장음표시 사용
111쪽
quid noxae ante fatalem eorundem diem creari corporibus animisque eorum potuisset tam crebris inmitibus, atque hoc nostro aeuo fieri experimur. Cum vero diuina aeterni Diu sapientia posteriores mundi aetates prospiceret&ex ineffabili clementia,qua genus hominum complectitur atque fouet, consulere vellet decrescenti roboriri virtuti in humanis tum animis, tum corporibus in dies collabenti: admirando sua sapientiae ac prouidentia motu excitauit pristis seculis ingenia heroica mortali u. quos praei eris hominibus mente intelligenti que plurimum beauerat, ut ijdem, Spiritu adiuti, varias utilissimarum artium disci- plinas inuenirentvi posteritati de manu in manum traderent, quibus imbecillitati virium hul manaru succurreretur di infirmitatibus nox ijso obuiam iretur,ne videlicet agnitio DEI, voluntatis diuinae, tum omnis honestatis atque mansuetudinis,lum rerum in vita fragili ad aliquem finem utilium inter homines paulatim
evanesceret: neve breuis hominum vita continuis morbis oppugnaretur,&ante auferrentur e viventium numero ij qui humanae conuersationi multo usui esse possunt, quam iustuatatis maturae tempus contigissent. Primum itaque inuenti sunt numeri quibus temporum distinctiones, cursus corporum coelestium annotarentur: Deinde literas, artem scriben-
m prouidentia Dia perlitum spiritu sapientiae
112쪽
contulit hominibus ut essent adminiculo intelligentiae ac memoriae hominu i&posteritati serae consulerent in eo quod beneficio illarum res ob origine mundi gestari posteris proponendae fideliter consignarentur. Inde doctrinarumi artium omnium semina promanarunt. Inde prudentiam xexperientiam humanis mentibus nasci augeri videmus, ne posteritas breuis alioqui vitae in infantia & inscitia rerum ante gestarum vivere deinceps cogatur. Quidquid enim in vegeta mundi aetate homines ingeni v riumque dotibus praestantes ductu&motu Spiritus diuini inuenerunt, feceruntvi experientia no blum cognouerunt, sed etiam posteros suos fideliter docuerunt id literis postea consignatu ad succedente Sinundi aetates peruenit. Quam humanoru ingeniorum industriam ultima mundi aetate iuuare ac promouere volens diuini Numinis benignitas inenarrabili sapientia excitauit solertissimoruli ominu ingenia, ut artem typographicam in uenirent&multiplicibus mortali uisibus conferrent. Per hanc doctrina de DEo,voluntate Dri&rebus invita humana utilibus atque necessarijs mirabiliter conseruatur atq; propaga tur que absq; hoc Di i misericordis dono esset, iam dudu ex animis mortaliti euanuisset. Nam cium viribus corporu&animorum decrescentibus etiam pietas: reuerentia erga DE V M sa
crosancta illius dogmatat atqi honestas discipli
113쪽
l nas admodum deflagrauit&pene prorsus ex- tincta est in animis hominu, qui in tanta occa-
sione discendi cq a uti hi timor u librorum
.i lii xuriant. dona DEI nihil laestimant: pia, hone
sta&vinia dogmata negligunt: ineptiis, rata is figmentis voluptuosae desidiae seruientibus
delectatur. securi vitam agunt incertis opinionibus omnia mundi degeneris negotia costare&moueti existimate turpes delicias sectantur: atque ita longissimc ab integritate prisci seculi degenerantes ad omnes impietatis, nequitie damnosar errores proni feruntur. Hac hominu secura inpietate perniciosa detestandaque malitia commotus Dius ad iustissimam iram, etiam poenas,quas talibus delici is& sceleribus sua. prouidentia impertaestigabili in creatione reru praeordinauit&in flagitiosa aetatu nostra rum tempora reposuit, ut ijsdem in dies mapis magisque augescentem mortalium malitiam crebrius, qua prioribus mundi aetatibus, coerceret atqir Pprimeret irequentiores&grauiores hoc declinante mundi veteris aeuo inhumano genere grassari sinit. Misericors enim Deus vero satagens humanae lalutis, quam morte
satisfactione Filijsui unigeniti credentibus verbo Dε hominib' peperit, flagellis talibus nos subm de corripit, ne in detestanda scelerti prauorum via progressi iram illius iustissima nobis nimiu cumulemus neve absq; omni emcndatione mentes tandem cum impijs contem- Uria Γί. q.
