장음표시 사용
211쪽
38 Gmnentari. i in Lib. I. Mach abrarum. Cap. XVI.
viscuili, S: ubera tua. Hanc tenipore Erebiaiae regis Oo A daeos, quan S: devictus a Marii j ii. citraverunt imeonitae, pi illis inde qiiitai lam 'hanana is, E T OR πη a J Graece. υ - , id est, mutn quodici calixcaptitilinaessicisti. gibus , quibi risimeonitae orta , ut Getis sibi, suisque loco arcis, & munitio Postia haec civitas viri a tacit Cedro, quam nis cstet, ad quem a Iudaeis pressi se reciperent, & in aedilicii, ni inivit Cendi baeus dux Antiochi aia vexi Ia- quciu rapinas, iaspolia Iudaorum convelicient.
SI non per Judam, O Joan filios s. 'sprost 'at Cendebaeum. Inde v. I I. Ptolemaeusgener Simonis euminet tuns dolose enterficit ram duobus ut iudica se Principem constιtuat. Denique v. I9. Dones superstes Simon s filii s a Ptolamaa , quae sus ad necem , monitus ejus innatus elusit, ac Patram Durara ,
Cr Pontificatu successit. I. Tascendit Ioanne, de Gazaris, oc nuntiavit Simoni patri suo quae secit Cendebaeus in populo
Γ, ipsoru in. 2. Et vocavit Sit non duos filios leniores, Judam&Joannem, &ait illis: tio,
de fratrcs mei, di domus patris mei . expugnavimus hostes Israes ab adolescentia usque in trunc diem: prosi,irratum est in manibus nostris lil rare Israel aliquoties. 3. Nunc autem senui: sed ei tote loco meo, & fratres inei, & egressi pugnate progente nostra: auxilium ver5 de coelo vobiscum sit. . Et elegit de regione viginti millia viroruin belligeratorum, &equites; &profecti sunt ad Cendebaeum: & dormierunt in Modin. s. Et surrexerunt mane, &abierunt in campum; & ecce exercitus copiolas in obviam illis peditum, & equitum, & fluvius torrens erat inter medium ipsbrum. 6. Et admovit castra contra iaciem eorum ipse & populus ejus, di vidit populum t 1idantem adtras fietandum torren rem, &tra stretavit prauus: dc viderunt eum viri, & transierunt post eum.
. Et divisit populum, di equites in medio peditum; erat autem equitatus adversariorum c iosus nimis. S. Et exclamaverunt sacris tubis, & in fugam conversiis est Cendeha:us, occastra clas: occeciderunt ex eis multi vulnerati: residui autem in munitionem fugerunt. 9. Tunc vulneratiis est iii das frater Ioannis: Ioannes autem insecutus este , donec venit Cedronem , quam aedis avit: io. &fugeruit: usque ad turres, quae erant in agris Azoti, &succendit eas igni. Et ceciderunt ex illis duo millia virorum, &reversus citin Judaeam in pace. II. Et Ptolcinaeus filius Ahobi constitutus erat dux in campo Iciicho, de habebat argentum & aurum multum. Ira Erat enim gener summi sacerdotis. 13. Et exaltatum est cor ejus, oc volebat obtinere regionem, & cogitabat d lum adversus Simonem, &filios ejus, ut tollaret eos. I . Simon autem, perambulans civitates,
quae erant in regione Iudaeae, de sollicitudinem gerens earum, descendit in Iericho ipse, &Mathathias filius ejus, &Iudas, anno centesimo septuagesii a septimo, mente undecimo: hie est mensis Sabath. is. Et suscepit eos filius Abobi in Imuni ι iunculam, quae vocatur Doch, cum dolo, quam aedificavit: secit eis eonvivium magnum, & abscondit illic viros. I 6. Et cum inebriatus esset Simon, & filii ejus, surrexit Ptolemaeus cum suis, &sumpserunt acina sua, de intraverunt in convivium, & occiderunt eum, & duos filis ejus, ta quosdam pueros ejus. I . & fecit deceptionem magnam in Israel, oc reddidit mala pro bonis. I 8. Et scripsit haec Ptolemaeus, demisit regi ut mi teret ei exercitum in auxilium, de traderet ei regionem, , civitates eorum, di tributa, I9. Et mitit alios in Gagaram tollere Joannem: citi ibunis misit epistolas, ut venirent ad se, & daret eis
argentum&aurum, &dona. 2o. Et alios misit OccupareJerusalem, S montem templi. 2I. Et praecurrens quidam, nuntiavit Ioanni in Gazara, quia periit pater ejus, &fratres eius, de quia mi sit te quoque interfici. 22. Ut audivit autem, vehementer expavit: & comprehendit viros, qui venerant perdere eum, de occidit eos: cognovist enim quia quaerebant cum perdere. 23. Et cetera sermonum Ioannis, et bellorum ejus, et bonarum virtutum, quibus fortiter gessit, et edificii murorum, quos extruxit, et rerum gestarum ejus: M. ecce hic scripta sunt in libro dierum sacerdotii
Mus, ex quo factus est princeps sacerdotum pQst patrem iuviii.
T Ascus vir Ioa xxis GAx Axis I id est, Bde Gara ubi eum loco suo quasi exercitus Ducem reluquerat, Moenitituerat Simon pater .
Ex FRATRO ME IJ Graeca malina Comphit. habento fratris mi, scilicet Ioliathae&Iudae, ut nobis in D ea tu &bellis pro Ilraela succedatis. iraeca addunt: M
b. ne io aetatis eliis idonei ad bellandum.
τ ε s 3 uic dumtaxat mvenio equitcs in castri, Ioanni, , Ee Iudaeorum, cum in eastris Iudae, Ionathae, redita:onas hucusque non nisi pedites legerimus, ob quod Dcus Deuter. II. multiplicationem equorum Iudaeis votuitiet. Er T R A M , F R ET A v ix νκ1κos I scilicet ipse Ioat ' nes Simonis filius, de exercitus Dux, cuius exemplum ceteri, qui prius trepidaverant, illico secuti fiant, quare animose vavadcntes Cendebaeum eum ceciderunt, di in la- sam compulerunt.
pari in G dorem, quam munierant cap. praeced. U. 3 p.
Do ἀιc va MIT CEDRONEM puta Gedorem, haec vix ε. Lenim Graece vocatur Cedron: hanc ergo holi. fugientibus insistens Ioannes extorsit et sau ADi xc AvIT id est, quam aedificaverat &munierat C: cisus capite
Hoc suit principium victoriarum, S: heroicorum sa- cinorum Ioannis quibus ipse sortiter ε se liciter auspicatus est Hincipatum loco Simonis patris sui, cui iam mors dolo molamaei parabatur . Vide hie Dei providentiam quae Israeli conluluit per Ioannem dum Simoci patzr caus a, Dux per fraudcin generi interimitur. Porro Iosephus hoc praelium mole suo phal rat, idc que multa talia ad nita .r, scilicet quod simon ipse huic praelio interfuerit; quod per insidias Cendebaeum aggressus sit; quia saepius meo conflixerit, dii per victor
RAT Dux IN CAMPO IE Icuo icitas immiel uee, de Pone.
212쪽
Commentaria in LiL I. Machabaeorum . cap. TVL s 9
& Pont. socero suo, ut se a uitur. Hic Ptolemaeus erat opulentus, ac peropessias aestitubat obtinere Ducatum Iudaeae ; ideoque Simonem cum filiis , totamqtie Ammoniorum tirpem delere cogitabcu. Vide hic amniane Ptolemaei parricidium, &ωriaegium, quo summum Pontifiem. cujus filiam ipse duxerat uxorem, per traudem interiecit. Quid non audet ambitio, re regnandi libido ET cu ἀ i Masai Axos sidet Margiore potu exhilaratus assa et SIMONI citra ebrietatem tamen. Unde Vates vomit eam musatiaui siem. Nam , ut ait Nonnius Marcellus, inii Meviatis nan solam vii Imri , sed σι ινιε tiri. Sic fratres Ioseph dicuntur inebriati, id est, ilicsui hemero Genes. 3. & I iit 63. Visitasti terram, inquit, &Cant. s. l. Liare Criniariam νιι, id est, exhilaranuni, ei mesimi.
Addit Ioseph. & ex eo Hegesippus uxorem Simonis fuisse
captam cum filiis excepto Ioanne. Ioannem verbiatum necem patris, &fratrum, S: obsedisse I Me eum, sed obsidionem solvisse eo quod IPtolemaeus matri ejus captae flagella, aliaque tormenta intentaret, similiaque plura, quae rarum videntur probabilia, imos. scrip. dissona, titiovendit Salianus, &Sancher. Pr fuit Simon Israesi septem integros annos; pit enim anno Graecorum x m. quo occisus est Ionathas ejiis ame-c os I. Machab. 13. R desiit vero anno Ir . Graecorum, ut dicitur v. 34. Quocirca errat Iosippus dum Simoni tribbuit is annos, eumque occisum dicit ariolimaeo rege
AEgypti , idque justa Dei vindicta, se quM eum Spaniatis ,-Romanis gentilibus foedus intulet. Deniaue occisus est sim anno a 34. ante Christinativitatem.
