Idea medici: cum tractatu de symptomatibus crudelissimis, quae scarificatione et cucurbitularum usui Brunae incolis in Marchionatu Moraviae supervenerunt: et de febre epidemia anni ... 1580 ... / [Johann Sporisch]

31쪽

narrationes necessariae, honestae acutiles. In quibus grauitatem quandam , cui comitas&prudens mansuetudo coniuncta sit, apparere admodum iucundum est . Octauo vitam oris medio deratam ou cum bene dispositam,tum circum compo η-

spectam agat, ne videatur moribus dissolutus esse, suam valetudinem damam honestam negligere,nihilque amplius intelligere, quam infimus quisque ex plebe. Hoc ei apud alios

homines plura nilim autoritatis&existimationis conciliabit Odit enim D Eus vehementes

impetus odere eosdem etiam ciueS cum moderatio prudens mirifice DLo&optimo cuiq; hominum grata sit. Quadere auream mediocritatem commendare posteris volens Homerus ait: ἐμει ό ἔσι - παG. Vbi enim conueniens moderatio asteo uum, gestuum ac sermonis in homine apparet, statim arbitramur priuientem bonam i mentem illi aD ocontigille quae eum idoneum tracstationi cuiusque negoti fruit. Nono temulentiam crapulam, Qua Uria intempestiuam aleam, perditum lusum&pro is nae cacem leuitatem famae atque integritati tum M*ς' omnium bonorus nocere, tum pratai puὸ medicorum honori atque bono nomini incommodum afferre putet qui facturiis medicinam non solum virorum , sed etiam foeminarum ac virginum curam suscipere cogitur: cum variae aetatis, vari j sexus vari j que status hominibus congreditur:vbi cum tum praesentem ani-

32쪽

honestatis ac continentiae terminos retinere omnino necessium, admodum pila decorumq: est. μακάριογγα φρόνησις ον κης ut Atii Praeterea lasciuiam,fornicationem, impudicitiam impuritatemque vitae detestetur atq; fugiat. Et hoc

cum admodum difficile sit factu ijs,qui nonduconiugi septis inclusi sunt, tum ob fragilita

tem humanae carnis tum udi illecebras: medicus memor praecepti, quod apud Platonem libro . de Legibus his vel bis extat Miigiis studeat secundum immortalis in I aeternam&immutabilem voluntatem necessariamque sta, ς propagatione hominum prouidentiam si minuenire legitimam coniugem. Ita enim commodius intra continentiae fines affectus cupidinemque retinebit, bonus paterfamilias esse laborabit . atque aegris hominibus minore cum dissicultate adesse operamq; suam fidelius conferre poterit, quam cum maritali iugo solutus vivit alienorum opera uti cogitum n ijs quae ad quotidianum vitae humanae usum necessaria sunt. Huic comonitioni ut toto vitae suae tempore commodius pareat dignam sua persona suaque professione vitam agat, non modo bonorum atque honestorum virorum conuersatione plurimum ac praecipue utatur prauos Vero,impuros & petulantes, tanqua corruptOresbonestae existimationis Mintegritatis, sua famia

33쪽

familiaritate alienos faciat verum etia in conuiuij rarus sit, vini largum usum euitet, in Insino M. quo luxuria&incendium libidinis perhibetur esse. Quod ut promptius faciat, nunquam animo suo excidere patiatur auream hanc diui Hieronymi sententiam: Nihil ad eb obi uit intelligenti sicut comessatio & ebrietas. quam etiam Philosophus Seneca voluntariam nisi Eliariis iam a m esse asseuerat Turpe enim ioxium sis valde est medicum ac Philosophum scite exin

temperantia&incontinentia non aliter, atque ex berrimo fonte scaturire foecundam mate lurimorum inorum atque corrupte Inee eraniam certim mam virtutis,honestatis iudicij que Uo morata, Ut cum sanitate corporis iacturam faciant σμε prudentiae, quicunq; temulentiam longa con- 'sistudine induisti ameistant:&tamen in eodem criminum hqrere lut ex quo egros suos commonitionibus , consilijsri auxilijs aliquando

educere debent. Praeterea naufragium autoritatis&continentia patiuntur, quicunque nimio vini usu delectantur occasionem enim peccandi vitare nequeunt, cum inter virtutem ac vitium aeque, ac inter honestatemi turpitudinem ratio titubans vinoque corrupta aut plane obruta discrimen nullum videre, neque ullum decorum, quod tempus, locus, negotia G personae requirunt, obseruare valeat Ebrietas enim teste Origene,facit ex homine bestia, ex robusto inlirmit,ex prudente fatuum. Cui

