De rerum natura, libri sex ad optimas editiones collati praemittitur notitia literaria ..

151쪽

Nam quodcunque suis mutatum finibus exit, Continuo hoc mors est illius, quod fuit ante.

Proinde eoIOre cave contingas semina rerum,

Ne tibi res redeant ad nilum landitus omnes. Praeterea, si nulla coloris principiis est Reddita natura, et variis sunt praedita sormis, E quibus omnigenos gignunt variantque colores; Praeterea, magni quoi refert, Semina quaeque Cum quibus, et quali positura, contineantur, Et quos inter se dent motus, accipiant et

Perfacile extemplo rationem reddere Possis, Cur ea, quae nigro fuerint Paullo ante colare, Marmoreo fieri possint candore repente: Ut mare, quom magni commorunt aequora venti, Vortitur in canos candenti marmore fluctus. 767

Dicere enim possis nigrum, quod saepe videmus, Μateries ubi permixta est illius, et ordo Principiis mutatus, et addita demtaque quaedam; Continuo id seri ut candens videatur, et album. Quod si caeruleis constarent aequora ponti Seminibus, nuno Possent aIbescere paelo:

Nam quocunque modo Perturbes, caerula quae sint, Nunquam in marmoreum possint migrare colorem. Sin alio atque alio sunt semina tincta colore, Quae maris inciunt unum Purumque nitorem:

Ut saepe ex aliis formis, variisque figuris incitur quiddam quadratum, unaque figurar

Conveniebat, uti in quadrato cernimus esse Dissimileis sormas; ita cernere in aequore Ponti, Aut alio in quovis uno puroque nitore, Dissimileis lange inter se variosque Eviores.

Praeterea, nihil ossiciunt obstantque figurae

152쪽

LIBER II. v. 785. 67

Dissimiles, quo quadratum minus omne sit extra: At varii rerum impediunt prohibentque colores,mo minus esse uno possit res tota nitore. Tum porro, quae ducit et inlicit, ut tribuamus Principiis rerum nonnunquam, causa, colores, Decidit; ex albis quoniam non alba creantur, Nec, quae nigra cluent, de nigris: sed variis M. Quippe etenim multo Proclivius exorientur Candida de nullo, quam nigro, nata colore Aut alio quovis, qui contra Pugnet et Obstet. Praeterea, quoniam nequeunt sine luce colores Esse, neque in lucem exsistunt Primordia rerum; Scire licet, quam sint nullo velata colore. Qualis enim caecis poterit color esse tenebris, Lumine qui in ipso mutatur, Pr Pterea quod, 799Recla aut obliqua percussus luce, resulget pHuma columbarum quo pacto in sole videtur,

Quae sita cervices circum Collumque coronat:

Namque alia fit, uti clam sit rubra pyropo; Interdum quodam sensu fit, uti videatur

Inter curalium virideis miscere smaragdos.

Caudaque pavonis, larga quom luce repleta est,

Consimili mutat ratione obvorsa colores.

Qui quoniam quodam gignuntur Iuminis ictu,

Seire licet, sine eo fieri non posse putandum. Et quoniam plagae quoddam genus excipit in se puta, quom sentire colorem dicitur album, Atque aliud porro, nigrum quom, et cetera, sentii; Νeo rescrt, ea quae tangis, quo sorte colore Praedita sint, verum quali magis apta figura: Scire licet, nil principiis opus esse colores, Sed variis sormis variantela edere tactus.

153쪽

M DE RERUM NATUR A v. 81 .

Praeterea, quoniam non certis ceria figuris Est natura coloris, et omnia principiorum Formamenta queunt in quovis esse nitore: Quur ea, quae constant ex illis, non pariter sunt omnigenis Perfusa eoloribus in genere omnipConveniebat enim, Corvos quoque saepe volanteis Ex albis athum Pennis iactare colorem, Et nigrosaeri nigro de semine cycnOS, Aut alio quovis uno, Varioque, colore. Quin etiam, quanto in Parteis res quaeque minui Distrahitur magis, hoc magis est, ut cernere possis Evauescere Paullatim, stinguique, colorem: Ut fit, ubi in parvas parteis discerpitur aurum, Purpura, Poeniceusque color clarissimu' multo,