Mii M Garalla I id est, Gaza urbe ut dixi. Ioannes hic suit filius Simonis primarius, vitanimosus, & bellie sus, qui Simoni in Ducatu, & Pontificatu successe: e gnominatus fuit Hyrcanus eo quod Hyrcanos bello sup--rasset, ait Eusebiiu&S. Thom. Hujus Hircani heroicaucta describuntur l. 4. Maerib. Ipse enim cum Antiocho Sedete rege syria laeuus iniit, e complures auratis cor . nibus tauros ad templi sacrificia submittente. Eundem re gem ad bellum Parilacum comitatus est: S miae plurimas urbes cepit, Samaritas vicit, Garizitanum templum evertit, Idumaeos domuit, ad innovandam societatem Legatos Romam misit. Tandem post 3 i. annos Principatus &ωerdotii sui latis concessit, relicto successore filio suo A. distobulo, qui loco duris nomen mis cum diadonate prumus Assis morum assumpsit , Se Pontificatui adnexuit,&adnexum reliquit fratri suo Alexandro. &Alexandri filio Aristobulo secundo: quo regnante capta a Pompeio Ierosolyma, Mudaea in provinciam redacia; di digni. aes regia a Ponti tali morius avulsa est. Tumque desit Ducatus, &stirps Assumnaeorum cumstetisset i ro. annos, ut dixi in prooemisi Romani enim Herodem alienigenam conli huerunt retem Iudaeae, tumque deficiente sceptro de Iuda, venit, natusque est Clamus juxta oraculum Iacobi Genes 4'. v. s.&I
213쪽
- Ie secundus liber est quasi continua A. i epistola circularis, qua Iudaei in Iu- . daea degerites ad Iudaeos in AEgyptoi habitantes perscribunt clades & cal, . ruita es, quas ipsi perpessi fuere ab Antiocho Epiphane .esasque sim Eu. satore: uem victorias quas luit aes C - με litus ab Angelis. atque abonia, deterema adiutus de itidem retulit, ideoque omnex ad D ilaudem, de gratiatum actionem excitant. Totus ergo hic liber in sinis Iudae Machabri, R Martyrum faciis quam
lib. t. cnarrandis consumitu . Sindes circalar epiat lasserit,id re Christini Smyrarentas, Viennente, , de Lugdunenses, quibus suorum fidelium martyria, Safnuti nes a tyrannis permisa recentem, quae extam apud Eus brum lib. . histor. cap. is.&l b. . cap. I. De auctore, S au taritate huiu libri, ceterisque eum e ceraciuibus dixi in IV-mio lis. i. Caula scribendi hanc epiliolam suit ut tolleretur schisma inter Iudaeos injadaea, dein AEgypto drg.mo, uti escam I. v. I.
ν I. ti M ad Iobreremur pars epistoiascriptae a Drosolymitis ad yurae s m 'p' dete eramo Graecoram Iis. ut paret v. T. qua res hortantur in ipse quoque celebrem festum 4 reope M.
Maxa v. I . usque ad LO. e. Σ. recensetur alta epsula, vel potius 'aedus πσι lae pars a Ferosolrmiisscripta amo Graecorum I 88. ut patet v. I qa aenarram historiam dati caelιtus gnas, - idisoue eosdem hortantur, ut festum dati a Des extis celebrem. Av. autem , . e. z. que ad
a. Rattritu qui sunt per AEgyptum, Iudaeis, salutem dicunt fratres, T Izes. & qui in reretia Iudaeae, lepacem nam. 2. Benefaciat vGurit testa enii sui, quod locutus est ad Abraham, &lsa V, &j bi strν 'ma' ,Α. 3. & det vobis cor omnibus, ut colatis eum, & Dςiὸxi QR ' L .siolenti. φ. Adaperiat cor vestrum in lege sua, &m praecepta ' ἡ
diat orationes vestras, & reeoncilietur vobis, nec vos deserat in tam tasumus Orantes pro vobis. 7. Regnante Demetrio,
scripsimus vobis in tribulatione, te impetu , qui lassumitson a sancta terra, & a regno. 8. Portam succenderunt, oc effuderunt& oravimus ad Dominum, & exauditi sumus, & obrutimus sacrifieium,cendimus Iucernas, & proposuimus panes. v. Et nunc frequentate dies Io. Anno centesimo oetogesimo in lavo, populus, qui est Ieroi olymis, Nun I& Iudas, Aristobulo magistro Ptolemaei regis, qui est de genere quam aUypto sunt, Iudaeis, tautem dc sanitatem. ἔα gratiis agimus ipsi, utpote qui adversus talem regem dimicavumas.
de Piside eos, cui pugnaverunt contra nos, & sanctam civitatem. II. . ,
dux ipse, de cum ipso immensus exercitus, cecidit in NU- ςα'
Naneae, I . etenim cum ea habitaturus venit ad imum Antiochus, &pecunias multas dotis nomine. Is. Cumque proposuissent eas sacer tes Nan , ingressus esset intra ambitum lani, clauserunt templum, Ict eumque Iculto aditu templi, mittentes lapides percusserunt ducem, runt membratim . de capitibus amputatis foras projecerunt. II. Per omnia benedictus De , qtradidit impios. 18. Facturi igitur quinta & vigesima die cessarium duximus significare vobis: ut de vos quoque agatis diem scenopegiae, et qui 't
rentur Patres nostri: lacerdotes,qui tune cultores Dei erant, acceptum ignem de altari culte auriderum in valle, ubi erat puteus altus &siccus, ct in eo contutati sumum, ira esset locus. in. Clim aurem p rerissent anm multi, de placuit in ut mitteretur Neh inrasa rege Persidis, nepotes iacerdotum illorum, qui absconderum , misit ad requirerum ignem. Nsicut narraverunt Sis, non invenerunt ignem, ta aquam cratam. xi. Eafferre sibi, dc lacrificia, quae imposita erant, jussit iacerdos Nehemias aspergi ipla aq2, Sm:
ec quae erant superposita. xx. Utque hoc laetum est, di tempus affuit, quo tot resulsit, qui prius erat in nubilo, accentus est ignis magnus, ita ut omnes mirarentur. 23. Ora lomm aute
214쪽
Commentaria in Lib. II. Machabaeorum. Cap. I. 6 Ietebant omnes sacerdotes, dum consumararetur sacrificium , Ionatha inchoante, ceteris autem respondentibus. et . Et Nehemix erat oratio hunc habens modum: Domine Deus omnium creator, toribili, te sortis, junus&misericors, qui solus es bonus rex , 23. solus praestim, solus juhus, omnipotens, S aeternus, qui liberas Israel de omni malo, qui fecisti patres incres, de
sanctificasti eos i 26. accipe sacrificium pro universo populo tuo Israel, &custodi partem tuam,&sanctim. ατ. Congrega dispersionem nostrW, libera eos qui serviunt Gentibus, &contem mos di abominatos respice: ut sciant Gentes quia tu es Deus noster. 28. Afflige opprimentes nos, & eontumeliam ficientes in superbia. 29. Constitue populum tuum in loco sancto tuo , sicut dixit Moyses. 3o. Sacerdotes autem psallebant hymnos, usquequo consumptum esset saerificium. 31. Cum autem consumptum esset sacrificium , ex residua aqua Nehemias jussit la pides majoro perfundi. od ut factum est, ex eis namnia accenti est : sed ex lumine , quod refulsit ab altari, consumpta est. 33. Ur vero manifestata est res, renuntiatum eli regi Persarum, quod in ioco, in quo ignem adsconderant hi qui translati fuerant sacerdotes, aqua apparuit, de qua Nehemias, & qui cum eo erant, Purificaverunt sacrificia . . 3 . Considerans autem rex, de rem diligenter examinans, fecit ei templum ut probaret quod fictum erat . 33.& eum probasset, sacerdotibus donavit multa bona, se alia atque alia munera, & accipiens manu sua, tribuebat eis. 36. Appellavit autem Nehemias hunc locum Nephthar, quod interprevatur purificatio. Vocatur autem apud plures Nephi.
