Johann Oldendorpij iur. consult. Tractatus de privata reconciliatione et de iure æquitate

71쪽

- DE PRIV ΑΤΑ est eius, qui lacessierit, deteriorem fieri conditionem . ut ipse ne quid tale posthac

de F. Lari Ea.n ulciscendi, Opuniendi moduri Privatim vero consulitur . cum laesis, velut compensationis loco, tutior, k pqtior acu iudicatur parsL .gim C.desur.l secundum naturam δε rei tu Atque hin si quid sortet

plus, minusue in Pace, quam conuenire videatur,alter habuerit, id ne alienum ab AEqualitate iudicemus praescriptae rationes suadent, quaruni si cesset altera cessat autem nonnunquam, ut suo loc reddemus,

p. I. .' omne simul AEquatit is dubiuncessat. Post haec vero generalia,ipsa iniuriae definitio, signaque,4 gradus sunt capiendi. Nee ob id,quod signa multa,&in plures gradus distincta suerint, seorsum tamen unicuique est prouidendum. Sed illud satis, si grauiori adsibisum remediam fuerit. v. in I.

quada crimine. in ver. Plurima. C. de accusa. An sc da males in re Fecit insultu .num. . Text.

periclitemur hoc exemplo Convicium, er- bera, vulnus intulisti mihi, nonne in Pace , resarcienda, quo leuamento vulnus, eodem

72쪽

RECONCILIAT. M

ennuicium, &verbera curabuntur' Conis

iungendae sane sunt iniuriae, ubi plures extiterunt,&quibus artibus maior extinguitur. iisdem & minor. Argu.lsfratres.*siplures. Pro socio ι Prator simit de initi. N a quod a uinenad minorem plus agitur, magis qu-y Lah

pluris est, utique tanti est.l.eumfurti.da inliti tur. At quomodo iniuriae definitio, atque signi Scatio, &gradus hac in re ponderantur Nimirum per opposita, ω ut translat O .ristotelis verbo utar per Repassionem, quae ih iniuriis aequali,4 soci vitae illati spe .

An. Definitio ergo sic obvertetur, Iniuria est praua significatio. Remedium, quod rectum sit, adhibebitur.Ea per sensum declarata fuit. Per sensum item Pax declarabitur, ita ut sermoni sermo, res rebus respondeat. AN nimo iniuria venit, inde etiam fluet Reconiselliatio. Sponte Illa, haec quoque sponte. Et talia quidem ex parte eius, qui iniuriam fecit, requiruntur. At e diuerso, quemadmodum is,qui iniuriam passus est, sensu illam, Manimo accepit, eisdem sic nuncij pacificandi rationem accipiat necesse est. Quapropter quid ad sensum pertinet, audire liuasi ilue, conspjςere

73쪽

& saltem per procuratorem adesse omnino oportet. Longe secus, acaduersario liceat, Neque enim potest iniuriae princeps si te tio gradu offendit, talendereve eonatus est Procuratorem afl pacem constituere Arg. Lpen. 3 I depub d. Gl .seruum pr u. Cuius rei eaussa non multo post dilu cida fiet, sed pauea ante dicenda sunt. Opus est ergo insuper,ut si forte is, in quecollata est iniuria, Pacis tempore sardus fuerit, res ei per libellam declaretur, quem vel ipse per se fignarus fuerit legendi placeat que, vel si id minus, per alium, cuius fidem sequatur legat Aut certe nutu Festibusque stippiendum. Si captus oculis fuerit omne illi consilium pacis narrari,iscinam autor iniuriae sisti si eius fit neeessaria praesentiast ita Lacaeco tangi possit, debet sin vero negotium per procuratorem expediri queat, satis caeco fuerit audire mandae formam, neeire eo decipi. Quod si alto eo oris vitio iniuriam passum laborare contingat, puta quia manibus aeger, simusque iniis casibus,

quibus Repassionis periculum is, qui re onfenderat, subita adhibendus aliquis erit,qui aegroti fungatur ossicio, si quomodo in hostis personam ex lege Pacis animaduertere velit. Ac singula quidem gradatis tollenda

74쪽

RECONCILΙΑΤ. 3 sunt impedimenta , quibus liber non est

sensus.

