Claudii Galeni de Elementis libri duo, Victore Trincavelio interprete. Adjecimus in calce Hippocratis librum de Elementis, una cum commentario in eundem Jacobi Sylvii medici

131쪽

ipsa scopus est mistiois varietas ad generaedione & corruptione necessaria. Primariae

igitur aeris actio quaereda est,ut in igni, sit medaq; ex qualitatis in eo summae actio Ea aute qualitas,quae sit,etia doctora sententiis ambigiturequida aeri summam liu aniditate,aquq summa frigiditate tribuut,. alii contra, frigiditate summa aquae, aeri summa lividitate largiutur. Quin & Gal. & Aristoteles nuchos, nunc illos sequuntur. Na aqua supra quam quod refrigerat, omnium est humidissima. Nihil enim est

aqua humidius lib.I.simp.cap.3o.in fine. Aqua siue ferues ut exurat ,sive refrigerata maxime,liumecta ii facultate nuqua, ut cossentaneu est,deponit.lib. I.simp.ca. 8.ad fine Humidissima quoq; aqua Galeno

statuitur,li.de natura humana cometario. in textu.Nam ut annus,ut Aristoteli lib. ..

meteorora cap. . Aer vero humidissimus Galeno dicitur' cometario in textu de natura huana.Cu igitur natura, & Aristoteli lib. 1.degeneratione cap.M& alibi passim. Quae igitur est in aere & aqua summa qualitas,noduplane costar,& ea nuc esse in aere toto,no una videtur, sed in mcdio frigiditas,in summo ealiditas qda ignea, in imo,multu varia pro ventoru,regi Onu, α anni Partiu natuva, tame fere quatagit Min

132쪽

aqua humiditas,qua terra no humectatam siccitas. Hinc aquosis locis aere semper humidiore experimur, arenosis & lapidosis sicciore. Ad naec in fimus hi te,& nobis cir efffusus aer n os modo calefacit, modo refrigerat,modb humectat,modis siccat fi varia ut dixi regionu, partiu anni,& prs sentis status,teperatura. Eu vero qui est ign1 fiximus, nis natura sequi verisimile esti Medius,quaqua frigidissimus sit,in omne tame excessum alterabilis videtur, cum Mfrigiditate illa summis aestibus intedi aliis

teporibus minime scribat Arist. a. u.lib.α meteororu. Frigidissimu aute demostrat, mista imperfecta in eo cocretioe genita, nubes,nix grado,pluuia, quodq; oia Coagulabi lia, atq; ipsam aqua nos ambies aer, ubi medio similis euasit flatu a onio congelet,no aqua affre. Eo aut frigiditatis aetmedius peruenisse videtur, no ex sua nat ra,sed ex accideti. Vaporibus scilicet ex Gqua in eu illatis initio,qui de satus in eo,taetia minus calido, qua sit sumus igni vicinus,& qua imus radioru reflexu calfactus.

Αquq frigiditate nativa repetiuit ac P sua qualitate illa,aere mediu ia frigiduessecit, ut vaporibus in cerebru elatis,& in eo de- satis,cerebru rade euadit pituitosum,& frigidu,cum ipsum,uti panes spermaticet aliai 3l

133쪽

H8 IN HIPPOC. HEM.

licet initio calidae sint,tame quia exagum, Amin. ea. frigidae evadunt. Alii aere mediu natura . 3. lib. 2. δε no ex accidenti frigidissimu esse hine cotigenerat. ligunt,st si quid purorum,& missionis ex- em inpertiuest elemetorum, id in ea ipsius esse

summo ter parte,quae a mutationibus cotinuis est re-τα iuretia motissima, sit verisimile, ut in conuexorro purio ignis,media aeris sphaera,& ad polos,aere, re, aerem terra in centro. Ad quod aquae vergetes in vero er venis terrae ipsius etia hiementares magis aquam tu fuerint.Caeterae elemetora partes,elemeta Iura maia no sunt, sed singulae ex elemetis conflatae, O3 E quapropter & nutriunt, terra, aqua, aer,&M. pyrausas ignis:nutiire aut no possunt,nisi

ei quod defluxit simile substituat:at id Me-

metis quatuor costabat: ergo & quae animal nutritura est esemeti pars, elementis quatuor costat,ob tam multas iam inde ab orbe eodito,elemetoria alterationes, mutuasq; in se trasmutationes. Quadoquidequς elemeta sibi sunt c5tigila,qua se parte attingui,nullius elemeti alterius interuetula se cotineter mutuo transeat ob symbolu α eosen sum substatiae totius,& qualit trunm primarii turn aliaru primas consequenti u. Que cosensum quo maiorem ha-Cal. libr. bent,eo proptior sit mutua eoru transm de nat. bu tatio: sic aer sumus,& ignis imus, tota na-manm tura sibi proxima,in se iacilὸ trasire vide-