Hinc patet hanc epistolam, utpote scriptam anno i 33. . Graecorum, datam fuisse polt gella Ioidae, Ion thae, de Simonis lib. i. descripta, ideoque apte subnecti
fini libri primi. Liber primus enim finitur in morte sim nis, quae contigit anno Graecorum i 77. in undecim annis post Simonis mortem scripta filii haec epistola ,sve liber hae secundus Machab. Prior vero epistoli pars Icripta annot ες. Graecorum scit pia fuit paul, ante e ptivitatem, & eaedem Ionathae ; hee enim facta est ryphone anno x o. oram, ut dictum esti Icinat hae successit Simon, ut dictum est l. r. II. v. Α . rare Pars hare epistolae is ordine temporis collocanda foret lib. I.
s υτ tre Iaaoso ruis Ivo IJ AEgyptus enim abundabat Iudeis, tum quia eis erat vicina, tum qiua
I tolanuriis Lagi primus post Alexandrum Magnum AEgypti rex rio. millia Iadaeorum captiva in AEgyptum duxerat, tum quia iam recenter fissi Ptolem Philometore Onias filius Oniae tertii Ponti templum magnificum Heliopoli in
Hypto conitruxerunt fimile Iero:olymitano , ibique i Pontificem agebat, ad quod proinde multi Iudaeorum confluebant , praesertim quia in AEgypto tuti erant aseleucidis puta ab Milochis, &Demetriis, qui continue Iudaeam iuisitabant. Scribime ergo Iudaei e Ierosolymis ad Iudaeos, qui erant in AEgypto, quasi ad fratres, id eli,
cognatos, & contribules tuos amicas. & fraternas litteras, tum ut eos in vera fide, religione, fle unione cum
synagoga sive Ecclesia contineam, ne scilicet a Ierosolymis, & templo sacrant lchisma ob templum suum Heli politanum, ficut eodem tempore Iudaei in Samaria deingentes erigendo templum in monte Gariaimichisera lac runt , Iudais, & templo Ierosolumitatis, ut patet Ioam . Uide de templo Heliopolitano Iolephum lib. ra. c. I.&N lib. II. cap. 6. Ad lchisma ergo hoc tollendum Iudaeie Ierosolymis, ac Iudas hanc epistolam iniplerunt ad Iu
q. d. Deus luce coelesti per gratiam suam vos illuminet, Ninta et ut legem ejus plene emnoscatis, & cognitam adimpleatis, praesertim vero ut a templo vestro inii inlitano Pontifice proprio, di sacrificiis a Deo vetitis ibi ad Ierusalem, nostrumque templum & Pontificem Ion tham potuiminio redeatis. Deias enim vetuerat aIibi , quam in templo Ierosolymitano sibi lacrificari, Deuter.
Ex s Aci AT paca M J tum a bellis, tum potitia templi divisione, & schismate, ut nobiscum in unam synagogaen coalescatis,& ad unum nobis cum templum conveniatis, ibique fessum scenopegiae , ut sequitur, celebretis. T. Raci MANTE D hae ET Io iuniore dicto Nicanore Demetrii Soteris filio anno 169. Gracorum, hie enim fuit annus tertius regni Demetrii, qui post triennium anno scilicet ira. Graeci captus fuit ab Arsace rege Parthorum,
Iasone Antiochus per suos satellit re ponas Ierusalem, &tempIi ae reliquarum Iudaeae civitatum succendit. Verum
mus, ut per virtutem Itas Machabat templi proiani fieret Purgatio, novaque dedicatio , in quo proinde iam nove
dedam ct O Tu IMυ ac i pictore, reliquaque in pristinum stilum restituimus, nimirum ae C NDIRU. Loca Nas septem incandelabio aureo septicipiti , πFR P u Mus Patias I x. iuxta ri. tribus Iliael in
panum propositionis. Ex fidest, idcura M. Me qu NTaxas&s e quentando celebrate in Di s ac suo ν si αδ id est, i Dum emiorum institutum Iuda Machabaeo in mem etiam purgationis, de novae dedicationis templi ab eo factet, idque die xv mensis Casleu, qui noliro Novembri respondet. Nota, inlum scenopegiae proprie erat tellum Tabern calorum , quod per octodiescet rabitur in mente Tisti,
id est, in SehembriI, hie inis per catachresinfestum Eneaenioris vocant selium foenopegiae, quia hoc illi erat simile: uinimque enim celebrabatur magna totius populi laetitia cum ramis, thyrsis, tubis, εctvmpanis per in
dies, ut patet 1. Macha, et de Maei . ro. 6. ubi di
citur sestum Encaeniorum institutum, de celebratum fuisse
in modum seiti Tabernaealoeum ι unde vocatur iis, non Titii. Hortantur ergo, ut Iudaei in AEgypto celebrent testum Encautoriam per viridium ramorum guttationem, per clangorem tubarum , smiliaque signa laetitiae, non autem ut in templo Heliopsitano victimas Deo erant: hoc enim lege D: erat vetitum. Sic Machabael rosa in montibus celebrarunt scenopegiam cum thyrsis ne sacrificiis, ut patet c. I . 6.AMno i 38. c Graecoram γ νονυιυ QUI aT 1
I ὐ o Ax J Hie Iudas, ait Ruperi. l. ro. de victor. verbi Dei c. s. Serarias, Salianus, Mariana, de alii, videtur esse a
chor huius posterioris epistolae, adeoque totius hujus libri secundi Macha, nimirum Iuta Essenus , qui . ut ait Ios
phus L 33. c. xy. hoc tempore ob donum prophetiae S apud omnes erat ex immationis, de post o. annos riginno Ioannis Hyrcani filio mortem praedixit, quae de paulo post si ta est. Additque Ios Mus Minn ictiones numquamst sellisse, sed re ipsa temper evenisse. Sanchre tamen putat hunc Iudam fuisse Ioannis Hyrcani Ducis, de Pontificis filium, cui hoc tempore patri suo cenerat, eratque Dux de Pontimi Istactis te ite Iosepho lib. xo antia cap. s. Ubi addit Iudam hunc alio nomine dictum fuisse Aristobulum, ac per unum annum dumtaxat regnasi e : quare minuum sine filio regnum, de Pontificatum reliquisse fratri suo Alexandro, qui alio nomine dictus est Iannaeus. Uerum obstat q. hic I das sive Araiiobulus primus sbi diadema imposuerit , s
que regem Iudaeae nomisiarit, ae matrem suam fame a carit tu vinculis: fratrem vero suum Antigonum iam a mitiatum occiderit, reliquos autem fratres in vinculis habuerit, quoad vixit, telie Iosepho lib. t3. Antiq. cap. 19.
o. quae omnia Scriptore hasiostylio videntur imdigna. Adde Aristobulum hunc regrasse anno non I 88.ut hic dacitar, sed 1oo. Graecuti inmuit Saliam, Ecesu.
215쪽
62 Commentaria in Lib. II. Machabaeorum. Cap. I.
orare hoc amo 138. adhuc Israeli praeerat pater Aristobu- Α phane , ejusque pater jam pridem erat vita functus ii Ioannes Hyrcanus, cuias proin , potiusquam Aristo. hiili filii erat scribere hanc epistolam. Denique Beliarm. Iib. i. de verbo Dei cap. is putat hunc Iudam esse Iudam Nacha n. Verum is iam ante 36.anno in praelio occubuerat.
Porto hic incipit posserior epistola, haeque ejus est titulus. Duas enim hic ivnsi epistolas censent pert. lib. Io. cap. I s. Glossa , Lurao. Bellarm. inlchior Canus l. i. de locis c. ii. Medina lib. 6. de fide cap. 13. sed verius videtur non duas , unam dumtaxat esse epiltoum Diptam anno 188. Graec. in qua tamen refricent , de renovent episto. Iam a se scriptam anno 16s. Graec. q. d. haec quidem illo anno scripsimus, hoc autem anno scribimus vobis quae se. quuntur: sed pro ea locutione, re tunt ululationem icum appositione propriorum nominum, eorum qui litteras mittant , & eorum ad quos mittuntur, quae initio fuerant praetermissa. Ita Salianus&Sanctet.
Morum oleo saneto sae Rhoxo. Aristobulus
ET 3 AN crati ervi TATEM J mata Ierosolymam quem Sedetes obsedit teste Iosmbo. Hae versus difficilis est , nam 's .e non est in Graeco hoc loco, sed in fine versus hoc modo: 'se fecis eos,
nde Salianus pro δε P. censi legendum in Porserim, ut sensus sit q. d. Deus iccit, ut Sedet ic, hostis noster magnis copiis, & aido abus quasi ebulliens , & aestuans irrueret in Persidem ibique friret. Verum omnia exem-llaria habent GPerfido. mare nonnulli hunc sensum cant q. d. Deus secit, ut Sessites non solum ex Syria , sed etiam ex Perside masnas colligeret copias ex reliquiis, quas ibi frater eius Demet mus Nicanor victus , , captus ab Arsace reliquerat: Unde&lacium est, ut instar irλtris tui ibidem a Persis caederetur. vetum hic sensu non recte coharet eum eo, quodiequitur. Nam
eo erro pro-ficii Grace est id est, hie , ait Obanus, fuit natione Iudaeus, set peripateticus B eiecit, expuit, evomuit, enim significat est- philosophus esse ignoscitur, set ad milometorem Ptole
Ubi nota, Pnyscon erat frater iunior Philometoris: unde ei illiberi destincto in remo successit, isque hoc temporet chra&-ssum extulςrit regnabat. Unde filio suo Lathuri Aristobulum sacerdotem vera expuit, &in lit Iudaeum videtur dedisse nugistrum.