114쪽
ptoribus, hostibus persecutoribus veritatis diuinae in eternum exitium ruamus:sed potius castigationum eiusmodi flagellis vexati atq; in meliorem viam reuocati impietatem omnem tempestiue abnegemus, fructus dignos poenitentiaChristiana agamus & uiua utiliaq; membra in sanctissimo Christi Iesu corpore maneamus,donec mortalitatis iugo deposito in Dii& beatorum angelorum consuetudine iucundissimam transferamur. Hae sunt primariae Avalidissim caus omniumiseriarum,c limitatum aerumnarum,quibus in hoc mundo exercemur. Nolumus aute hoc loco plura dehis areferre, cum videamus atq; intelligamus argumentu harum causarum potius ad diuinum sa- si alcrosanctae Theologiae studiu, quam ad philosephos vel medicos spectare. Et quandoquide pauca de his nostro instituto praemittere non erubuerimus: tempestiuu esse ducimus, vireceptui canamus,nos intra professioni propriae septa recipiamus atq; agamus de causi, cura
tionibus morbi epidemij, qui mense Augusto A
Annici a o. celerrimo cursu in omnibus fere uniuersae Europa prouincijs grassabatur.
Mor ies TNmaloru autem,quibus Drus utitur,quan
εας - - 1 do mortale genus emendare Mad meliorς
115쪽
vitam retrahere vult, classe non infimu locum occupant morbi varij terribiles qui per totum terrarum orbem hac nostra aetate creberrim vagantur,ac aliquando hanc aliquando aliam prouinciam mvadunt populariterque in ijs grassantur ita, ut pauci incolae ab illis inam nes sint&plurimi homilii e vivorum consuetudine per illos auserantur. Si legimus lib. 2.
Regum cap. 24. iram DEI concitatam erga Dauidem: populu Israel triduum flagrasse a Dan usq; Bersabee,&,angelo DEI percutiente,intra tam breue temporis spactu peste lethifera septuaginta millia viroru absumptos fuisse, cum David Rex maluisset incidere in manus DEI, quam in manus hostium. Cui plagae,iustissima se in omnipotentis Et ira excitatae in populo, prae omnibus spaciosae telluris gentibus peculiariter electo, admodum velocitate similis fuisset morbus epidemius,qui improuisus no tantum vniueis a Germania, sed etiam omnes totius Europae prouincias adoriebatur, assigebat. si ethis eram vehementia habuisset.Misericors enim D vs irae suae iustum furorem ostendens&brachi mirobur per vastatorem&interfectore angelu, reminiscebatur misericordiae ad Eramina clementia aded,ut poenas meritas mitigaret L 'in μνηiram iustissima misericordia clementiaq; tem se
peraret eam ob rem, quod scit fragilem esse hosa
minum naturam, quiab initio natiuitatis pronior est ad malu,quam ad bonum.Tales morbi
116쪽
Graecis Philosophis ac Medicis dicuntur . moi,hioc est, populares sue publice in populo
grassantes,qubd nimirum invadant maximam populi parte in prouincia vel urbe, quam lues noxia, permitte te Dco, invadit & tantisper atis igit, dum sarii itia eius iustissima mandato D Ei reprimitur. Non autem horum morborum v-num genus est, sicuti barbari existimant medici, qui nomines μύου νο- tantum intelligunt luci siue contagionem pestilentialem , quae plurimos homines in aliqua prouincia certo tempore invadit. Sed generale hoc vocabulum continet sub se contagionem pestilentem& omnes morbos, qui aliqua urbem vel totam prouinciam repente inuadunt&vno eodemq: tempore plurimos incolas abs , discrimine sexus atq; aetatis corripiunt, etiamsi alios ex illis eluctari, alios vero diem suum obire cotingat. Ex epidemiorum itaq, morborii genere fuisse etiam hanc febrem censendum est, quae breui temporis periodo pene uniuersam Europam peruagata est adeo velociter, ut ultra mensem eius saeuitia in nulla gente durauerit. Febris enim illa non modo priuatas domos, sed etiam urbe svi integra regna cum tanta ferocia inua-st,ut pene nulli sexui, nullique aetati pepercerit, si recesseris a plane decrepitis corporibus, quae materia morbi interna destituebantur, in qua morbus fomitem situm habuisse videtur. Cum autem febris omnis sit caloris naturalis in
117쪽
in igneum iraeternaturalem ardorem mutatio: dubium nullum est quin huius febris sub μόρ λυ stantia quidem constiterit in ingenito cordis mia essem a. calore rapiritibus ignea qualitate correptis: materialem tamen causam humores putredi. ne leui intra vasa correptos habuerit, penes quos ita anni tempore in masti sanguinea do- minium fuit Alias enim in ε - - numero constituenda fuisset, quarum febrium
terminum excessit. Durauit enim ad minimum ' Mi epide
