Claudii Galeni de Elementis libri duo, Victore Trincavelio interprete. Adjecimus in calce Hippocratis librum de Elementis, una cum commentario in eundem Jacobi Sylvii medici

111쪽

ros IN HIPPOCR. EL A M.

simplices sensu. Vnde elemetares quoquctappellatae grammaticis verbiliteret:& aliis aliae res quiduis primae constituentes, seu diuidendo ultimae&minimae. Quae verbavit & Galeni dissinitio ordinem istum duplicem innuunt:nam minima pars, & quae diuidedo ultima est re lutortu, Aristoteli quoq; expressum libo.de caelo capi. 3.dis finienti elemetum esse corpus,in quod reliqua corpora diuidutur. Compositorium vero cuius est elementu, seu quod reliqua costituit quod Aristoteles planius. .meta- physicorum expresiit,elementum est corapus si lex,exquo aliquid coponitur ,&c. Ex quibus Aristotelis dissinitionibus sua Galenus contexuisse videtur, & particula, corpus intellexisse,ut materiam deforma corporum simplicium seu elementoru,&mistora principia b elementis separaret. Vtrunque aute ex his est,quae ad aliud referuntur:pars enim totius est alicuius,& elementu misti est principi u.Ignis igitur,aer,

aqua,terra, quatuor sunt elementa rerum

omnium hic generabilisi & eorruptibiliucomunia:quem numerii Ab Hippocrate,si Galeno credimus,institutu,a Platone, Aristotele, Galeno, caeteris confirmatu ,taqua certissimu recipimus, ne nobis plura uno

esse,& quot sint,verbosius sit probandum,

112쪽

eo MMENT. I A e. sYLvIr. 1 or Qualia aute in se sint haec singula quid- Res quaque horum quodvis incogressu, 3c misto nosci ru ex ipsis natura,aut agat,aut patiatur,di- tur nomi eamus a nominis ratione & dissinitione nis ratio- exorsi.Elemento cuiq; nome est unum ab ne et dissi- ipsa rei substatia,& natura impositit ignis, nisione.

aer aqua terra altera a vincente,&summa

in singulis,qualitate, calidum, ignis, humi dum,aer,frigida, aquarsiccum,terraiquanquam & humidum aqua Aristoteli in Me teorologicis,& Galeno in natura huma tro sata ha,&,simplicibus interdum dicantur, alia nitaue tamen ratione, ut post explicabimus. D. Elementorum dissinitio, ut aliarum rerum estdifficilis, ob id quod veraru & es sentialium differentiam inopes sumus maxime,& quod elementis nihil est prius,per quod dissiniantur. Ad haec Elemetu corpus est simplex,n ec habet unde costituatur Dis finitio autem essentialis ex his quae re constituunt,insormanda est.ldeoq; quod fieri oportet, ubi differentiae essentiales desunt, proprietatibus forma rei consequentibus,

aut eide connexis res describenda est. Proprietates aute Optime constituutur ex perfectissima cuiusque actione,suntq; bή die feretiis essentialibus proximet,& ad exprimendam,quantu datur,rei natura accommodae.Persectissima autem cuiusque Ele-

113쪽

menti actio a qualitate prima in ipso ma proficiscitur. Estigitur Ignis elametsi,quod omnium

maximὰ caletacit,& omnium maxime aevhumectat,& aqua refrigerat,terra siccat,

ut singulis elementis singula primarum qualitatum summae insint: sed aliae quoq;

ex his,n on tame summae at retusae, ut ignisecitas,aeri caliditas, aquae humiditas, &rerrae frigiditas inest,moderata tamen.

Singulis praeterea Elementis aliae insunt qualitatesex primis illis laetitibus,plurimis corporeis omniu potentissimis producties viriu quide quam primae multo inferiora,

sed tame eximiaru tenuitas,raritas,leuitas, splendor perspicuitas:& his cotrariae cras sitie; ,desitas ,grauitas,obscuritas,opacitasia

Quae qualitates in singulis Elementis, quam facultatem habeat ad generandum, aut corrumpendum, qui ignorat de Et mentis,infra modum philosophatur. Quadoquidem ut in singulis n ostri co foris instrumetis,& aliis omnibus aliquid agetibus ,una est pars primaria actionis cata. sa efferuix,aliae adsunt,per quas melior fitea amo: quaeda ,sine quibus no fieret eius modi amo,aliae deniq; ,per quas praedic Omnes conseruantur: sic in Elemetis ipsis, qualitas una inest mma scilicet,actionis.