hostea in Perside occisus suit a sacerdotibus Deae Naneae, uti equitur
Paeres, quisitam suceit hie rex Pt haliqui censentῖ Antiochum magnum, qui pater ivit Antiochi Epi. phani cum Hannibale contra Romanos pugnans victus est a Scipioni, qui inde cognomen Asiatiui accepit. v xum hic Antiochus ante annos 38. erat deiunctus, n mim anno ix Graeci Adde, hic Iudaeorum non fuit hostis. amicus, teste Iosepho lib. I rap.3. Secundo, alii accipiunt Antiochum Epiphanem, qui ludorum, de templi fuit hostis acerrimus. Ita Tomiel iis, Bellam. loco citato, fleriterius lib. in Dani Iem. verum Epiph snon fuit occisus intemplo Nanesivi hie dicitur, sed in Babylone percussus a taci expiravit, ut audiemus cap. p. Respondet Emata epistolam hane non habere auctoritatem c Script. se ut nec alias epis otta Spartiatarum, Romanorum. Maliorum his lidiiscere, ebullire, exaest re, exundare, expellere, ac tri.
itur mari, quod in ηstu esset escens conchylia, de cadavera in lutus ejiuit: item olis bullaemi exundans spumas, aquasque evomit: unde T Dcantur reliquiae navis e naufragio in lutus rei ctae titem papulae , quae post morbum ui labris erumpunt . Sensus ergo est q. d. inus fecit Ant. Sedetem hostem n strum eum sitis copiis serventibus ebullire de Perside, id est, eum quasi mortici m sve cadaver ejecit, expulit, evomuit de Irisci : nam secit ut in Peitae in templo Naneae volens illud expilare a sacerdocibus occideretur, ut sequitur. Ergo τε ire tria significat, Primb Enam copiam , & ardorem militum Sedetis , scilicet quod quas mulcae , vel ranae numerosssimae ex aqua id est, ea syria , & Perside ebullierint, & invaserint Persidem omnibus undique ad eam Haedandam comfluentibus. Secti b quod in Peisde magno numero sint occis , di mortui, sicut muscae , de ranae paulo postquam natae sunt ex aqua in eadem suffocantur, & moriuntur. Tertio quia Persa eos jam cadavera factos a se in sepul- de es ecerit, sicut mare cada.
π ta νει , id est , iis si titis cui resili vix poterat
pert. -- c tu τε Myco Nati an J Dissentiunt a Script. α interie historici prophani ideoque non eis sed S Scripti hic credendum est de medo necis, & mortis Ant. statis. Nam Ioseph.&Iustin. lib. 38. asserunt eum in praelio a Parthis sive Persis occisum. Appianus in Suriacis asserit eum a Parthis victum te ipsum interemisse. AElianus lib. o. de animal. cap. 34. eum se praecipitem descisse. Eusebius, Ανδεμνι P-nversaeir . Alii putant eum a fratre suo Demetrio ab Arsace dimici, ac remum suam repetente ni iste occisum. Verum haec di sio arguit eos nil certi hae dere M in , ae variis salsisque vulsi rumoribus fidem batruisse. Quare credendum est S. Script. quae hic asserit eum in templo Naneae cum illud expilare vellet a s certatibus lapidatum, di occilum.
citatas, ac moindesiui posse,&errare, sed&Script. - Porro Nanea erat Dea Gentilium, quae vel suit Dianatum narrare ita illos scit M. verum hoc durum est dueere . sic enim idem de toto hoc libro, qui est Epistyla
Iudae , de Ierosolymitarum ad Iudaeos Iegyptios diei
posset, qucra absit. Tettio, de ver millina Ser artus,&Salianus hic, ac Raperti l B. 1 o. de victor. verbi Dei cap. 16. Michael Mediana l. Oderem in Deum fide c. 33. Sigonius inlidia. Muphurensem hune esse Antiochum Sedetem filium Dem tricidinis, di fratrem Demetrii emotis, qui Non re ab Arsace capto regnuri Asiae, Et Suriae occupavit: hie enim ut audivimus Tib. a. cap. 13. sun Simone Pontifice,
di sub Joanne Hyrcano simonis filio Iudaeos afflixit, MIerosolymam , in eaque Ioannem teste Iosep obsevit, sed urgente bello Parthico eum Ioanne, de Iudaeis pacem iniit, eosque secum contra Parthos duxit , ubi Et petiit . Sedetes eviri hoc tempore regnabat cum Epi- ut opinatur S. Thom. Lyran. Pero. de Pagnin. in nom. Hebr. Nauea, ait, lingua Persica es Di- , vel poenas Venus, uti ex Alathia Beroso, Clemente , Athenod. Symmata, Gyraido , Scaliis ostendit Serarius, se Salianusa Persae enim tam Venerem, quam Dianam colebant, sed quae sequuntur muis congruunt Veneri.
Ius, ET UT ACCIPERET P CUM Ax MULTA 1 D
Tra N o MIM EJProbri ta mi Grece est νυ μαει , id est,habitaturus cum illa quas cum conjuge sua.Finxit ergo Anti chus secum Dea Nanea velle olusium inire, ut hoc honesto praetextu templum ejus expilaret, quasi omnia eius donaria loco dotis accepturus foret ι sed lacerdotes fraudem. &spolium iub orati dotem non gemmarum ,
sed lapidum Setunt, id est, lapidaverunt εἰ occiderunt.
216쪽
Commentaria in Lib. II. Machabaorum. Cap. I. Og
reb pristi reges nonnulli olim volebam haberi, qliasi ADii quidam terre it res, ac proinde cuminabos coniugia se inire iactabant. Audi Senecam lib. I. suasoriarum .
s. itas m Iti talota. Sic Antiomus cin phus Lunae te m. ritum iactavii ι Numa Egeriae , Anchiles Veneris ex qua fingitur meam genuisse λ Heliogabalus Uraniat , Peleus Thetidis. Unde nonnulli putant a Peleo ritum illum manasse, ouo Ueneti Thetidem, id est, mare quotannis in sello Ascensionis solemni ritu jacto in mare annulo monsalitio si. bi despondiat. Pono horum cum Deabus regalium connubiorum luculenti telies sunt Iosephus , Plutar. in vita Marci Crassi , Xiphilinus , Herodotus , Is rates, &Suetonius, qui vita Caligulae cap. ar. scribit eum se Veneris maritum vendicasse. Vills.ls. CUM U PRO Pos Urs s MT promisissent Ant.
sedeti si illi pro dote daturos a Aa pecunias sACER
de vulgus , spargentes , detem cum tuis ab aliquo.Deo Antiochi rivali, qui Deam Naneam sibi ambiebat spon. sam caelum, di fulminatum esse, ne ipsi quin necisa ctores a militibus Sedriis caederentur. Atque hinc tam
variae in vulgus de morte sedetis, utpote occulta, ema.
narunt fratentiae, quas ex Iustino, Appiano, de aliis
Itaque Iudaei hie pro caelo Sedete tanto tyranno, &hoel e luo Deo gratias agunt. Quare ridicule Maliger, de nonnulli alii strabunt Anti num in templo Naneae non caesam, sed fuga elapium salvum Antiochiam rediisse.
ptii Jhoc eli,eelebraturi die x s. Casleu tellum Eneaeni rum in memoriam purificationis, & novae dedicationis templi iactae a Iuda Machabaeo I. Machab. 6. U. I.
ωον Eoin, id est, mum Licaeniorum simile Scenope. giae, uti dixi v. . ET DIEM Ioiars I Eadem enim die x s. Caslau tam in Encaeniis iam d ctu offerrent sacri.ficia ignis e Deo ecelitus in illa missus fuit ad ea combureniscum, ideoque iustitutum elisestum dati ignis, quod e cem die s. Casleu, vel certe pol ero diei ut sellii in ignis proprium sibi haberet diem a celebrabatur: cusus rei hi-1iora su se in sequentibus enarratur. 1gs 9. Naia cuia IM P 1 a s i D LM s id est, in Chaldaeam sive in Babylonem a Nabuchodonosor Duc Ealles Tis RPAT as Moset si Cnaldaea hic vocatur Persia , tum
quia multi Iudaei abdiuti in Chaldaeam sparsi suere per
Persam, Mediam, aliasque regiones Chaldaeis subditasa tum quia tempore Nehemiae, quo datus fuit ignis, mo
nar a Chaldaeorum translata erat ad Persas: tune enim
Artaxerxes rex Persarum dominabatur tam Chalciis quam in Pessis: quare omnes regiones tunc Perti subiebae, inter Mquas erat Chaldaea voeantur/rsia, uti ex S.Chrys. L cano, de aliis probat Serarius.
xx siccos id est, ignem in puteo, qui erat in valle sileonderunt. Ignis hic, ut patet Levit. s. et primitus a Deo datus fuit Aaroni, cum is primo in altari a Mose fabricato lacrificium obtulit: hoc enim igne coelesti concrematum suit, ut scilicet Deus illud approbaret, shique gratum estenderet: unde N jussi illum ignem additis lignis Nirimentis deinceps semper conteruari , ut non nis ilio igne d ivino posterorum sacrificia Deo comburerentur, Levit. 6. 1. Uι dec ro si. Deus occidit Nadab, S: Abiu es quod igne prophano thurificatsent. Exciso vero a Chaldaeis cum urbe , altari, de templo ignem nune ne periret 1 acerdotes cxtulerunt, dein conderunt in valle ,& puteo dam dicto. C. ML a Lapiae muri- , ae.
