritatem posse quam si ab Epidauro Esculapius esset accersitu; . Itaque eo legatis inissas, unicam fatalis remedii opem auctoritate lua qiucjam in terris erat amplissinia impetraturam se credidit. Neque eam opinio decepit: pari namque studio perietum, ac promisi sum est praesidiiun evestigioque Epidaurii Romanorum

legato3 ni templum resculapii quod ab eorum urbe quinque millibus pat hum cristat) pei ductos, ut quidquid inde salubre patriae laturos le existimassient, proh iuo jure sumerent, benignissime invitaverunt. Quorum tam Promptam indulgentiam , numen ipsius Dei subsecutum, verba mortalium coelesti obsequio comprobal vita si quidem isonguis,quein Epidaurii raro, sed nunquam sine magno ipsoriun hono visum, in modum AJ fisculapii venerati fuerunt, per urbis celeberrimas partes, mitibus oculis A leni tractu labi coepit, triduoque inter religiosam omnium admirationem conspectus,liaud dubiam prie se appetitae clarioris sedis alacritatem ferens, ad triremem Romanam perrexit: Paventibusqtie i misitato spectaculo nautis , eo constendit ubi ui Upulnii le- fati tabernaculum erat, inque multiplicem orbein, peeuinniam quietem est convolutus. Tum legati, perinde atque exoptatae rui compotes, expleta gratiarum actio. De , cultuque anguis a peritis accepto , laeti inde solve-Mmi: Ac prosperam emesisi navigationem, postsuam Antium appqleruux, anguis, qui ubique in navi bio r In anserat, prolapsus in vestibulo aedis AEsculapii, myrto frequentibus ramis dii Fusae, supereminentein excelsae magnitudinis palmam circundedit : perque tres dies positis, quibus vesci solebat, non sine magno metu leg Drum, ne in triremem reverti nollet. Antiensis templi hospitio usus,urbi se nostrae advehendum restituit atq;

iis ripam Tiburis egressis legatissen insulam, ubi templudicatum est, transuavit: adventuque suo tempestatem, citi remedio quaesitus erat, dispillit. 3. NEC minus voluntarius Iunonis in urbem n

stram transura. captis a Fulio Camillo vois, milites. jussit

SEARCH

MENU NAVIGATION