De rerum natura, libri sex ad optimas editiones collati praemittitur notitia literaria ..

171쪽

Ulla: geri debent nimirum et confieri res. Nunc, et seminibus si tanta est copia, quantam Enumerare aetas animantum non queat omnis; Visque eadem, et natura, manet, qua semina rerum Coniicere in Ioca quaeque queat, simili ratione Atque huo sunt coniectae necesso est, confiteare, Esse alios aliis terrarum in partibus orbeis, Et varias hominum genteis, et secta serarum. Huc accessit, uti in summa res nuΙla sit una, Unica quae gignatur, et uniea Solaque crescat; Quin alicuius siet seoli, Permultaque eodem Sint generer in primis animalibus indice mente Invenies sic montivagum genus esse ferarum, Sic hominum geminam prolem, sic denique mutas Squamigerum pecudes, et corpora cuncta Vesantum. Quapropter coelum simili ratione fatendum est, x 4 Terramque, eb Solem, lunam, mare, cetera, quae sunt, Non esse unica , sed numero magis innumerali; Quandoquidem vitae depactus terminus alterim manet haec, et tam nativo corpore constans, Quam genus omne, quod his generatim rebus ahundat. Quae bene cogiata si teneas, natura videtur Libera continuo, dominis privata superbis, Ipsa sua per se sponte omnia Dis agere expers. Nam, pro sancta Delim tranquiIla pectora pace, Quae placidum degunt aevom, multumque Serenum tQuis regere immensi summam, quis habere profundi Indu manu validas potis est moderanter habenas pQuis pariter melos omnela convortere, et omnela

Unibus aetheriis terras suffire feraceis;

172쪽

LIBER IL V. ao99. in I omnibus inve Iocis esse omni tempore praesto, Nubibus ut tenebras faciat, coelique serena Concultat sonitu p tum fulmina mittat, et aedela Ipse suas disturbet; et in deseria recedens Saeviat, exercens telum, quod saepe nocenteis Praeteri , exanimatque iud nos inque merenteis pΜultaque, post mundi tempus genitale, diemque

Primigenum maris, Et terrae, SOIisque, eoortum, iAddita corpora sunt extrinsecus, addita circum Semina, quae magnum iaculando contulit omne e Unde mare, et terrae possent augeseere; et unde Adpareret spatium coeli domus, aItaque tecta Tolleret a terris procul; et consurgeret aer. Nam, Sua quoique, locis ex omnibus, omnia plagis Corpora distribuuntur, et ad sua secta recedunt e tumor ad humorem, terreno corpore terra, III Crescit; et ignem ignes Procudunt, aetheraque aether: Denique ad extremum crescundi perfiea finem Omnia perduxit rerum natura creatrix:

Ut fit, ubi nihilo iam plus est, quod datur intra Vitaleis venas, quam quod fluit, atque recedit. Omnibus his aetas debet consistin rebus rHic natura suis refrenat viribus auctum. Nam, quaecunque vides hilaro grandescere. adauctu,

Paullatimque gradus aetatis scandere adultae, Plura sibi adsumunt, quam de se corPora mittunt; Dum facile in venas cibus omnis inditur, et dum Non ita sunt late dispersa, ut multa remitiant, Et plus dispendi faciant, quam vescitur aetas. Nam certe fluere, ac decedere corpora rebus by Cooste

173쪽

DE RERUM NATUR A v. 8M.

7 Vortii, et hinc sensus animantum P Creat omnela rNon alia Ionge ratione, atque arida ligna Explicat in flammas, et in iglaeis Omnia vorsat. Iamne vides igitur, magni primordia rerum Reserre in quali sint ordiue quaeque locata, Et commixta quibus dent motus, accipiantque pTum porro , quid id est, animum quod perculit ipsum νQuod movet, et Varios sensus expromere cogit, Ex insevsilibus ne credas sensile gigni pNimirum lapides, et ligna, et terra, quod una

Mixta, tamen nequeunt vitalem reddere se um.