sperantes Deum ignem hunc post suum E Babylone redi.
tum resuscitaturum: ira Rupert. lib. Io. de victoe. verbi
tis sto. quia hanc eorum spem Deus hic per Nehemiam explicuit. Simili modo horum lacerdotum D
sinis a Nehemias ter missus fuit a rege Persida ri Iudaeam, primo a Cyro ann primo monarchiae eius: tunc enim Nehemias cum Zorobitat, Esdra de Iesu Pont. e captivitate Babylonica rediat in Ierusalem, adeoque unus Lit e redeuntium primoribus, & Ducibus, ut pater i. Et drae x. vers. .&Nehemiae 7. v. 7.&6s. secundo missus fuit ab Artaxerxe Longi no an. regni ejus xo. N:htan. h. r. tertio ab eodem missus suis anno regni sui31. ut patet Nehem. ult. v. 6. Quaeritur ergo de qua missione hie sit istismo, de consequenter, quando contigerit hac missio ignis de coelo saeta Nehemiae Franc. Ribera lib. s. de Templo cap. 17 verisimiliter haec de secunda missione aecipit, naec enim propria fuit misso solius Nehciniae. inare haec comtigisse anno et O. Artaxerxis in festo Tabemaculorum , quod primum solemniter celebravit Nehemias post suum e Per.
de redditum, ut patet Nehem. 7. ideoque illo festo, eam ipse juxta legem iaci ificia statuta offerret ignem e coelo a Deo missum lacrificia instammasse & consumpssse . Quo circa in memoriam hujiis benescii Iudaeos deinceps festum dat, ignis celebrasse ipso sello Tabernaculorum, quo primitus erat datus, atque hac de causa hic dici v. s. Ea minestoqvientato dies sim petis.
Verum probalius est datum a Deo suisse ignem pauid post primam Nehemiae missionem factimi Cyro, nimirum anno sexto Darii Hystalpis die tertio mensis Adar, id est , --bruari l. Tune enim persecta fuit sabrica novi templi, ejusque saeiacit Ibiminis deditatio cum oblatione plurimarum
.ictimarum, ut patre Esdrae 6. v. νι& 16. Ergo tune datus Li:ecce litus ignis sacer: quo victimae com rendae erant juxta Levit. 6. ra. ubi vetatur ne igne coimnunt, & pr plano victimae crementur,ide in iubetur, ut sacerdotes ignem satrum e coelo missum Levit. 3. semper foveam, de conservent . Alioqui enim Hebraei per annos Io. tot enim fluxerunt ab anno sexto Darii, quo dedicatum est perster Mia templum utque ad annum xo. Artaxerxis, qui Nehemiam secundb misit in Iudaeam in earuissent in templo igne sacro, omnesque suas victimas per ignem laicum, &pr phanum immolassent, quod Deus t e sua vetuerat. Diecit anno sexto Darii Nehemias erat iuvenis , aedigniores eo erant Zorobabel, Esdras, &Iesus Pontismquare iis potius tribuenda foret haec ignis immissio, quam Nehemiae. Resp. omnes hi erant coaevi Nehemiae, idiaque cum eo aetate pares vel Dppares. Nehemiae autem haec potiri tribuuntur, qvim aliis, Primo obaelum religionis, quo praecellebat. Secundo, ob nobilitatemee dignitatem, suit enim ipse unus e primis Iudaeorum e Babylone redeuntium Ducibus. Tettib, quia ipse in magno honore fuit apud Artaxerxem , ad ue ejus pi cerna ι unde ab eo creatus fuit Gubernator, & Princeps Iudaeae, ac Ierosolymae muros, & domos readificavit, urbemque optimis legibus imbuit, distabilivit, quae omnia patent ex libro Nehemiae. Dices secundo : ex dictis sequitur die tertia Adar, id est, Februarii quo datus fuit ignis, e lebrandum esse se-stium ignis, non autem die xs. Casleu, ut hic dicitur. Resp. ante Antiochum Epiphanem ,&Indam Machabaeum festum igniscelis alum tuisse eo die, quo datus erat, st, Iicet die tertio Adar. Venim quia Ant. Epiphanes templum Propianam ignem sacrum quoq;cs litus datum extinxit,vel y , O Iule
217쪽
64 Commentaria in Lib. II. Machabaorum, Cap. I.
sustulit: hine Iudas Machabaeus templum purificans, ae A in lucem prodiisse. Qiarib, ut ignis hie lapides nil
aliare&vioemas restituens die sca leueodem die ignem ret, eisque vim, non physicam, sed moralem inderet id hunesiarum a Deo rursum accepit, ideoque eodem, vel ignem in necessirate producendum, uti eum produxerunt
certe ponero die quasi proprio sellum ciati, vel potius in purificatione, di dedicatione templi facta a Iudam.
redditi ignis celebrandum sanxit. Iudas enim extincto Ura, ita Sanchea. igne sacro non poterat sacrificare igne prophano: hoc REMUM via Tu M asT R Gl P par ARUM J puta va Lis. enim lege erat vetitum, quare necesse fuit , ut Deus ignem Dario Hyl aspis , cuius anno sexto haec contigerunt, ut hunc te ititueret. Id secit cum e lapidibus templi, & al- dixi: vel ut alii volunt Artaxerxi 1 ongrmano Darii ne,iaris olim sub Nehemia ignitis turtum sub Iuda Dei sussa Poti, cuius pincerna erat Nehemias. ignis hic sacer emicuit, ut diserte asseritur cap. o. 3. ubi CoNsanx Aias Ao μ λεκ)Si rarius pro V kιI de Iuda dicitur: Et Detato templa alma alt- fecerunt , deν-s censet ligendum emserans , vel eis rama Grace G d. isnuis olim iub Nehemia lapidiAM eoncepto eniti est id ei , circumsep tui muri romptum, ιν ιιa olauis M. Hoc autem contigit in purificatione , c. d. rex igni templum statuit, illudque septo circumde-R nova dedicatione templi , quae a Iuda iacta est die is . dii ad loca reverentiam Casleu, ut ibidem decitur v. s. ita Sancher, lapides, im FEc IT EI TEM P LuM J Primo. s. Ambr. I. Ossic. 14.quit, ignitos illos intelligo, quos Nchermas aqua crassa ait regem in loco ubi inventatuerat aqua crassa postea ver- Perfudit, quam imbiberunt primum , deinde igne, oui se in ignem aedificasse templum . Persae enim colabant ex aqua illa exarsit combusti sunt: quare in lapidibus vi. ignem ut Deum telie Bristonio lib. a. de regno Persat n. sce videntur sacri ignis seminam polierum esse servata et Secundo Genebrardus innot t. chrooicis, de Beda ine. x. nam ex illis tempore Iudae eadem stamina emicuit: ita quin Esdrae , quos citat, & laudat serarius q. I 4. recensent regemque Serarius q. i3. Unde Godionides: Cum, inquit, eon eodem loci sacrum aliquod aedili tum, qualis erat probumsis sne ligna o intuereterea M ignem fauestim , sed sum. B tica piscina construxisse; Graecum enim significatio. runt ad D ni3 .m, cr exut a D ide qua erat altari eum illum, qui antea prophanus erat factum esti saἀmui,stinositus, adsteientes ei tu i duravit illa ignis usqua ad ut iam in eo quaedam Dei esset veneratio, ac num imas re. rapti υit -- raraiam , quae videlicet accidit vespasiani ligio: unde eum rex circumsepst , ut habet Grinus .
tempore. Errant ergo Hebraei dicentes ignem sacrum , Tettio Lyran. explicat, q. L Darius rex iussit te actificari& -lestem defuisse in secundo templo , quod poli re- templum Ierosol itan Lun. Verum hoc jam erat inaedifi-ditum e Babylone aediscatum est. catum 1 in eo enim aqua crassa versa fuit iri ignem. Qium
Ulai. it. 3 AC INCIA , Qv M os ITA ERAMT t q.d. Artaxerxes rex templum jam i Datio avo suo Iuss T a Aean Dos N Eu Mias as νεκα ips L catum feeit , id est , luculenter ornauit , & magnifice locu- οὐ AJ idque bis; semel ad vidi imas concremandas, se- pletavit. Sic Nabuchodonosor ait Daniel. . Ninna Irae escundo ad lapides igniendos, eisque vim ignendi insum. Rusi, ton qua ego adi si usia o m regni, ut est,aux , o dum, de quov. 3 i. ita Sanchia. navi , di regiam Monarchiae Babyloniorum constitui Nam V, 1. 32, TE Pus a FGIT , Q vo soti Eνυ si x . ante eum aedificata fuit Babylon a Nemrod Genes. i o. Sic RUI PRIU R T Iu Ru 1ι , a CC Eusos Romulus dicitur Romam aedificasse, id est, ornasse, & sT toti ix MAGNO a J Videtur Deus hie sole ulus, amplificasse; nam, ut ait Virgil. ante Romulum fuit νεα eiusque radias ex aqua crassa eduxisse vapores cratas, il- Eoari.&ν Romam condito -υ. I a S. om. Lyran. Dis n.
iosque assidue radiis ipsius siderando inflammasse, itaque Hugo, & Sancher. Primus s. Ambr. sensus uti primo ignem produxisse uti producuntur in aere ex vaporibus vi obvius ita piamst mus cli. Persae cium templa plura igni solis cometae , strita errantes , ignes latui . halones . extruxerunt, quae inde u cta sum tan tamen eo. acones igniti M. dem loci , quo inventa suit aqua hoc templum a rege ere-Trovol. Ignis hic re aesentat Spiritum s. cui in specie ctum sit, uti vult S. Ambr. S. script. non exprimit lΓna Ignis Iedit super Apollolos in die Pentecolles , eisque D enim elementorum nobilissimum suo splendore, calore , isneas mentes. N linguas indidit ut totum orbem igne activitate dici expressum eli symboliim Dci, & divinit, amoris divini accesdiarent , adeoque homines instar aquae iis, iuxta illud: Drus noster is risu ι alta stigidos, ta torpidos efficerent igneos , & fiam. 19. Vide dicta ibi dom, &Exodi I. a.
