장음표시 사용
121쪽
M IN RIipo CR. E L Ε M.tam. His ergo qualitatibus,leuitate,tenm- tale,raritate,splendore,perspicestate fit,ut ipse ignis infernus,& multo magis aethereus iste,ac internus in omne corporis mutandi parte,promptius penetret,easq; qua tumuis exiguas profundas, densas perua- dat,& pro sua natura afficiat,mutetq;,ω
si datur,similes sibi reddat,hoc est summe calidas,siccas, leuissimas, tenuissimas,rarissimas, splendidas, perspicuas maxime, hoc est igne, vel igneum, vel ignitu eorpus efficiat. Ne vero omnia sint ignis propter eximia ipsius ad mutandu promptitudine& vehemetia contraria alioru elemetorunatura repugnat.Na elemetis ut agetibus
reliquis scopus est passum,quoad eius fieri potest simile sibi reddere,nec prius ab agedo desistere, quam vincerint,si vinci potest. Vt ergo ignis,dum in alia agit eleme-ta,ea ipsa vincere conatur et sic caetera elementa, igni resistentia, in ipsem agunt, ipsumq; si praepollent, vincul, modo tota substatia,& qualitatibus nonihil cognata sint.Ρorro tenuitas,quia calore ignis summum sequitur,estq; illius effectu ob id in igni summa est,ut silmma a raritate summa leuitas.Na frigidu nullu qua frigidum
est tenue est. Acetu enim & succus corticis
indis nucum,quauia se ita sint,& ob id
122쪽
phlegmonaru incipientiu remedia, sintq;eade etia tenuia,quae tamen illis inest tenuitas, quanda in utroq; 2bstatia igni tenuata sequitur.Sunt enim haec ut alia pleraq; substantiis duabus contrariis,& inde ortis facultatibus,etiam cotrariis costituta. Quam re indicat sapor aceti quide non sola acidus,idemq; frigidus: sed etia acer& is calidus, corticis vero nucis multum amarus , substantia terream igneo calore multum tenuata sequutus, quo permacerationem in aqua dulci, identide mutata dissipato, cortex ipse manet hoc est, qualitatis expers ac insipidus, proindeq; idoneus ad sapore quenuis suscipiendu, quod de cucurbita & tubere Galenus quoq; pronuntiauit.Propterea nux viridis
ante conditura,qualitate amara per mac rationem, ut dixi,exuitur. Aer aute flante
borea tenuior, quia ob tagiditate vapori- pli cap. bus non crassescit,uti austrinis flatibus. Te 22. r. nuitas autem haec facit,ut ignis,& ignea, s. Simpl- prompte in partes minimas separentur,& Tenue du- nisi sint dura,& magna in omnem corpo- pis ris parte prompte permeent. Rarum abusive,& per metaphora quod Lib. as Iaxu est ac solutu, ut ignis,aer. Proprie ve- nitanetaro quod poros & meatus habet multos,&
123쪽
propriὸ quidem quod nullis,aut paruis est
mentibus,Vt buxum,ebenum, abusive auiatem,quod est coactum, compactum,solidum,ut aqua,terra.
Vtram autem raritas leuitate habet adiunctam:sed longe maiore,improprie diacta raritas,quin & proprie rarum ob id leue est, quod suis illis poris, vel ignem,uel Aerem corpora rara, & ob id leuia conti net:qaorum loco, si aqua aut terra, poros impleat vacuae enim esse omnino non possunt quanquam rara quoq; tuc merito dicerentur cum poros & meatus habeant multos S magnos tame tantu abesset ut pro raritatis ratione essent leuia, ut etiam omnino grauia essent. Sic etia densa haee sunt grauia,& quibus insederui, grauitate sua impertiuntur pro multitudinis ratio-m,maiore,densiora minore, minus desa. Hac tenuitate summa,& raritate summa,& inde orta leuitate summa praeditus ignis, ac multo magis iste ignis aethereus, etiam minimas partes alterandi corporis ut dixi attingit quantumuis abditas, in quas actionem sua non explicaret,si protenuitate raIitate,leuitate crassitie,d Qtatem,grauitatem terream sortiretur.
Colore ignis utriusq; praeterea iuuant
dictet qualitates,ut si quo abierint segrega
124쪽
ta eorpora ab igni pulsa,eo ignis flamma
his qualitatibus adiuta comitetur, eaque omnino permutet,quae tamen semim ut ta fortasse manerent.Neq; enim cerebro
satis suit,ut in hanc parte eius substatiasse
a calore insito secreta, nisi etia tenuitate, leuitate,raritate,utide de fulgore, & pe spicuitate pollicear,omne cerebri partem penitissime ad actiones suas comparasset, ut in eo nihil redundet,desidereturq; nishil. Qua in re opera naturae, artificu etiapraestantissimoru ut Phidiae,Polycleti opera longe anteeellunt,cum haec tantu foris superficie sunt bene expolita, intus vero,
moles quaedam terrea rudis ac impolita. Cum naturae opera maiorem multo intus partium omnia dignitatem, admirabilemq; non modδ temperatura, sed consormationem quoq; ostentent.