114쪽

elemeti praecipuae causa,effectix prccspuat

quae vero illi sociata est qualitas non summa meliore reddit actione: qualitates rein lique ex primis orte,partim ea sunt facultate,per quam actio talis melior perficiatur, partim qualitates illas omnes coseruet.Causa aute sine qua non fit actio,extra ipsa est posita,ut post audies.No aute qualitas secunda substinet rationem eius,sine quo nosiat amo,ut quibusdam plaeet.Nam aqua

feruens urit ignis modo, tame ea quant

vis calfacta semper humidissimaest Galeano,ut post audies,terra quoq; calfacta si cat etia magis qua frigida,ergo neq; ignis siccitas,neq; aquae & terrae frigiditas si liu midissima est aqua,ea sunt,sine quib'actio no fiat. Que quatuor cu in singulis elemetis fuero paucis persequut',fine scribedi facia.Ignis elemetu est ut dixi omniu maxime calefaciens,qua vi summe calorifica, omnium valentissime homogenea,& quae Wnius sunt nature in unu cogit,cogregatq;. Heterogeneaverὁ,& quae naturae sunt di similis a se inuicem omniu potetissme s Parat,singula tamen horu in suam velut familiam. Quae perseetissima ignis est actio,

eaq; I qualitate in ipso summa qua est cali LiLGditas, profecta.Sic enim recte Aristoteles Metrem esiduseu calefacies diffiniuit. Hoc aute ris capi .r.

115쪽

Ito IN HIPPOCR. Q M. opus cum calidorum reliquorum,tum maxime ignis esse, tibi aperte commostrant

fulminis,& ignis huius inserni effecta:na sidois icta fulmine,vel oceasione alia incedio stagre terreum in carbone, ac inde in cinerem abire cernes:aqueum tenuari,& si multu est, per extrema exudare ut in titione viridi incenso quotidie vides)ta pa cum in vaporem & aerem flammς alime tum transit, aer poris lignorum clausus. Se inanitatibus calamoru quiae tecta domus forte fuerit flammae etiam pabulum est tenuat enim magis fit ignis,a quo predictorum portio plurima in fumu& vaporem crassum tuta deinde vi caloris separatur& erassiore sua parte fuligo eScitur te nuiore aetalde testatur in lacte coagulu,sed aperte minus,ob id quod etia imbecillius multo calet,quam ignis. Coagula enim lacti vaccino,vel alii parum caleri immissu

calore,per lactis in ventriculo primo animalium lactentium torruptionem acquisito, sed haud itavehemeti crassas lactis vaecini,vel alterius partes ac terreas in caseu git,&,si quae sunt, butyrosas ac aereas,

neutras tamen omnes cuin sero caseosum

α; aliquid supersit,& sorte butyrosum

ipso pereocto apparet,in caseumque secundarium a quibusciam cogitur.

116쪽

Idem argumentum in butyri secretion diest.Nam calore cum externo tu praecipue

interno, que multus baculi in imo lati &pertusi percusius excitat,butyrua sero butyri,in hae lactis parte separatur Ideq; in mille aliis liquido apparet,ne in re perspicua testibus utar para necessariis.Ignis igitur suo calore summo homogenea cogit, heterogenea disiipat. Quae tame qualitas, ut aliaru ququis si sola agat:aut multo etiainsignius aliis agat,in generationis subiectum,nuqua fiat generatio,Vt per uteros calidiores,frigidiores, humidiores, sicciores aperte declarauit in aphorismis Hippop a Cap. 3. Ates:sed mutuδ seipst inuice contrariet inter 2.degem agendu,tande vires ipsa existat,& perstet, raneontemperant in corporum substalia,quae tota permutationi & assectioni alterati

niq; subiecta est. lor igitur iste, sed iam

diuinus,& rerum generator foecudissimus in semine sopitus,nutritione auctior & valentior,ubi euasit, quae in semine ipso est portio cerebri in cerebumseparat,& in pulmonem cor,hepar, Vetriculu partest alias quae pulmonis,quq cordis,qus hepatis,qua ventriculi,quae reliquam quoque partium in eo est portio.Est enim semen Aristoteli,& post eum Galeno, excremetum beniagnum ultimi alimenti,singularum corpo-

117쪽

ris partium. Qua ex re pendet maxime patentu in filiis similitudo, no partiu tantu, sed vocis& aliaru actionu,atq; adeo morue unde a Matuano carmelita recte scriptum

mihi videtur, ut viret in foliis venit ab radicib'humor: Sic patrain natos abeutcusemine mores. Ηςc ipse diuinus calor semini animalia atq; adeo plantarii insitus per se molitur, sed diuinu addidi quod calor, qui calar est,heterogenea quide illa sepatatat ac dissipat,& homogenea cogit,qua vero diuin' est,cerebrate in semine portione sursum distribuit,& cranii portione ex eo- de semine secreta, ipsi cerebro circuponit cordis portione,in medio pulmone & thorace,media ex ipso semine secreuit,pulmonaria vero thoracicaq; in semine portione cordi cicudedit, eademq; iustissima ipsius oeconomia in reliquis partibus effulsit, sine qua,no ne ut in lignis,& aliis uredis terreum omne subsidet, aereum & igneu attollitur:aqueum,ut dixi prius ambigit pro varia sua substa tia,& varia sui motione:sie in imu corpus,verbi gratia, ubi pedes & tibia sunt,quicquid in nobis est terreum no- ne ob insitam grauitate subsedisset3ibiq; offa omnia,cartilagines, libamenta, cerebropinalis medulla & ossalis coacta substitisseti Aders vero sanguinis Portio te-

