Sancti Aureli Augustini Opera

271쪽

De ciuitate dei lib. XVII. cap. 10. 11. 239 puerunt eum 0mne S tran8 euntes uiam, factus est

0bpr0brium uicinis suis; exaltasti dexteram inimi-c0rum eius, iucundasti 0mnes inimic0s 0ius; auertisti adiut 0rium gladii se ius et n0u 0s 0pitulatus sei ins boli 0; diss0luisti eum ab emundati 0 ne, sedem eius in terram c0nlisisti: minuisti dies sedis eius, perfudisti eum q0nfusi 0110. Haec 0mnia uenerunt super ancillam Hierusalem, in qua regnauerunt 110nnulli etiam filii liberae regnum illud tenentes in dispensati0ne temp0raria, regnum 10 autem caelestis Hierusalem, cuius erant filii, in u0ra sid0 habentes et in uer0 Christ0 8perantes. Qu0 m0d0 aut0m ista uenerint super illud regnum, index est rerum geStarum, si legatur, hist0ria.

CAPUT XI.

15 De substantia populi Dei, quae per Su Scepti0nem carnis in Christo est, qui s0lus eruendi ab inferis animam suam habuit p0 testatem. Ρ0st haed autem pr0phetata ad precandum Deum pr0pheta c0nuertitur; sed et ipsa precati 0 pr0phetati0 est. Usque 20 qu0, D0mine, auertis in finem 3 subauditur 'laetem tuam', stetit alibi dieitur: Qu0 usqu0 auertis faelem tuam a me Θ Nam id00 quidam e0 dices hic n0n hab0nta uerti S, sed fauerteris'; quamquam p0ssit intellegi: 'Auertis

mi8eric0rdiam tuam, quam pr0misisti David Qu0d autem 25 dixit: In finem, quid est nisi usqu0 in finem 3 Qui finis intellegendus est ultimum tempus, quand0 in Christum Iesum etiam gens illa est creditura, ante quem suom illa seri

272쪽

S. Aurelii Augustini

0p0rtebat. quae Superius aerumn08a defleuit. Ρr0pter quae et hie sequitur: Exardes eii sicut ignis ira tua: mement0 quae est mea substantia. Nihil hie melius quam ips0 I0sus intellegitur substantia p0puli eiu8, ex qu0 natura est carnis eius. Non enim uane, inquit, e0nstituisti 0mnes fili 0s h 0minum. Nisi enim esset unus filiush0minis substantia Israel, per quem filium h0minis liberarentur multi filii h0minum, uane utique e0nstituti essent omnes filii h0minum. Nune uer0 0mnis quidem humana natura per peccatum primi h0minis in uanitatem de ueritate c0nlapsa est, pr0pter qu0d dicit alius psalmus: H0m0 uanitati similis factus est, dies eius uelut umbra praetereunt; sed n0 uane Deus c0nstituit 0mnes sti08 h0minum, quia et mult0s a uanitate liberat per mediat0rem Iesum, et qu0s liberand0s n0n esse praes divit, ad utilitatem liberandorum et c0nparati0nem duarum inter se a c0ntrario ciuitatum n0n utique uane in t0tius rati0nalis ereaturae pulcherrima adque iustissima 0rdinati0110 00nstituit. Deinde sequitur: Quis est h0m0, qui uiuet et 110n uidebit m0rtem, eruet animam suam de manu inferi 3 Quis est iste nisi substantia illa Israel ex semine David, Christus Iesus 3 De qu0 didit ap08t0lus, qu0d surgens a m0rtuis iam

n0n 1110ritur, et m0rs ei ultra n0n d 0 minabitur. Sic enim uiuet et n0n uidebit ut 0rtem, ut tamen 1110rtuus fuerit, sed animam suam eruerit de manu inferni, qu0 pr0pter qu0rundam 80luenda inferna uincula descenderat; eruerit autem

p 0 testate illa, de qua in euangeli0 dieit: Ρ0 testatorii

descet v 9 0mnes sti 15 praesiuit e 16 inter se a contrario duarum civit. e 19 sq. uiuit et non uideat b 20 eruit 9 inseri ypn; inferni ab e ρ α I Domb. iste om. et 23 et mors ab e gso; et Om. ρ γ DOmb. ei Om. e 25 qua propter, superscripto ubi, binferna α ei y r α T Domb.; infernalia e*; inferni by v 26 uincula ρης uincla cet. Domb. discenderat g

