M. Tullii Ciceronis Cato Maior Siue de senectute liber : Paradoxa eiusdem

21쪽

M. T. cIcERONI se omi adtur in uos. Ut enim adolescentem in quo fienile aliquid c senem hi quo adolescentis probi est aliquid lauddmus,quod qui sequitur, corpore senexessc poterit, animo ii quam erit. Septimus mihi Origis i liber G hi manibus, omnia antiquitatis ueris , ' monimenta colligo , causarum illustriis quasicus

hone scri - destiadi,n c quam maxime conficio orationes. IusPxi' augurum, ponti cum, ciuile tracto,multum etiam Nola . Graecis literis litor: PFlbugores rures more exerPylla ago e colite memorice gratia, quid qstos die dixerim,rio, 'Τ' audiuerim, egerim, commemoro uesteri. Hae Mitexercitationes ingenit hec curricula me uis. In his defluuiis dis elaborans, corporis vires no magnospere desidero. Ad rem amicis ,uenio hi stitutum frequens, ultros affero res multum Cr diu cogitatus,cus tueor, cnimi non corporis uiribu4. Quae si exequi nequirem, tamen me lectulus meus oblecti di et ea ipsa cogitantem,quae iam agere non posiem . Sed

ut possis, facit actu uita: semper enta hi sis flu.dque aboribu3s uiuet no intelligitur qua do ob respui sienectus. Ita siensim sine sensu aetas fenestit: nec et fili sis Dbim βήηgitur, fed diuturnitate exibiguitur.

nectutis Equitur tertia uituperatiosi nectutis, quod eou rupςr dui curere dicist uoluptatibul . O praecla

τι mimia aetatis, siquidem id aufert nobis, quod est is udolescen id uitis ivi r . Accipitc cnim

optimi

22쪽

cATO MAIOR

optimi adbilescentes, ueterem orationem Arebita Senectute Tarentini, magni in primis N pi Cclari istri stis tib hen mihi trudita est,ctum espem adolescens Tarenti cim quod prioQJHaxmo. Nullam cupitaliore pectem,qssam corporis uoluptutem hominibκι dicebat natura da, Oratio Artam: cuius uoluptatis auidae libidines temere ubi Penate ad poti dum inciturentur. Hinc patri e tatem. proditiones, hinc rori publicarti eversiones, hinc

eum hostibus clandestina colloquia nasci dicebat: Nullis deniq; sicelivi, nullini nisi sumsecurim ege, ad quod fuscipiendum non libido uoluptatis impol teret. Stupril verὁ, adulteria, omne fugiti nullis alijs il lecebris excitari, i uoluptate.Cumoque homini siue natura , fige quis ecus nihil mente praestabilis, dedisset, huic diuino mu ieri ac dono v nihil tam esse inimicum quum uoluptarem . Nec enim ἔλδ,η libidine dominunte temperavitis Iscum esse omοiuino,nec in uoluptatis regno virtutem p be conos flere. Quod quo magis intestigi posset Mere animo aliquem iubebat tanta vicitati uolaptate corporis,qu4nsa percipi polyt maximi nemini censiebat fore dubisi quin tam diu dum ita gauderet, nihil agitare mense,nihil ratione, nihil cogitatione conia sequi posset. Quocirca nihil tam detestabile, idnis pestifcrim,qimi uoluptatem. Siquidem ea cura ma

23쪽

M. T. CICERONI Igueret. Haec cum C. Pontio Samnite, patre i eius, a quo in Caudino praelio P. Post humilis, T. Vos

turius consiles superuti simit, locutum Architum, Ncurchus Turentinia hospes noster qui in umici tia populi Romani permansierat, se a maioribus rapit , u. tii 4ςcepse e dicebat: c*m quidem ei sermoni inter, empore fuisset Pluto Athenietisse , quem Tarentum uenisse Tarerita L. Aemilio, Appio Claudio consulibus reperio. μςης ix Orsuis bese' ut intelligatis si uoluptatem iis eronari ratione ex sapientia non possumus, magnam habendam senectuti gratiam,quae essceret, ut nouγy- η liberet quod non oporteret . Impedit enim constolium uoluptas rationi misic ,ac mentis ut ita di camὶ perstringit oculos, nec habet ullum cum vir