Mnotavi Levi . v. 13. ubi I . analogias huius ignis, de stim cario J A rad. 'rs Path, quae Hebr. aut chalcharitatis recensui. Audi S.Chrys. hom. 1 i. ad Hebr. daice, Syriace, Persice, A Arabice signincat liberare
ris , ait , admiramur ignem stlim descendentem omnia com mittere, dimittere, ac tribuitur capto , qui e squal
μ-UM' Potest μυ , ut ismi quoq- nune dos oris .lia re, & sordibus carccris liber , & purus dimittitur, si- -ὸ --πM:ώ ν , σεmma qua sunt pro osita, e amari eut hic templum a Clialdaeis profanatum , iqualidum , ima voia non sinumat sed in ceriam . D .mmensisa & in sordes, euneresque versum a N hemia per dedicv eruntuν, mori in emerem rediit: sed ma 4 Deo offeri . tionem, & sacri trim e coelo descensum purificabatur,
Ieserant Cornelιι eratια ι Actis. ro. sanctificabatur, de Dro consecrabatur. Hinc Pharis Aravi. i. , . IONATHA 1 NCHO A ΜΤFJ Ionathas hic non suillam bice vocatur U'aα mira & Chaldaeus Ex ' mus lacerdos , ut aliqui putant , sed Levita, & cantor , di 13. v. t s. sectum azymorum vocat c bona depati maimo cantorum praesectus, cuius tunc erant vices. Ita LD N B κ n. Lua. & Serar. Ad Neptuaν alludit naphta , quod est genus Hrumias ,
lueida, ardensque quae combiisserat victima in altari, ex licet putabant igni liti sulphureo, & bituminoso in le- eo exiliens absumpsit stammam ex aqua in lapidibus majo- si is,&divini quid inesse, Quos quae apud ipsos sacra erantribus accentam, idque primo, quia lumen malus al- fulmina,&fulgura, sulphuris odorem haberent, Ne tam fossuscabat , di sumebat lumen minus lapidum. M- tum ipsa lux sulpiturea esset , ut ibidem a Plinio stri; tumcundo , quia ignis hic ex lege Levit 6. I I. in solo altari est. Hinc enim N o Graeci sulphur appellarunt,& quae restare debebat , quasi ignis , eique proprius ad via fulmine tactae it ni loca, studiose procurarunt Romam; ctimas comburenaas: quare in lapidi s restare non pote- arisque excitatis& bidentibus eos, id alia nominarum: rat , ne quis eo ad superilitionem abuteretur. Tertio, ut ita Gyrat. syniagm. 37.&ex eo Serarius. Denique Syria significaretur ignis hic non vi solis, sed Dei cujus sym eus textus hoc loco sc habet: PMaverum eum locum qu bolum erat altare sole quasi instrumento addentis, illi. Dardo vir Nehemia Nehemitae Genet rari uia ιnreret erat rus aiatoreri vim ad isncin ex aqua produc dum inden. mundities vel purificatio λ vetatur autem a mulsis My D.
218쪽
Commenta ia in Lib. II. Machabaeorum. Cap. II. 6s
significat, scutat lavare, aspergere, Mitare, cribrare: cat dilatare.
NA .at Ieremiam in eaptivitate Babylonica abscondisse aream , tabemaculum , O altare iis manet et sis morue P, ebo. Inde υ. 2o. praefatar octor huius ti bri secundi segesia Antiscbi Eppbanis, ct Euphrum, ac Dda Machabaei , ct fratrum e us fas ea rasone, σ aliis cstnscripta bre ter enarraturum .
I. T menitur autem in drscriptionibus Ieremiae prophetae, quod iussit eos ignem accipere qui trans-I migrabant: ut significatum est, ut mandavit transmigratis. Σ. Et dedit illis legem ne obli-
Viscet untur praecepta Domini, ut non exerrarent mentibus videntes smulachra aurea oc amentea, ornamenta eoruna. 3. Et alia hujul modi dicens, hortabatur ne legem amoverent a corde suo. q.
Erat autem in ipsa scriptura, quomodo tabernaculum & arcam j iissu propheta divino responso ad se facto comitari secum, usquequo exiit in montem, in quo Moyses ascendit, & vidit Dei hereditatem. s. Et veniensibi Jeremias invenit locum speluncae: tabernaculum, &aream, & altare incensi intulit illue, & ostium obstruxit. 6. Et accesterum quidam simul, qui sequebantur, ut norarent sibi locum: & non potuerunt invenire. 7. Ut autem cognovit Ieremias, culpans illos, dixit: Quod ignotus erit locus, donx congreget Deus congregationem populi, & propitius fiat: 8. &tunc Dominus ostendet haec, & apparebit majestas Domini, &nubes erit, sicut & Moysi mani se-tabatur, dc sicut clim Salomon petiit ut locus sanctificaretur magno Deo, manifi stabat l . p. MagnificE etenim sapientiam tractabat: or ut sapientiam liabens, obtulit sacrificium dedistionis orconlammationis templi. io. Mut&Moyses orabat ad Dominum, & discendit ignis de coelo, Nconsumpsi holocaustum, sede Salomon oravit, &descendit ignis de coelo, di consumpsit holocaustum. II. Et dixit Moyses, eoqu5d non sit comestum quod erat pro peccato, consumptum est. I 2. Similiter&Saloi non octo diebus celebravit dedi asionem. II. Inferebantur autem in descripti nibus&commentariis Nehemiae lim eadem: & ut construens Bibliothecam congregavit de regionibus libros, & Prophetarum, de invia, &epistolas Regum, S de donariis. I . Similiter autem&Judas ea, quae deciderant per bellum, quod nobis acciderat, congregavit omnia, & sunt apud nos. is. Si ergo desideratis haec, mittite qui perferant vobis. I 6. Acturi itaque purificationem scripsimus vobis: bene ergo facietis, s egeritis hos dies. I . Deus autem, qui liberavit populum suum, o reddidit liereditatem omnibus, de regnum, de sacerdotium, de sanctificationem, Ι 8. sicut promisit in lege, speramus quod eitonost mniserebitur, de congregabit de sub c o in locum sanctum. 19. Eripuit enim nos de magnis periculis, de locum purgavit. 2o. De Iuda vero Mach bxo, ω fratribus ejus, de de templi magni purifieatione, & de arae dedicatione: El. sed de de praeliis, quae pertinent ad 2Intiochum Nobilem, de filium ejus Eupatorem: ai. 6 de illuminationibus
quae de coelo factae sunt ad eos, qui pro Judaeis fortiter fecerunt, ita ut universam regionem, cum pauci cIlent, vindicarent, de barbaram multitudinem fugarent, & famosissimum in toto orbe templum recuperarent, & civitatem liberarent, & leges, quae abolitae erant, restitueremur, D mino cum omni tranquillitate propitio illis: M. itemque ab Iasone Cyremeo quinque libris coinprehensa, tentavimus nos uno volumine breviare. 2s. Considerantes enim multitudinem librorum, dedissiculiarem volentibus aggredi narrationes iustoriarum propter multitudinem rerum: M. curavimus volentibus quidem legere, ut esset animi oblectatio : studiosis vero, ut sicilitis possint memoriae commendare: omnibus autem legentibus u tas conferatur. 2 . Et nobis quidem ipsis, qui hoc opus brevisndi causa suscepimus, non lacilem laborem, imo vero negotium plenum vigilia. rum desudoris a Isumpsimus. 28. Sicut hi qui pr arant convivium, de quaerunt aliorum voluntatipare propter multorum ratiam, libenter laborem sustinemus .m Veritatem quidem de singulis, auctoribus concedentes, ipsi autem secundum datam formam brevitati studentes. 3o. Gut enimn vae domus architecto de universa structura curandum est: ei vero qui pingere curat, quae ama sunt adornatum, exquirenda sunt: ita aestimandum est&in nobis. 3 i. Etenim intellinum colligere , de ordinare sermonem, de curiosita putes singulas quasque disquirere, historiae congruit auctori: 32. brevitatem v b dictioius sectari& executiones rerum vitare, brevianti concedendum est. 33. Hinc ergo narrationem incipiemis: cla prefacione tantum dixis Iesussiciat, stultum etenim est ante
historiam effluere, in ipsa autem historia luccingi.