Quam ob rem in eiusdem Repassionis e

sibus, quorum modo memin Imus, omnes

omnino remouendae sunt causis, quibus is, cui restituitur pudor, iure suo timidius uteretur. Locusque inprimis tutus ab omni suspitione vaeuus esse debet.Dein nullus accersendus potentior, quem ves futurum sibi patronum is, a quo dedecus illatum fuerit, speret, vel is, a quo susceptum, Veneretur, ac reformidet. Quin hunc oportet subiectum sibi aduersarium prorsus habere, Ut manus in illumis voluerit adferre possit, tantaque poena assiceres, quantum mos foederis patitur. Stetque solus, qui se subijcit, ac inermis coram armato, multis si placuerit, sociis stipato. Nec impunitas ante ullo modo promissa sit. Namque hic potissimum publicae disciplinae ratio nititur , ob idque nullus constitui procurator potest, ne exalterius delicto alter det poenaS.Contra Isanciamin a depor.arg. sipse .F. eod. Et quod a tinet ad ius priuatum, resarciri mihi damnum ab eo, qui non Iaesit, nec potest, nec debet Arg. l. Manumissiones. deius. ctis. l. I g. Izda remissio. Cumque ut assidue ratiocinaniussin huiusmodi iniuriis vitandust praec

75쪽

pue, ne quid impediat, quo minus is, qui in-i

uria prouocatus fuerat, sensu omnino libero aequam prouocatori vicem rependere

possit, quidnam obsecro magis impediat, quam ipsa prouocatoris absentia Atque haec

de sensu. Animum vero, quem sibi sensus coniunxit in perferenda iniuria, dicimus una cum sensu redintegrationem quoque Paeis accipere debere. Quam ob rem illud ab eo potissimum cognosci oportet, quae fiunt mnia, iccircoieri, ut in pristinam aequalitatem cum aduersario redeat, seque nunc eidem aduersario praestare, ac omni submotaealliditate versam esse vicem, ut qui intulit, sufferat, qui fecit, patiatur. Qilocirca cum ille in iniuria passus sit, Macceperit, nunc agit,is inseri in Pace. Hocque distat unum ab altero, quod quamuis animus iniuriae noconsenserit, consentiat tamen Paci necesse est, quanquam inuitus pertulit, spontet men,&libens faciat. In totum enim ut Papinianus ait, Reg. in totum infin m nia, qua

animi desina tione agendasunt, non nisivera, ct certassientispersicipossunt Paxque praesertim voluntaria debet esse, alioqui non est vera Pax, ut huius operis secundo capite commemorauimus. Et adiici argumentum posset,

76쪽

REC ONCILIAT. 4 s

avonia ut omnia sint aequalia in Pacciar quales etiam animos esse consentaneu est.Ac de definitione quidem, quemadmodum conis

uertatur, iam satis.

Quod sp ectit ad si gna, ni bil tam naturale est, quam eodem genere quodque distatuere, quo colligatum est, ι. Nihil tam naturale. F. de reg. rur . om sis extra eod. c. 3 c. verum.de

baptis. Glos in re. Necessitate. Insit. de oblig.in prin. Arso P0sic. I. Θ, Eth. 3. Et quibus,cunque modis obligamur, iisdem fere in eo-trarium actis liberamur. l. Prout.desol. I. Autor. inprin. de te . tu Verumque est, nequep cta, neque stipulationes factum posse toti Iere, ut factum non situ. verum es da, . iuri Perspicuum ergo est, prout quaeque iniuriar aut verbis contracta fuerit, ita illam re, aut verbis diuoluendam fore. Ceterum huic pronunci toVindictae gradus,quos non minus expendi debere diximus, accomm odanis di sunt. Nam qui ulciscitur gradus, idem ad Pacem restituendam vim habet. Eo tamen diserimine, ut sela nocendi facultas in Pace, damno ipsi, quod assert vindicta, compareis tur. Nec abiurde. Nam animus vindictae cupidus, quod non possit, non exequitur. Paeis vero studiosus sese sponte sontinet. A riso. 6. I . II. Va Maxib...c .in . 2. Ca exempl

77쪽

exempli. Quae est vera clementia ut Seneca definiuit.De Iemen ad ν. lib. h. animi scilicet temperantia in potestate ulciscendi. Et ut praeclare Bias unus ex septem sapientibus, apud AusoniaeuodprudenινσM 'cum possit, noti nocere, kuidpulitρroprium ' Nonio se,s veste nocere. Quam sententiam Cicero,m Duriam.his explieauit verbis: iugulare ciuem, ne iure quidem quisequam bona vult. Mavult enim commemorare,se cum possetperdere, pepercisse, quam cum parcerepotuerit,perdidisse.Iuuenalis vero,

lib. 4. Sat. I.