1015 20 25

273쪽

De ei uitate dei lib. XVII. c a p. 11. 12.

hab00 p0nendi animam Inoam et p0 testatem habe0 iterum sumendi eam.

CAPUT XII.

Ad qu0rum per 80 nam pertinere intellegenda sits flagitati0 pr0 miss0rum, de quibus in psalm0 dieitur: Ubi sunt miseric0rdiae tuae, D0mine, antiquae et cetera.

Sed cetera psalmi huius, quae ita s0 habent: Ubi sunt miserati0nes tuae antiquae, D0mine, quas iurastito David in u0ritate tua γ Mement0, D0mine, 0bpr0brii SerH0rum tu0rum . qu0d 00ntinui in sinu me0 multarum gentium; qu0d expr0brauerunt inimici tui, D0mine; qu0d expr0brauerunt, e0mmutation0m Christitui, utrum ex pers0na dieta sint illorum Israelitarum, quiis desiderabant reddi sibi pr0 missi0nem, quae saeta e8t ad David, an p0tius Christian0rum, qui n0n Secundum carnem, sed secundum spiritum sunt Israelitae, merit0 qti aeri p0teSt. Dicta sunt quippe ista uel seripta temp0re, qu0 fuit Aethan, de cuius n0mine titulum ist0 psalmus accepit; et idem 26 tempus regni Dauid fuit; ad p0r h0c n0n dideretur: Ubi Sunt miserati0nes tuae antiquae, D0mine, qua S iura Sti David in u0ritate tua γ nisi 00rum per80nam in Se pr0pheta transfiguraret, qui l0nge p0stea futuri erant, quibush00 tempus esset antiquum, quand0 regi Dauid ista pr0mi 88a 25 8unt. Ρ0test autem intellegi multas gentes, quand0 Christian0sperSequebantur, expr0brasse illis passi0nem Christi, quam Scriptura c0mmutati0nem u0cat qu0niam m0risend0 inm0rtalis est factus. Ρ0test et c0mmutati0 Christi secundum hoc aeeipi expr0brata Israelitis, quia, cum e0rum speraretur futurus,

XXXX Aug. opera Sectio V pars II.

274쪽

S. Aurelii Augustini

faetus est gentium, et h0e eis nunc expr0brant multae gentes, quae crediderunt in eum per testamentum n0uum, illis inu0tustat0 remanentibus, ut ide0 dicatur: Mement0, D0mine, 0bpr0brii seru0rum tu0rum, quia n0n e08 0bliui800nte, sed p0tius mis0rante D0min0 et ipsi p08t h00 0bpr0brium credituri sunt. Sed ille, quem prius p08ui, c0nuenienti0r mihi sensus uidetur. Inimicis enim Christi, quibus expr0bratur qu0d 00s ad g0ntes transiens reliquerit Christus, inc0ngrue u0x ista e0 aptatur: Mement0 D0mine, 0bpr0brii seru0rum tu0rum; n0n enim servi Dei nuncupandi sunt tales Iudaei; sed eis uerba i8ta c0npetunt, qui, cum graues humilitates persequii0num pr0 Christi n0mine paterentur, rec0rdari p0tuerunt excelsum regnum Semini Dauid fuisse pr0missum,ot eius desideri0 dicere, n0n desperand0, Sed petend0 quaerend0 pulsand0: Ubi sunt miserati0nes tuae antiquae,D0mine, quas iurasti David in ueritate tua γ Memento D0mine, 0bpr0brii Seru0rum tu0rum, qu0d continui in sinu me0 multarum gentium h0e est, in interi0ribus meis patienter pertuli); qu0d expr0brauerunt inimici tui D0mine; qu0d expr0brauerunt, c0mmutati0nem Christi

