장음표시 사용
51쪽
4. MAXIMA autem diligentia majores hunc md-
rem retiuuerunt, ne quis se inter consilem de prinximum lictore in , quamvis officii caussa uita progrederetur , interponeret: filio dumtaxat, & ei puero, ante patrem constitem, ambulandi jus erat. Qui mos adeo Periinaciter retentus est, ut 4Fabius Maximus quinquies cos. vir etiam Pridem Hammae auctoritatis, latunc ultimar senectutis, a filio consule invitatus, ut inter
se & lictorein procederet, ne hostium S amni eum turba ad qnorum colloquium descendebantὶ elideretur, lilfacere noluerit. Idem pr stitit ille Fabrias qui a senarii legatus ad filium considem Suessaniani sitis:postquain animadvertit eum ad onicium situm extra oppidum processisse,uidiguariis quod ex lictoribus x I. nemo se equudescendere jussisset plenias irae sedere perseveravit Gliud cum filius sensitiser, proximo licturi Ut sibi apparerer, un-peravit.cujus voci Fabius continuo obsecutus: Non ego,
inquit, fili summum imperium tinim comen si, sed ex Perixi volui, an scires consulem agme: Nec ignoro quid Patriae Venerationi debeatur: verum publica in Ilitura privata pietate potiora judico. s. RELATIS Fabiorum laudibus . offeruui se mirifieae constantiae viri: qui Iegati a senatu Tavetitum
ad res re patendas inisti, cum gravi murias ibi injurias accepissent,unus etiam urina respersus esset,in theatrum cute it consuetudo Graeciae introducti, legationem quibus acceperunt vel bis, peregerunt: De his quae passi erant, questi non si int ue quid ultra ac maudarum esset,loque xentiir : inlitusque pectoribus eorum antiqui moris rospectus dolore, qui ex contumelia gravissimus nascitur c sentitur, conve si non potuit. Finem profecto Mene rum opum, quibus ad invidiam diu abundaveras Ta- tina civitas quaesisti. Nani dum horridae virtutis in seipsum connexum stabi Iimentum, nitore forruriae praesentis iussata fastidiose aestimas, in praevalidum imperit Rostri mucronem carca Si aluens irrualli.
maiorum Nastituta transgrediar, antea senatus a Uitaliam nationem eo loci peragebant, qui hodieqtie Senarii Ium GPPellatur: Nec expectabat ut edicto contraheretur, uininde citatus protinus in Curiam veniebat: ambigi M audis civem existimans,qui debitis Reipub. officiis non
suo sponte, sed julsus fuligeretur e quia quicq)ud impζ' io Gogitur, exigenti magis, quaru proeliant, accePxum
. I L L U D quoque memoria repereudum est,qm' lrribu is plebis intrare Curiam nou licebat: Ante V iv l
52쪽
autem positis subselliis,decreta patrum attentissima cimra examinabant; ut ii qua ex eis improba flent, ata esse non furerent.Itaque veteribus Se Ratui consultis Υ. literasib scribν solebat: eaque nota significabatur,ita tribunos 'rioque censuisse r Qui quamvis pro commodis plebis excubabant, inque imperiis compescendis occupati erant; instrui tamen ea argenteis vali, , 3c annulis aureis publice praebitis pati bama 'quo talium rerum usu auctoritas naagistratuum esset ornati Oris d. Q v o R V Μ quemadmodum majestas amplificabatur, ita abstinent: a aselisi iura constringebatur. Imnis latarum enim ab his hostiarum exta, ad quaestores aerarii delata veniebant,sacrificiisque pop. Roman. tim Deorum immortalium cultus,tum etiam hominum comtinentia inerat, imperatoribus nostris quam sanctax manus habere deberent apud ista aharia discemibus rContinentiae vero tantum tribuebatilr,ut inultorum sesa Iienum, quia provincias sincere adminii traverant a senatu persolutum sit.Nam quorum opera publicam auctoritatem splendorem situm procul obtinuisse videris, eorum dignitatem domi collabi, indignum, sbique deforme else arbitrahantur. s. E Qv E S Τ R I s vero ordinisJuventus omnibus annis bis urbem spectaculo sui sub magnis auctoribus celebrabat, die Lupercalium , A Equitiun probatione. Lupercalium mos a Romulo di Remo inchoatus est, tunc cum Iani ria exultautes , quod his avus Numiator, ex Albanorum , eo loco,ubi educati erant, urbem condere permiserat sub monte Palatino, hortatu Fau-1bili educatori; sul,quem Euander Argivus consecraverat: facto sacrificio,caesisque capris, epularum hilaritate , ac vino largiore provecti , divisa pastorali turba, cincti pellibus i inmolatarnm hostiari: m, jocanteL Dbvios petiverunt: cujus hilaritatis memoria annuo circuitu feriarum repetitur. Trabeatos vero equites Idibus Iuliis Q. Fabriis transvehi iustituit. Idrin censor cum P. Decio seditionis finieudae pratia, quum comitia in humillimi cujusque poWstatem redacta accenderant, Damnein foret sena turbam in quatuor taimunmodo tribus descripsit: easqne Urbanas appellavit Quo tam salubri facto,vir alioqui bellicis operibus excelleris, Maximus cognomiuatus est.