Causae ergo sint qualitates dictae,no soli1 melioris ipsius ignis utriusq; actionis, sed eva igne ipsiusq; facultates omnes ac
Mennam conseruant. Facile enim ignis uteri; marcesceret, ac tande extinguere
tur,nisi qualitatu haru beneficio prompte in passum se ipse quaquauersum insinuaret: quae res ad permutandi passi siue ignis gignedi aut nutriedi celeritate, magni est momenti.Calor quoq; noster,quanquam essen
125쪽
essentia est erassiore quam igneus, substa tiae tame potius proprietate & dictis qualitatibus, paucis horis id pficit, quod nsiqua
ignis vel inceperit. Ex cibo quouis mox chylus:ex chJlo, sanguis,ex sanguine instauratus singularu corporis partiti fluor, id aperte demonstrat.Neq; minus caloris huius custodia qualitates hae operatur,culiarum ope pabulu sibi cotinenter ex san guine moliatur,& qui singulis in partibus est insitus ex haru alimeto,aut si desit,humido substantifico. nuitas,raritas,leuitas in igni,cum tam sint actuosae qualita tes,an in eodem fulgor & perspicuitas sint otiola At frustra est a natura factum nihil. Expendamus itaq;,quam igni utrique eommoditate asserant:quanquam,ut igni externo manifestius insunt & luci ipsi, 1ta in eo magis effectus illarum apparebunt: etenim in igni interno, etia insignius inesse cogitatione facile assequemur, sed &sensu ipso,ut postea probabimus. Fulgores terrifici quado micat ignibus aether, ut poeta inquit,lux flammae, solis,lans ecterorsiq; astroru,quam repete in m dium aere,& aqua, Vitru, diaphanea relia qua se extendat logissime experietia quotidiana abunde persuadet.Quodq; corporibus,in quae haec agui,spledom quoq; im-
126쪽
primunt ostendut fructus praesertim qua Galen. parte sole excipiut,ostendiit etia alia pluri ub. ma,a flama ipsae illustrata,& spledida rediadita sed caloris interni fulgor, vel puero perspicuus est in colore corporis sane florido,& bene habito, egeto ac nitete, apparet quoq; in sanguine,bile flava atq; adebaira,Pς ex adustioe nigredine babet relucente.Apparet omniv mmime in oculis, quos fi i tenebris, vel minimu cotacueris, cernas ex eo igneas quasda scintillas cofertim effulgere,et foras erupere. Ut fio enim ignis Platoni in Timeo,&sensori u videdi tenuis Gai lib. .loc. affectaea. 2. Aristoteli aute aqueu ea. 2. lib.de sensu alia scintilla-rit,a pcussu causam affert Aphro.prob. 18.
sus oculus,eade visa efficit. Huic enim spiritui a calore insito, spledor inest,cuius &raritatis,leuitatis genuitatis beneficio per neruos etiam mometo ad imos usq; pedes eouolat, ac in cerebru,si cogitur,revolat. Sic aere perspicuit & plane pura lux solis,lun q,facis,ac spledor derepente pmeat, crassum vero & nebulosium aere, aut vapore crassbvictu, minima parte sui pervadit,
id quod nobis liquid ὁ apparet,dii latet obscura codita nube dies,ac p caligine,& in Partis stupore. Neq; solo alteri est magis Pell
127쪽
permeabile eorpus perspicuum,sed ipsum quoque magis est penetrabile: aqua eo imminus transparens,quam aer tardius alia corpora penetrat, & tam aer quam aqua
quo purior,& ob id transparentior suerit,
eo celerius corpora alia penetrat,quo obscurior & opacior,eo tardius.