Illud in his igitur laedus meminisse decebit,

Non ex omnibus omnino, quaecunque creant res,

Sensile, et extemplo me gigni dicere sensus: 893 Sed magni reserre, ea primum quantula constent, Sensile quae faciunt, et qua sint praedita forma; Notihus, ordinibus, posituris denique, quae sint: Quarum nil rerum in lignis, glebisque, Videmus. Et tamen haec, quom sunt quasi putrefacta Peri reis, Vermiculos pariunt, quia corpora materiai Antiquis ex ordinibus permota nova re, Conciliantur ita, ut debent animalia gigni.

Deinde, ex sensilibus quom Sensile posSe creari Constituunt, porro, ex aliis sentire sueti, Μollia sum laciunt: nam sensus iungitur omnis Visceribus, nervis, Venis, quaecunque Videmus Nollia mortaIi consistere corpore Creta. Sed tamen esto iam, posse haec aeterna manere INempe tamen debent aut sensum partis habere, Aut similia lotis animalitius es4e Pulari. Diuitigod by Coosl

174쪽

At, nequeant Per se Partes Sentire, necesse est. Namque alios sensus membrorum respuit omnis: Nec manus a nobis Potis est secreta, neque ulla Corporis omnino sensum Para Sola tenere.

Linquitur, ut totis animalibus arisimilentar; Vitali ut possint consentire undique Sensu. Qui poterunt igitur rerum primordia dici, Et Iesi vitare vias, animalia quom sint, Atque, animalibus in mortalihus, una eademque pQuod tamen ut possint, ab coetu concilioque Nil lactent praeter vo um turbamque animantum; Scilicet, ut nequeant homines, armenta, seraeque

Inter sese ullam rem gignere conveniundo. Sic itidem, qua sentimus, sentire ne me est.

Quod si sorte suum dimittunt corpore Sensum, M. Atque alium capiunt; quid opus suit altribui id, quod Detrahitur 3 Tum praeterea, quo fugimus ante, Quatenus in pullos animaleis vortier ova Cernimus alituum, Vermelaque es rvere, terram Intempestivos quom Putror cepit Oh imbreis; Scire licet gigni posse ex non sensibu' sensus. Uuod si sorte aliquis dieet, dumtaxat oriri

P se ex non Sensu sensus, mutatalitate,

Ante, aIiquo tanquam Partu , quam Proditur extrarHuie satis illud erit planum facere, atque probare, Non fieri partum, nisi eouedio ante coacto ἔNEC commutari quidquam sine conciliatu Principisim; nequeunt ullius eo oris esse Sensus ante ipsam genitam naturam animantis: Nimirum, quia materies disiecta tenetur Acre, fluminibus, terris, terraque Creatis; NEC, Congressa modo, vitaleis convenientela

175쪽

Contulit inter se motus, quinus omne tuentes Accensi sensus animantum quamque tuentur. Praeterea quamvis animantem grandior ictus, Quam patitur natura, repente adfligit, et omneis Corporis atque animi pergit confundem sensus. Dissolvuntur enim positurae principiorum, Et penitus motus vitales impediuntur; Donec materies, omnela concussa Per artus, Visaleis animae nodos e corpore solvit, Dispersamque foras per caulas escit omneis. Nam quid praeterea sacere ictum posse remur

Oblatum, nisi discutere ac dissolvere quaeque pFit quoque, usi soleant, minus ohlato aeriter ictu liquiae motus vitalis vincero saepe , Vincere, et ingenteis plagae sedare tumultus, Inque suos quidquid rursus revocare meatus; ss Et quasi iam lati dominantem in corpore motum

Discutere, ae paene amissos acoendere sensus.