53쪽
vALER. MAX. LIB. II. C A P v T III. DE MILITARIBUS INSTI T v TI S. capite eensi milites primi
Velitum primus Uus. LA V D A N D A etiam populi verecundia est, qui impigre se laboribus & periculis militiae offeren .do,dabat operam ne imperatoribus, capite censos sacramento rogare ellet necelle , quorum nimia inopia suspecta erat, ideoque his publica arma non committe
I. SED hanc diutina usurpatione firmatam cou- suetudinem C. Marius capite centum legendo militem, abrupit. Civis alioqui magnificus, sed novitatis suae Conscientia, vetustati non sane propitius : memorque similitatis ignavia humilitatem spernere perseveraret, se a maligno virtutum interprete velut capite censi in Im- Peratorem compellari polle. Itaque fastidiosum delectus genus in exercitibus Romanis obliterandum duxit, ne talis notae contagio ad ipsius quoque gloriar sugillationem penetraret.
a. ARMORUM tractando nim meditatio a P. Rutilio consule Cn.Mallii collega, militibus est tradita. Is enim nullius ante se imperatoris exemplum secutus, ex ludo Cn. Aurelii Scauri doctoribus gladiatorum accersitis, vitandi atque inferendi ictius subtiliorem rationem legibus ingeneravit: virtutemque arti, & rursus aletem virtuti iminiscuit, ut illa impetu hujus fortior, haec illius scientia cautior fieret. 3. UELITUM usiis eo bello primum repertus est, quo Capuam Ful vius Flaccus imperator obsedis. Nam cum equitatui Campanorum crebris excursiationibus equites nostri,quia numero pauciores erant, resistere non pollent, inNaevius Centurio e eeditibus lectos e pediti corporis, brevibus M incurvis septenis armatos nastis, parvo tegmine munitos , veloci sati v jungere se equitibus, Sc rursus celeri motu di Iabi instititit: quo facilius equestri proelio iubjecti pedites, viros pariter atq; equos hostium telis lucesserent. Eaque novitas pugna ni cum Campanae perfidiae debilitavit auxilium. Ideoq;
auctori ejus Naevio adhuc honor est habitus.