34쪽

sententiae assentitur diuus Augultinus, cum ait ebrietatem esse blandum De monem, lulce venenum,suaue peccatum Aufert enim illa memoriam, dissipat sensus confundi tueatelle-Medires o ctum. Nunquam autem quisquam disertissi rasi male morum Philosophorum, etiamsi hoc anxie&μή ς re docte conaretur facere, viris prudentibus persuaserit homines temulentiae crapulae ac lux tu: deditos praesentem mentem habere,vi rerum grauissimarum, quales in morborum curationibus occurrunt medicis, tractationem atque in uel tigatione prudenter, caute Hextre sustinere posse. Quemadmodum hoc diserte Athenaeus artirmat, ubi Niniae mores ignavos

αΜαυπίερωνωθει. Eiusmodi enim vivendi consuetudo prauis succis corpus uniuersum replet, qui crassos spiritus generant, a quibus f cultates Morgana laeduntur, actionesque naturalis ii talis facultatis languent. sed animalis facultatis functiones aut admodum debilitantur aut omnino corrumpuntur. Ob id non male sensisse videtur Graecus, qui tradit - .

Medicos se γπι ρα λείον ουπικτειν νοον Curam igitur atque di- ιυρευμ δε li Ventiam accuratam medicus adhibeat, uti Uriam octem perantem vitam agat, mentis iudicium firmum &sanitate corporis integram per plurimum vitae caduca cursum habeat ac retineat. Sic certe nullo non tempore inuenietur Vivin si θα ριος, '

35쪽

MEDI CI.

m λευ in Plurimos autem hoc nostro tempore reperias in ordine medicorum non vulgariter doctos,qui egregie&copiose risnominibus, quoru curationi incumbunt praecipiunt de abstinentia, temperantia in cibo ct potu aeque, acalijs, quibus humana vitane cestitatis vel voluptatis causa persa De utitur, ut plurimum tamen abutitur, diligenter obseruanda . cum illi ipsi ebriosi stat nihil prius

iubitq; iucundius ibi accidere posse statuant 'quam cum in conuiuiis multitudine vini debilitantur cita infirmi dimittuntur, ut neque mens, neque manus, neque pedes officium suum facere valeant. Taceo iam de quibusdam epulon ab gulo usco mellatoribus, qui nunquam cibo nimis auidam aluum saturare possunt, licet ο η - ρο ιν Turpis AH i . vero ebrietas perniciosa crapula quantum malorum humano generi afferant, nemo satis explicare potes . mobrem tum omnibtis hominibus, tum medicis in primis fugienda est Temperantes enim sobrios eos vel maxime esse decet, cum aegris quacunqued se noctitq; hora parati esse cogantur, siti deliter suo munere fungi volunt. Tunc autem, cum aegris ccosilium dandum aut consolatione mentibus amictis de morbi exitu anxijs occurrendu et i

36쪽

hil sanae rationis possidet, nihil cum prudentia

decernit, nihilque caute pronunciat sed errat ac semetipsam confundit, ut non videat, quid Prudens a praesens negotium requirat. Nullus praetereae rise mei aegrorum hominum, modo ij sibi mente con- εες-μ si stent est qui ebriosi medici consilio uti vel monitis illius parere velit. Imo quanto sunt delicatiores aegri, tanto magis abhorrent a foetore Oris,qui excitatur a vino,dum in ventriculo repleto cruditatem eructando exhalando indicat multo vero magis abstinent ab illiusmodi medicorum consilijs Vt itaque in suspicionem temulentiae medici non incidant, quando aegros suos inuisunt, dent opera, ut sobriam temperantiam contanter colant, neque ex inguis tarione vini immodici neque esu aliij, ceparum,porri, raphani aut similium rerum, quae foetore graui spiritum oris inficiunt ingratum foetorem exhalent. Hanc autem mentis impotentia in ebriosis eleganti similitudine de pingit Itb crates,cum inquit in oratione ad De

dicus ornamentis animi, de quibus hactenus diximus, sulficienter instructus corpus suum neutiquam negligat, cum illud sit anime agentis domicilium, quod politum ac nitidum esseno iniuria debet quando purum aD o exi- mijs dotibus ornatum hospitem sustinet. Incumbat igitur in id,ut amictum mundum me diocrem

bitus.

37쪽

diocrem tum elegantem tum fragrantiam non uispectam spirantem habeat vestis enim honesta 'persone ossicioque conueniens addit magnu decus viro, tum hominibus ma

gisco in mendat ouam Mauro&gemmis undio ueniteret&est minatam mollitiem vel scur

uenientem,quantum potest, vitet aut dissimu ' f et ne videatur affectato ornatu instar pationis admirantis suas pennas, insolescere&admira

tionem vulgi quaerere. Egri enim homines non ornatum medici quaereres videre, sed ar-

i icitatem experiri ma

lunt. Vbi illud tenendum,quod congressia- ruscum hoste agri hominis medicus non debeat accinctus ire gladio, sed instructus artis

epti 'praesdijs saluberrimis, quibus i

morbi os pugnari initas in integrustatum

restitui possit Plurimi eniim ho i stro uo

parum memores Hippocratici praecepti, quo medicum nihil aenei secundi, gestare vult instar

militum aut gladiatorum e ethsti

si os visi ant ac sic uiarii in arenam descendere insensis alii mis armis' decertare deberent.