Filatim quom distractu'st, disperditur omnis: 83i

Noscere ut hinc possis, prius omnem effare colorem Particulas, quam viseedant ad semina rerum. Stremo, quoniam non omnia corpora Vocem Mittere concedis, neque odorem; Propterea fit, Ut non omnibus attribuas sonitus et odores: Sic, oculis quoniam non Omnia cernere quimus, Scire licet, quaedam tam constare Orha Colore, Quam sine Odore uno quaedam, Sonituque remota: Nec minus haec animum cognoscere POSSe Sagacem, Quam quae sunt aliis rebus privata nolisque. Sed ne forte Putes, solo spOIiata colore Corpora Prima manere; etiam secreta teporis

Sunt, ac frigoris omnino, calidique Vapor ;Εt sonitu sterila, et succo ieiuna, seruntur; Nec iaciunt ullum proprio de corpore odorem. Stetit amaracini blandum stactaeque Iiquorem,

Et nardi stor , nectar qui narthus halat,

154쪽

LIBER I . v. 349. 69Quom facere instiluas; cumprimis quaerere par est: uoad licet, ac possis reperire, inolentis oliva

NRturam, nuIIam quae mittat narthus auram: Quam minume ut possit mixtos in corpore odorest Concoctosque, suo contactos Perdere Viro.

Propterea tandem debent primordia rerum Non adhibere suum gignundis rebus odorem, Nee sonitum; quoniam nihil ab se mittere P Sunt, Nee simili ratione saporem denique quemquam, Nec frigus, neque item calidum tepidumque VaPorem Cetera, quae quom ita sunt tamen, ut mortalia eo tent, Molli lenta, Dagosa putri, cava eorPOre raro, Omnia sint a principiis seiuncta necesse est λ. Immortalia si volumus subiungere dehus EsaFundamenta, quibus nilatur summa salutis di Ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes. Nunc ea, quae Sentire Videmus eungue, ne Sse euEx insensilibus tamen omnia confiteare Principiis constare: neque id manifesta resulant Nec contra Pugnant in promtu cognita quae sunt. Sed magis. ipsa manu ducunt, et credere Cogunt, Ex insensilibus, quod dico, animaIia gignLQuippe videre licet, Vivos e latere vermeis Stercore de taetro, Putrorem quom sibi nacta est, Intempestivis ex imhribus humila, tellus:

Praeterea cunctas itidem res vortere sese.

Vortunt se nuvii in frundeis, et pabula laeta

In Pecudes: vortunt pecudes in corPora nostrin Naturam, et nostro de corpore saepe serarum Augmcunt vires, . et eo ora Pennipotentum. Erga cunneis natura citios in carpora viva

155쪽

DE RERUM NATUR A v. 88o.

7 Voriit, et hinc sensus animantum procreat omnela rNon alia Ionge ratione, atque arida ligna Explicat in flammas, et in igneis omnia vorsat. Iamne vides igitur, magni primordia rerum Referre in quali sint ordine quaeque locata, Et commixta quihus dent motus, accipiantque pTum porro, quid id est, animum quod perculit ipsum rQuod movet, et Varios Sensus expromere cogit, Ex insensilibus ne credas sensito gigni pNimirum lapides, et Iigna, et terra, quod una

Μixta, tamen nequeunt Vitalem reddere Semum. .

Illud in his igitur laedus meminisse decebit,

Non ex omnibus omnino, quaecunque creant res,

Sensile, et extemplo me gigni dicere sensus: 893 Sed magni reserre, ea Primum quantula constent, Sensile quae faciunt, et qua sint praedita sorma; Notihus, ordinibus, posituris denique, quae sint: Quarum nil rerum in lignis, glebisque, videmus. Et tamen haec, quom sunt quasi putrefacta per imbreis, Vermiculos pariunt, quia corpora materiai Antiquis ex ordinibus permola no a re, Conciliantur ita, ut debent animalia gigni.

Deinde, ex sensilibus quom sensile posse creari Constituunt, porro, ex aliis sentire sueti, Mollia fum laciunt: nam sensus iungitur omnis Visceribus, nervis, Venis, quaecunque Videmus Mollia mortali consistere corpore creta. Sed tamen esto iam, posse haec aeterna manere; Nempe tamen debent aut sensum partis habere, Aut similia totis animalibus ene Putari. Diuitigod by Coosl

156쪽

At, nequeant Per Se Partes Sentire, necesse est. Namque alios sensus memhrorum respuit omnis: Nec manus a nobis Potis est secreta, neque ulla Corporis Omnino Sensum Pars Sola tenere.