Hactenus satis explicasse mihi videor actione ignis primaria a calore eius sum. mo perfici:meliore in fieri,& etia coseruari qualitatibus aliis ipsi etia insitis,siccita te, tenuitate, raritate, leuitate, fulgore, perspicuitate.Restat demdstradu id sine quo ignis no agat.Est aute non ei propriu, sed elemetis esteris,atq; etia omni queagutatio comune.Id vero est ipsius agetis,stuealoris ignei quantitas,& robur, corporis
quoq; afficiedi ab igni praeparatio,agetis
passurim corporis aut cotactus,aut idonea salte vicinia. Mediu ite ad agetis robur deducendu accommoda& liberu: postremo lepus,nisi enim ages passo fuerit qualitate et robore potetius,actio no fiet,cuab squali proportione actio,& victoria non fiat. Quauis etia caliditas sit qualitatum omniu ad agedu etacacistima.tame quatitate quada ad vincendu requirit, cu ignis scintilla lignu crassum vix unquam vilerit.Neq; putes oportere passo ages mensur
128쪽
sura, aut podere, aut mole semper praepollere: fatis em tanta esse eius quatitate,quaecu hoc robore passum vincere possit.Naignis parua porti Oe,Vires habet maximas.
Robur aut ageti est ipsi no a quatitate sola, sed a vi & facultate quada agedi in si
ta vel acquisititia,etia sine qua titate, ut milites multos, sed ignavos, stolidos, imperitos,quanquam robustissimos a paucis strenuis,sagacibus,exercitatis, etiam strigosis vinci saepe videmus. Quaedam enim parua quatitate vires habete trasmutandi maxumas,ut spuma canis rabidi seme in mulie re corruptu,aura illa viruleta in epileptici;
quibusda, venena plurima,aqua vini sarpi sime destillata charmistaru si fiat elixit.
Passuri corporis praeparatio, quata vim ad agetis victoria habeat; ostedit morborum generatio in paratis tantu,humorumia expelli praeparatorii facilis vacuatio, alii mentoru sole,igni & aliis praeparatoruΩ-ellis in ventriculo coctio, lignoru siccatorii,pingui aliquo illi toru in minima secto tu facilis ustio. Quid verbis opus est nihiI sub ea in fit, sine hae afficiedi corpis praeparatioe:si em sit rebelle assici contumax, nihil aut minimia patietur: & fortasse plus agat,qua patiatur:quomodo qui manu lapide cetdit,& caput alicuius durum, plus se
129쪽
ipse laedit quam percussum laedat.
Cum agens finitarii sit viri u in quatumuis longinqua non aget, aut tam imbecilliter,ut opus sensum fugiat. Cuq; vis a gens
per interualla delata semper magis elaguescat,& quis magis procedit eo fit imbecilλlior quo propior est corpori ipsiam AEduceti,eo valetior inde regritur apetis & passi propinquitas,quq illi ad ageau bule ad patiedu maximὸ sit idonea,vt ignis in sapinqua & coligua valetissime agit loge disii ta ne calefacit quide: lapis iactus Spinqua
valenter contundit, longinqua vix assieitc Medita agentis vim deducens liberum. Na cotactus omnino per mediu aliquod perficitur ut docet Arist. libr. de anima vivisio no fiat,nisi aer sit luminosis neq; lapis bucque appetis aut pcutiet, si alius in tercesserit, vel corpus aliquod validii opposuerit.In aliis mediu id est breuius,in aliis Iongius .Est qua do id mediu vires agentis
in te fit aut remittit, ut calor ignis, s aqua agit bladius per cineres Valerius:per arena quoq; valetius per puluere scoriae valetissime Et ignis,que Graecu vocamus,ignis ita fulminis erit uius qua nostra .ut ille etiain aqua urat,hic vinu, gladia cosumat aeuignis tantum sit, sed in tetione diuersius obdimenti opinor familiaris copiam, ut in
130쪽
oleo,terebinthina melle,&similibus inest sis apparet.Cotra ex lapide amiato et lycynium oleo affuso flamma nutrit sed ipsum immortale manet,ignibus inuictu,vel totius naturae proprietate,vel quod substati- seu eius' humidu igni no est habile depasti. Id quod declarant mantilia eo ceu linoneta & textaequae du sorduerunt igni purgantur nullo prorsus incommodo. Tempus deniq; omni agenti est penitus necessariti,quu nihil in instanti fiat, sed tepore ad agendum egeat: id quod tam est manifestum,ut probatione non egeat. Haec in igni fusius sum prosequutus, vis sit maxime omnia actuosus & efficacissimus:deinde quod haec igni cognita, nulla requirent declaratione noua in aere cum hic quoq; sit calidus tenuis,rarus,leuis, spledidus,perspicuus & hax atq; alias causas, sine quibus no agat,habeant easde cv igni. Adliaec si cotrariorum eadem est disciplina,aqua aut igni est cotraria tota sua sub- statia,& qualitatibus jppe omnibus, terra quoq; quatenus crassa,dest, grauis, opaca, igni & aeri cotraria, no erit dissicile, q de igni dicta sui ceteris applicare: ut iupteream1hi oratioe toga no sit viedu. Paucis igitur eade methoduin aere exerceam',cuius ut ignis &reliquoru elementorua natura