R. P. Corn. Cornelii a Lapide ... Commentarius in Esdram, Nehemiam, Tobiam, Judith, Esther et Machabeos

발행: 1717년

분량: 271페이지

출처: archive.org

분류: 유대인

201쪽

48 Commentaria in Lib. I. Mac habeon . Cap. XII.

muerunt, & semidaverunt in corde suo: & accenderunt focos in castris suis. xv. Ionathas autem,&qui eum eo erant, non cognoverunt usque mane ι videbam autem luminaria ardentia: 3α Ss cutus est eos Ionathis, & non comprehendit eos: transierunt enim flumen Eleutherum. Et diavertit Ionathas ad Arabas, qui vocantur Zabadaei, Spercussit eos, & accepit spolia eorum . 72. Et iunxit, & venit Damasculu, Spera moulabat omnem regionem illam. bimon .autem exiit, , venit usque ad Ascialonein, & ad proxima praesidiar & declinavit in Ioppen, de occupavit eam. 3 . audivit enim quod vellent praesidium tradere partibus Demetrii &posuit ibi custodes ut custodirent eam. ry. dcreversus est lonathas, &convocavit seniores populi&cogitavit cum eis aedictare pra: sidia in Iudaea, 36. & Mare muros in Ierusalem, & exaltare altitudinem magnam inter medium arcis&civitatis, ut separaret eam a civitate, ut esset ipsa singulariter, & neque emant ne que vendant. 47. Et convenerunt, ut aedificarent civitatem: & cccidit murus, qui erat super torrentem ab Ortu solis, de reparavit eum, qui vocatur Capheletha: 38. & Simon aedifieavit Adiata iii Sephela, di munivit eam, & imposuit portas oc seras. 39. Et cum cogita Ilet etiyphon regnare Ait , di a numere diadema, di extendcre manum in Antiochum regem: s. timens ne sorte non permitteret eum Ionathas, sed pugnaret adviffsus eum, quaerebat comprehcndere eum, & occideiare. Et exurgens abiit in Bethsan. l. Et exivit Ionatas obviam illi cum quadraginta millibus vi rorum eicciorum in praelium, de venit Bethsan. ψ2. Et vidit Tryphon quia venit Ionathas cum exercitu multo ut extenderet in eum mssus, & timuit. Q. Et excepit eum cum honore, & commemdavit eum omnibus amicis suis, S dedit ei munera: & praxepit exercitibus suis ut obedirent ei, sicut sibi. . . Et dixit Ionati r Ut quid vexasti uni'erluiu populum, cum bellum nobis non sit s. Et nunc remitte eos in domos suas: clige autem tibi viros paucCs, qui tecum fini, & veni mecum P lemaidam, & tradam eam tibi, reliqua praesidia, & exercitum, & universos praepositos negotii, Sconversus abibo: propterea enim veni. qq. Et credidit ei, & fecit sicut dixit: & dimisit exercitum, de abierunt in terram Iuda. ψ7. Retinuit autem secum tria misia virorum: ex quibus remusit in Galilaeam duo millia, mille autem venerunt cum eo. s. Ut autem intravit Ptolemaidam Jonathas, clauserunt portas civitatis Ptolemenses: sic comprehenderunt eum: it omnes, qui eum eo intraverant, gladio interfecerunt. s. Et misit Tryphon exercitum & equites in Galilaeam, &in campum magnum, ut perderent omnes socios Jonalliae . so. At illi cum cognovissent quia comprehensus est lonathas, Speriit, ct omnea qui cum eo erant, hortati sunt semetipsos, & exierunt parati in praelium. 1 I. Et videntes hi, qui insecuti fuerant, quia pro anima res est illis, reversi sint: illi autem venerunt omnes cum pace in terram Iuda: &planxerunt Ionathan, & eos qui eum ipso fuerant, valde: & luxit Israel luctu magno. 33. Et quaesierunt omnes gentes, quae erant in circinu eorum, conterere eos, dixerunt enim: F . Non habent princiPem,*adjuvantem; nunc ergo expugnemus illos, & tollamus de hominibu4 mcinorum eorum.

i. T T ut DT IO MATH Ax , e via T ἀν- M . i. v AT 3 quo poli heroica facta, totoue victoria ingens non ilus esus tama percrebuerat apud Roma iiω , rubi artiatas ut ambirim cum eo inire amicitiam, &so

o ET AD Sra a Tt Avas I incolas spartae, qui&Lxv eone, sive Lace. Σ.nonii sunt dicti, de iucre posteri Hera elidarum csociorum Herculi, J Agidae nominati: quos Lyeurgus luis laxibus ad miram potitiam, temperan im , de sortitudinem evexit, ideoque Lacones pro libertate Sparta omni aevo acerrime certarunt, & etiamnum cum Turca certant. Lu et enim ei tributum pendant , tamen urbem, arcem lue suam ab omni Turcarum praesidio liberam se vant, de conitatu ista tuentur.

ritis hie fuit inter Agidarum reges quartus a fine , qui multa contra Pyrrnum Epiri, re Antigonum Ma.eedoniae mes praelia commisit, atque ad Oaiam di iudicem sociales , N inservis dedit litteras , quae reis

s erior pars dat caulam prioris, q. d. id o non indi guimus vestra ope, nec ram imploravimus, quia cpraefluerunt nobis libri Mosis, de prophetarum quin bis cellis Promittunt in rebus arctis, di desperatu Dei

auxilium ti ei fideliter serviamus, eum me invoce I rus. im ergo invocantes , Se adiutorem habentes homines auxiliatores noci qliaesivimus. Iis os, avATio rei os 3 sacrorum ritu sest, V I rum de oratiodium. Undeta eca claritas hab I in

V ii recti quoque .elit Iosephus lib. 3. p. s. sed profana, puta in illotiis, &Chronicis Spartiatarumst ox SpAη

a Μ M I Spart atae enim iambant se prognatos ex

Abranam per et tuam, quae fure tertia Abrahae uxor GNI es. 13. . ita Iosephos, licet atri putem Spartiatas ab Abraham per figit, &Isaiae leta descendere. Plurre huius Lilatim is Spartiatatum cum Iudaeis conjecturas affert rarius hic pag. 7sy .in medio, quarum prima est magna similitudo virorum que tum in legibus,uti nota. it Clamens Alex. a. Stromatum in initituris, praelertimque ablutionibus quotidianta, iii uncti diis, de quibus Stra lib. 3. tum in conita tia, robore , & sor. itudine bellica . Denique cum Nabuchodonosor obsedit Tyrum multi lac Iarum profugerunt in Cyprum, Macedoniam, Graeca amque, ait S Hier. in c. p. 13. Ilaiae. Idem nolli Iudaeos.

obsessa ab eod:in vicina ieroiblyma plane credibile est. Unde idem S. Hieroen. mepit L ad Ephesios Epherum di. clam allerit ab Hebri rin che M , id est, voluntas, b nevolentia. At qae hae de causa Spartae multi degebant Iudaei qui eum Spartiatis conjugia inibant.

vhsTRAE Nox a J Formula es t liendi, significandique se esse amicos, q. d. artiatae sunt amici Iudaeorum, ideoque possc isiones suas eis offerunt, &posse ilionis ipso, rumi uasaeitimant, Amicorum enim omnia sunt communia. Addit Iosephus litteras has Sparitatarum obsim as isse proprio urbis eorum sigillo, quod erat sisnum a tulae, quae lingui steaerit dracone .

id est, multo majore quam pri iis fuerat, ut demus singx praecedentis abolerent, Ionaehamque validius oppu

gnarent . ET OCCURRr T ars IM AM TR TE R GIO.

αι J Ru baec est pars Syriae, & confinis, imo terra, vasta. s. nas Iudaeae, ut patet Reg. g. 6s.&lib. . cap 4. M. sita est juxta Libanum & Damascum. Tota ergo haec regio d: citur Amata , vel Emath , aut Hamatn , vel Venutii , indeque Amathites , vel Hemathites . Prudenter hoc Lcit Ionathas , ut extra Iudaeam suamia Syria cum hostibas confligeret. Militare enim prae-czptum

202쪽

Commentaria in UAL Mutabrarum. Cap. XIII 49

ceptum est cum hoste confligendum esset erra no pr pria, sed hostili, ut illam non tram valles. Sic seipio sub lacinii tem innotuit confligere cum Hannibale ut Ita lia , sed trajecit in Asticam, eoque avocavu Hannitalem, ac tandem Carthaginem iptim expugnavit.

ut simularent Demetriani se ineat is degere, &vigilare , non vero lasere; ne si Ionathas adverteret eos sugere sisegientes insequeretur. Idem fecit Hannibal socorum era latuine Lilens Romanos sua castra cingentes, &ex eorum

u MDauT J Ionathas videns arcem Sum a Demetrianis insessam ob munitionem aegre a se posse expirenari , erexit murum altum inter arcem, Nurbem Ierulalem, eoque seclusit arcem ab urbe, ut ipsa esset singularis, id esUol raria, nec ullum haberet cum urbe commerci madeoque potestitem sua vendendi de emendi in urbe cis ademite qua ratione eos ad tantam famem adcol, ut eogerentur sed, dere , ut patebit c. seq. v. 49. α so.

dominari Asi. J nimirum facere se regem Asiae-iso Antiocho rege pupillo, cuius ipse erat tutor.