Linquitur, ut totis animalibus adsimilentae; Vitali ut possint consentire undique sensu. Qui poterunt igitur rerum primordia dici, Et Iesi vitare vias, animalia quom sint, Atque, animalibus in mortalibus, una eademque pQuod tamen ut possint, ab coetu concilioque Nil laetent praeter volgum turbamque animantum; Scilicet, ut nequeant homines, armenta, seraeque

Inter sese ullam rem gignere mineniundo. Sic itidem, qua sentimus, sentire ne Me est.

Quod si sorte suum dimittunt corpore sensum, M. Atque alium capiunt; quid opus fuit attribui id, quod Detrahitur p Tum Praeterea, quo fugimus ante, Quatenus in pullos animaleis vortier ova Cernimus alituum, vermeisque es rvere, terram Intempestivos quom miror cepit ob imbreis; Scire licet gigni posse ex non se thu' sensus Quod si forte aliquis dket, dumtaxat oriri

Posse Ex ncin sensu sensus, mutatiuitate,

Anie, aliquo tanquam Partu , quam Proditur extra: Huie satis illud erit PIanum facere, atque Probare, Non fieri partum, nisi concilio ante coacto; Nec commutari quidquam sine conciliatu Principisim; nequeunt ullius e poris esse Sensus ante ipsam gentiam naturam animantis: Nimirum, quia materies disiecta tenetur Aere, fluminibus, terris, terraque creatis; Nec, eongressa modo, vitaleis convenient

157쪽

Contulit inter se motus, quibus Omne tuentes Accensi sensus animantum quamque tuentur. Praeterea quamvis animantem grandior ictus,

Quam patitur natura, repente adfligit, et omnela Corporis atque animi pergit confundem sensus. Dissolvuntur enim positurae principiorum, Et penitus motus vitales impediuntur;

Donec materies, omnela concussa Per artus, Visaleis animae nodos e corpore solvit, Dispersamque foras per caulas escit omnela.

Nam quid praeterea sacere ictum posse reamur oblatum, nisi discutere ae dissolvere quaequet Fit quoque, uti soleant, minus oblato acriter ictu Reliquiae motus vitalis vinoero saepe νVincere, et ingenteis plagae sedare tumultus, Inque suos quidquid rursus revocare meatus; 957 Et quasi iam Iesi dominantem ita corpore motum

Discutere, ac Paene amissos Rcoendere sensus.

Nam, quare potius Ieti iam limine ab ipso Ad vitam possint, conlecta mente, PeVorti, Quam, quo decursum prope iam siet, ire et abire Praeterea, quoniam dolor est, ubi materiaICorpora, vi quadam Per Viscera viva, Per artus Sollicitata, suis trepidant in sedibus intus; Inque Iocum quando remigrant, fit blanda voluptas: Scire licet, nullo primordia posse dolore

Teutari; nullamque voluptatem capere ex Ser

Quandoquidem non sunt ex illis principiorum Corporibus, quorum motus novitate laborent, Aut aliquem Duoium capiant dulcedinis aImaerHaud igitur debent esse ullo praedita Sensu.

Denique, uti P aint sentire Numalia quaeque,

158쪽

Principiis si Iam est sensus trihucndus eorum; Guid Z genus humanum propritim de quibus auctum est,

Scilicet et risu tremulo concussa cachinnant, Et lacrumis spargunt rorantibus ora genasque Multaque de rerum mixtura dicere cauent,

Et, sibi proporro quae sint primordia, quaerunti Ouandoquidem totis mortalibus adsimilata Iusa quoque ex aliis debent constare elementis;

de alia ex aliis, nusquam consistere ut Rusi

Puippe Sequar, quodcunque Ioqui ridereque dices, Et sapere ex aliis, eadem hae facientibus, ut sit.