54쪽
dονκνα thleticum primum. a. h ROXIM Vs miIitaribus institutis ad urbanax castra , id est, theatra gradus faciendus ell,qumniam haec quoque saepenumero animosas acIes instruxerun excogitataque cultus deorum, & hominum delectationis causa non sine aliquo pacis rubore voluptatem & religionem civili sanguine, scenicorum Por
a. QV AE inclioata quidem sunt a Mesi alla,& Casisio censoribus di, caeterunt auctore P. Scipione Nasica omnem apparatum operis eorum subjeetiun ha slar venire Placuit. Atque etiam S. C. canim est, ne quis in Urbe
propiusve passu 1 mille subsellia posuit te, sectensve ludos
speciare vellet, ut sci Iicet remistioni animorum juncta standi virilitas,piopria Romanae gentis nota elisei. 3, PER quingentos autem dc quinquaginta octo an nos senatus populo nussus spectaculo ludorum inte fuit. Sed hunc morem Atilius Serraniis, 3c L. Scribonius aediles, ludos Matri deum facientes, superioris fricani se utentiam secuti, discretis senatus& populi locis solverunt: Eaque res avertit vulgi animum, dc fa vorem Scipionis magnopere qii assavit. q. NVNC causam inmittendoruin ludorum ab origina sua repetam. C. sulpitio Petico, C. Licinio Stolone coss. intolerauda vis ortae pestilentiae, civitatem vostram a bellicis operibus revocatam, domestici atque intestiui mali curae afflixerat: Iamqtie plus in exquisito dc novo cultu religionis,quam in ullo humano consilio positin opis videbatur. Itaque placandi coelestis numi- vis gratia compolitis carminibus vacuas aures proe-huit iisque ad id tempus Circensi spectaculo conteuta, 'iipd primus Romulus, raptis virginibus sabinis, Comiualium nomine celebravit. Verum, ut eli mos hominum, parvula initia pertinaci studio Prosequendi,ven rabilibus erga deos verbis jnventus , rudi atque incomposito niotu corporum jocabunda,gestus adjecit. Eaque res Ludium ex Etruria accersendi caussam praebuis: ci
55쪽
las decora perniciras vetusto ex more Curetum Lydo. rumque la quibus Etrusci originem traxerunt) novitate grata Romanorum oculos permulsit. Et quia Luditis apud eos Hiltrio appellabatur, scenico nomen Histrionis inditum est.Paulatim deinde ludicra ars ad Satyrarum modos perrepsit: a quibus Primus omnium poeta Livius, ad tabularum argumenta spectautium animos transtulit. Isque sui operis actor , cum i epius a Populo revocatus vocem obtudisset; adhibito pueri dc tibicinis
Concentu, gesticulationem tacitus peregit. At telani aurem ab Oscis acciti sunt quod genus delectationis Italica severitate temperatum , ideoque vacuum no taethenam neque tribu movetur, neque a militaribus stipendiis repellit Hr.
ET quia caeteri ludi ipsis appelIationibus unde tra
hautur, apparet; non absurdum videtur Secillaribus initium muria, cujus generis minus certa notitia est, reddere. Cum ingenti pestilentia Urbs agitque vastarentur, Vale.lus rir locuples, rusticae vitae, duobus filiis δc filia ad desperationem usque medicorum laborantibus, a- iram calidam iis a foco vetens , genibus nixus, Lares famiIiares, ut puerorann periculum in ipsius caput traς ferrent, oravit: orta delude vox est,habiturum eos saI- vos, si continuo flumine Tiberis devectos Tarentiund portalier, ibique ex Ditis patris, di Proserpinae ara perita calda , recreasset. Eo pravicto magnopere confusus, quod 3: Iohga Sc periculosa navigatio imperabatur: spe tamen dubia praesentem metum vincente, pueros ad ripam Tiberis protinus detulit habitabat enim in vii Ialha propter vicum Sabinae regionis Eretum in ac lintre Piliam petens,nocte concubia ad Martium campum a P pulit. Sitientibusque aegris succurrere cupiens , igne iunavigio non suppetente ex gubernarore cognoscit, haud Procul aeparere fumuin. Et ab eo julliis egredi Tarentum id ei loco nomen est cupide araepto calice, aquam flumine haustalia , eo unde fumus erat obortus, jam let
tior pertulit, divinitus dati remedii quali vestigia qua
dam in propinquo ciactum se exi ltima Inq; solo magis fumante; quam ullas ignis habente reliquias,dum t Dacius omen apprehendit , contractis levibus , dc quae sors obtulerat nutrimentis,pertinaci spiritu sammam eis
volnit, calefactamque 'aquam pueris bibendam dedit. Qua pota fallitari quiete sopiti,diutina vi morbi repente laut liberati ; pam Iae inclicaverunt, vidit sese in somniis quos irescio deorum, spongia corpora sua perterge. . te,dc praecipere ut ad Diris patris 3c Proserpinae aram,
56쪽
tiiraectisternia ludique nocturni fierent. Is quod eo loci nullam aram viderat, desiderati uredens, ut a se cou- strueletur; aram empturus i ii Urbem perrexit, relictis ui sundamentorum constituendorum gratia terram a lolidum foderem. Hi domitii imperium exequentes, cuin ad a in pedum altitudinem humo egesta pervenissent; MIlimadvertunt aram Diti patri , Proserpinaeque inscriptam. Hoc postquam Valesius nunciante servo accepit, omiti emendae arae proposito, hostias nigras, quae antiqui rus furvae dicebantur , Terenti immolavit, ludos 3electi iternix continuis tribus noctibus, quia totidem filii periculo liberari erant,fecit.