Mytopolis est dicti, sitaque iuxta Tyberiadem.

xivi 3 Haec enim civitas confinis erat Iudaeae ideo ire anmetrio promissa fuerat Ionathae rap. Io. 39. vide hic per fidiam, dolum, insidias Ohorus. UaR Q. Ex callor Dix si J Nimis de Ignathas vir simplicis, candidique animi e idit versipelli, &perfido Tryphoni: quare temere dimisit exercitum , ideoque captus

est, quod Iudaei pro vita sua pugnaturi sint usque ad mortem allusta si s UNTI Nam cum desperatis, aut animo resolutis, riui scilicet, aut vincere, aut mori decreverunt pericalotissime pugnatu Mec nisi cum certo m. ecladis accipiendae discrimine , uti docet veget iusi Ialias Frontinus lib. a. de strat agematibus cap. 6. cujus titulus est: --ttenvi hoste, Meiansus nai remex desperatione ubi id ipsum multis exemulis confirmat . L.

ras Podieracutiost des erasio 'Nota,haec omnia sustus narraria Iosepho Appiano, &Iustino libro a s. deis in quibus tamen nonnum sunt , quae t narratione S. Scrip. hoc loco drissentiunt, in quilius yroinde plane fides vacillat. Atque ut videas, quam Gentiles Ili datis inscia si eorum res vel 1gt lorarint, vel deprava.: rivi, Iustinus citato lib. 36. ita de Iudaeislcribit: it/ι.-

menta quam sententias, sed falsiora his subjaeit dicens j seph filium Iacob suilla magum, additque: Filius uuiss

Quid hisce mendaciis agglomeratis, & continiatis sal sui dici potest

CAPUT DECIMUM TERTIUM.

.M. arcem Sion fame expugnat, ac Ioannem filium suum exercitui praeficit. r. audivit Simon quod congregoit Tryphon exercitum copiosum, ut veniret in terram Iu-M da, & attereret eam. 2. videns quia in tremore populus est, & in timore , ascendit Ierusalem, &e gregavit popuIum: 3. & adhortans dixit: Vos scitu quanta ego, & fratres mei,& domus patris mei, fecimus pro legibus & pro sanctis praelia, &angustias quales vidimus: . horum gratia perierunt Datres mei omnes propter Istaei, & relictus iam ego solus r. Et nunc non inimcontingat parcere animae meae in omai tempore tribulationis: non enim melior sum fia- tribus meis. 6. Vindicabo itaque gentem meam, & sancta, natos quoque nostros, & uxores :quia congregatae sunt universae gentes conterere inimicitiae gratia. 7. Et accensus cit spiritus populi simul ut audivit sermones i : 8. & responderunt voce magna dicentes: Tu es dux nosis loco Iudae & Ionathae seatris tui: p. pugn1 praelium nostrum .: εζ omata quaecumque dixeris nobis, faciemus. Io. Et congregans omnes viros bes atores, acceleravit conlammare unii versos muros ierusalem, & munivit eam in gyro . ii Et misit Ion1than filium Absalomi, de cum eo exercitum novum , in Ioppen; & ejectis his, qui erant in ea, remansit illic ipse. m. Et movit Tryphon a Ptolemaida cum exercitu multo, ut veniret in terram Iuda, dc Ionastas eum eo in custodia. 13. Simon autem applicuit in Addus contra iaciem campi . I . Et uv c

203쪽

so Commentaria in Lib. I, M. achabao m. Cap. XIII.

gnovit Tryphon qua surrexit Simon loco statris sui Jonathae; &qilia commissurus esset cum eo

praelium, mist ad eum legatos, dicens: Is. Pro argento, quod debebat frater tuus Ionathas in ratione regis, propter negotia quae habuit, detinuimus eum. 16. Et nunc mitte argenti talenta centum, & duos filios eius obsides, ut non dimissus fugiat a nobis , & remittemus eum. i T. Et cognovit Simon quia cum dolo loqueretur secum, jussit tamen dari argentum, & pueros: ne inimicitiam magnam sumeret ad populum Israel, dicentem: 18. Quia non misit ei argentum ,& pueros, propterea periit. I9. Et misit pueros, occentum m lenta : & mentitus est, & non dimisit Ionathan. xo. Et post haec venit Tryphon intra regionem, ut contereret eam :& gyraverunt per viam qua* ducit Ador: &Simon, Si castra ejus ambulabant in omnem locum quocumque ibant. 2I. Qui autem in arce eradi, miserunt ad Triphonem legatos, ut festinaret vetii re pirdesertum, S mitteret illis alimonias. 21. Et paravit Tryphon Omnem equitatum, ut veniret il- 'la nocte: erat autem nix multa valde, & non venit in Galaaditim. 23. Et cum appropinquasset

Bascaman, occidit onathan & filios ejus illic. M. Et convertit Tryphon , & abiit in terram sitam. 2s. Et mist Simon, te accepit ossa Ionathae fratris sui, de sepelivit ea in Modin civi

tate patrum ejus. 26. Et planxerunt eum Omnis Israel planetu magno , & luxerunt eum dies multos. 27. Et aedificavit Simon super sepulchrum patris sui de fratrum suorum auiscium altum visu, lapide polito retro & anter 28. Et statuit septem pyramidas , unam contra unam patri& matri, &quatuor statribus: M. & his circumposuit columnas magnas et & super columnas arma, ad memoriam aeternam; & juxta arma naves sculptas, quae viderentur ab omnibus navigant bus mare: 3o. hoc est sepulchrum, quod fecit in Modin, usque in hunc diem. 3 i. Tryphon autem clim iter faceret cum Antiocho rege adolescente, dolo occidit eum. 32. Et regnavit

ioco ejus, de imposuit sibi diadema Asiae, des it plagam magnam in terra . Et aedificavit

Simon praesidia Iudaeae, muniens ea turribus excelsis, & muris magnis, S portis, & seris: &posuit alimenta in munitionibus. 3 . Et elerit Simon viros, & misit ad Ismetrium regem, ut ficeret remissionem regioni: quia actus omnes Tryphonis per direptionem fuerant gesti. 3s. Et Demetrius rex ad verta ista respondit ei, & scripsit epistolam talem. 36. Rex Demetrius Simoni summo sacerdoti, & amico regum, &senioribus & genti Iudaeorum, salutem. 37. Coronam auream, &bilem, quam misistis, sust imus: & parati sumus facete vobiscum pacem marnam,& scribere pri situ regis remittere vobis quae indulsimus. 38. Quaecumque enim constituimus , vobis contant. Munitiones, quas aedificastis, vobis sint. 39. Remittimus quoque ignorantias, &peccata usque in hodiernum diem, & coronam quam de atis: oc si quid aliud erat tributarium in Jerusalem, jam non sit tributarium. U. Et si qui ex vobis apti sunt conscribi inter nostros, conscribantur, & sit inter nos pax. I. Anno centesimo septuagesimo ablatum est jugum Gentium ab Israel. M. Et ccci it populus Israel scribere in tabulis & gestis publicis, anno primo sub Simone summo sacerdote, magno duce, & principe Iudaeorum . I. In dictus illis applicuit Si mon ad Gazam, & circumdedit eam castris, & secit machinas, de applicuit ad civitatem, &percussit turrem unam, & comprehenssit eam. Et eruperant qui erant intra machinam in civitatem: & factus est motus magnus in civitate. s. Et ascenderunt qui erant in civitate , cum uxoribus & filiis supra murum, scissis tunicis suis, oc clamaverunt voce magna , postulantes a Simone dextras sibi dari, M. & dixerunt: Non nobis reddas secundum malitias nostras , sed secundum misericordias tuas. 7. Et flexus Simon , non debellavit eos: ejecit tamen eos de civitate, de mundavit aedes in quibus fuerant simulachra, & tunc intravit in eam cum hymnis benedicens Dominum: 48. & Hem ab ea omni immunditia, collocavit in ea viros qui legem ia-eerent; de munivit eam, & fecit si, habitationem. s. Qui autem erant in arce Ierusalem, pr hibiantur egredi & ingredi regionem, & emere, ae vendere: esurierunt valde , & multi ex eis lame perierunt. so. Et clamaverunt ad Simonem ut dextras acciperent: de dedit illis r & ejecit eos inde, & mundavit arcem a contaminationibus: si . & intraverunt in eam tertia & vige-sma die secundi mense, anno centesimo septuagesimo primo, cum laude, S ramis palmarum, occinyris, & mbalis, & nablis, & hymnis, &canticis, quia contritus est inimicus magnus ex Israel:

32. de constituit ut omnibus annis agerentur dies hi eum laetitia. 13. Et munivit montem templi,

qui erat secus arcem, & habitavit ibi ipse, & qui cum eo eram . s . Et vidit Simon Ioannem filium suum, quM sortis praelii vir esset: & positit eum ducem virtutum universarum : & habi-xavit in Gazaris.

cem&Pontificem anno IIo. Graecorum , ut dicitur U. 4 .

de 41. Simon ergo Ducatum, & Pontifidatum gessit per septem annos, nimirum vique ad annum ret . Graecorum quo perfide a genero suo occisus est, ut dicitur C. I 6. v. I

llos Pinus--Jne Demetriani ex arce Sion eam se absente, di Iergente contra Tryphonem invaderent, di spoliarent.

ipse α Ix. 38. Communierat, ubi tamen Adin vocatur Ad ada , Graece Ain . Sita est in Palmyr a Phoeniaciae regione. Hic castra locavit Simoaco Meta A ν ACIEM

CAM I, id est, exadverso campi magni,&spatiosi inviutans, & irritam hae ratione Tryphisem ad con Lectum

secum ineundum.