fui volunt occidere quenquam, Posse olunt. Et apud Ovidium Medea in B Nid. Prederepus alea,siquem iuuati apotesa , Sodiibiseruata gloria maior ero Extatque Pittaci, quem in eodem numero sapientum habuit Giecta,m em orandum in hac re exemplum, cuius filium Cumis intonstrina sedentem cum Faber quidam aeraxius impacta securi oceidisset, Cumani ho- mieidam vinctum ad patrem misere. At ille,

nos num.Isa Rarum Ethnici, maximeque

admirabri facinus, quo quid maius Christiar

78쪽

stianus praestet Enimuero quod ait Polybi us, lib. s. Benignitate, atque climentia hostem superare,quam armu excelsim B.Et autoreValerio, lib. 4. cap. 2. Speciostin iniuriademscin vincuntur, qua mutui odi,pertinacia pensantur. Atq; haec est ratio differentiae,cur id e gradus aliter cociliet aliter ulciscat ur, Verissimuq; esse, quod diximus, cernitur, quoties multae simul incute ita sunt iniuriae sufficcre, si maiori mendicamen adhibeatur. Nam ut gradus superior inferiorem sub se ad ulcisce duhabet,itaru ad Pacem faciendam. Quocirca nulla a nobis iniuriae species, quaere simul,&verbis inseratur, admista est Ex his autem gradibus cognoscitur, et-Iam quaedam facta sic esse leuia, ut verbisci ix

Pace non minus, ac in iniuria, compenseritur. Quapropter si quis digitos ad alterius

contumeliam proterve complicauerit, personave illum exuerit, cum ventum fuerit ad reconciliationem, sat erit excusatorio aliquo, honorifieo sermone iniuriam illam reuellere, seque corrigere. Quis vero modus, ubi frustra me telo, aut manu petiuisti hanceine iniuriam verbisPacificator dilueti Et videtur quidem ex praescriptis argumen iis, cum talis iniuria primum gradum non exeat. Sed contrarium verius oportet enim

79쪽

iniuriae autorem se eredere aduersario, quem tertio gradu os emtere cogitauit, licet haeserit in primo Conatus si quidem ipse atroclo-- Tem hanc prae caeteris eiusdem gradus iniuri-- am fecit. Quare obvertendo ut fieri debere ostendi idem periculum subeatis,qui iniu-xiam intulit, in pace, quod alieti iis iniuria moliebatur, necesse est. Atque hinc apparetiquod item supra dixi nullam impunitatis fidem dari debuisse, Rerumque esse vicissitudinem, ut is sufferar, qui intulit, qui fecit, patiatur. Quod si contingat illium, a quo coepta est iniuria, vi Pacis repungi, disciplinae id publieae tribuendum erit. Qua viseni animi ut ait Cicero Paradox. 3. qua magis am

erat homines ab omniimprobitata, quam Mense

rint nultam in delictis esse diseximen, Et ut Plato, Iris legib.Poeni maligni vexantur,non quia peccauerint, nam quod factum est, insectum esse non potest sed ut deincapse speceatores

Esi , --puniri iniquitatesviderant ni itiam

odio habeat, auisaltem minus insimili vitiope tant. Idemque alibi in Gorgia Conuenit, inquit,ut quiple titur, ab alio rectepuniente, meis lis flat, is utilitatem capiat, aut exemplo cas res sit, quo videntes alii mais assectum ramatureddantur Aiores. Tuncque praesertim ut Claudius Iure consulaus monuiti ΑΗιfacta.

80쪽

RECONCILI ΑΤ. 4s

issi depae, cum nimium multis grassantibus exemplo opus est. Qilare &Gellius Noct.Au. lib. 6. cap. 4 Acerbitas plerumque ulciscendi malefici' bene, atque caute vivendi disciplina est. Atque hae sunt duae illae cavillae puniendi a Platone animaduersae, Nου οἱα ,ri et M- γρεα, id est Commonitio,&Exemplum, quiabus si tertiam de mente aliorum Philosophorum addere libet, positamus, ιμωρμαν

scilicet, quod est supplicium in honorem

magistratus adhibitum Gel eo loco. His ac cedit argumentum a iuris ciuilis penu depromptum.Sicut enim qui seruum alienum, ut corrumperer,sollicitauit, quamuis nultris sequatur effectus, serui tamen corrupti actu one tenetur: g. Vnde iliud insit. de oblig. qua ex doli nas sic qui in alterum irruit, ut caede-Tet, tametsi non caeciderit, puniri omnino debet, ne ex tali impunitate elusino di faenus ab aliis haudquaquam in an Her per seu tetur. Quae est ratio in lege nominatim scrupta. Doc . ad Bari in I. damm in ver Noceat.

C. ad cor. d alsis Marsit eleganter in I. inifalsam num IO. cum duob.seq.F. eod. At quaeret aliquis, cum solus conatus,

tam dure corrigatu .effecti; quae poena set erit Vltimum certe suppilatum. Hic ego non dissimulo summam hanc esse coercen-