RENIM PRO M TAE , Iossiet xos intitur, ne ibi vicientes idesa aurea ad ea cole udum ις Pel lita sinerent, ted conlianter solum De n suum adorarent,
daea capti a Chaldaeis in Babylon . Confimin id, quod dixit de igne abieondito ex ipsis Ieremiae ioiptis. Descri
ptiones vocat Scripturam feremiae, ut explicat v. 4. hoc est Codiem, vel pugillarem, aut commentarium , ut vo
callu V. 1 3. in quo Ieremias descii plerat ea, quu dixit, eg sit cum Ierulalcmeapta fuit a Chaldaeis, nimirum pri-mb, quod iusserit ignem templi ab condi m puteo; 1. quod
unde dedit eis volumen legis divinae, puta I ut croci mi ,vel rintateuchum .in illud crebro legeret, in. Dby-l me, tuoque sedilua iri aptivitateiniolarenti r, seseque
in veto Dei liu confirmarent. 3. quod arcam, taberi inculum & altare incensi detulerit Se abscondzrit in t pelam cam montis Nesra. . Porro u certum et an libet hic suci.t canonicias, de T 3 a bra
219쪽
66 Commentaria in Lib. II. Machabaeorum. Cap. II.
syraxin probatus, habitusque ut S. script. qiralis est Α t GAT ou κνον otii J Qiiaeres an Fe qtiando line prophetia Ieremiae. Cmum tamen est librum hunc fuisse factum, vel adhuc faciendum sit λ Nonnul Ilus iactumstu
magnae auctoritata , utpote qui scriptus sita Ieremialpro rant sub Nehemia, &Dario Hystaspis, quanto populu pheta, atque hic citetur ut tellis indubitatus ignis lacri Iudaicus in Ba lone dispersus inde rediit , di congrega. absconditi . rus ruit m Izrusalem, & templo, ibique ignem a jere intamnio injuria temporum periit hic liber, uti & plu- reconditum per aquam crassam in ignem conversum recure, alii a Ierema nisipti; nimirum eius carmen lugin peravit: itinc enim simili modo videntur circa tabemacuis bre demone Iosae tegis, de quo 1. Paral. is. Item liber Ium, &altare ab eo abscin dira Deo revelante rursum adieiusdem de eversione urbis, & populi captivitate. Addaec paruisse in novo templo. Haec enim erant vasi propria. liber de Babylonis excidio, quem alligatum saxo sui sit in per quae Dous meo coli voletat, ideo,ὶue per Molan ea Euphratem prosici Ierem. s l. v. . &alii plures de qui- fabricari, Si in templo reponi ius rat. Ita Melchior hus w Prologo in Ieremiam. n lita . de locis .ia. Tomicil ad annim mundi vans. x. Ex o vir I ιι Is LEGEM puta exemplar Deuter ' Sanch. hic, di Ribera in cap. r. Aggae in. is. qui tamen in nomii, in quo tota lex a Mose repetita contineturi vel sine magis in contrariam sententiam inclinat. exemplario ius Pentateuchi, ut illud assidue in Babylone Veni contraria sententia uti communior, ita&verior rapti*i Iegerent. Rursum uadu eviri id est, dedit est, scilicet arcam, tabernaculum&altare incinii non eis nundatum, illudque iterumque gravi obtestatione eis Diise reperta cum ione sacro sub Nehemia, &Dario, inculcavit, ne scilicet ciati vi , CERENTUR et ' revelanda fore sub finem mundi quando Deus per Eliani,de ντ A Do ἀεκt; sed eontinuo ea ante oculos mentis N Enoch popuIum tuum, id est, Iudaeos ad Christum concorporis ponerent. ET MON Ex ERRAREMT M κτε- vertet, eosque in unam Ecclesiam cum genti s congre.
sua, ne scilicet ex fulgore auri in idolis rei plendentis in- gabit: tunc enim Elias, ut eos in fide Oirilli confirmet, ducerentur in error , quod in idolis laret aliquid augu- B ostendet eis arcam hic a Ieremia in illud evum promassam. stae divinitatis. Probatur primo, quia si haec inventa tutiunt cum igne,
v ERAT AUTEM tu i A s x prona, et so in utique aucior hie idipsum hic namret , uti narratoit de ' Do TAa a Nacu LUM ET an Cari rus si T ra ν ΗΘ bgiae: hoc enim ad impraesentem plane pertinebat. Iam Ta o vino Ea νο uso coraculo AD ah FACTO aciem nil tale hic narrat. Secundo, quia sub Nerientiaco MIT A l COM; υsu ua υO EX IT IN NUM nna eii facta integra congregatio populi, ut patet v. ig.
Tain Ne iu et iso Mos hs moritur se in dic. 1. ζ7. mulit enim Iudaeorum manserunt in Babylone,Dιτ, xv v IOIT DEI Hanani et a Thu: id est , vidit alii in Mio rmiones fuere dispersi. Tertio, s repertastis eminus terram Chanaan , quam Deus Abrahae, ejusque sent, tum in templi secundi expoliatione , quae per Ti-poslatis quasi hereditatem possidendam promiserat, Genes. tum facta est, arca in spoliis poneretur. At non ponitur 13. C---, id est, secum deferri, reportarii suis sin alta Iolephum lib. 7. de bello cap. 17. di ist. Imo idem eiis sacerdotibus, vel levitis: hisce enim iubere poterat lib. 6 cap 6. expresse docet, tunc in Sancto Sanctoruin Ieremias, non Angelis r ita Lyran. Serarius tameti putat nihil omnino tuisse. Cum in idem Sanctum Sanctorum in Angelos det ut ille arcampos Ieremiam sicut iid maedem gressus eii Pompeius, quid in tei Io viderit, enumeiat Beatae Vietinis, in qua ipsa nuntiante Gabrielestium idem Iosephus diligenter lib. νε Antiq. c. s. de arca tanarii Dei concepit, ex Palaestina transtulerunt in Italiam puta scmper mutus, Quocirca Romae in ami triumphali a iti Lauretum ita tamen ut arca visa sit a nonnullis, qui cernimus est sitan candelabri aurei 3e mensae panum pro proinde eam secuti notarunt locum, in quoi Ieremia suit positim is, non autem arcam depictam. inario, quia deposita. haec est communis Hzbraeorum sententia, qui conliani et Iis Quo Mos xl Arca ergo, di tabernaculum con- asserunt lim vasa defuisse in secundo templo. Idem aste dita fuere eodlam Ioel, quo Moles mortuus, & sepultus runt Latini di Graeci, ut S. Epiphan. & 6orotheus iam fuit, qui arcae re tabernaculi fuerat conditor. Porro mo- citati in vita Ieremiae, S. Hom. Lyran.& Dion. hie, I e.
dum depositionis arcae recenset, Epiphan.&ex eo Sanct. rus Galatinu, lib. . cap. s. G:nebri lib. a. chronol. anno Thom quos audi. Duit ui ,--3 Le est Ioa s, se mundi 37Io Iuliarmin. lib. t. de verbo Dei cap. is. Aia re, in subis tena . - Η -δε- , -- to menti cum lens in cap. Exodi quaest. 4. ubi allerit haee vata in eoe. ε his, raea in Mamre ι , νωπι σ- eam absorberi in dem loco abscondita in quo costus Mosis conditum fuit,
is simiait --- seri tura , parebit, quod erit in fine mundi. Sic & Dorotheus in . i.
iasis inflia tis, Nonnulli addunt Hebraeo deficiente area, tabemacu. . υ -υαν- Io, di altari incensi a Mole fabricatis milia fabricas Io,
Eadem habet Dorotheus in vita Ieremiae. Horum fides eum intemplo congregato imo populo videndum se exii sit penes ipsos Auctores. buit Christus, qui cit vera area novi testorenti contino rb Ieremias hae gerere potuit, de de ficto gessit istulast is angelicae, & manna Eucharilliae. vi vel ante captam Iemialem re nante non Sedecia, itunc di Exodi s. ro. enim fuit in carcite sed Io in i ta enim Ieremias erat ET A PAR T HAI 1 TAs DOMINI, 2T NU Ex v i. a. tin veneratione, unde ipse suasi 1eremiae dedidit se Chal. xx xl q. d. cum Deus revelabit arcam, tunc pariter ostendaeis, aut rapta iam larus ilem a Chaldaeis antequam det gloriam suam in nube splendida, sicut emtim mani- templum ab eri incenderciur. Ieremias enim in magna festavit Mosi, de Salomoni in dedicatione altaris,&tem-samitatis opinione erae apud Nabuchodonosorem , eo pii, ut dicitur v. io. Quod ab eo capiendam Ierusalem praedixista, unde MAHi νε ετ sax Raed scilicet jestatem suam in in eo obtinuit quareumque voluit, ut patet Ieremiae nube splendida . Graeca haec reseriant adsequentia hoc mo- xx. Nil ergo habent luc Novante, ut fidem hi lato A do: ut locus sanctificaretur magnifice. Deinde pusillum.