A Ea υτ eo a Mov IT TaxνMON J Tryphon m Tu v a s. I Simonis copias pellem li oninam in vulpuram mutavit , doloseque finxit se amicum, itaque se avitulenter a Sim necentim talenta, ac duos filios Ionathae pro elus lytro . extorsit. IN R AT NE nas i s J q. d. in rationibus regis sve II. in libris computuum invenimus Ionatham debere rega ccntum talenta: mitte ergo illa cum duo is filiis eius obsidibus, & ego remittam tibi Ionatham. Centum taurat 1 auri, si Attica tuerint, faciunt i excenta millia aureorum. i in Heis braa,faciunt duplo amplius, nimirum millionem, & ins perducenta millia aureorum . Tantam e S νὲν auri mon misit Tryphoni Pro tratre Ionatha redimendo.

204쪽

Commentaria in Lib. I. Mach abaeoi n. Cap. XIIL Si

srum, & perfidum,praesertim cuna Ioliatham per fraudem cepisset, & mille ejus socios occluisset: quia talia a nouerat certus eum dolose agere, &quia int: me amabat Ionatham, eumque sibi & Israeli onmibus modis rellitui cupiebat, & ne populo casionem daretinumuirandi. si . Dique rebellandi quas qui ex ambitioste regnandi, & ex avaritia neglexisset liberare Ionatham, ut ipse eius loco imperaret, cuae rebellio plane Remp. Israelis evertisset, utpote tam illam invaderet cum magnis copias Trvphon:

hi lce de causis prudenter Simon 3 ss IT ciasti A GENIUM T PUEnos, PraeserIim quia, ut ait S. Tnom. non putabat Tryphonem tam fore crudelem, ut eos occideret.

Aho α δ quae est urbs eniciae mari adiacens vicina Ptolemaidi ae a Ptolemeo Dor vel Dora unde Dore, sῖraecos ortos, dictosque opinantur nonnulli vocatur. Iosephus

tamen lib. II. cap. M. eam vocat urbem Idumaeae, forte

quod ab Idumaeis esset occupata, eiusque suriem .

DCC DIT h υ ἀ J uti dolo ceperat, S: occiderat Ionatham cum filiis. Modum necis enarrat Livii abbreviator

Hic fruit genius perfidi Tryphonis tyranni rideoque & ipse soli biennium an Antiocho Sedete pari modo occisus est. orris vide hie sumim Dei judicium, quo plane impiam Inivem, & propaginem impiissimi Antiochi Epiphanis in Antiocho hoc eius nepotest titulit. Epiphani enim miter. rime morienti iuccedit filius Antio mus Eupator puer,

IN OMNEM LOCUM QUOCUMQUE I ANTI Try- quem Demetrius senior interemit . Eupatori successit fra-

phon, S milites eius. q. d. Simon ubique opponebat se Tryphoni, ne alicuin in fines Iudaeae rerum et: circa illos gyraruit, re oberrabat Tryphon. init AUT ἀ 3κ Axc Sion ta ARTI praesdialii Tryphoniani fame pressi miserunt ad Tryphonem

ut alimenta eis per equites via deserti subaut teret . ERAT AUTEM NI x Μυ TA v ALD J quae impedivit Thryphonem, ne posset progredi,&inferre an nam in arcem Sion r ET NON v. vlT IN GALAM

viri u J videatur hic aliqua verba desiderari, qua ha

quomoelo habet etiam Iosephus. Et quomodo non venit in Galaaditidem, cum venerit ad eius oppidum, dictum Balcainan, ad auod occidit Ioratria, α filios ejus f ut statim tunditur. Amanuensem a priore Gnis ad posterius imprudenter transiIiisse existimant Emanuel Si α Sali,nus. Potest tamen Latinus textus cum Graeco conciliari Memodor Tryphon non venit in Galaaditim, ut habet Latinus, nimirum eodem die prout destinarat, idque obter Alexander Veles, quem Ptol. Philometor in praelio interfecit. Alexandro successit hic Antiochus filius parum Ius,quem Tryphon necavit, eiusque regnum occupavit. Hic ergo impia Antiochi stirps funditus excisa ell, &completum illud Plaltis: Vidi s ιum superexaltatum, T

nes, qui sibi suaeque regni Asiae invasioni adversabantur. Hic ergo Thryphon solus extitit, qui per dolum intrusit se in seriem Seleucidarum Mae regum, idemque per die nium tantum illud obtinuit, eo enim exacto Alexander Sedetes Demetrii statoris filius. ω iunioris frater occub Trypliciae regnum Asiae sibi, &Seleucidis rellituit.

Ex ao irae vi T J Simon contra TryPhoncm, ne via, M. Iudaeam invaderet uti invaserat regnum Aliae, PRAE I. Di A Is Dria, id eli, arces, in quibus milites praesidiarios ad eas tutandas collocavit.

FACERET REMissio MER J a tributis& a iugo Grae- eorum, sive Seleucidarum, ut scilicet Iudaea non esset

nivem quae impediebat ster, uti praecessit: quare postero in iis subiecta, sed libera uti ante fuerat. Concessit id De. vel tertio die venit in Galaaditim, ut habet Graecus, ut metrius: unde tunc nova aera conitituta cit, a qua Iii-dri numerare ceperunt antio, scilicet ab anno primo Simoe. nis, ut dicitat v. 2. Porro Demet tu, hic junior filius fuit

cum Tryphon ob nivem progredi non posset, sed regredi cogeretur, iratus occidit Ionat ham cum filiis , ut suum in eum odium expromeret, utque Iudaeis noceret quam tum posset. Addit Iosephus eum commisissemraelium cum Simone, eoque sui ratum ex indignatione & vindicta ocicidisse Ionainam. Sed huius praelii non meminit Script . illudqumpediebat alta nix. Porro occisus est Ionathra anno sui Principatus & Pontificatus non septimo, ut ait Iosephus, nec t . Pontificatus & i8. Ducatus, ut vult Maliger tot enim annis Praela ituraeli ut x, Se Pontifex, stilicet ab anno a sa. Graecorum inchoante, quocκ- is Iudae in praelio successit Ionathas usque ad annum Iro. Graecorum, quo a Tryphone necatus est Ionathas, qui fuit ante natalem Christi annus i t. Ita talanus le

eo QTRA OMAM J id est, unam alteri oppositam, sive utram ex adverso alterius, q. d. binas, de binas statuit columnas. septem autem fuere, quia duas erexit patri, Zenutri, qiiatuor totidem fratribus scilicet Iudae, Ionathae, Ioanni&Eleazaror. Maelia, i. a. septimam uerti sibi re-

Per naves ostenderet eos tam mari quam terra fuisse potem tes, de utrobique illustres obtinuisse victorias, etsi bellorum navalium ab eis gestorum nulla hoc libro facta se

sepulchrum usque ad tempora Iosephi, ut ipse testatur;

liuousque ad tempora s. Hirroci. per sis. annos. Nam Graeca L p. m Esdrama e c. D retrii senioris cognomento Nicanor, qui paulo antea Tryphone fuerat regno eiectus ii. v. s s. ac ibidzm v. ult. a Ionatha bis susus, fugatusque: nunc vero Tryphon ametuens cum Simone foedus init, ideoque Iudae suam Iib atem poli liminio restituit. QUIA AC Tus ouia Es Tarsi otiis 3 quibus Iudaeis gravia tributa, & onera impo. aera P La o x priore M id est, per subreptionem, & apertaminiustitiam praeciationemque F. RAM1 o a s T I l

pii , ideoque rescindendi ι unde ea rescidit Demetrius.

sis et quasi gratulantes mihi runum recuperatum, optantesque viatoriam de Tryphone: cujus symbolum, &omen est Bahes: Graece βαπη, id est, ramus palmae non ex arbore evulsis, sed ex auro librelictus. Sic enim veristit Noster vers. D. Bajon enim sive est ramus palmae ita dictus τα quod non facile revelli Upossit, eo quod palma natura sua lurium nitatur contra

deprimentis manum. Hinc Ioan. II. rami palmarum v cantur M a Sic lib. x. cap. 14. vers. Alcimus obtulit alteri Demetrio coronam auream, & Hlmam, & thallos qui rami sunt, ex quo e sectari licet haec Syriae regibus a Iudaeis deserti solita: Hine &dicebantur dona, quae Imperator Constant. suis Palat,nis , & Iutriarcha tuis clericis dabat ante diem Palmarim, quo Ecclesia ramos palmarum fidelibas diuribuit. Noster SancME Bahem, inquit,Heb. idem valet quodia Ilis aut ut Ilos. Videtur autem Simon a Demetrio

rege pollulasse, ut seret Quosque Iudaeos habeat eum illis, qui amici sint, & Daederati, aut inter illos, qui subditi sunt, Nue iugales, & illos contra TryP aemcommun adversarium tueatur. qui ut prae sp proximo tulerat, ad Iudaeorum cae toto animo, di imperii viatibus ictabatur.