priinus consul fuit,studio succurrendi civibus,secutus,apud eandem aram publica nuncupatis votis,caesisque atris bubus, Diti maribus, feminis Proserpina , lectisternioque, ac ludis trinoctio factis, aram terra, ut ante lae xar, obruit.
diis tecuta Iantitia est. Ejus instinctu incatulus Campa, nam imitatus luxuriam, primus spectanti mn consenum velorum umbraculis texit. Cn.Pomprius aute omnes aquae per semitas decursu, aestivum minuit fervorem. C. Pulcner scenam varietate colorum adumbravit, vacuis ante pictura tabulis ex rentam.uliam totam argento C. Antonius , auro Petreius, ebore in Catulus praetexuit. Versatilem fecerunt Luculli. Argentatis choragiis P. Lentulus Spinter adornavit. Translatum aurea Poeniceis indutum tunicis M. Scaurus exquisito genere vestis cultum induxit.
tum est in foro boario, Ap. Claudio, M Fulvio coss. dederunt M. Sc D. Bruti, inuebri memoria patris cineres honorando. Athletarum certamen a M. Scauri tractum est munificentia.
57쪽
I. Ut TATUAM auratam nec in urbe , nec in ulladi parte Italia' quisquam prius aspexit, quam a M. Acilio Glabrione equeitristatri poneretur in aede Pietatis: Eam autem aedem P. Cornelio Lentulo , ScM. Baebio Tamphilo coss. ipse dedicavit, quia pater Eompos voti factus,rege Antiocho apud Thermopylassiperato oz. I V S civile per multa secula inter sacra caere noniasque deorum immortalium abditum solisque pontificibus notum, Cn. Flavius libertino patre genitus, &scriba , cum ingenti uobilitatis indignatione factus aedilis curulis,vulgavit,ac fastos pene toto foro exposuit. Qui cum ad visenduin aegrum collegam filiam veniret, neque a nobilibus , quorum frequentia cubiculum erat completum, sedendi loco reciperetur: sellam curulem afferri jussit, & in ea honorum Pariter atque comem- .ptus sui vindex,consedit.
3. UENEFICII quaestio Sc moribus,3c Iegibus
Romanis ignota , complurium matronariun patefacto scelere orta est: Quae cum viros suos clandestinis insidiis veneno perimeret, unius ancillae indicio protractae; pars
capitali judicio damuatae, centum septuaginta nume
. TIBICINVM quoque collegium solet in
foro vulgi oculos in se convertere , cum inter publicas privatasque ferias, actiones, personis tecto capite, vari qile veste velatis, concentusque edit.Inde tracta licentia. Quotidam vetiti in aede Iovis,quod prisco more factitaverant, vesci,Tibur irati se contulerunt. Quorum ni ini, sterio lena ius deserta sacra Don aequo animo serens, per 3- legatos a Τiburtibus petiit, ut eos gratia sila Romanis teniplis iestitiae rent. Quos illi in proposito perseverantes, interposita fultae epulationis simili alione, mero si,m. noqite sopitos , pla ultris in Urbem devehendos curave. riis tr quibus ac honos pristinus testitutus,& hujusce sit. sitis jus est datum. Perlbnarn in ilis, pudorem circumventae temulent in carisiam habet.