118쪽

nuior,bilis flaua, spiritus ipsi leuitate in

irata viati summa petissent carnosum genus totum in medio interstitisset3 lde calor in semine diuinus,seu spiritus ille calidus nostri formator, enas,arterias, canalesq; reliquos,& cauitatos sensu manifestas,atq; etiam obscuras per quas corpus uniuersum est confluxile & conspirabile Hippocrati fistulat, easq; quibus maxime ad actione aut usum conuenit,applicat:&adaperit ossa minora,fecit spogiosa, crassissima etia caua ag nutrimenti idonei repositione eade ossa conectit tam affabre,

ut nihil omnino desiderari queat. Quid non facitZide quibusda,aut anima,aut primum ac principalistimu animae instrum tu censetur ob vires in gignedo,sormado, vivendo praecipuas. Haec vero effecta, licera calore illo diuiniore no impedito sint inseparabilia,tame illius no sunt propria,ca reliquae ignis & alioru omniu element rum qualitates,in ea cooperentur, ut mox dicam,sed tamen igneus ille vigor,cuius caelestis origo est, primas partes in hac sormatione sustinet totus ubiq; adhuOsus. Siccitas secuda & mitior,in igni est qualitas,illi insita,& substantiae suae conexa, quae etiam corporis alicuius humiditatem

suggendo & inbibendo exhaurit: quoiu

119쪽

siceare proprie dicimus,quanquam illi at. tera quoq; siceandi vis accidit,& seeundo inest dum scilicet calor igneus,humorem a se tenuatum soras euocat atque dissipat. Vtraq; siccandi vis auionem ignis reddit

praestantiorem.Ignis aute non modo calidi s imus est sed calidis in victoria siccismsouetur.sicca enim omnia quam humida nisi aerea & pinguia sint ardent promptius,ut in lignis experientia est quotidi

Da. Vinum,ite mei,oleum,adipes,quδ v terauerunt magis,eo calidiora , sicciora,

tenuiora euaserui nisi specie corruptione mutent ob id etiam pro lius ardeoti Nec tantu ignis huius,sed multo magis Ignis illius aetherei actione siccitas iuuat, cu sua tum rei,in qua agit,dum cuiq; parti formandae apta,& in locu idoneu secreta ex semine portio, mox propter nativa humiditate ditaueret, ac relaberetur eo unde est secreta,nisi adiutrix accessisset calidi--tὶν lik tati siccitas. Portione siquide humiditatis Ianit illius largioris vixuq; enim nostrae generationis principiu, seme,&sanguis,est calidum,humidu per siccitate illa duplice, &praeterea terream, absumpta iam stat molestia,& tanqua fixa manet nostri corporis materia,eauitatuq; latera amplius ob mollitie no tam sunt in seinuice decidua.Iam

120쪽

ossa ipsa nonnihil solidaeuadui, dc avicianis partibus,minus siccari habilibus aper te circunscripta dissidet, quomodo figuli nutri opus uniuersum, initio prae mollitiae caducu est: le aute& vento siccatu, euadit solidius:igne vero perfecte siccatu,tudemu fit solidissimu:Mossa in nobis prima aetate velut cerea per nutritionem a gentur 'iustu antem assequuta incremetu,

duritiem indum lapideam, ac eam ipsam quotidie maiorem,& nulla hominis induta Mia vitabilem. Quod siccitatis effectum in ossibus apparet magis,in caeteris tamecorporis nostri partibus, ad portione spectatur,in his quide magis,in aliis minus, B varia principioin,& educatiois natura. Ne i tur cassa sit actio calidi,aut salterarum firma, in subsidium addita est sicei tas ,quam no Parum adiuuat,maxima teriarae cuiq; corpori mistae magis,minus siccitas de qua suo loco post a nobis agetur. Eande commodadi ratione gnis leuitas,tenuitas,raritas,splendor, perspieuitas sustinent.Ηisq; qualitatibus adiutricibus fit,&caliditate omnium esseacissima,ut ignis exigua portione vires mutandi habeat omnium imas, terra eotra,etia mari xima portione minimas ut interim acti

ne pretcipua,quae a tota sitsubstatia, onu .