205쪽

62 commentaria in Lesb. LMachabaeomm. Cap. XIV,

Porro Isidorus in Glossario r Eaeo, inquit lamina A

ei totor unde Gallicum ι quo, N MIgicum id est, baeea, bulla, monile nimirum baccatum, ut vocat Virgil. Eneid. I. hoc est baccis, id est, gernmis omatum.' Denique nonnulli labem suspicantur deductum ab He. . Ira ιobem, id est , pol lex , qui roboris de victoriae est ymbolum. Pollex enim dictus etLinquit D. Isidorus in Elymol. M inter dig:tos ceteros virilite polleat& pole-itate, &a Graecis αντιαμ: dictus, quod cum reliqua manu de virtute, &ro rectitet, in curus rei symbolum notat P.erius in Hieroglyphicis, valem nus& Rrixianus in symbolis significata tabur & sortitudinem , cum reliquis ad volam compressi, digitis solus pollex surrigete-

ur, utpote qui solus ceterorum virtutem aequet. videntur er So Iadaei talem manum cρm allice surr icto ex auro mitusu D. metrio , ut hm: sym.' Ilo repraesentarent eius sort:tud:nem , aeque ac victoriam: pollice etiam olim vietoria significatatur. Hinc apud priscos Latinos, Bqui in palaestra liccum, bat pollicem elrvabat unde il- lud tolle A. Hirtim ut se victum laterctur. Et in Stadiat tum ludi lolabat populus Romanustavere, deuai vici riam annuere preti. pollicet I alteri vero victoriam abna re, Nad mortem daninateverto pollice. Vide dicta su-

dic. t. v 6.

Hie sensus post primum e teris duobus videtur accommodatior. Iudaei enim coronam, & bahem obtulerunt Demetrio alladontes, se a pplaudentes ad eius praelia, devictorias ob quas ipice noniurativeil Nicanor,id elt victor, q. d. Orterimus tibi Nicanor Hvmbola εα ς, id est, victoriae, scilicet ramum palmae vel manum exerentem Pollicem. Porro Syrus baliem intcrpretatur m sonem

ce AT A Jideli, condono vobis quid auid contra me Gignoran re vel scientcrpe aliis. Poti quam enim Deme. litus foedus initum cum Ionatha foedu ruperat, Ionathas eum sei uel iterumque graviter cecidit, ac Iadae una m

te tiactarant, ut Patet c. II.M.&c. v. 14. arc Dc me trius ea omnia eis remittit, ac praeteritarum iniuriarum

inducit , de oblivionem. ocirca ex hac tam liberali gratia, & privilegio Demetrii plena libertas data est Simoni, & Iudaeae, ideoque

Simo iis sititi et O. Graecorum quo Demetrius suo indutiolibet talem hanc Iudaeis concessit. Αννιι cui et Si ΜΟΝ o GAZAM J Garam sv v η , ε 3. reerat Ionathas cap i t .v. si Sed illo auunte iugum excUGM . Q lare Simon lite eam rursus obiecit N ad prius susum

a x M Tl id est,Iudaeos vel Prole lytos legis Mosaicae seta res,tmo ipse Simon in ea domicilium fixit ut sequitur iam Ao LM RANT IN A R C L J montissima, V a a L p. hi lanie pressi arccm d diderunt Simoni cum eam tenuis seiu per annos 26. scilicet ab anno 34 F. Graecori im, ut patet c. l . v. I l. 3 o. & Τ s. usque ad annum III. Graecorum, ut hic dicitur v. s i. Addit Iosephus Simon; m arcem hanc pla.

xx Is κλ ιδ Mil.tes enim leucidarum Asiae regum arcem Sionis insidentes insertistinii erant lubjeciae Ieroso lymae templo, civibus, omnibusque Iudaeis. ET υκ Iv1τ Mour u MFLi J q. d. arcem in montem Sion juxta templum olim contra milites arcisum dictaea Iuda Machabaeoc . v. oo. extructam, & ab impio Alcimoc.9. v. destructam, iterumque a Ionathaic. o v. I . reaedificatam Simon novis operibin, di sortali tirs cometri nivat, meaque habitavit, ut patet v. g. cum

prius habitasset in Garara, Ed Gararam missit Ioannem filium suum, qui posita cognom:natu est Hyrcanas, umque utpote virum sortem exercitui p. aesecit. Hic est Ioannes qui Simoni occisis in Ducatu, &Pontificatu successit,

ut audiemus cap. ult.

Ex v iis tr EMM Ioanne:niam dictum in ove in v as. Pvix t V r uri Graece id est, exercituum sive c Piarum oKIvι fARUM: ET Maai a vir nantia s) iri ci Ar AK is J GaIa a,sive Gadera, vel Guer, aut Gerer ait Adrichom, erat urbs in tribu Ephraim, cuius regem occidit Iosue, urbemque Levitisat imbuit. Veram hic per GaIaramiti telligitur Gara urbs potens Philisthinorum juxta Amettim, ut dicitur ci . v. 4. GaIam enim ceperat Samon, ibique donicvlium fixerat, ut dictum cliv. s. Ouare inde transiens, nunc in Ieru talem Garam iblio suo oanni incolendam, & cullodiendam cisai sit. Ita Salianus.

DEmetrius filius Demetrii si inface eapitu. . Simon Judaeam prudenter, σfeliciter gubernu, aceti. I 8.

eum Romanis, Spartiaris 'lus reno T. Deniquefacta eius beroica recensentur, cras Israelitu in aretis talutis templo appensis ad Hemam memoriam incidantur.

r. A Nnocentesimo septuammo secundo congregavit rex Demetritis exercitum situm, & abiit o. in Mediam ad contra nenda sibi auxilia, ut expurnaret Tryphonem. 2. Et audivit Arsaces rex Persidis tu Mediae, quia intravit Demetrius confines suoi, milit unum de princidibus suis ut comprehenderet eum vivum, S adduceret eum ad se. 3. Et abiit, &percussit castra Demetrii:& comprehendit eum, & duxit eum ad Arsacem, &posuit eum in custodiam. . Et siluit omnis terra j uda omnibus diebus Simonis, &quaesivit bona genti suae: & placuit illis potestis ejus, & gloria ejus, omnibus diebus. s. Et cum omni gloria sua accepit Iri'en in portum, & fecit immitum in insulis maris. o. Et dilatavit fines gentis suae, & obtinuit regionem. I. Et congregavit captivitatem multam, & dominatus est Gaaarae, &Bethsurae, &arci: Sabstuliciamnunditias ex ea,& non erat qui resisteret ei. 8. Et unusquitque colebat terram suam cum pata: 6c terra Iuda dabat fructus suos, S ligna camporum fructum suum. p. Seniores in plateis sed , ni omnes, oc de bMnis terrae tractabant, & juvenes induebant se gloriam & stolas belli. io. Et tacitatibus tribuebat

alimonias, &constituebat eas ut essent vasa munitionis, quoadusque miliatim cst non en gloriae eius usque ad extremum xerrae. D. Fecit pacem super terram, & leratus et: li. aeli titia migria. xx. Et sedit unusquisque sub vite sua, &ficulnea sua: &noneta tui s. arreret. II. D iecit impugnans eos super terram: reges contriti sunt in diebus illis. i . Et e m1irmavit Omner humi

les populi sui, & legem exquisivit, &abstulit omnem iniquum & inalum. ι3. sancta ο'tificavit,

206쪽

Commentaria in UL L MAchabaomm. Cap. XIV. 33

& multiplicavit vasa sanctorum . IS Et auditum est Romae quia delanctus esset Ionathas, deusque in Spartiatas: de contritati sim talde. I . Ut audierunt autem quod Simon frater ejus lictus esset summus sacerdos loco eius, dc ipse obtineret ouinem regionem, & civitates in ea; i8. scripse, runt ad eum in tabulis aereis, ut renovarent amisitus & societatem, quam fecerant cum Iuda, &cum Ionata istribus ejus. I p. Et lectae sunt in conspectu ecclesiae, in Ierusalem. Et hoc exemplum epistolarum , quas Spartiatae miserunt. Q. SPARTIANORUM principes, de civitates, ι Simoni Sacerdoti magno, de senioribus, &sacerdotibus, & reliquo populo Iudaeorum, fratribus, salutem. 21. Legati qui missi sunt ad populum nostrum, nuntiaverunt nobis de vesica gloria,&h nore, ac Iqtitia: &gavisi sumus in introitu eorum. 22. Et stripsimusquς ab eis erant dicta in comciliis populi, Mi Nummius Antiochi, & Antipater Iasonis filius, legati Judaeorum, venerunt ad