s. FUIT etiam illa simplicitas antiquorum in cibo capiendo, humanitatis sit ill dc continentiae certissima index t Nam maximis viris prandere & coenare in Propatulo, verecundiae nou Erate nec sane ullas epulaS habebant, quas populi oculis subsicere erubescerent :Erant adeo continentiae attenti, ut frequentior apud eos Pultis usus qii alia panis esset. Ideoqtie in sacrificiis mola quae vocabatur,ex farre dc sale conitate exta farre spa
ginitur: dc pullis,quibus auspicia petuntur, puls objicitur et Primitiis eui in ex libamentis victus sui deos eo efficaciuss
58쪽
scaeius , quo simplicius placabant.
6. ET ceteros quidem ad benefaciendum venerab. bantur. Febrem amem ad minus nocendum, templis colebant;quormn adhuc unum in Palatio, alterum in area Nai Ianorum monumentorum, tertium in sumina Parte Vici longi extat. In eaque remedia,quae corporibus a, grorum adnexa fuerant,deferebantur.Haec afi humanae mentis aestus leniendos cum aliqua usus ratione excogitata,ceterum fallibritatean suam industriae certi minoac fidelissimo munimento tuebantur: bonaeque valeriis dinis eorum quasi quaedam mater erat frugalitas .inimi
ca luxuriosis epulis, & aliena nimiae vini abundautiae, di ab immoderato Veueris usu aversa.
tas. tuo dando. a Mos militaris eorun- Ir cimbrorum celtibe-dem. rorumque mos in ad-
ε Ingratitudinis actio ritos. apud eosdem. is Poenicarem feminμ-τ Massiliensium iusti- rum prostitutio. rura maria. 16 Persarum institutum a cejorum venenum ' in edueandia liberis. publicum. 17 Numidarum regum s Masilliensium lex de mos in auctorii κι cadvenis armatis. servanda. g.TDEM sensit proxima malorum nostronim gravNI tati Spartana civitas: quae severissimis Lycurgi legibus obtemperans, aliquandiu civium stortim o-cillos a contemelanda Asia retraxit; ne illecebris ejus Capti,ad delicatius vitae genus prolaberentur. dierant enim lautitiam inde, & immodicos sumptus, dc omnia non necelsariae voluptatis genera fluxasle: primosque Ionas unguenti, coronarumque in convivio dandarum, dc secundae mensae ponendae consuetudinem, haud pac-- luxuriae irritamenta reperisse: Ac minime mirum est. Quoia
59쪽
quod homiues labore ac patientia gaudentes, tenatissimos Patriae nervos, externarum deliciarum contagione solvi & hebetari noluerunt: cum aliquanto faciliorem vii tuita, ad linuriam, quam luxuriae ad virtutem transi-riun viderent. Quod eo, non frultra iiii luit se dux ipsorum Pausanias patefecit , qui maximis operibus edItis, in primum se Asiae moribus perant sir fortitudinem suam ei initiato ejus cultu, mollire non erubuit. a. EIUSDEΜ civitatis exercitus non ante afldimicandum descendere solebant, quam tibiae concentu,& anapaesti pedis modulo colicii alionis calorem animo traxissent, vegeto & ci ebro ictus sono fremie h nem in deve admoniti. Iidem ad dissi nutandum χ ctialia dum vulnerum suoru in ertiorem Poeniceis in prauio tunicis utebantur; non,iae ipsis aspectus ejus ter rorem, sed ne hostibus fiduciae aliquid aflerret. 3. EGREGIOS virtatis bellicae spiritus Lace d noui oriura prudentissimi pacis moribus Athenienses subsequinum i apud quos inertiae latebris suis, languore marcens , in forum pertude ac delictum aliquodpiotrahitur, firque ut facinorosae, ita erubescendae rea