tute commercium. Imitin quidem feci, ut fortisi, Detestabit mi uiri T. Flamini)frutrem Lalaminit senatu L. psum ' e cer septem annis post icim consul Dilbet: sed Dio factu notandum libidinem putaui. Ille enim cum espei conpia .m mm Gadia,' exhortatus ect in conuiuio scor,1r to,ut securi feriret aliquem eorum, qui in uinclis .rkemhi, Gens di mnati rei capitulis. Hi Tito si utre suo deuria casti fore qui proximus ante fuerat, elapsus est. Nihihibhiisees h rQ π FI ccs,n utiquwm probari potuit tam lia, oratus gitiose, tam perdita libido, quae cum probro pripi OeXhor tato conuingeret per dedecus. Saepe a mulario

' μ ' bus natu nudi ii qui se porro pueros ι bonibus ημ i

24쪽

CATO MAIOR Lisse dicebant. irarisiolitvin C. Fubrici , quod py 'ut cum apud regem PFrrhum legulus es et, nudi flet a Thesbito onea, Athenis quendam ese, qui se supietem profiteretur, eum s dicere,omnia quae faceres mus, ad uoluptatem espe refcrenda. Quod ex eo dudien es,Manum Curium cir Tit C0r tantun plitis

opture solitos,ut id Samnitibus, ipsis Pγrrho perfuderetur, qu)ficilius uinci postbent, cum se volu

ptatibus dedisbe tu. Vixerat Manius Curiuκ cum P. Decio, qui quinquennio ante eam confulcm se pro Republ. quarto confluutu deuouerat. Norat eis: μdem Fabriciu3 torui Cor canus, qui itum ex sius vita,tlim ex eius quem dico P. Dec facto iudicuo P. Decius

ba te esse profecto aliquid natura pulchrum 4tquc husi. dupraeclarini,quod β ote peteretκr, quodq; s re uit.

tuo contemptu uoluptate, optimus qlii' ς si q*ς s hiauitiretur. Quorsum igitur tam multa de voluptates laus Quid non mod) uituperatio nulls, sed etiam fuminis laus senectutis esὶ, quod ea uoluptates nullus magnopere desiderat . caret epulis, extructisq; messe, si equentibus poculis: curet ergo uinolentia

crudelitate uti omni h .sed si aliquid dandum est uoluptati quoniam eius bidudic non ficilς obffli V.1uhi,

mus. Diumus enim Pluto estum malorum voluptu maloruntem uppellat,quod esuidelicet homines cupiantur, es

25쪽

Μ. Υ. CICERONI phimus h re there modicis conuiuiis potest tume deleo nos classe ctari. C. Duillii M. flum, qui Poenos primus culbedculcita deuicerat, redemte coemi sene sepe uideba puer, delectabatur crebro Duuli, tibicine, quae sibi nullo exemplo pr stuη sium era tantu licensiae duo bat gloria. Sed quid ego ullossad meipsim iam res uertar. Primis habui semper fodales. Sodalitates diit me quaestore costitute simi sacris Idaeis magnae

matris acceptis. Epulabur igitur m sodalibus omnitio modice. Sed erat tamen qxid1 feruor aetatis, qui progrediente omnia i etiam indies mitior . NecyMe enim ipsioris conuiuiori; delectationcm cor sporis uoluptatibus magis, g coetu amicorum a fer

uare di mombim mellabar.Bene enim maiores nostri docucatur con bationem epularc dmicoru, quia uitae coni ctione Yz- , berct,conuissim non arvini melius, quam Gne Σύνδυπ- ci, qui hoc idem tum compotatis rem, tam concoena 3s tionem uocant,ut quod in eo genere minimum est, id maxi, te probare uideatitur. Ego uer) propter

sermonis delectationem tepestiuis couiuin delector nec in aequalibus folrem,qui pauci admodιὶ reflans,