nos, renovantes nobiscum amaeitiam pristinam. 23. Et placuit populo excipere viros glorioin, ponere exemplum sermonum eorum in segregatis populr libris, ut sit ad memoriam populo Spartiatarum . Exemplum autem horum scripsimus Simoni magno sacerdoti . M. Post hςc autem misit Simon Numemum Romam, habentem clypeum aureum magnum, pondo mnarum mille, ad statuendam cum in societatem. Cum autem audiisset populus Romanus, M. sermones istos, dixerunt: Quam gratiarum actionem reddemus Simoni, & siliis ejus 26. Restituit enim ipse satres suos, Sexpugnavit inimicos Israel ab eis: de statuerunt ei libertatem, &descripterunt in tabulis aereis, &posuerunt in titulis in monte Sion. 27. Et hoc est exemplum scripturae: OCTAVA decima die mensi, Elul, anno centesimo septuagesimo secundo anno tertio sub simone sacerdote magno in Maa- mel. 28. III conventu magno sata dotum, S populi, & princ um gentu, & seniorum regionis, nota facta suntlaec: Quoniam frequenter facta sunt praelia in regione nostra. 29. Simon autem Mathathiae filius ex fili Uarib, &estres eius dederunt seririeulo, de restiterunt adversariis gentis suae, ut starent sancta ipsorum,&lex: di gloria magna glorificaverunt gentem suam. 3o. Et congregavit Ioliathas gentem suam, &factus in illis sacerdos magnus, de appositus est ad populum suum. II. Et voluerunt inimici eorum calcare & auerere regionem ipsorum, &exten ere manus insincia eorum. 32. Tunc restitit Simon, & pu navit pro gente sua, & erogavit pecunias multas, &armavit viros virtutis gentis suae, & dedit illis stipendia: &munivit et wtates Iudam, & Betbsuram, quae erat in Mibus Iuda , ubi erant arma hostium antea : & posuit illic prisidium vi-xos Iudaeorum . I . Et Ioppen munivit, quae erat ad mare r & Gazaram, quε est in finibus M ti in qua hostes antea habitabant, & collocavit illic Iudaeost & quaxumque apra erant ad co reptionem ecaeum, posuit in eis. 3s. Et vidit populus actum Simonis, & gloriam quam cogitabat lacere genti suae , & posuerunt eum ducem suum , & principem sacerdotum, eo quod ipse fecerat haec omnia, & justiciam, & fidem, quam conservavit genti suae, & exquisivit omnim do exaltare populum suum. 36. Et n diiuus ejus proberatum est in nunibus Mus, ut tollerentur gentes de regione ipsorum, de qui in civitate David erant in Ierusalem, in arce , de qua Pr cedebant, de contaminabant Onania quae in circuitu sanctorum sunt, de inserebant plagam ma-g- castitati: 47. de collocavit in ea viros Iudaeos ad tutamentum regionis de civitatis, de exal- 'ravit muros Ierusalem. 38. Et rex Remetrius statuit illi summum sacerdotium. 39. Secundum

IMe iecit eum ai sum suum , de glorificavit eum gloria muna. s. Audivit enim quia appellaci sunt Iudaei a Romanis amici, de socii, de fratres, de quia susceperunt legatos Sinuta glorio-ia : i. de qui a Juhi, de sacerdotes eorum consenserunt eum esse ducem suum, de summum sacerdotem in aeternum, donec surgat propheta fideles: 41. Et ut sit super eos dux, de ut cura esset illi pro sanctis, ecut constitueret pr sitos super opera eorum, de super regionem, oc super arma: dc super praesidia: M. Et curia sit illi de sanciis: dc ut audiatur ab omnibus, describantur in nominacu, Omnes conscriptiones in regione, dc ut operiatur purpura, de auro: ' Et ne liceat ulli ex populo, de ex sacerdotibus , irritum iacere aliquid horum, te contradicere nis qui ab eo escuntur, aut convcκare conventum in regione sine ipso: M vestiri purpura, dc uti sivia aurea. 43. Qui aurem secerit extra hic, aut irritum secerit aliquid horum, reus erit. s. Et complacuit omni P

Pulo statuere Simonem, de larere secundum verba ista . 7. Et suscepit Simon , di placuit ei ut summo lacerdotio fungeretur, de esset dux de princeps gentis Iudaeorum, & lacerdotum, dc Pr esses omnibus. 48.-scripturam istam dixerunt ponere in tabulis aereis, dc ponere eas in Peribolo sanctorum , in loco celebri; s. exemplum autem eorum ponere in aerario, ut habeat Sibmon , oc filii eaus.

ET A vosv T A saeta xxx P asidiis a T M Moi ' qui a c quod Mi Avix DEM TR ius Iu Coae Fr Naa goos J Iustinus, Appianus&alii Aria. cem hunc vorant regem Parthorum , ita Parthi tunc d minabantur Persidi de Mediae. Orosius i. s. 4. Arsacem hunc proprio nomine vocat Alithridatem, eumque sextum Deita primo Ariace regni Parthorum iandatore. Nam Arsacis nomen commune erat resibus Parthorum teste Ia-vin. l. 3 r. qui hunc Ariacem tertium vocat proprio nom, ne Pompat nam, sive Priapatium , cujus filii duo Μit Musa. tes& Phrahates,qui apud Parthos ambo postea regnarunt. Porro Demetrius a Tryphone rex Syriae exclusus per vicinas regi es oberrans, & auxilia undi lue conquirensa Graecis, de incedonibus illis in locis degentibus invitatus tint Artam bellum inserint,magna ei promittentes sis. sidia. Fecit id Demetrius, ae e flores eum Arsace eum 1 es, nerim que vicit, sed tandem victus, captusque in

Arsacis manus vivus venit. Audi Iumnum lib. 36. initio:

Addit Iustinus libr. 33. Arsacem filiam suam Dmetrio uxorem dedisse . Appianus vero in Siriaeo sub finem ait

Demetrium commoratum in Phraate regia, & Rhodoxu- nam regis sororem in matrimonium duxisse. Erpos .ir Esu ria C Usro Di A MI Demetrio ab Ar v. x L a. iace victo, vinctore ineareerato Cleopatra Ptol. Philom,

toris filia uetorque Demetrii jam rapti, fratrem ejus Λ

207쪽

s 4 Commentatria in Lib. I. Mactabaorum. Cap. XIV.

tiochum Sedetem Seleumani accersivit 3 esciue fratris Dium uno orax suo conlusio obtulit . Ma ς carcere ii ratus Demetrius cum eopiis reversus in Syriam, seu trem sed tum tam regno, quam vita spoliavit teste I

sipho, Iustino, Appiano, di aliis, sed de Sedete rutu

agetur cap. 11.

ET σι uiro Murs Thaa. Iudaeae & vicinarum ruionum Syriq&Αis o Mκia υν Dilinvs Si Moti Is Job eius renimen prudens, suave, &sorte, ades ut nemo eum invadere auderet. Quare deinceps mira Simonis et sa, & iacinora recensentur.

conciliavit gloriam, aeque acutilitatem ,&opes cum expugnavit Ioppen, ibique portum constituit, e quo naves mitteret ad vicinas intulas, imb per totum mare, quae omnis generis merces inveherent & Aerent. Portus enim Ioppe totius Iudaeae est commodissimus, unde etiamnum Perearat , adeoque omnes euntra Ierosolymam primo apocliuiu ad Ioppeo , quae nunc Iaso dicitur. Porro ur is portum opportunum mercatoribus, de mercibusitant opulcntissimae , ut patet ui Nit uer pia, rinctii , Lis na dec.

M. d. Simon multos hostium captivos abduxit , Iudaeos vcro multos ab hostibus captos e captivitate liberavit. IovΕΜΟ Ire v. ηANT s 2 si Lo xx A M , I id est, gloriolas, &pretiissita inducbant vestes quasi victores , de de hostibus suis triumphantes, adeoque induci ant suo Ass ει Lr, id est, velles plagantiores, quas bello acquisierant.

NIT a O M i s Iq. d. Sunon urbes Iudais ita muris,& arcibias communivit, ut essent vas, id est receptacula , &vaua cotura hostes munitissima.

s o J q. d. Simon Iudaeos sive ab hostibus , sive ab aemulis, siue alia quapiam causa & triodo affiictos solat li,em xat.&conlitulavit, affli tumem eorum , vel tolletido, vel m nurndo, ves per media & subsidia tόjeratu facile reddendo. SANCTA GLOR cATA , 3 id est, magnum ornatum, splendorem , S gloriam addidri sanctuario sive templo, eiusque ueriliciis, saeriique ritibus:& vasa qui- diu opus erat ad 1 cificandum, thurificandum, altisq; m dis Deum colendum MULTIPLic AZIT. Fueru cino sub Simone Duce, de ati in aurea Israelis saecula, ut aurea

Salomonis pax, di opulentia sub eo, de per eum rediisse videatur.

S A TIANO auia Paruet pas I Recensentur hic Epistolae foederis, quod Sparti tae cum Simone inierunt. aeque ac inierant cum Iuda, & Ionatha.

re Couc Lia ε νον uti xl scilicet in publicis Actis, libris in quibus populi nostri gesta, historiae, foedera, ceteraeque res omnes describuntur.