Num hoc hostilis animi indicium erga mor

bum esse an inimicitias cum homini Ie

remes armis se munire an prarier venena in-

conuen ientia qu medicamenta, qualia ab imperuis imposioribus, quis terumque inscitiam

38쪽

suam tali habitu velant,offerri solent,etiam aramatas ense manus aegrorum bominum corporibus adhibere: an vero auto; itatem suam hoc

armorum hibitu in liberis&bene constitutis urbibus, ubi pacis de iustitia leges vigorem suum habent, amplificate velint, nondum inte

ligo. Hoc scio, quod sit admodum ineptum lateri adhaerere onus ferreum,cuius nullus apud

aegros usus est Anxij enim Me vita incolumitateque suorum corporum soliciti se neque gulari,neque impeti, neque defendi armis, sed consilio operisque medicis iuuari desiderant

-- gr via morbis eluctentur. Vndecimo me- ο ri dicus non facile, neque effuse apud aegros bo-- mines aut etiam alios quibus cum quocunquo

loco versabitur,rideat. Prarier id enim, quod lasciui ac dissoluti moribus censentur ij, qui facili de causa cum cachinno plurimo rident, hornines aegri, qui aut graues prudentcsque sunt, aut doloribus affliguntur: morosi impatientesque sua natura apparent, magnopere molestia assici solent intempestiuo tum medici,tum

circumstantium risu, sicuti aequiore animo ferunt hos, quorum animos moerore& dolore assici vident ob cruciatus, quos ab aegris piis De --ὰ sustineti audiunt. Adeo enim intempestiuia troi ntem cidunt aegris risus cachinni&ioci adsilientium Hst hominum atque ex funere amicorum et rei familiaris iactura moestis atq; perturbatis sua- uiuima harmoniae musici concentus alia adhiben

39쪽

'b elitur,quce solentia ticia excitantia causa ab hominibus usurpari. Medi cubitaque non modo semetipsum continebit, ne intempestiue aut nimium rideat, quotlas ludicra proferuntur aut gerutur ab ho in inibus,quibuscum couersabitur: verum etiam risum aliorum scurrilibus iocis inepta sive geitibus captare,maioris

siet, ut medicus aegro homini, cuius fauorem sibi summe conciliare debet, magis gratus sit

spem magnam faciat de fideli curatione atque felici euentu. Quod ad morbi curationem multum momenti afferre docet uicenna G. Naturalium his verbis: Fiducia quam aeger de medico concipit,&arti&consilio&omnibus medicinae instrumentis pra ferenda. Dum au---tem conatur hoc apud aegrum obtinere, caute si um observet ne adulationis susipicione tam apud aegros ipIOS, quam circumstantes incurrat tamen omnibus animi intentionibus hoc agar ut aegro iucunda voluptatemque inducentia parce atque tempestiue dicat ac faciat. Ita enim effectum dabit, ut magis obsequentes aegros habeat in omnibus, quae agenda erunt. Si a te in medicus dixerit vel fecerit ea, qua in Galalunt&aegri animum offendunt,facilline ab eo contemnetur. Accedit&illud mali, quis dex. -κ perientia cognitum sit subitis affectuum moti m Dus, quos intempestiui rumores iunci excitarant, plurimos homines exanimatos fuisse

40쪽

Continetia medicos or-

Cur os ad

&celerrime emortalium consuetudine abiis se Hoc ipsum pluribus exemplis comprobant Plinius lib. . Natur Hist cap. 3. Valerius

Maximus lib. 9. cap. o. Duodecimo medicus oculos continentes manusque abstinentes habeat in omni loco, ne cognoscatur mouerivssare, ius sensibus externis occurrit. Ita enim fiet, ut animo praesenti sitici paratus inueniatur ad omniti negotiorum tractationem quae medici viri conditio,tempus item,locus&personae requirunt. Curioli verbris liciti indagatores rerum,quae offeruntur aliquando sensibus externis, sum res aliae ac magis necessarie agendae sunt, rar seri j s&arduis rebus aduertentem animum habent. raro etiam prudenter

in medium de praesentibus negoti j scosulunt. Imo suspicionem imprudentiae ac impudentiae

apud praestantes atque cordatos viros non effugiunt, quod tantum crimen est, ut ex eo omnem turpitudinem nasci posse testetur Xenophora,cum ait, την ροτει με νῶν πανῶ - quo injuo . Decimo tertio inspiciat theatrum humana vitare&deprehendet qualis sit omnium mortalium conditio in hoc mundo. Nam hoc pacto dubio procul, cognoscet nullum statum esse in hac aerumnosa vita, qui non expositus sit aliquibus oneribus miserijs,Vt bene ac feliciter cum hoc homine egisse videatur diuina clementissimi Ei prouidentia, qui minimis malis in vario vitae humanae