장음표시 사용
131쪽
consi lentiam, quantitatem, qualitate&n o
tum siue fluxum intempe itiuum consueuerit. Eundem enim a bonitate facili me caloris: naturalis actionibus parere, ut concoquaturria malignitate nocendi vindice tuta aut certe iamia sua quantitate a 'ue, ac venenosa quali a-te,cum putredinem spirat,lethales a flectus grauissimave symptomata subito inducere polle. Vel, quod etiam inde sequi videtur, non modo non pituitosos humores ei illani aeris constitutionem generatos esse in corporibus huma- Irus: verum etiam caloris naturalis esticaciami adurendo sanguinem per Veris cmpus collectum generasse plurimum biliosorum excre- mentorti, quae febrem illam accendissent. Tamen veluti puram bilem febris epidemiae nonituisse causam materialem supra euidentibus o- 1 tendimus rationibus: ita hic eunde etiam mo- nemus, ut meminisse velitellam tum in iando pori cutis ob ambientis aeris frigidas qualita- a te clauduntur, caloris naturalis vis in imo corpore coaceruata validius in ah meta assum
pia agere solet generari colligi magnam fu-l Ni nolitatum excrementiti aru copiam in toto
corpore ' maxime in externis particulis, quando poti cutis conclusi non pia bent libe- ram exhalationem abundantibus fuliginos tatibus, quam calor naturalis tum, quando non impeditur constrictione pororum in cute omnibus modis perficere conatur,ut se liberet a
132쪽
nimia coarctatione, qua in angustum colligi tur intra corpus animatum hominis, ne inexternarunt particularum substantia possit ita, quemadmodum decebat, munia sua perfice re. Non itaque boni sanguinis copia in tali aeris constitutione generatur: alias enim censendum esset hyeme ac initio veris eundem humorem maxime abundare, quod omniti medicorum sane sententiae reclamat. Sed pituitosorum humorum copiae uidens incrementum
sumit:& sanguis initio veris pituitosus admodum est. Qui cum propter suam crassitiem o structiones crcberrime faciat,quae ad putredines&febriles inflammationes summe procliues, causae earum principales sunt fieri solet, ut plerumque verno tempore febres putridae abc5tinua generentur,in quibus natura morbi quiddam venenosae qualitatis praesesertob sanguinis corruptionem, ut contagione quadam illae assectiones in corpora, apta ad Ius cipiendam agentis causa efficaciam, propagentur. In quibus febribus quando calor naturalis
suo robore vincit materias peccantes, solet natura corporis humani ad crissim properare materias illas beneficio sui roboris ad externa cutem propellere. Hinc etechiae M. M 8 siue celorescentiae incute, quas papulas dicin is,crebertim oriuntur,quemadmodum iiis cuiate vere eiusdem anni pene in uniuersa Ger-niani fiebat,ut nulla pene urbs, nullum oppidum ν
133쪽
dum nulla villa, nullaque domus ab hoc malo mannanis existeret. Non modo enim infantes bimi quadrimi qui plerumque obvoracitatem illi aetati propriam in suis corporibus colligunt plurimum pituitos sanguinis verum etiam iuuenes, virgines, vir ωmulieres, qui vivendo media aetatem agebant aut etiam quadragesimu aetatis annum contigerant, eiusmodi continuis ardentibusq; ebribus, symptomatibus similibus affigebantur,ij tantum intactis, qui benigno corporum temperamento praedit caute temperanterq; vixeras, neq; multum pituitosorum humorum per hyemis tempus collegerant. Quotquot enim humidiore tum Atrigidioreque temperamento erant natura. aut p--M
constreta vivendi ratione talem temperie contraxerant ij omnes putridis febribus&earundem symptomatibus amigebantur. Qtrodar Pisti Lo
gumento certissimo est nobis illiusmodi papii 4 2
las, pete chias&similes morbos nomodo non , e prouem res reliquij tantum menstrui sanciailnis,ut pleriq: medici autumat. Verum etiam ta- ille materias in hyeme frigidiore veris tempore colligi posse, ex quibus verno tempore quando humores moueri incipiunt,febres pii tridae' continua generantur, quae in sua crisii talia symptomata gignunt. Quis enim a Trinaritim pudeter, si concesserirnus mali puerili eximenstrui sanguinis reliquijs illa neri, homines Quadragenarios nondu reliquias illas labore
134쪽
valido exercitio: caloris naturalis acrimonia concoxisse atque expulisse 'A cris itaque temperatura frigida: humida initio aestatis occasionem dedit pituitosis humoribus, qui tamen dominium in massa humorum non potuerunt plane occupare eam ob rem, quod naturalis a statis temperies pituito sorti humorum nature, consistenti arvi qualitatibus vehemeter aduersatur. Sed tum ob intemperiem intempestiua, tum breuis temporis spacium quo durauit irregularis illa aeris consi tutio generabatur aliquanto plus pituitae in massa humorum, quam