220쪽
Commentaria in Lib. II. 2 achabaeomm. Cap. II. 67
salomon mortalitan sapientissimus in ET OT s pi N.
lomon uti erat sapiemii simus, sic sapientissime imitatus est Mosen , ac orando impetravit, ut Iacus stram m-iestatem in templo a se aedificato , ω jam dedicato per gloriosam olfenderet 3. Reg. 3. 1o. unde explibrans subdit:
do ignis coeleius in dedicatione templi laeta a Nehemia, de pollea a Iuda Macharum descendit de coelo, eorumque vi ctimas consumpste, ideoque inititutum est Daum lineae. ni umaeque dati isnis, ad quos vos o Aletu petii Iudaei hortamur nos Ierosolymitae, ut illud nobiscum ad Dei laudem, di gratiarum au aem celebretis.
ν iis ἀ hst J q. d. Cum iaciuicium Moysis esset pro peccato, ideoque immundum videretur, sicut & peccatum ipsum, ideoque nec consumptum a sacerdoti sesset , hinc idipsum a flamma consumptum est . Sumpta sunt haec
verba ex Levi . io. 6. videmurque continuata elle cura
superioribus, ut sicut ignis ceteras victims cremavit , sic de hoitias pro peccato consumpserit . Ita Serarius , Saechea&alii.
vais J q. d. haec quae dixi de igne lacro ex aquis Crassis emicante scripta sunt a Nehemia, non lib. x. Esdrae, ted alio Nehentiae commentario, qui uin iniuria temporum
intercidit. ET OT Cores TRUENs sisti Io TR c MI Prima ea
his judiorum solemnis bibliotheca, quam altruxit Nohemias. Iple enim antecessit centum de amplius annis Aldixandrum Magnum, de Aristotelem, quem Strabolit, is . scribit suisse primum, qui hibliothecam exit rexerit. Pluribus annis Nehcmias antecessit Ptolemaeum lyhiladelphum qui iecundus poἰt Alexantrum ruiravam AEgypto, ibi que celeberrimam bibliothecam erexit, ideoque e Iudaara. Interpretes evocavit qui S. Script. ex Hebraeo in Graecum traducerem. Sic rate Ptolemaeum de Alexandrum tempore Darii Hyltaupis extabat bibliotheca in Babylone, iit patet i. Eid 6.1. videntur Ieroselymitae hic adeo celebrare bibliothccam Nethemiae, ut eam a ponam, vel
componant, vel opponant bibliothecae Philadelphi , de qua glorial tur Iudaei in AEgypto degentes. q. d. vos in AEgyptoplares forsan habetis Gentilium libros prc'h notat nos liai natamus libros sacros de hii torus sentis a strae quibus caret bibliotheca Philadelphi.
q. d. simili cura, de diligentia Iudas lacros Codices per bella Ant. Epiphanis dissipatos CONGREGAv1r TsuNT aron uias. Per Iudam nonnulli accipiunt Iudam Machabaeum. Verum quia Iudam hunc a Mactabulo dbit insuit dicens v. xo. Da Iuda veia Mae,. .: hunc enim ibi et vorare Machabaeum : de quia Iudas Μachabaeus in assiduis tuit bellis,ideoque illi potius cura fuit armamenta mi quam bibliotnecae,ut cuderet gladios non librosissimc verius alii accipiunt per Iudam, Iudam taenum, qui, dixi C. ι. fuit auctor huius epiliolε de libri, sed quii ipse eam scripsit nomine totius Senatus, de populi Iutaici, ut ibiadem dicit ut, hinc de se hic loquitur in tertia persona. I euit enim petitaram populi te Senatus, quorum nomine Icripsit epistatam, evique hic de Iuda, id in , de se , quasi de tertio aliquo loquelites inducit.
ab Ant. Epiphane, Eupatore, Sedete, Demetrio, ceteribque nolitais , de reddidit hereditatem omnibus , de regnum. q. d. Deus effecit ut omnes Iudaei regnum Iudae a titulor i , ut prius , sed provinciae sibi a Deo datae, quasi hereditate possiderent, ac singuli tu ea partem suam haeditariam sibi ab Antiochri ereptam rursum qui te obtinermi: Ex fac anno Tisia, ut scilicet Ierololymae restitueret suum Pontificem le sacerdotes: Tllam ceti te ATIONEM , id est , sanctum templum cum sancto Dei cultu . T. mplum enim ab Antiocho pol A lutum Iudas Machabaeus expians pristinae puritati , Sesanctitati, lanctoque unius veri Dei cultui restituit lib. I.
Elus J sententia huius verius , de quatuor sequentium pendet ,&expletur illo Uers. 24. πιι νει reinare: q. d. Quae Iason de alii fuse dixerunt descripteriint multis voluminibus de gestis, de praeliis Iudae Machnaei, de fratrum eius, haec nos breviter hoc
Finita ergo.. ik epiliola Iudas Essenus hic orditurn storiam libri L. Macha, eique hunc titulum, & praelati nem de libri argumento, methodo, stylo δα. piamittit rquare idem eit argumentum libri secundi,quod fuit primi, ii mirum vita Iudae Machabaei, de fratrum eius: hac enim breviter conscripta l. r. hic fusius enarrantur: multa etiam addunt ar, quae Doro primo omissa sierunt. A Metioe v υκ Mos rLEM, J id est, Ant. Epiphanem: Uaaixi.
enim Grace idem est quod illustris, nobilis, ita vocatus suit a gentilibus ob illulitia facta, licet verius Polybioi de aliis cognominetur id est , stuI-- tus&inianus, ut dixi lib. I.
T a raca stix J Illuminationes de coelo vocat signa caelitus edita pro Iuda, de sociis, qui ope Angelorum adiuti pro Iadaeis sortiter dimicantes mios Antiochi exercitus proltrarunt. Unde Angeli apparuerunt Iudς eiusque castra, quasi Duces belli Praeiverunt, ut audi
mus in sequentibus. υ Do Mitio Curi o MMI TRANQUILLITATE PROPHTro νA To ic Lis J q. d. Domino tranquillante, desidante turbationes, tumultus, de praelita ab Antiocto intentata Iudaeis , utique pacem pristinam reddente .
oi ora, giniscera es, ait quidam Sanctorum U. . . i.
ιυ MIM BR vi κε, I id est, in breve hoe volumen rediset e. obiicit Calvinus, de Novantes Iasonem hunc fuis Cyrenaeum , ideoque Mutilem, ac proinde librum hunc, qvi est compendium Iasonis non esse sacrum, de - Canonicum . Resp. Ialonem hunc fuisse Iudaeum non C Gentilem: Iudaei enim erant sparsi per totum ostem
ideoque in Cyrene quoque degebant, ut patet Act. I. de ε. Gentiles enim hostes eran Iudaeorum, eorumque i tam , ritus , de gesta irridebam , extenuabant, depravabant. Hic autem Iason hic omnia extollit 3c celebrat ut patet ex seq. Quare fuit ipse verus Dei cultor , ac vir pro. s. Bepius, Deique eritus zelotes.sed ello Iasonivisset gemitis: Iudas tamen, UA IM linisi pia selegit, digessit, disposuit, concinnavit ,
suaque effecit, de in hunc l ibrum redegit assistente sibi lem- per spiritu S. necubi erraret, hunc librum Canonicum eiecit. Qiare idem effecit; ut si quid falsi, impii , vel obscoeni ellet in libris Iasonis illud Iudas omitteret, vel castigaret. Ubi nota Canonein: Cum Auctor Canonicus citat, probatque dicta alicuius prophani auctoris, hoc
ipso ruit ea in nica. Sic S. Paul ad Titum a. v. u. etiam illud Epimenidis: Croto es semper men eos, a te Mina,ve vres, pigri, addensqtie 2 TUimamum I-t reum
, hoe ipso illi tribuit fidem Canonicam, de infallibilem. De illud Iob s. 13. απνεεν, ἔrum, prout dictum eit ab Epiphar gemiti non i ta
D ctoritatem Canonicam, eam tamen adeptum eit cum cit tum, de laudatum elt a lPaulo r. Cor. 3. 13. Simili modo
Iuda hic Auctor Canonicus dicta a Iasone citans laudansque ea fecit Canonica. sic rursum Paulus Actor. I . vos. 18.eitans, prohansque illa Arati: ΠΝ enim σ ιμ-s, eis tribuit aucioritatem Canonicam. Ita Macher, Serarius, Bellam. dc alii.
s Assuri si Most Magni enim laboris, Scindustriae ei plurimal re, eaque omnia methodice, concinne , clare , de plene paucis verbis ccinstringere e complecti. Sicles avit, qui Iliadem Homeri, ita minatis timis Micripsit, ut totam cortici nucis includeret, telle Plinio lib. 7. cap. M. Ec Archimedes, qua, ut ait si cero Tu.