Nam, quare potius Ieti iam limine ab ipso Ad vitam possint, conlecta mente, revorti, Quam, quo decursum prope iam siet, ire et arare Praeterea, quoniam dolor est, uia materies Corpora, Vi quadam Per Viscera viva, per artus Sollicitata, suis trepidant in seditius intus; Inque locum quando remigrant, fit blanda voluptas: Scire licet, nullo primordia posse dolore

Teutari; nullamque voIuptatem capere ex serseuandoquidem non sunt ex illis principiorum Corporibus, quorum motus novitate Iaborent, Aut aliquem fructum capiant dulcedinis aImaerHaud igitur debent esse ullo praedita sensu.

Denique, uti pomisi Seutire ἀα alia quaeque,

176쪽

LIBER II. V. 974.

ncipiis si Iam est sensus trihuendus eorum;

Quid Z genus humanum propritim de quibus auctum est,

Scilicet et risu tremulo concussa cachinnant, Et lacrumis spargunt rorantibus Ora genaSque; Multaque de rerum mixtura dicere calIent,

Et, sibi proporro quae sint primordia, quaerunt. Quandoquidem totis mortalibus adsimilata Ipsa quoque ex aliis clebent constare elementis;

Inde alia ex aliis, nusquam consistere ut ausis.

Quippe sequar, quodcunque loqui ridereque dioes, Et sapere ex aliis, eadem ha acientibus, ut sit. Quod si delira haec suriosaqiis cernimus esse: Et ridere potest non ex ridentibus auctus, Et sapere, et doctis rationem reddere diciis, Non ex seminibus sapientibus atque disertis: s88 Qui minus esse queant ea, quae sentire videmus Semininus permixta carentibus undique sensu pDenique eoelesti sumus omnes semine oriundi romnibus ille idem pater est, unde alma linquentela I umoris guttas mater quom terra recepit, Fela parit nitidas frumis, arbustaque Iaeia, Et genus humanum; parit omnia secIa ferarum; Pabula quom praebet, quibus Omnes e Pora Pascunt, Et dulcem ducunt vitam, proIemque Propagant zQuapropter merito maternum nomen adepta est. Cessit item retro, de terra quod fuit ante, In terras; et, quod missum est ex aetheris oris, Id rursum coeli relatum templa reeeptant: Nec sic interimit mors res, ut materiaICorpora conficiat, sed coetum dissupat ossis rInde aliis aliud coniungit, et essicit, omnes

177쪽

Res ita convortant formas, mutentque EOIcires, Et capiant sensus, et puncto tempore reddant; Ut noscas reserre, eadem primordia rerum

Cum quibus, et quali Postiura, contineantur, Et quos inter se dent motus, accipiantque:

Neve putes aeterna Parum residere Potesse

Corpora prima, quod in summis stultare videmus Rebus, et interdum nasci, subitoque perirer Quin etiam refert nostris in versibus ipsis, Cum quibus, et quali sint ordine quaeque Iocata. Namque eadem coelum, mare, terras, numina, Solem Significant; eadem lam , arbusta, animanteis: Si non omnia sint, at Mito maxuma pars est Consimilis: Verum positura discrepitant res. Sic ipsis in rebus item iam materiai,

Intervalla, Viae, connexus, Pondera, Plagae, Iom Concursus, motus, ordo, Positura, figurae Quom Permutantur, mutari res quoque debent. Nunc animum nobis adhibe veram ad rationem. Nam tibi vehementer nova res molitur ad aureis

Accidere, et nova Se specim tendere rerum. .,

Sed neque tam facilis res ulla est, quin ea Primum Dissicilis magis ad credundum constet; itemque Nil adeo magnum, nec tam mirabile quidquam, Quod non paulialim minuant mirarier omnes. Principio coeli clarum purumque colorem, Quemque in se cohibent palantia sidera passim, Lunamque, et solis Praeclara luce nitorem: omnia quae nunc si primum mortalibus essent, Ex improviso ceu sint obiecta repente;

Quid magis his rebus poterat mirabile dici, Aut minus ante quod auderent fore credere gentest

