장음표시 사용
111쪽
Corpora, quae in solis radiis turbare videntur;
Quod iaIes turbae motus quoque materi Significant elantestinos caecosque Suherae.
Multa videbis enim plagis ibi percita caecis
Commutare viam, retroque repulsa revorti,
Nunc huc, nunc illuc, in cunctas undique parteis. Scilicet hic a principiis est omnibus error:
Prima moVentur enim per se primordia rerum Inde ea, quae Parvo sunt corpora conciliatu,
Et quasi proxima sunt ad vireis principiorum, Ictibus illorum eaecis impulsa cientur; ΙPsaque, quae Porro paullo maiora, Iacessunt. Sic a principiis ascendit motus, et exit Paullatim nostros ad sensus ; ut moveantur Illa quoque, in solis quae lumine cernere quimus; Nec quibus id faciant plagis apparet aperte. 14 Nunc, quae mobilitas sit reddita materiai Corporibus, paucis licet hinc cognoscere, Memmi.
Primum, Aurora novo quom spargit Iumine terras, Et variae Volucres, nemora avia pervoΙitantes Aera per tenerum, liquidis Ioca Vocibus opplent, Quam subito soleat sol ortus tempore tali Convestire sua persundeus Omnia luce, omnitius in promtu, manifestumque esse videmus. At vaporis, quem sol mittit, lumenque serenum, Non por inane meat vacuum; quo tardius ire Cogitur, aerias quod sic diverberat undas: Nec singillatim corpuscula quaeque Vaporis, Sed complexa, meant inter se, conque globatae Quapropter simul inter se retrahuntur, et extra Osficiuntur, uti cogantur tardius ire.
At, quae sunt solida primordia simplicitate,
112쪽
Ωuom Per inane meant Vacuum, nee res remoratur
Ulla foris, atque ipsa, suis e partibus unum, Utium, in quem coepere Ioeum, connixa seruntur; Dehent nimirum praecellere mobilitate, Et multo citius ferri, quam lumina solis ;Μultiplexque loci spatium transcurrere eodem Tempore, quo solis pervolgant fulgura metum rNam neque consilio debent tardata morari, Nee persectari primordia Singula quaeque, Ut videant, qua quidque geratur cum ratione. At quidam eontra haee, ignari, materiai Naturam non posse, Deum sine numine, reddi
Tantopere humanis rationibus admoderate; Tempora mutare annorum, frugesque creare; Et iam cetera, mortaleis quae suadet adire,
Ipsaque deducit, dux vitae, dia voluptas, 1 2 Ut res per Veneris blanditim secta propagent,
Ne genus occidat humanum: quorum omnia causa Constituisse Deos quom fingunt, omnibu' rebus Magnopere a Vera lapsi ratione Videntur. Nam, quamvis rerum ignorem Primordia quae sint, Hoc tamen ex ipsis coeli rationibus ausim Confirmare, aliisque ex rebus reddere multis, Nequaquam nobis divinitus esse creatam Naturam mundi: quamquam haec sint praedita
culpa;Quae tibi posterius, Μemmi, laetemus aperta. Nunc id, quod superest, de motibus expediemus. Nunc Iocus est, ut opinor, in his illud quoque rebus
Confirmare tibi, nullam rem posse sua vi
Corpoream sussum ferri, Sursumque meare.