134쪽

tur,ut aer nos ambiens facile fit flama,quet in aerem derepente redeat. Sic aer imus& nos ambiens,& aqua summa,aqua ima,& terra sub hac summa, sed hoc discrimine:R quae ex elementis ob essentiae tenuitatem, & qualitatu energia mutari apti simis fit trasmutatio,illa celerrime,& nullius interuentu perficitur, v nd solum a tota sub stantia secu familiari, sed etia qualia talibus valentissimis fiat, ut ignis & aeris summi mutua alteratione esse promptissimam est verisimile quia multum cognata sunt haec duo, & potentibus qualitatibus prςdita,ambo enim leuia,rara,tenuia,spledida,perspicua,& tota natura cognata,c Ioreq; & siccitate sibi proxima, ut intensis parum his qualitatibus substantiam est ratibus,mox ignis ex aere illo summo fiat,

remissis ex igni imo aer,quod aer nos ambiens demonstrat,hic enim & aerea omnia in ignem prompte transeunt. Cotra vero elemeta ob essentiae erassi- Libr.3.te-tie mutari inepta,pr sertim a qualitatibus paeramen. minimu efficacibus,in se tardi traseut, rem alterius mediae mutationis interuetu, Vt aer nos ambies in aquam,& aqua in a Tem non transit primo, sed per vaporem inque aer crassatus abit. Hic vero vapor cras

latus magis fit aqua,que tenuata fit Varo

135쪽

qui tenuatus magis in' aerem transit, quod caligo & nebula vapor utraq; ostendit:na tenuata magis in aere vanescit, crassata fiepluuia.Per tenuationem vero, reliquas a ris qualitates intellige, ut aquae qualitates alias per crassationem. Nam aqua no modo ten uata,sed leuior, racior, perspicua magiς:sed tota sua substatia mutata fit vapor, & hic iteru oes aeris qualitates &substantia adeptus fit aer,contraq; aer natura sua

tota,& msitis qualitatibus depositis fit vaporiidem aquae substantia assumpta simulca qualitatibus omnibus fit aqua. Aer igitatur per vapore in aqua transit, & aqua per

vaporem in aerem remigrati Vapor enim cum humor sit tenuatus,naturae est medis inter aerem,& aqua, opinor quod ea duo Cap. 8.Κ elementa moxin se tran sire nequeant, ob naturara varietatem, quomodo alimenta nobis familiaria lac,vinum, caro,mox corpus alunt, quae magis sunt a nobis aliena, ut brutoru pascua, multis in medio egentante transmutatioibus, quam nos nutrire possint. Nam aer tenuis, leuis,rarus,aqua

crassa,grauis,desa perspicuitate & spledo-re,tame comunicat duo haec elementa, &praeter haec ignis.Sed hae qualitates sine aliis sui ad trasmutadu maxime imbecillet. Faciliusq; terra in igne trasierit,qua aqua,

136쪽

igni tota natura,& primis duabus qualitatibus cotraria.Terra aut siccitate igni cognata est,quo fit ut terrea lignoru siccoruportio,prompte in carbone transeat ignis i specie.Aqua vero prius in vapore, inde in Lib. Ium aere abeat oportet, quam familiare ignis pera. alimentu esticiatur. Ad hac mutatiois aerisn aquae tarditate,facit plurimum qualitatu,mutationuq; factaru ad agendii imbecillitas no subflatiar solius mutadae contumacitas. Na a frigido fit aetis in vaporem,& vaporis in aqua mutatio, adiuuante grauitate,crassitie,desitate:a calido autem imbecillo aque in vaporem,&inde in aerem mutatio,adiuuante pauca utrobiq; leuitate,raritate, tenuitate,quae qualitates

magnae essent necessariarat ab aqua in aere fine medio faciedus esset trasitus: sic ex humore a calore imbecillo siue flatus in nobis,& aere vaporosa quaeda substatia, a 'vehementino fit nisi materia iit saluten

ta.Gal.lib. nde causis Symplomatu. Mutatum igitur mometi habet ad transserataiationis celeritate, substantiarii societas, similitudo,& familiaritas,quae tamen per se mutare no sufficit, sine qualitatibus, primis praesertim sed etia aliis mutanda materia praeparatibus,toti substantiae omniumaxime mutanti,imo que sola vere trans-

137쪽

mutat qualitates,Vera ipsius sunt instrumeta, ut plenius docui in initio libri,qui de facultatibus naturalibus inscribitur. Aere igitur natura frigidissimu esse, sed

varie a causis variis alterabilem, quae prius dixi satis illoru sentetia,demon strat. Quibus addas licet,no solum aerem medium, quia nihil aut minimu alterationibus mutatur, puriore & elementare magis esse,&tamen frigidissimised eum quoq; qui ad

polos propinquat, eande seruare naturam.