sed cum uostru etiam aetate, atq; uobiscu. I Iab ossenectuti magnam gratiam,quae mihi formonis auiis dilutem duxit potionis oe cibi sustulit. Quod si que etiam ista delectant ne.omisit no bellum indixisse uia

dear uobitati, cuius est eo fortasyc qitida naturalis

26쪽

CATO MAIOR lis modus non intelligo,ne in istis quidem ii esupido libiti ipsis carere sensu senectutem. Me uero erindristeria delectata maioribus instituta, eris formo, quivi Ore maiorum mo adhibetur magistro ripoc lo: pocula sicut in famposio taenophontis, i uta, at s roratia: restigeratiotest die, si cis ..i finibγeme aut sol, ut ignis hγbernus. Quae qgide in Scbinis etiam persi quis oleo, conuiuiures vicinorum quotidie copleo, quod ad multum nocte quimmaxime possumus,uario sermone prod cimus . Adinon est uoluptatu tunea, quasi titillatio in senibus. credo, ed nec desideratio quide . Nihil ιμlcm mulς pisi i ,

si ,quod non desideres. Bene Sophocles, cim ex Sophoclis eo qgida iam confecta aetate quaereret, uteretusne responsi rebus Venereis fdij meliora, inquit. Libenter uero

Cupidis enim rerum tulisi, odiosium o molesim est forictbe carere . idtidiis uero er expletis, lucreditu est carere quam si sit. Quanquam non caret is, qlli totidesiderut cergo non desiderare dico este iliciundius,quam frui. Quὁd si illis ipsis uoluptatibus bo iis aetas fruitur libentius primum paruulis fruitur rebus, ut diximus: deinde hs quibus senectu3 , sietium non abunde potitur, non omnino curet: Vt Cauea.

Turpione Ambivio mugis delectatur, qui iti priua ''U

27쪽

M. T. CICERON Igsie dolole Lentia uoluptates prope insue is , mugis fori e utatur. Sed delectatur etiam senectus pro 3 cui eas spectans, tantum quaneum sat est. At illa stipendia. qμέη i Di, tanquam emeritis stipe idque si

3 bidinis,dmbitionis, consentionis ,mmicitiarim, cutioiuhia, piditatim omnium, secum se, ecums ut dicitur Prouerbiit uiueres Si uerὁ habet aliquod t1 quam pabuli; studii dis docti hiae, nihil est otiosa senectute luc dius. Mori uidebant iu studio demetiedi pene coeli disci 11u, i iςrro C. G lim famili re patris tui Scipio. Quo, Brologus . ties illumlax noctu aliquid describere ingrcsy 'quoties nox oppresit cum coepi flet manes quam delectabatur, cim defectiones solis π tu ita multo nobis unte prediceret es quid iri leuioribus 'iid si . sed tamen acutis es quam gaudebat bello suo Punico

iiiii Nae, Naeuiusfqum Truculento Pldutusesquam tacuis Dius. dolos Vidi etiam senem Littit , qui cum septem audioni ut nos asst quam ego natus si fabulum aedidi et, . . 3' cethego Tuditanos consulibus, usque ad adoleste ieuitii. μ' mea procefit state, Quid de P. Lici iiij crus αsi, Pontifici j ex ciuilis iuris studio loquaridui de huius P. Scipionis, qui his pnucis diebus pontifex

maximus fictus est f Atqui eos omnes quos commemoravi, his fluitque flagrantes fenes uti κε. M. veτο Cethegum, quem recte Suddar medulium dixie

Enim,quanto studio exerceri in dic do uidebuis

28쪽

cATO MAIOR. mira etium senem fQus t igitur epullaris,dut ludorum, aut scortorum uoluptates cim his volu ptutibus comparandae s Atque haec quidem δεκή diu fluit doctrinae, qu e quidem prudentibu3 Crbene institutis, pariter cum uetute crescimi, ut boonestum illud Solonis est, auod ait uersiculo qud

dum ut ante dιxi sen cere se, multa melei σdo solonis didiscentem, qua uoluptute diimi nulla certe poo ctum test esse maior , Venio nunc ad volaptates agricost Aerieu Itularum, quibus ego incredibiliter desector . quae nec rae laus.