Ne tini dent in eo flammarum corpora fraudem;
113쪽
Sursus enim vorsus gignuntur, et augmina sumunt: Et sursum nitidae fruges, arbustaque, creScunt, Pondera, quantum in se est, quom deorsum cuncta
Nec quom subsiliunt ignes ad tecta domorum, Et celeri flamma degustant tigna trabeisque, Sponte sua sacere id, sine vi subigente, Putandum est:
uuod genus, e nostro quom missus cOPPOre, sanguis Emicat, exsultans alte, SPargitque cruorem. Nonne vides etiam , quanta vi ligna trabeisque Respuat humor aquae Z Non, quo magis ursimus altum Directa, et magna Vi multi pressimus aegre, Tam cupide sursum revomit magis, atque remittit; Plus ut parte foras emergant, exsiliantque pNec tamen haec, quantum est in se, dubitamus, , ΟPinor, MI Quin vacuum per inane deorsum cuncta serantur. Sie igitur debent flammae quoque POMe Per auras Aeris, expreSSae Suraum, Succedere; quamquam Pondera, quantum in se est, deorsum deducere Pugnent: Nocturnasque saceis, coeli sublime volanteis, Nonne vides longos flammarum ducere tractus, In quascunque dedit parteis natura mea ium pNon cadere in terram stellas et sidera cernis PSol etiam summo de vortice dissupat omneis Ardorem in parteis, et Iumine conserit arva: In terras igitur quoque solis vergitur ardor. Transvorsosque Volare per imhreis sulmina cernis rNunc hinc, nunc illinc abrupti nubibus ignes Concursant; cadit in terras vis flammea volgo. Illud in his quoque te rebus cognoscere RVem I
114쪽
Corpora, quom deorsum rectum, Per inane, seruntur, Ponderibus propriis incerto tempore serme, Incertisque locis, spatio depellere paullum: Tantum, quod momen mutatum dicere possis. Quod nisi declinare solerent, omnia deorsum, Imbris uti guttae, caderent per inane profundum Nec soret ossonsus natus, nec plaga creata Principiis r ita nil unquam natura creamet. Quod si sorte aliquis credit, graviora PotesSe Corpora , quo citius rectum per inane feruntur, Incidere e supero levioribus, atque ita plagas Gignere, quae possint genitaleis reddere motus;
Avius a vera longe ratione recedit. Nam per aquas quaecunque cadunt atque aera deorsum, 23 Haec pro ponderibus casus celerare necesse est: ΟPterea, quia corpus aquae naturaque tenuis
Aeris, haud Possunt aeque rem quamque morari; Sed citius cedunt, gravioribus exsuperata. At contra nulli, de nulla parte, neque ullo Tempore, inane potest vacuum subsistere rei; Quin, sua quod natura petit, concedere pergat. omnia quapropter debent per inane quietum Aeque, ponderibus non aequis, concita ferri. Haud igitur pote ut leviorihus incidere unquam Ex supero graviora, neque ictus gignere Per se, Qui varient motus, per quos natura gerat res. Quare etiam atque etiam Paullum incΙinare necesse est
Corpora, nec plus quam minumum; ne fingere motus Obliquos videamur, et id res vera relatet. Namque hoc in promtu manifestumque esse Videmus,
115쪽
Pondera, quantum in se est, non Posse obliqua meare, Ex supero quom praecipitant, quod cernere Possis. Sed nihil omnino recta regione viai Declinare, quis est, qui possit oernere, Sese pDenique si semper motus connectitur omnis, Et Velero exoritur semper novus ordine Corto, dice declinando faciunt primordia motus Principium quoddam, quod sali laedera rumpat, Ex infinito ne causam causa sequatur: Libera per terras unde haec animantibus exstat, Unde est haec, inquam, satis avolsa, voluntas, Per quam progredimur, quo ducit quemque VOIuptas; Declinamus item motus, nec tempore certo, Nec regione loci certa, sed uti ipsa tulit mens Nam dubio procul his rebus sua cuique Voluntas 26i Principium dat; et hinc motus Per membra rigantur. Nonne vides etiam, Patefactis tempore Puncto Carceribus, non P Se tamen Prorumpere equorum Vim cupidam tam do Subito, quam mens avet ipsa omnis enim solum per corpus materiai Copia conquiri debet, concita per artus omnela, ut studium mentis connexa sequatur: Ut videas initum motus a Corde creari, Ex animique voluntate id procedere primum; Inde dari porro per totum corpufi, et artus.