178쪽

Nil, ut opinor; ita haec species miranda suisset; Quam, tibi iam nemo, sessus satiate videndi, Suspicere in coeli dignatur Iucida te Ia. Dcsine quapropter, novitate exi ritus ipsa, Exspuere ex animo rationem: sed magis acri Iudicio perpende, et, si tibi Vera videntur, Dede manus; aut, si salsum est, accingere Contra. Quaerit enim ratione animus, quom summa loci sit Infinita soris haec extra moenia mundi, Ωuid sit ibi porro, quo prospicere usque Velit mens, Atque animi iactus liber quo pervelli ire. Principio, nobis in cunctas undique Parteis, Et latere ex utroque, infraque, superque, Per omne Nulla est finis, uti docui, res ipsaque Perse Vociferatur, et eIu et natura prolandi. Nullo iam pacto verisimile esse putandum est, Iosa Undique quom vorsus f sium vacet infinitum,

Seminaque innumero numero, Summaque Protunda, Multimodis volitent, aeterno percita motu; Hunc unum terrarum orbem, meIumque, Creatum: Nil agere illa soris tot corpora materiai et Quom praesertim hic sit natura factus, et ipsa, Sponte sua, sorte offensando semina rerum Μultimostis, temere, incassum, frustraque, coacta Tandem coaluerint ea, quae, coniecta restente, Μagnarum rerum fierent exordia semper, Terres, malis, et coeli, generisque animantum. Quare etiam atque etiam leseis lateare necesse est Esse alios alibi congressus materiai, Qualis hic est, avido complexu quem tenet aether. Praeterea, quom materies Est multa parata, Quom locus est Pracito, nec res, nec cauoa moratur

179쪽

sunt,

Non esse unica, Sed numero magis innumerali; Quandoquidem vitae depactus terminus alte Tam manet haec, et tam nativo corpore Constanti Quam genus omne, quod his generatim rebus abundat. Quae bene cogesta si teneas, natura videtur Lahera continuo, dominis privata superbis, Ipsa sua Per se sponte omnia Dis agere expers. Nam, pro sancta Delim tranquilla pectora Pace, Quae Placidum degunt aevom, multumque serenum tQuis regere immensi summam, quis hahere profundi Indu manu validas potis est moderanter habenas pQuis pariter melos omnela convortere, et omne is

Ignibus aetheriis terras suffre feraceis;

180쪽

LIBER II. V. 1om. in I omnibus inve lacis esse omni tempore Praesto, Nubibus ut tenebras iaciat, coelique Serena Concutiat sonitu p tum fulmina mittat, et aedessisse suas disturbet; et in cleserta recedens Saeviat, exercens telum, quod saepe nocenteis Praeterit, exanimatque indignos inque merenteis pΜuItaque, post mundi tempus genitaIe, diemque

Primigenum maris, et terrae, solisque, coorium, Addita corpora sunt extrinsecus, addita circum Semina, quae magnum iaculando contulit omne e Unde mare, et terrae possent augescere; et unde Adpareret spatium coeli domus, altaque tecta Tolleret a terris procul; et consurgeret aer. Nam, Sua quoique, locis ex omnibus, omnia plagis Corpora distribuuntur, et ad sua secta recedunt: Humor ad humorem, terreno comore terra, IIIo Creseit; et ignem ignes Procudunt, aetheraque aether: Deesque ad extremum crescundi perfiea finem Omnia perduxit rerum natura creatris:

Ut fit, ubi nihilo iam plus est, quod datur intra

Vitaleis venas, quam quod fluit, atque recedit. Omnibus his aetas debet consiste rebus: Hic natura suis refrenat Viribus auctum. Nam, quaecunque vides hilaro grandescere. au tu, Paullatimque gradus aetatis scandere adultae, Plura sibi adsumunt, quam de se corpora mittunt; Dum facile in venas cibus omnis inditur, et dum Non ita sunt late dispersa, ut multa remittant, Et PIus dispendi lactant, quam vescitur aetas. Nam certe fluere, ac decedere corpora rebus

라틴어 텍스트