quatriduum M ad summum quatuordecim' 'φ' ς' dierum pactum contigit in ijs corporibus,queri di huius febris essentiae appropria tari μου, eoγconueniente laborarunt. In eiusmodi enim Ps T corporibus materia copiosa fomitem dedit longiorem febrili incendio, quod in alijs cor δε- μή poribus, quae minus de illa materia vel ob aetatem, vel ob temperamentum naturale, vel ob bonam circumspectam vivendi rationem collegerant, neutiquam fieri potuit c ra Lis 1-A
tio fecit, ut a nobis ex sententia Hippoetii, in
IIcutorum morborum serie collocaretur mi- mine tamen periculosa censeretur ob spirationem neque valde alteratam, neque admo-
dum impeditam, denique tum ob eius mites mores, tum ob celerem eius ad vigorem declinationemque transitum, ut id ipsum do- et Hippocrates libro i Progn.part a 8. Dicitem ibidem facilem spirationem in acutis morbis,qui febrem coniunciram habent ita, ut
118쪽
quartum diem febrilis ardor non excedat, multum momenti afferre ad salutem aegri hominis Symplomata huic febri fuer ut admodum benigna, ut plurimi homines equis animis illa sustinuerint, neq vllis remediis, si fuerint. Calor enim eius ut plurimum erat mitis blandus quemadmodum id medici exercitati petiam cognoscere potetant, aegri prudentiores, qui animosivi cordati tantum ingentili bebant, ut possent ardoris febrili squalitate co- Dolor capi gnoscere, iudicare, medici reserebant. Et iam si aute dolor capitis acutus, tensivus ac grauatiuus febri adiungebatur quod panniculi cerebri vaporibus xli umorib repleti tenderentur: intensis materiei peccantis qualitatibus affligerentur: tamen neq, multo tempore durabat,neq, somnum aegrorum impediebat,neque interdiu animalis facultatis actionibus admodum officiebat Ante prandium vero, quo tempore moueri&dominari coepit bilis flauareliquis humoribus euideter intendebatur at grauitas tensioq; augebatur non nihil a prandio,quando vaporibus eleuatis ex alimento C sumpto tum,quado membra naturali facultati seruientia primas nutritionis actiones adminiculo caloris naturalis&facultatu perficiebant, cerebrum pauid liberalius replebatur. Accessit etiarn huic febri inpleris', corporibus tertium rar=hus uod erat catarrhi tenuis ad fauces de
iis pectus destillans Auxus qui instrumetis r spi- ratio
119쪽
rationi ac voci formandae seruientibus reple- tionem grauantem leuem atque siccam tussimo moleitam raucedinem attulit. CApv TERTIUM. De causis epidemjhuim morbi ternis.
Pos τα nobis fatis constabat de natura siue substantia&synapto imatibus imo bi qui publice tunc gratiabatur statim nobis inquirendae erant causae naturales, quae ille uxerant&adhuc in aegris horninum
gulis morbis causas doetissimi quiq; medico Ἀρυς rum constituunt. Alias enim earum appellant --κ siue praeincipientes, quae occasi Externaonem morbis praebent Alias ver ex illis dignantur nomine in , quddsint praecedente, couinctae caus quae essentiam morbi constituunt, augent&conseruant, quamdiu in nancorpore animato reliquae manent. Lutia i , i
agere nullumque affectum imprimere eo rho eribus humanis posJunt,teste Galeno, nisi inue niant subiectum bene adactiones externarum γ' causarum recipiendas dispositum. Italiae invi-
u animalis corpore colleta quieseuhi. ii taren
quippiam noxae actionibus facultatu inferunt Vsq*nxς,qud in ab externarum causarum sum cieti ' ' uςm acta impelluntur. Traicenim demum in '
120쪽
actum procedunt internae clatentes cauis, ut alias faculatem, alias instrumenta primaria, alia lubministrantia membra, alias facultates ac instrumenta simul l 'antatque morbuesticiant, cum externae causae satis validae accester .rint, quae illas irritant atque incitant taramuis p autem utriusque generis caus morbum bu- manis corporibus producere valeant:&ideto causarum numero cente anitur,qubdaliqua ge- - ne rationis partem morbo, qui sit, conferant, tamen altera citra alterius causae adminiculum L I Me ad producendu effectum inutilis&impotens is , , p 3 si sed nece sitim est, tramq; caulam simul m
n: TH agendo ospirare ita, ut agens siue externa suf- P sesen, iobur habeat &interna,quq actum ex
L cipere prae incipientis causae debet, ita di poti a ortisco 38 Vt actum irritantis causae recipere,&Virς ,
noesius facultatibus atq; instrumentis corporis animali susticienter exercere possit. Nam eX-siun sine terna siue extrinsecus adueniens causa etiam lic spe /- incidat in corpus bene temperatum purum, nil quidquam cilicit, quod actionibus euidentem noxam afferret sed frustra vires suas intendit cum robur virium in bene temperato Optime habituato corpore facile cona tum illius dimis cor reprimat atq: repellat. Si verbprae in pieta Sat- ρο bus ex que externa causa inuenit corpus maletem p - ratumri ita dispositum, ut propter collectio-fμ ε μ' nemorauorum humorum,qui idonei morbo