Nec simile est, ut quom impulsi procedimus ictu,
Viribus alterius magnis, magnoque coactu; Nam tum materiem totius corporis omnem Perspicuum est nobis inVilis ire, rapique, Donec eam refrenavit Per membra VoIuntas. Iairine vides igitur, quamquam Vis extera mulios
Pellat, et invitos cogat Procedere fave,
116쪽
PraecIpIlcisque rapi, tamen esse in pectore nostro Uuiddam, quod contra pugnare, obstareque possit; Quoius ad arbitrium quoque copia materiai Cogitur interdum flecti Per membra, per artus, Et proiecta refrenatur, retroque residit pQuare in seminibus quoque idem lateare necesse est, Esse aliam Praeter plagas et pondera causam Ilolitius, unde haec est ollis innata potestas:
De nihilo quoniam fieri nil posse videmus. Pondus enim prohibet, ne plagis omnia fiant,
Externa quasi Vi: Sed ne mens ipsa necessum Intestinum habeat cunctis in rebus agundis, Et, devicia quasi, cogatur serre, patique: Id tacit exiguum clinamen principiorum Nec regione loci certa, nec tempore certo. 293Nec stipata magis suil unquam materia Copia, nec Porro maiorihus tulervallis: Nam neque adaugescit quidquam, neque deperit inde. Quapropter, quo nunc in molia principiorum Corpora sunt, in eodem anteacta aetate fuere, Et posthac semper simili ratione serentur: Et quae consuerunt gigni, gignentur eadem Conditione; et erunt, et crescent, tuque valebunt, Quantum quoique datum est Per foedera naturaI:
Nec rerum summam commulare ulla potest vis.
Nam, neque quo Possit genus ullum materiai Emagere ex omni, quidquam est, neque rursus, In
Unde coorta queat nova vis irrumpere, et omnem
Naturam rerum mutare, et Vortere motus.
Illud in his rebus non est mirabile, quare, Omnia quom rerum primordia sint in motu,
117쪽
Summa famen summa Videatur flare quiete, Praeterquam si quid proprio dat corpore motus. Omnis enim Ionge nostris ab sensibus in a Primorum natura iacet: quapropter, ubi ipsam Cernere iam nequeas, motuS quoque surpere debent; Praesertim quom, quae possimus cernere, coloni Saepe lamen molus, spatio diducia locorum. Nam saepe in colli, londentes pabuIa Iaeta, In nigerae reptant Pecudes, quo quamque Vocantes Invitant herbae, gemmantes rore recenti: Ei satiati agni Iudunt, blandeque coruscant: omnia quae nobis longe consum Videntur, Et veluti in viridi candor consistere colli. Praeterea, magnae legioties quom loca cursu Camporum complent, belli simulacra cientes, Fulgur ibi ad coelum se tollit, totaque cireum 325 Aere renidescit tellus; suhterque virlim vi Excitur pedibus sonitus, clamoreque montes Icti reiectant voces ad sidera mundi: Et circumvolitant equites, mediosque repente Tiamittunt, valido quatientes impete, campos: Et tamen est quidam locus altis montibus, unde Stare videntur; et in campis consistere sulgur. Nunc age, iam deinceps CUnciarum exordia recum,
Qualia sint, et gnam Ionge distantia sormis, Percipe; multigenis quam sint variata figuris rNon, quo multa parum simili sint praedita forma,
Sed quia non voΙgo paria omnibus omnia constant. Nec mirum: nam quom Sit eorum copia tauta, Ut ncque sinis, uti docui, neque summa sit ulla; Debent nimirum non omnibus omnia prorsum
Esse pari filo, similique affecta figura.