natura corporum humanorum illo annitem pore perferre alias solita erat. Huic,succedente
aestatis temperie regulari, bilis flaua miscebatur ita, ut substantia bilis flauae fieret crudion5 modo,tenuiordi subtilior,sed etiam celeriter ad fluxionem irritata per totum corpus ferretur. Illa turbatio Lagitatio ferebat humores consertim ad epar,ut ibidem mediocris obstructio in venis lubtilioribus fieret, qua calorem rarier naturalem siue febrem epidem iamo i m accendit. Quam communiter pestilentialem
'ρ qui dixerit, non admodurn a vero aberrauet
iit. Etiamsi enim non valde perniciosa erat,ne-
cipos que multosqgros interimebat,sicuti lues pelti fera facere consueuit tamen eodem fere modo eodemque tempore plurimos homines subita inuassione corripiebat, ut esticacit velocit tuast ionis quippiam co .nmune cum venenosiis,
135쪽
los pestis extitistet, cum ita ardorem febrilem tantum in sectis corporibus excitaret. Sicuti itaq censebamus copiam pituitae aquosa materiale fuisse causam bilis crudae oesiuidae quae febres accendebat . ita etiam raciocinabamur eandem pituitam infrenasse ferociam peccan - tis materiae, ne potuerit violenter sam ire & e thalia mala excitare Calor aut febrilis com o bonilualcatus cordi,spargebatur adminiculosari gumia sub talioris spirituum vitalium perar terias in totum corpus, ut ardor febrilis aequa
ilip in omnibus membri corporis asse etiθY ' ρ
citaretur, non tantum vapores calidi, verum etiam humores feroci impetu per calorem febrilem concitati confertim ad cerebrum f rentur His cerebrum repletum incaluit. gra Caus mssiuatiuum enituumque dolorem propter pan inlculos repletos sensit ut secundo capite huius 'l'' Dbri copio, e ea de re dictum est. Resoluti au - - em ibidem vapores una cum humoribus in cerebrum delatis in quorundam hominu corporibus, quae parum de materia biliosa ii- turta in ista beneficio tempeiamet beryagnioris aut prudenti ac laudabili diaeta collegeranti
bieui temporis spaci benes io calotis natu
136쪽
ralis consumebantur atque digerebantur incerebro, ut postea per nares ac alios meatus excretionibus talibus destinatos facili me excernerentur. In iis vero corporibus,quae aut frigidius humidiusque temperamentum conlecuta erant a natura, aut otio cinordinata victus ratione talem temperiem adquisiverant, quae plus pituitae in illa aeris constitutione colligeret, maior erat pituitosorum humorum copia, ex qua tepore infebricitationis plures&craiasiores vapores ad cerebrum elevabantur. Hi ab ingenito crebri calore resoluti destillarunt ad fauces occuparunt bronchia, pulmones cauitatesque pectoris Hinc voces fractoae, rau-cedines , disti cultates anhelitus justis sicca molestaque ideo excitari solebant, quod crebrbfauces a materia tenui, riuida atq; aliqualm
ter acri irritarentur: tamen parum vel nihil citra molestum is ultum conatum excerneretur, donec materia coctione aliqualique alteratione in crassaretur ad faciliorem eductionem praepararetur. Haec autem febris epi-
' ὐ-οτερον hoc est qui nares habent humidio-
Tu his qui contrarium sortiti sunt. Nam sicciora. - corpora quae aut a temperament ingenitota
137쪽
I 31 erant,aut temperantia, exercitio laboreque omnem humiditatem supersuae pituita disterere poterant, ab hoc malo vel prorsus immunia erant,vel leuiter patiebantur&statim liberabantur. Non autem putredinem in sanguine
fuisse, sed in bile maioris famae, ostendit etiam illud, quod febres, quae oriuntur ex putredine
sanguinis,sint ardelues,acutae, venenota, con
tagiosae' valde malignae praeterea multis exitiales, quod tum ex pestifera contagione, tum ab exanthematum petechiorumq; vehementia apparet Plurimi enim mortalium his momulis extinguutur hanc ob rem,qubdin illis pu- tredo corrumpat amicisssimum naturae huma m) nae humorem, in quo vitae spiritus continentur: praeterea inficiat vitales cordis spiritus
qui anima caloris innati ac facultatum omnii sunt vehiculum. Haec vero febris neq; valde acris&intensa, neque admodum venenosia,neque saeuis symptomatibus tantum, quantum subita inuasione terribilis, nequemiai, exitialis fui ut supra dictu est. Quicu-em aegrorum hominum laudabili diaeta utebatur citra ullius medicinae sum intra paucos di spristinae columitati restituebatur Minus vero periclitabatur in hac febre, quicunq: circu- spectos se gerebant in diaeta quando natura, '' H qualitas morbi egroru hominia temperamen-