Ωuod si delira haec furiosaqiis cernimus esse: Et ridere potest non ex ridentibus Ructus, Et sapere, et doctis rationem reddere dictis, Non ex seminibus sapientibus atque disertis r staseul minus esse queant ea, quae sentire videmus Seminibus permixta carentibus undique sensu pDenique coelesti sumus omnes semine oriundi romnibus ille idem pater est, unde alma linquenteis Humoris guttas mater quom terra recepit, Fela parit nitidas rumis, actustaque laeta, Et genus humanum; parit omnia secta serarum; Pabula quom Praebet, quibus omnes m ora Pascunt, Et dulcem ducunt vitam, presemque Propagant et apropter merito maternum nomen adepta est. Cedit item retro, de terra quod fuit ante, In terras; et, quod missum est ex aetheris oris, Id rursum coeli relatum tempIa receptante Nec sic interimit mors res, ut materiaICOrpora conficiat, sed metum dissupat ollis rdide atiis aliud coniungit, et vicit, omnes

159쪽

Res ita convortant formas, mutentque Colores, Et capiant sensus, et puncto tempore reddant; Ut noscas reserre, eadem primordia rerum

Cum quibus, et quali positura, contineantur, Et quos inter se dent motus, accipiantque: Neve Putes aeterna Parum residero potesse Corpora prima, quod in summis fluitare videmus Rebus, et interdum nasci, subitoque perirer Quin etiam refert nostris in versibus ipsis, Cum quibus, et quali sint ordine quaeque Iocata. Namque eadem coelum, mare, terras, flumina, sOIem Siguificant; eadem frumes, arbusta, animanteis: Si non omnia sint, at Milo maxuma pars est Consimilis: verum positura discrepitant res. Sic ipsis ire rebus item iam materiai ,

InterValla, viae, connexus, Pondera, Plagae, IDI Concuraus, motuS, ordo, P itura, figurae Quom Permutantur, mutari res quoque debent. Nunc animum nobis adhibe veram ad rationem. Nam tibi vehementer nova res molitur ad aureis

Accidere, et nova se SPecim tenderct rerum. . .

Sed neque tam facilis res ulla est, quin ea Primum Dissicilis magis ad credundum constet; itemque Nil adeo magnum, nec tam mirabile quidquam, Quod non paullatim minuant mirarier omnes. Principio coeli cIarum purumque Colorem, Quemque in se cohibent palantia sidera passim, Lunamque, et solis Praeclara luce nitorem romnia quae nunc si Primum mortalibus essent, Ex improviso ceu sint obiecta repente;

Quid magis his rebus poterat mirabile dici, Aut minus ante quod auderent fore credere gentesῖ

160쪽

LIBER II. V. io 7. 75NII, ut opinor; ita haec species miranda suisset; Ωuam, tibi iam nemo, sessus satiate videndi, Suspicere in coeli dignatur lucida templa. Dcsine quapropter, novitato exthrritus ipsa,

Exspuere ex animo rationem: sed magis acri

Iudicio perpende, et, si tibi Vera vitentur,

Dede manus; aut, si salsum est, accingere contra. Quaerit enim ratione animus, quom summa loci sit

Infinita foris haec extra moenia mundi, uuid sit ibi porro, quo prospicere usque Velit mens, Atque animi iactus liber quo pervelit ire. Principio, nobis in cunctas undique parteis, Et latere ex utroque, infraque, Superque, Per omne Nulla est finis, uti docui, res ipsaque Perse Vocueratur, et elucet natura profundi. Nullo iam pacio verisimile esse putandum est, Iosa Undique quom vorsus s lium vacet infinitum,

Seminaque innumero numero, Summaque Prosunda, Μultimodis volitetit, aeterno percita motu; Hunc unum terrarum orbem, coelumque, Creatum:

Nil agere illa soris tot corpora materies: Quom praesertim hic sit natura factus, et ipsa,

Sponte sua, sorte Offensando semina rerum Μultimodis, leniere, incassum, laustraque, Coacta Tandem coalucrint ea, quae, coniecta repente, Μagnarum rerum fierent eXordia Semper, Terres, malis, et coeli, generisque animantum. Quare etiam atque etiam leseis lateare necesse est Esse alios alibi congressus materiaI, Qualis hic est, avido complexu quem tenet aether. Praeterea, quom materies est multa parata, Quom Iocus est Praesto, nec res, nec cauSa moratur Diuitigod by Cooste