Mt ιιι Hoc est centum millium aureorum. bina enim est quo labra auri, quae valet centum aureos, mille ersomnae iaciunt centies mille aureos. hoc est, centum milli

Moisi a T ML Is a Ius J Vox Romamis, inquit S lianus abest a Graecis omnibus, & Latinis, praeterquam vulgata: α improbatur a vatablo, & seratio & omni videtur ex margine, ubi ea vox explicandi musa , ab ho. mane minimc malo posita fuerat, in textum irrepsisse. ro sequentem orationem non esse Romanorum , sed Iadaeorum, ex eo patet, quod responsio Romaumum, in qua de hoc dono agitur, habetur cap. seq. v. a 6. Deinde tota orat io Hebraici ritus est , & nihil sapit Romanum morem. Nec enim Romani rerum domini solebant agere gra,rias populis minorum gentium, multo minus Iudaeis . sic ergo sensus erit, Φί Cum populus Iudaicus de pace Iud a simone reddit exultans audi i litteras Spartiat rum, excitus spiritu fratitudinis ait: iraria umrea mas Sin σι , σ Ilias e ui Resuuis enim s. 'πινιν μον .Verum quia Biblia Latina Romae correcta ac Compi ten fia Se Regia a item Pagnin. Lyran. & alii constant xr l, Saut M. Mia, hocque uteres adeat legationi Siminnis ad Romanos ova immediate praecessit ἐν hine apte se exponas , ut auctor huius libri Iegationi Simonis ad Romanos voluerit breviter se iungere responsionem, de gratulationem Ronianorum, fusius deinde eam enarra. turus cap. sea. vers. a 6. Nam quod sequutar, R Τιρωιν emmias hines μοι, de cetera quae deuasees sequuntur, non populi Romui . ut patet intuenti, sed Auctoris libri huius sunt mrba. voluit enim auctor causas subiungere cur populus Romanus gratias egerit Simoni, nimirum profici heroica erus facta, & ingentia in Ierusalem, emterosque vicinos Romanis subditos merita, utpote quibus Simon sua nuclantia.&fortitudine racem,&tranquillit tem commanem crearat, itaq; tam se St vicinos qiram Ronianos bellis liber rat. Ita Lyran. sancis , Tornwllus&alii. RasT T. T EuIM IPsE FRAT Vos J q-J via LigSimon Israelitas, &contribules suos animis vim imae 'ΠΡeollapsos & in servitutem quasi redactos ob Tryphoni Demetrium, aliosque hostes eos invatimes rellituustin*magnanimitati, fortitudini , opulcntis,&libertati. Unde Graeca habent: Fismambit vel , oest, B rras e Iur, σdon M , Israelem π expugna- - minis misieri Ur aseix, lcilicet ab Israelitia inimicos eorum expellendo, di propuliando.

litae 1latuerum, ut Simon ob sua merita lici csset ab omni tributo, onere, subjectione, utque ceterion aes ei quasi Principi suo essent subjecti . Graeci nonnulli ligunt in singulari, Sinuit ei μα-- , ac de Simone sc expl:Cant,q. d. Simon tua sapientia, Militudine, di victoriis Iibet. ratem peperit, eumque a iugo Graecorum exemit . us cierum eis c. l. v. ET HOC L T Ex ἀνιυ M sexi ντο α quam ' populus non Romanus, o Iudaicus , ut patet , pro elogio Simonis in tabulis aercis templo appensis descirpsit o ex Ava D CIMA Di EM nsis Exuti, qui est sextus,&respondet nostro Augusto, Auna a 72.έ rae corum i ANNO T RTI s S Moua a Ac a DOTEM, G*o c summo Pontifice in tu As Ra Mati . Nam primus annus Simonis suit iro . Graecorum; euare totius annus Simonis fuit a II. Gricorum s ulva autem n Asar, et , vel ut habent Graeca, L - 1, Vatis. v

m cem corruptam putat, & legendi , in Ierusalem. M. ran ait retentam vocem Hebraeam, qua significetur in principe Deo, ut Simon dicatur Satirdos minus in Domino Deo, sive Domini Dei. Syr. pro Arari A vo ut Israel, Nper eum non Iocum, sed maiores natu sive seniores de lςnatores tu lis intelligit, qui hoc elogium simoni dederam & soeipserum. Forte As-- vocatus in locus syntarii. sive aula magni concilii, in qua hoc dς- cretum editum fuit. UT 1 TARENT ANCTA Ipso usui puta sanctum v xxx: 3 templum, sancti religio, sanctae victimae, sanctusque I ei lius, quae ab impio Antiocho Epiphane, eiusquas equacibus pro tr in suerant, haec sima, auitat res eius

vio κε α ὶ videtur lagendum ad e--ι-- , id est , linaurationem; hane enim significat Graecum M. Ita Vata, de alii.

xa vid id est, munditiae,& puritati templi illud suis id, D lis, spurcitiis, &tibidinibus prophanando, polluendo, violando. Loquitur de arce Sion, ex qua milites Seleuci-Lrum excurrebant tu Ieros lymam, & Iudaeos, eos deprε-

dantes, verberantes, vulnerantes, occidentes, ac semDoas eorum violantes, nam gymnasium Iuxuriae sici arceum sublatum erat a Iuda templum expurgante, ut dilaum

est e. del. 2. IO. c. v. I.

DONEC sua GAT νκον HETA FID L s I scilicet isti . t. Christus summus Ilraelis Dux, S: Ponti lex. in mum .go Simonem . eiusque nosteros conti uua ita cce Iiotu esse IIraelis Duces, ct Pontifices, usque ad Christum, idque ita sere factum est. Nam simonis progenies Maetuit Israel, tis usque ad Herodem sub quo natus est Cliturus.

bellicis ut populi Dua, atque in lactis x Ecclesiasticis sic

208쪽

Commentaria in UL L Machabaeorum. Cap. XV. . sy

pro tincto, & L S uorum . proque sanctis uncti Dei

Quaeres cur Auctor toto Me rapite tam impense, diniagnifice laudet Simonem, cum non ita laudarit Iudam,& Ionatham, qui Simone fuerunt priorα, Be ut videtur fortamesi MI p. Prima caulari quod Simon sua prudentia , dc valore pacem plenam Iudaeae contulerit, quam Iudas, &Ionattis praestare non potuerunt, ideoque Sis ci aureum quasi laeculum, indeque novam Aram apud Iudaeos induxit. See da, quod Simon Militis laborarit: nam Iudam,&Iocatham assiduciatu .it, iisque morioussus ipleia perius pondus belli, &Reip. sustinuit, ac pi'l omni Dus per optatam omnibus pacem finem impoluit.

Tertia, qubd sub Simone , ω eum Simone laudet Iudam, & Ionatham, qui hujus silicitatis, & pacis

principium per assidua bella dederunt, quorum virtute sim tam felicem eis per publicam quietem fitiem impin

arta , quod Auctor hujus libri, ut dixi in prooemio, videatur fuisse Iqannes Hvrcanus Simonis filius, qui prininde Multasse bipatri suo nuruo hanc elogiorum tormnidem pertexit, itaque ei parentat eb bd ipse sibi suis ;posteris usque ad Christum Principatum,& Pontificatum istaelis eoasgrarit.

rapha, puta omnia instrumenta edictorum, Getarum, contractuum. laederum, conjugiorum, & atiorum omnium, ut scilicet singula haec consignentur iuxta Minos Principatus, &Pontificatus Simonis, uti reipsa hic im

ET sc ιν T Rari Is TAM pura decreta populi de Ulla 4 Ducatu, di Pontifici tu Simonis propa Pado in I ueros usu, ad ristum in tabilis aereis coalcripta vixa ore T id est,iusserunt Israelitae is ouas inseulpere 1 ia TA.

aucis Ax is ut sit in lebilis,&aeterna: ET poti As tabulas aereas cum hacisi plura ria ovata Lo S iaceto σα, id est , in porticu templi, quaeren seplum circumquaque ambiebat.

a1 o J ut est, in Gazophylacio templi, in quo inter raram, opesque templi servabantur publica instrumenta quasi in

s quando eo indiguerint illud inde accipere queant .

CAPUT DECIMUM QUINTUM.

A tiochus Sedetes D etrii ab ara capti frater magnis ramus evrat amicitiam Simonis , mox v eu Tophanem, eamque obsiti et in ante Dora: in v. I .mati Simois Roma redeunt eum a trip t . Den que m 27. Antiochusfaedus cm Simone perfide rumpit, ct credibaeum cum magno exertim

I. Tmisit rex Antiochus filius Demetrii epistolas ab insulis maris Simoni saeerdoti , & princiiD Judaeorum, &universae genti: α de erant continentes hunc modum : REX Anu chus bim mi iacerdoti magno, Iudaeorum, salutem. y Quoniam quidem pestilentes obtinueruiu regnum patrum nostrorum , volo autem vendicare regnum , &restituere illud sicut erat a tea: sic electam imultitudinem exercitus, de iesi naves bellicas. q. Volo autem procedere Per r sionem, ut ulciscar in eos, qui corruperunt regionem nostram, de qui desolaverunt civitates multas in rcgno meo. s. Nunc ergo statuo tibi omnis oblationes quas remiserunt tibi ante me omnes reges,&qu cumque alia dona remi. erunt tibi: S de permitto tibi facere percussuram proprii numismatis in Uione tua: I. Jerusalem autem lanctamene, deliberam: de omnia arma quae labricata sunt, &Pc iuia quα construxisti, quae tenes, maneant tibi. 8. Et Omne diuum, &quae sutura sunt regi, e hoc sic in totum tempus remittuntur tibi. v. Cuni autem obtin erimus regnum nostrum, glorifi- bimus te, 6c gentem tuam, ot templum gloria magna, ita ut naanifestetur gloria vestra in unive sa terra. IO. Annocentesimo septuagesimo quarto exiit Antiochus in terram patrum suorum, Sconvenerunt ad eum omnes exercitus, ita ut pauci relicti ellent cum Tryphone. D. Et insecutus est eum Antiochus rex, de venit Doram fugiens per maritimam: Iz. sciebat enim quod congregata sunt i in eum, &reliqim eum exercitus. II. Et applicuit Antiochus super Doram cum centum viginti millibus virorum belligeratorum, de octo millibus equitum: l . de circuivit civitate in , dc naves anu iaccesserunt: devexabant ei vitatem a terra de mari, de neminem sinebant ingredi vel egredi. II. Venit autem Numenius, de qui cum eo suerant, ab urbe Roma, habentes epistolas regibus& regi nibu scriptas, in quibus continebantur haeρ : i6. LUCIUS coasul Romanorum, Ptolemaeo regi Mutem. II. Legati Judaeorum venerunt ad nos amici nosti i, ren vantes mitiuam alluctua inde s cis Lem, missi a Simone principe Sacerdotum, de p pulo Judarurum . I 8. Attulerunt autem dccly-Pcum aureum mnarum mille. 19. Placuit itaque nobis scribere regibus, oc regionibus, ut non intem illis nuta, neque impugnem eos, de civitates eorum , dc regiones eorum: dc ut non serant au- ilium pugnantibus adversus eos. ΣΟ. Uuum autem est nobis accipere ab eis clypeum. 2I. Si qui 'go pestilentes refugerunt de regione ipsoruin ad vos, tradite eos Simoni principi sacerdotum, ut Vindices ΦΠ ein secundum legem suam. 21. Haec eadem scripta sunt Demetrio regi, de Attalo, dc Ariara- ibi, sic Arsaci, 23. 6t in omnes regiones: de Lampsaco, de Spartiatis, de in Delum, &. in My