i pςm illi habebat,quibus nihil secudum istotu
138쪽
conueniebat. Quicunque ver venae secti in curatione huin febris utebatur,vel calidari diaetam medicationemque incidentem Mat tenuantem adhibebant: diutius: periculo situ, non mod bassii gebantur, sed etiam plurimi ex his in vivorum numero esse desierunt. Erat enim venae sectio morbo, causae internae, anni costitutioni symptomatibus prorsus inconuenies. Nam per eam auferebatur humor naturae ac vitae humane familiarissimus,quio bili flauaeri pituit ei potuit vires frangere. minuebatur calor naturalis,qui ob eptatis temperiem ac febrilem calorem debilitatus dissipabatur&oppugnabatur ita, ut materia morbi adgredi,concoquere su tuumq, domicilium malo liberareno amplius valeret humorum deniq: substantia tenuior&liquidior non modo, sed etiam ferocior ad fluxum fiebat. Qui vero calida utebantur diaeta: vinum bibebant metu,
incendium sebrile augebant: humorum flu
entium impetum promouebant. intendebant etiam noxias materie peccantis' litates, ut symptomata cum morbo exacerbaretur vitae periculum afferretur. Etsi autem bilis flaua pituitam, alienum humorem ab illo anni tempore, adiunctam habebat: tam moibos longos cla curatu dinaciles minime in corporibus humanis generare poterat,ssicut alias hi, quando ob errorem in victu commissum per multa tempora in corporibus alius humor genera-
139쪽
tur, quam illo anni tempore in corporib' mortalium generari solet. Nam neque sua copia dominium habebat inter reliquos corporum humanorum humores, neque tua qualitate rea liquis humorum temperiebus praecellebat, ne-ilque etiam humori iungebatur,qui eius substantiam atque qualitates intendere potuisset sed paruam quantitate mi consistentiam admodum tenuem habebat. Iuncta enim erat humor biliolo qui sua qualitate calidari sicca non modo repressit pituitae viresvi qualitates, verum etiam substantiam liquefecit, ut tenuior ellet, neque obstructiones graues ac tot ga, facere Dosset. Dum autem bilis flaua illum
humorem in corpore inueniret, non potuit su-
am substantiam indebita consistentia adqui-
rere, neque suam quantitatem augere, nequz
qualitates nimium intendere, neq; noxiasym- 'plomata,de quibus supra dictum es , inducere.' sed crudior, tenuior adfluendum pronior suo anni tempore generabatur. Bilis enim fla Cur uarier uor siccitas in mistura temperabatur Nehemen iata qualitatibus pituitae , qua coniuncta mor bi causa prarier id, qud femorem duacrimo -- niam bilis peccantis reprimebat, ne ardores a t. res,deliria litim vehementem scabritiem linguae, α ρ νια inquietudinem inferre mor- 'o correptis corporibus valeret, nil quidquam
euidentis noxae inferebat saltem id incommo
vi praeliaba quod per bilem liquefacta in cor-
140쪽
Ferociter impetu suo flueret,leues obstructiones esticeret,ex quib febrilis putredo initium sumpsisse existimatur,& denique destillationii a cerebro ad fauces bronchia, pulmones cauitatesque thoracis materialis causa inplerisque aegrorum hominum corporibus extaret,unde raucedovi tussis sicca subsequebantur. Nam ob humor u tenuitatem nihil per fauc se per poterat de peccate materia ante, qua frigefacietibusvi in crassantibus materia ad faciliorem expulsionem praepararetur. Pituita enim humor est frigidus dolia a natura lentus, ut ut tenuem substantia habeat,qui in aliqua corporis humani particula collectus latet acquiescit tantisper, dum a calore naturali concoquatur, vel a praeternaturali aliquo &putredinali
calore fundatur, veta particulae expultrice virtute propellatur, vel denique bile flava attemperetur, ut fluere in alias corporis humani particulas ac illas aliquo malo assicere possit. Ea propter neq, causa turbationis, qua in humo-Libus extabat, per se esse, neq, febres acutas incendere, neqManta ferocia de parte in partem ferrii destillationes a cerebro ad fauces thoracis cauitates esticere potuisset, nisi bilis satia eum humore temperasset, admotum suxumque violenter impulisset. Bilis autem flava tenuis subtilis humor facilis est admotum ac promptissime sursum fertur Hurus substantiat eouis admodum augetur, quana pituita