118쪽
Praeterea genus humanum, mutaeque naturiles Squamigerum pecudes, et laeta armenta, scraeque, Et variair volucres, Iaetantia quae loea aquarum Concelebrant, circum riPas, soni eisque, lacusque; Et quae pervolgant nemora avia pervolitantcs: Horiam unum quodvis generatim sumere perge Invenies tamen inter se clinerre figuris. Nec ratione alia proles cognoscere matrem, Nec mater Posset prolem : quod posse videmus; Nee minus, atque homium, inter se nota cluere. Nam saepe ante Deum vitulus dissubra decora Turicremas propter mactatus concidit aras, Sanguinis exspirans calidum de pectore flumen: At mater, virideis saltus orbata Peragrans,
Linquit humi pedibus vestigia pressa hisulcis,
omnia convisens oculis loca, si queat usquam 357 Conspicere amissum fetum; completque querelis Frundiferum nemus, adsistens; et crebra revisit
Ad stabulum, desiderio perfixa iuvenci:
Nec lenerae salices, atque herbae rore Vigentes, Fluminaque ulla queunt, summis Iahentia ripis, Oblectare animum, subitamque avortere curam: Nee vitulorum aliae species per pabula laeta Derivare queunt animum, curaque levare: Usque adeo quiddam proprium notumque requirit. Praeterea teneri iremulis eum vocibus haedi Cornigeras norunt matres, agnique Petulci MIatum pecudese ita, quod natura reposcit, Ad sua quisque sere decurrunt ubera lactis. Postremo quodvis frumentum, non tamen Omne,
Quodque suo genere, inter se simile esse videbis, Quin intercurrat quaedam distantia formis;
119쪽
Concharumque genus parili ratione videmus Pingere telluris gremium, qua mollibus undis Litoris incurvi bibulam pavit aequor arenam.
Quare etiam atque etiam simili ratione necesse est, Natura quoniam constant, neque lacla manu Sunt,
Unios ad certam formam primordia rerum, Dissimili inter se quadam volitare figura. Perfacile est animi ratione exsolvere nobis, Quare fulmineus mullo penetralior ignis, Quam noster, fluat, e taedis torrestribus orius. Dicere enim' possis coclesiem sulminis ignem, Sublilem magis, e parvis constare figuris Atque ideo transire foramina, quae nequit ignis Noster hic, e lignis orius, ta daque creatus. Praeterea Iumen per eornu transit; at imber
Respuitur. Quare nisi luminis illa minora 383 Corpora sunt, quam de quibus est liquor almus
Et, quamVis subito, per colum vina Videmus Periluere; at contra lardum cunctatur olivum: hut, quia nimirum maioribus est elementis,
Aut magis hamatis inter se, perque plicatis; Atque ideo fit, uti non tam deducta repente Inier se possint primordia singula qn eque SinguIa per quoiusque soramina Permanare. Huc accedit, uti mellis Iactisque liquores,
Iocundo sensu linguae, tractentur in ore; At contra taetra absintlii natura serique Centauri laedo perlorquent ora Sapore. Ut facile agnoscas, e Iaevibus atque rotundis Esse ea, quae Sensus Io unde langere Possunt rΑt contra, quae amara atque aspera cunque Videntur,
120쪽
Haec magis hamatis inter se nexa teneri; Proptereaque Solere vias rescindere nostris S mitius, introituque Suo Perru ere Cor S. Omnia postremo bona sensibus, et mala tactu, Dissimili inter se pugnant Persecta figura et Ne tu sorte Putes, Serrae Stridentis acerbum Horrorem constaro elementis Iamihus aeque, Ac Μusaea mele, Per chordas organici quae
Mohilinus digitis expergefacta figurant: Neu simili penetrare putes primordia forma
In naxeis hominum, quom laetta cadavera torrent, Et quom scena croco Cilici Persusa recens est, Araque Panchaeos exhalat propter odores: Neve honos rerum simili constare colores Semine constituas, oculos qui pascere possunt Et qui compungunt aciem, lacrumareque e gunt, 42 Aut foeda spe te laetri lumesque Videntur. Omnis enim, Sonsus quae mulcet cunque Videntum, Haud sine principiali aliquo laevore creata est: At contra, quae unque molesta atque aspera Constat, Non aliquo sine materiae S Hore reperta Esto Sunt etiam, quae iam nee Iaevia iure putantur Esse, neque omnino nexis mucronibus unca; Sod magis an tulis pauIlum Pr tantibus, et quae Titillare magis sensus, quam laedere, POSSint Faecula iam quo de genere eSt, inulaeque Samres. Denique iam calidos igneis, gelidamque Pruinam, Dissimili dentata modo, compungere SensUS Corporis, indicio nobis est tactus uterque. Cius enim, ta tus, Pro Divom numina sanciat Corporis est Sensus, Vel quom res extera Sesie Insinuat, vel quom Iaedit, quae in comore nata ini, Diuitiam by Cooste