. EST 3c eiusdem urbis sanitissimuin consilii imAreopagus, ubi quid quisque Atheniensium ageret, antruonam quaestu sit stentaretur, diligenti sti me inquiri so-ebat, ut homines honestatem virae rationem memorςs reddendam esse) sequeruntur. s. EADEM bonos cives corona decorandi primo consuetaidiri uiri introduxir, duobus oleae connexis ra mulis clatram Periclis cingendo ea piit. Probabile institutum, rem,sive personam intueri velis. Nam Sc virtutis Iaherrimum alimentum est honos ; dc Pericles dignus a
quo talis muneris dandi posteritas potissimum mitium
6. AGE quid illud institutum Athenarum , quam
inemorabile t quod convictus a patrono libertus ingratus jure libertatis exuitur. Supersideo te, inquit, habere civem tanti muneris impium aestimatorena. Nec adduci Pollum ut credam urbi utilem , quem domui sceletium cerno : abi initur & esto servus, quoniam liber esse γε l
supant disciplinae gravitatem , prisci moris obser u Ita , charitate populi Romani praecipue conspicui, qui tres in eodem manumilliones rescindi permiraurit, ii ter ab eodem deceptum dominum cognoverint. Quarto e
rori subveniendum non putant , quia sua jam culpa in Juriam
60쪽
tia juriam accepit , qui ei se totiens obieeir. - Eadem civitas .i x severitatis custos acerrima est. Nullum aditum in scena illis NimiS dando, quorum argumenta majore ex parte stu. : is Prorum continent aerus, ue talia spectandi consuetudo a st etiam imitandi licentiam sumat. Umnibus autem , quii,i, Per aliquam religionis simulationem alimenta inertiae: fa 1u erit ut, clausa, portas habet, dc mendacem dc sucosam luperstitionem submovendam esse existimans. Ceterum
i - condita urbe gladius est ibi,quo noxii jugulatu ir: ruri 'igine quidem,exesus, Sc vix sussiciens ministerio, se δ
i, Iudex rii minimis Inoque rebus omnia antiquae consum rudinis momenta servanda. ii. 1 . extana ante portas eorum arcae iacent.altera,q
. iii I strorun , altera, qua servorum corpora ad sepulatriae tibi, 0cuin Plaustro devehuntur, sine lamentatione fine placiti luctus funeris die , domestico lacrificio, adjectoquet ii necessarioriun convivio, finitur.Etenim quid attinet,aut humano dolori indulgeri, aut divino numini invidiam . tu i Πε qu0d immortali ratem tuam nobiscum partiri no- histrix t Venenum cicuta temperatum in ea civit lite pv-I, M .ςe custoditur, quod datur ei, qui causas Sexcentis id enim Senatus ejus nomen est) exhibuit, propter quasi is mox sit illi expetenda : Cognitione virili benevolentiai .e: per xa,quae nec egredi vita temere patitur,dc sapie- is, e cedere cupienti celerem fati viam praebet , ut veIia1 Rdyςxsis, Vel prospera nimis usis forulua utraque enim finiendi spiritus, illa ne perseveret, haec ne destituat, μ' - , ο0nem Praebet comprodato exitu terminetur.
iiii, - . QVΑ Μ consuetudinem Massiliensium non inia Gallia ortam, sed e Gracia tralatam inde existimo, iiiii quod Illain etiam in iusula Ceo servari animadverti,ntit quo tempore Asiam cum Sex. Pomprio petens, Iurida tuis .ppidum intrari. Forte enim evenit,ut tunc summae dignitatis ibi femina, sed ultimae jam seneetutis, reddi latis . ratione civibu1 cur excedere vita deberet, veneno consu-io 'ere ἐς destinarit, mortemque suam Pompeii praesentia .E i ClaI Orem fieri magni aestimarit. Nec preces ejus vir il- ilia D , omnibus Virtutibus , ita humanitatis quoque lax dibus instructissimus, aspernari sustiniiit. Venit itaque sis eam, faciludissimoque sei mone, qui ore ejus quasi e
bearo quodam eisquentiae foute matiabat , ab lucePt Consilio diu nequicquam revocare conatus, ad ultimurul iis Py0posui in equi palsus est, quae nonagesimum annum
a Jinuto,quantum dignoscere erat, qnotidiana consuetu- ,. Qine Miluus strato recubam, Si innixa inibito, Tib3 qui