ulla impediunitur sene tute, mihi ad sapiensis uitam proxime uidentur accedere. Habene enim rao tionem cum terru,qu ae nunquam recuset imperium

nec ingra sine usiura reddit quod accepit,sed alias Ore, plerinq; maiore cumfaenore: quanquam non modo fructuε quidem mosed etiam ipsiuη ter. re uis ac natura delectat, quae cum gremio mollioto ac subacto semen lassis excepit, primum id occatum cohibet, ex quo occatis quae hoc efficit Occatio. nominata est: deinde tepefactum uapore, et comoplexu suo diffusdit, or blicit herbostente ex eo litariditatem, qκae nixa fibris stirpiu fen Ou cdolesti culmoque croctu geniculato, vaginis iam quasi pii bescens includitur. E quibus cum emerserit, frundit frugem licae ordine structa, confra ut tu minorara morbis mimitur gallo griparti Q aid ego uitili ibat Ma

29쪽

Pristian' lectatione non possim, ut me enectutis/requiem Iibro oblectamentinus noscuis. Omitto enim uim ipsem omni quae generantur e terr quae ex fici tutulo

Acinum grano,aut ex acino lunatio, aut ex caeterur a frus

quemvis non sine admiratione delectene fultis quandiura caduca est, et nisi fulta sit,ud terram fertur eadem, ut sic erigat, clauiculis suis quasi manibusCIauiculi. quicquid efl nae in complectitur,ferpensem multio plici lapsu er erratico, ferro amputas coercet ars agricolarum, ne oluscat firmentis, Gr in omnes parteis nimius datur. Itas mei te uere, in squae relicta fimi, exsit tanqua ad articulo firmἄ'in forum, ea quae gemma dicitur , a qua oriens vina fest ostendit,quae er succo terrae cir calore solis auo gesccns, primo est per acerba gustu deinde nititurata dulcesti uestitaq- pdin uis, nec modico tepore .Al. dciu eulet, nimios solis Mdefendit ardores. Qua quid potest esse ton stu tu laetius, isi dicetiι pulchriusscuius quidem non utilitu me solum ut ante dixi fed elum cultura cir ipse naturn delectui. Adminiculorsi ordines, capitu coniugistio, religatio,props gistis, uitiumsermensorum s ea qra discallari

30쪽

CATO M A1 OR. a stipututio. Quid ergo irriguisses uid agris piones repastinationes s proferam , qui biis fit multo terrasecuradiors Quid de utilitate loquar stercora disdixi in eo libro,que de rebus ri licis scripsi, de

tu doctus Hesiodus ne uerbu quide fecit, cis decutigra agri scriberet. At Homerus, qui multis ut mihi uidetur,du e seculis fuit. Laertem leniensem dcsiderum quod capiebat e filio, colensem agrim Gr eum stercorantemfucit . Nec uero segetibus solis cir pratis, uineis, Cr arbustis res rusticae latae fui sed pomari s etiam est hortis, tim pectiasi pastu, apis exuminibu3,tuni Jorum omnium uarietate. Nec consitioncs modo delectane ed etiam iii, sitiones, quibus nihil inuenit agricola solertius. Jan perseges multa oblectamenta rerum ruisti

carum, sed ea ipsis quae divisentio fuilbe longiora.

Ignoscatis autem,n in cir studio rerum rusticarim prouectus fim,et senectus hi imitura loquacior,ne ab omnibus cum uiti s uidea uindicare. Ergo in hac Mita M. Curius, cum de Sumnitibus et Sabinis erile P rrho triumphasset, cons psit extretram temopus aetatis. cvius quide uillam ego contemplatus abe' enim non longe me, admirari sitis non poβ uel ipsius hominis continentia, isti temporum disciplinam. Curio ad foci; sedenti, mugitu auri pondus

natio.

Stercorυ io Homerus ante Hesio

dum.

sene

natura Ioquacior. M. Curius in agricultura uita consumpsit. Curius auru in rcpu diauit,