dum, de in Sicyonem, de in Cariam, de in Samum, Se in Pamphyliam, de in Lyciam, & in Alica assum, de in Coo, dein Siden, dein Aradon, dein Rhodum, &m Phaselidem, dein Θ -

m, dc Gnidum, de Cyprum , dc Cyrenen. i . Exemplum autem eorum scripserunt Simoni pri cipi sacerdotum, &populo Iudaeorum. 1s. Antiochus autem rex applicuit casa in Doram secumdo, admovens ei semper nus, de machinas faciens: oc conclusit Tryphonem, ne procederet. χαω misit ad eum Simoii duo millia virorum electorum in auxilium: de argentum, dc aurum, & Vata copiosa. 27. di noluit ea accuγere, sed rupit omnia, quae paetus est cum eo antea, de alienavit se ab . x8. Et misit ad eum Athenobium unum de amicis suis, ut tractaret cum ipso, dicens : Vin te-nς in i pzn, sic Gazaram, de arcem quae est in Ierusalem, civitates regni mei: 29. Fine eorum des

209쪽

s6 Commentaria in Lib. I. Machabaormn. Cap. XV.

desolastis, plagam magriam in terra, ct dominati estis per loca multa in resno inm. 3o. Nunc ergo tradite civitates, quas occupastis, & tributa locorum, in quibus dominati estis extra si nes Iudaeae, sin autem, date pro illis quingenta taleum argenti, & exterminii, quod exteminassis& tributorum civitatum alia talenta quingenta: sin autem, Veniemus, & expugnabimus vos. 32. Et venit Athenobius amicus regis in Ierusalein, & vidit gloriam Simonis, de claritatem in auro ocargento, & apparatum copiolum: de obstupuit: de retulit ei verba Regis. 33. Et respondit ei Si

inon, de dixit ei: Neque alienam terram sumpsimus, neque aliena detinemus: sed hereditatem pa trum novoruin, quae iniuste ab inimicis nostris aliquo tempore poste ita est. D. Nos vero tempus habentes, vindicamus hereditatem patrum nostrorlim. 3y. Nam de Joppe&Gazara quae exposl ras, ipsi faciebant in populo plagam magnam, sic in ι egione 1 Oltra: horum damus talenta centum. Et non respondit ei Athenobius veroum . 36. Revcrius autem cum ira ad regem, renuntiavit ei verba ista, de gloriam Simonis, de universa quae vidit: sic iratus est rex ira magna. 37. Tnphon a tem fugit navi in Orthosiad/. 38. Sconstituit rex Cendebae una ducem mari tunum, de exercitu peditum Sequitum dedit illi. 39. domandavit illi muci e castra contra faciem Iudaeae: oc nundavit ei aedificare Gedorem, de obstruere portas civitatis, sic debellare populum. Rex autem persequebatur Iryphonem. qo. dc pervenit Cendeba us Jamniaria, sic coepit irritare plebem, de concultare j daeam, &captivare populum, Sinterliceie, &αdificare Gedorem. i. Et collocavit illic equites,

de exercitum; ut Vressi perambesarent viam J udae. ut sicut constituites rex. I

κ otiis MAκιε ex Rhodo ait Appianus si Mox is C a Dori J Iumina, id est, Potu: sci, E: Principi

idaeae. Uthilloriam hanc Ovomtallisa, , rota, cuin Demetruas a Tryphone iugatus exiit, recaptivus detinemur ab Artacti Tryphou tyrannus magnam Syriae partem occupavit. Cl. -atra mine rit uxor cum paucis copii, leuciam profusit, ad quam plutes Tryphonis tyranni, in detestantes in dies traufugi bant . Haec,ut te irra. sis in regno corro taret, Anti num Demetrii mariti sui capti iratrem unio mad tinnuta , ccc aliasiam tuum iii vitavit. Audi Ioi rhum lib. a I. cap. 11.

Porro Aut ioctunt hunc Iolephus Soterem, id est, silvatorem cognominat, Eulabi vcro Malu ,detem, vel Sedetem i,:dautae, vel Caliciae, ut vult Lia leuius, vel illi vicinae Pampbyllae, ut habet I tolomaeus, S rabo , Plinius, e alii, eoqiiod in Sida Androchus hic sit natu, vel educatus. Eundem Appianus Itium cogno nat. Eleopatra ergo Antiochum levirum suum fecit maritum de i iem adcoque simul duos fratres viventes habuit maritos, cilicet Demetrium captum apud Parthos, di Antioorum sedetem remantem in Asia, & Syriae cum ante utrumque a Philometore patre desponsa fuisset Alexandro velis regi Striae, qui erat patruelis Demetrii: sed vide taliam Numinis in incessos vindictam. Antiochus enim in Persi. dex. Mia ab. i. a Goccisus suit: Cleopatra vero Anti cho Grypho filio suo, quem ex Demetrio susciperat, Min regnum evexerat lautim offensa eodem propitiavit venenum, sed filius id advertens illud ipsum matrem specie

officiositatis bibete coegit. Illa ita mi e se ipsam venenosito, quod filio pararat occidit. Ita Lusebius, ta alii. Porro Antiochum Gryphum eius ex Demetrio filium occidit Antiochus Curicenus eiusdem Lopatrae ex Antiocho Sedete illius. Rutium Seleucus Antiochi Gryphi filias pa-

irris mortem uidiscens Antiochum Cyricen uin rat tuum tuamn: cavit; Seleucum veris viceveria ultio divina per. iecuta est , nam ipse sup tatus ab Antiocho Eusebe lilio Cyriceni in domo regia, Mopseatis in Cilicia, tibi residebat, concrematus fuit. Ita Iosephus, Iati m. At planus, Malii. vide hic quot parricidioram cauta luerat incetius Cleopatrae, & Antiochi sedetis. Ipla cnim tri .vn Syriae regum ruit uxor, nam irrum primo Alexandri velis, qui

erat filius Antiochi Fphiphanis: deinde duorum iratrum Demetrii senioris, re nepotum Seleuci, qui Epiplianis iuerat frater senior nimirum Demetrii junioris , & Antio. chi Sia: tis, ut dixi.

Antiochus hic fuit hossis Iudaeorum infestissimus, ut

patet vers 17. & seq. sed hie necessitate , & tyrannide Tryphoni inimici sui laedas cum Simone ambit, eiusque opem imi Iora , ampla et , di Iudaeas concedens privi.

νao M I NUM , Μ Axis I hoc signum erat supremi minii, quod hic Iudaeis restituit Antiochus, cum prius id ei sab.tii I illat Na chodonoimi capiens Ierusalem, suta jurati vir Iudaeam , accelera lkiuruin, de Graecoria re. .s, qua N.i cnodonosoris rima succe sive ad se transt. seruiit. Quam Iudaea tunc numismate nunc a Chaldaeis, nunc a Persis, nunc a Graecis culo utebantur. Cudere eu:mmonetam summae cti potestatis, qualis est regali, , Inyrtalis, ta Ducatus abloluta.

κJ Graece σμ. Ia esset, a, id est, sanctum tem plum, laniatumque ejus cultum, ae sanctas eius victi. ias, vata, &r,tus jubeo essellam, ut libeth a sim ne, &Iudaeis exercetri valeant, necabaliquo Gentilium

ira;, editi, aut idolorum victima, di superstitionibus imquinari queant. ET QUA FUTOR A v ΜT REGI J Legendum vide' vi. i. s. tur ν/ria; G arce enim est M a , quae vulso regalia, scilitat iura appellantur. Hac Metiochus condonat I dxii. ci id Antiocho ruis Onderit Simon tacet scriptura ted Ioseph. asseru Sunonem indulta , & M.tulata Anti chi libenter acceptasse. ιEx τε uir Tryphon u Do RAR si NS PER VI a. II. M aixi MAM J scilicet regionem. Graece futior trem

vε Nix A. TEM NUM κιυιὶ qum Simon miserat V axis. ad Romanos, ut cum eis scedus renovaret Hic altillet litteras Romanorum, tum foederales ad Sina .ra , tum

inhibitolias ad Ptolemaeum, & vicinos reges ne Iudae infestarent .