Cum enim sol & homo homine, sol & plata plantam gignat, tanqua potentissimus in generationem & corruptione planeta, iis aute quam maxime illustrat aeris parte, ut quae inter tropicos spargitur, sed etiam quae inter circulos arcticum, & antarcticu,tame quae aeris pars his circulis eo cludi intelligitur,cum sole aut no sentiat melibus circiter sex, aut obtuse propter multa obliquitatem,reliquo prope tempore se tiat,sub his aer elemetari proximus fuerit. At is est ut in medio sui frigidissimus, q&ostendit mare sub eo glaciale tui etia nunc aeris elementi,& eius de frigidissimi multum superiit,quantu scilicet a sole non calefit,nec miscetur rebus generadis, ut si in terra,& in aere illi respondente animo fingis circulos,arctisu 2 antarctisu, & a cim

138쪽

eulo arctico terrae, ad circulu eiusdem anatarcticu lineas deorsum curuas, vel in Polos rectas duci imagineris, quae circun sicribant aeris nobis circussili, a sole illustrati

impediat) nuc tame versus arcticu auctii, eum scilicet sol ad cancru propinquat, nucad antarcticu, quado sol ad capricornu γ- pius accedit:deinde etia a circulo arctico, aeris ad circula antarcticum eiusde lineas similes, sed ter curuas duci a1o concipias: vi prima velut semicirculo versus circula terrae arcticu,deorsum dorso pgat, cui dumediocriter Epinquabit, sursum reflectatatur,qua prius figura, lineae in terra a eirculis sunt dictae, sed inaequali,ut in haru du ru lineam medio coclusa aeris regio, media e regi oe solis sit tenuior, Fb magis aesole recedit,sit crassior: dein je pducatur linea ad circula aeris antarcticu,Vt qtu aeris inter lineas a circulis terreis.& aeris ductas

inter fit, torii id sit elametare magis ,& frigidisiiinu,q magna eius est portio, maior

in multo q a sole miscetur. Nec ea in Ois fuerit etia misticis expers,sed eatatu,quae vim solis no setit. Quid id nubib', nocte, hyeme tanta ad sua natura reuerti videtur aer,nulla foras corrogata qlitate, sed omissa latis calfacti ,est aut tuc frigidus. Cur

139쪽

autem quae sub sole regio aeris media sataces,sit frigidissima, partim prius a nobis dictum est partim ab Aristotele.Non esse vero humidissimu hoc est omniu maxime humectatem aerem,sed aqua hinc docere conatur.Corpora omnia etia inanimata ima modice sicca,nos aqua,& aquosis corporibus mistis, humida reddimus,no aute aere& corporibus aeris,nisi aliunde humecta tis.Oleum enim humectat no aerea,sed aquosa sua excrementosaq; substalia,quavi succi caeteri immista cotinet, eaq; cogelabilem,qua in olei natiuo calore cosumpta oleum,ut aer & aerea alia a frigore & gelu crassescutiantu,n5 congelantur. Ad Eaec, summa in quoq; elemeto qualitas nulla ratione alui tolli potest,multo minus in co-traria mutari.Ignis enim summa caliditas igne manete nulla ratione aboleri potest, multo min' ignis fiat frigid'. Eode prorsus modo,quae terrae inest siccitas manete te ra n 5 tollitur,n ec etia,quq 'aqus inest,sumin GaLIA i. ma humiditas, tollitur.Illa enim simplex simpl.ω- quatucis calfacta semper humectat per se,pi. 8. per accides vero humore vi astititii caloris tenuatu e corpore soras euocat, ac sicacat. Huc pertinet, quod nuqua eo frigiditatis aqua venit ex se,ut alia cogetet,cu aer interdu tam frigidus euadat,quado videlicet

140쪽

eet motus facit boream,ut omnia cogat in Ventus est glacie duretq;. Quaqua id frigus imo aeri aer motus ex locis,lab polo glaciali ob solis recessum bino. lib. accidere possit.Potest aer quoq; hic eleme Ae fa titaris magis statui. Fuerit igitur potius illis biu,aliter autoribus aer natura frigidissimus, aqua Aristot. humidissima.id est,omnia maxime humectas qua nihil est humidus,ut li. I.simpl. cap.3. Aer aute calidus & incogelabilis, ut Ariiudicitur fuerit summus,& per aestate imus,interdu & medius,alicubi frigus r mittit,seu caloris quidpia suscipit per aest': alicubi,hoc est penitiore eius parte,frigus

intendit, ut Arist. lib. I. meteororu capi. I 2.

Si verδ humida id appellemus eu Arist.

quod suu terminu,suamq; superficie extima argerrime per se retine alleleu vero ternunu,seu corporis alterius cotinetis figu

ta suscipit, ut cicu illi cotrariu ,aer hoc modo fuerit humidissimus. Haec enim passio

aeri magis inest,qua actua .m aer corpor,bus aliis quamuis mollibus cedit, nullaq; figura ex se,vel momento retinet. Vacuato enim vase aliquo aer mox subies eius vasis figurae suscipit,sua exuit,& vesica aere plena in qua voles figura proptius mutaueri , quam aqua repleta,& flatu quatuuis leui, aeris figura mutas,sive utriculu imples,αue vesica: figura igitur alteri' cuiusuis cora