L C V, Corus L ROMAMox J Seia-. pro Latius U R ILeenset legendun Lτιών qui consul fuit anaos purati. verum omnes Codices habent Mettis . Quar. multi hic a cipiunt L. Furium Philum qui eum At: il.o S. Hai. consul fuit anno urbis Rosnae conditae 6 7. Sed hi aegre annos urbis cum annis Graecorum adaquant . Alia 1 . ecbitum Metellum intelligunt, qui consul filii ann Graeco

nio poli Metelli contulatum. Quocirca rabanus censet Iucium hunccsse alphurnium Pii m, qui anno prae cedenti Romae suerat consul cum M. Li a Popilio. quo sitiente

210쪽

Commentaria in Lib. I. Machab eorum. Cap. XV.

finiente ip eLeratos Simoim Roma dimiserat, qui proin d n qiras Syriae partem regno suo Asiae, &S 'mae adium de anno tequenti ineunte Ierosolyma adsimonem pervenerunt. Hune enim Calphurnium valet r. mx. lib. 1 cap . Lucium praenominat . PTOLERAE EGI , ALUTEM Hic est Ptolemaeus coetnomento Physcon vel Euergetes , qui Ptiit. Philomet xj fratri suo iam mortuo, uti aictum m c. I. v. I s. in regno successio, fuitque crudelis , & intestas. Nam, ut ita eo ait Ialtin. lux sui

mi uia occultMisa Dd.ι,- - εν r. Idem Ptot Phys coit ipso die nuptiarum cum Cleopatra , filiolum eius quenae xl tot Philometore fratre suo lusceperat, ideoqueremi ilui edemini p. aratris complexu occidit , teste u Vre volebat: indisnabatur enim unum Iudaeae anguis

tum velle se subducere ab amplo suo Asiae, & Syri

imperio. vos Tas 1 Tis Ioi, ν Eu 3T GAZARAM J id Ua s.2s.

est, Garam urbem Philisthinorum: tunc enim expugnavit Simon , cum Gaza ad Iudaeam , & Simonem non motineret , ideoque eam a Simone repetit hie Antiochus.

locis mihi subditis intulistis, & pro tributis, quae mihi eripuistis solvite alia talenta soci.

terpres legisse ιδ πων a id eth, glorias jam te 'δ gunt id est, abacum, in quo reponuntur paterae, pocula, ceteraque vala aurca , &argentea. ET A v ARATUM COPIO UR J tum famulorum, tum armorum, tum militum, tum supellectilium. Ex avsνoMDIT I Si MoΜJ cordate, aeque ac

animose, scilicet se non aliena , sed sua occupare: Iorsimo lil, 38. Hic ergo Ptolemaeus Phystor sater iunior D pentam. n& Garami et aliena, Molpasse 1ure telli, Philometoris dac batur frater di maritiis & gener Cleopa. trae, nam ipse filiae Cleopatrae vim intulit, deinde repudiata matre filiam in uxorem duxit, mox populus eum obniiniam crudelitatem expulit, ac regnum detulit te Patrae priori e iis uxori, matri, &sorori, ac itatuas Nimagines eius detraxit ac deiecit: quod ille factum studio roris ex illimans , illium quem ex ea susceperat, in Cypro interdicat, corpulque in monbra divisum, &inclita impositum , matridie natali eius, inter epulas efferri curat; ita Iulimus i. 38. des 9. Merito ergo ad hoc crude litatis, & ineestus monstrum scribunt Romani ne illam in Iudaeos sibi vicinus ςxerat.

acii J qui iam ab Arsace captus detinebatur, sed Romani vel neisum audierant eum esse captam, ut vult Se rarius; vel putabant eum pace cum Artace inita brevi luberandum. ET ATTALo, qui fuit Eumenis filius, de Pergami rex, ae moriens populum Romanum scripsit heredem. ET ARIARAT Ri. Hie fuit rex Cappadociae stater Orosemis, pater Demetrii teste Polybio. Iustino, de Appiano. Eτ Αους Acr. Hic fuit rex Parinorum, qui Demetrium captivum detinebat. ET IM OMNE s at Gioti s c vicinas nimirum I a T

Nomitiantur hie novemdecim partim insule .partim urbes,& regiones, ad suas Roniani easdem dedere litteras pro Iudaeis, ne eis essent molesti, sed benevoli , eo quod nonnullae ex eis nuntiis litteras ad rege, jam nominatos deserentibus in ipso navigationis cursu adeundae erant: aliae Romanis valde erant addictae; aliae Iudaeis multum nocere, vel commodare poterant. Apus omnes autem Roma.norum nomen erat venerabile&formidabile. Hae Roma. rum litterae eorum potentiam arguimi, sed Iudaeis nonyrofuere, imo eis odium gentium conciliarunt, &Antiiucho maiorem iram concitarunt, ut patet π. 17. Arieti ocu υs s Sedetes a As τε M Ex APPLICUIT A TRA iti DORAM saco Moo J quia obhvemem Smilemve causam obsidionem primam sol verati in vere e go rediit, di secundo Tryphonem in Dora obsedit ait Lyran. sed obstat quod sequitur, Aouo vhus 11 1EMPER ΜάκυsJ id est, continuo ursenso dionem, premensque Tryphonem. Alii ex Graeco vertunt inmun/a, scilicet die, q.d. secunda diei positi, eastris Antiochus ece- Dpie oppugnare Doram. salianus vero serara da, inquit, quia una parte urbis occupata Antiochus alteram partem nova , & quasi secunda -sidione eiaxit . Planius dicas secundam hanc obsidionem vocari quia Antiochus novo conatu novis viribus, de copiis, novis machinis Doram evicino, arcte, presseque obsedit,&concussit, ut nova de secunda videretur esse haec ejus obsidio .

ne scilicet e Dota egredi posset; patet ex Graeco. ET Moi. si v Antiochus rex1 A, scilicet milites, Ndona a Simone Pont. missa. Acci ν κε' Errat ergo se-pbus , qui ait Antiochum ea accepisse , eaque Sunonem

inter intimos alia: cos habuisse : sau RUPIT OMNI Ru PACTUs Es T cis Q ho: quia videbat se tot copiis terra, mariqiae instructum, Tryptionem ad eximnia redegisse, nec Simonis opera indigere: de quia Iu-eb qubd iplae prius Iudaeos infellassent.

M A G Μ M J 1oppenses enim ductivos Iudaeos in mari su

merserant, ut patra lab. a. p. 12. GaIarei ses, id elt,

Garenses, utpote Philisthini olitani erant Iudaeorum hostes infeltissimi. Hinc patet per Gararam non intelligi GDzer, quae erat in tribu Ephraim, ideoque ad Iudaeos spectans, sed Garam: haec enim ad Philisthinos spcctabat, non ad Iadaeos, ideoque quasi Iudaeis instita a si ae fuit

expugnata, S iure bella occupata. H κυκ DAM , TALEM TA roo. q. d. etsi iure

helli juste occupem Gazaram, tamen ad redimendam voxationem, & ut regibus Syriae nil denum, sed abunde satisfaciam pro eo, &Ioppe offero iisdem centum talenta, id est, aio. millia aureorum. Ravaasus EsT AUTEM cAthenobius o Uax L; GCUM IRA AD RηGENJ puta ad Anti chum sedetem, eis quδd Simon negasset ei, quae pollit- Iabat, ac pro militonz aureorum , quem Petierat rex, Simon tantum obtulilset declaram circiter partem, scilicet tam millia aureorum. Rex vero magis iratus fuit indi. sne serens se a Simone negligi, sibique ab eo resilii. Hi ne apte vocatus fuit Cendebaeus, quae v xΗ br. idem eliquod relus, vel pollelso doloris, ait Pasninus in irom. Hebr.

IN ORTuosa AD AI Orthosias, teste Ptolemaeo v1R1.37. libro quinto capite decimoquinto, est urbs Phoeniciae in promontorio quod proxime abest a pror est ergo uibs maritima. Qiare non et Atuaradus: ut aliqui putant, qtria haec est med terranea: multb minus est Apamia, ut vult Iosephus. Audi Adric m. in descript . terrae lanetae Pag. I 87. num. xo. Orthosa, &Orthosias, hodie TONtora vocata, maritima Phoeniciae urbs est , inter Tripo.

lim&Archim sta: quae poli filii tempora Episcopali sede inclyta fuit. In hanc urbem Tryphone Dora cin qua

ab Antiocho Syriae rege obsidebatur elapsus, navi ausa-git , L. Mactu, is . Tyr. 13. iu sacria. eci . bell. si .

I x. Ptolem.

Porro Sedetes orthosiadem cepit, S: Tryphonem cap. tum intersecit teste Strabone I.b. i . Iustino, Appiano, Iosepho, & aliis. Iolephus ait Tr,phonem per trieantum nasse; saliamis uerb per septennium; occisum enim este anno Principatus Simonis septimo. Vide hic, stum Dei in homicidam & tyrannum iudicium , Truphonenim, qui Ionatham, S Antiochum regem pupillum Gbi cre, tum occiderat, tertio, vel btimo anno post hanc eaedem simili modo a Sedete occisus fuit, iusta utique talionis poena.

MARIT a Muti l id est, praesectam classis sive architala bam. Hunc misit Sedetes, ut invaderet Iudaeam. ET HAMDa vix a Di Ficaa a G EDOR M a Grae-vaar. 33. ce Cerinsinm. Erat urbs haec in ing .ssu Iudaeae. Audi Adtichom. iatribu Dan a lx Gedor quae &' Gador civitas,

tribus Iuda ita sorte Dan, sta ad Oricinem valla n terra pascuali,

SEARCH

MENU NAVIGATION