Quid est autem: Mement0, D0mine, nisi ut miserearis et pr0 t0lerata patienter humilitate mea reddas celsitudinem quam iurasti David in ustritate tua γ Si autem Iudaeis adsignemus haec uerba, illi servi Dei talia distere p0tuerunt, qui expugnata terrena Hierusalem, antequam Iesus Christus humanitus nasceretur, in captiuitatem ducti sunt, intellegentes c0mmutati0nem Christi, quia sellisset n0n per eum terrena carnalisque felicitas, qualis paudis annis regis Sal0m0nis apparuit, sed caelestis ae spiritalis esset fideliter exspectanda; quam tunc ign0rans infidelitas gentium, cum Dei p0pulum

2 Nouum Testament. v 3 permanent. ρ 7 expr0brabatur 9 12 pr0om. ρ', cpr0 Domb. 14 disperand0 g 19 et 20 exprobauerunt e

21 commutati0nem codd. praeter ρ, υ; commui. esse o Domb. 26 Xpsi esus e 28 earn o

25 30

275쪽

De ei uitate dei lib. XVII. c a p. 12.

0xultabat adque insultabat esse captiuum, quid aliud quam Christi e0mmutati0nem. Sed seientibus nesciens, expr0brabat 3 Et id00 qu0d sequitur, ubi psalmus iste c0ncluditur: Benedictio D0mini in aeternum: fiat, fiat, uniuer80 90pul05 Dei ad euelestem Hierusalem pertinenti siue in illis, qui

latebant in testament0 uetere, antequam reuelaretur B0UUm,

siu0 in his, qui iam testament0 n0uo reuelato manifeste pertinere cernuntur ad Christum, satis e0ngruit. Benedictio quippe D0mini in semine David n0n ad aliqu0d tempus id qualis diebus Sal0m0nis apparuit, sed in aeternum sperandae8t, in qua certissima spe dieitur: Fiat; fiat. Illius unim spei est c0nfirmati0 uerbi huius iterati0. H00 0rg0 intellegens Dauid ait in secund0 r0gn0rum libro, unde ad istum psalmum digressi sumus: Et loeutus es pro d0m0 sserui tui in is l0nginquum. Ide0 autem p08t paululum ait: Nunc incipe et bene die d0mum servi tui usque in aeternum et cetera, quia tunc genituru8 erat silium, ex qu0 pr0genies eius duceretur ad Christum, per quem futura ergi d0mus eius aeterna eademque domus D0i. D0mus enim David pr0pter eo genus David; d0mus autem Dei eadem ipsa pr0pter templum

Dei de h0minibus faetum, n0n de lapidibus; ubi habitet in

aeternum p 0pulus cum De0 et in De0 si10, et Deus cum

p 0pul0 adque in p0pul0 8u0; ita ut Deus sit inplens p0pulum 8Hum, et p0puli18 plenu8 De0 8H0, cum Deus erit 0mnia in 25 0mnibus, ipSe in pace praemium, qui uirtus in bell0. Id00 cum in uerbis Nathan dictum sit: Et nuntiabit tibi Dominu S, qu0niam d0mum aedificabis ipsi, p0stea dictum est in uerbis David: Qu0niam tu D0 minus 0mnip0tens

Deus Israel, revelasti aurem servi tui dicens: Domum 3 Ps. 88, 50 sqq. 14 Reg. II, 7, 19; 29 25 1. C0r. 15, 28 26 Reg. II, 7, 11; 276 ueteri 9 9 dei g ad sus. lin. y 12 eius uerbi e 13 ad

276쪽

S. Aurelii Augustiniae disie ab0 tibi. Hunc enim d0mum set n0s aedifigamus bene uiuend0, et Deus ut bene uiuamus opituland0; quia nisi D0 minus aedifiea uerit domum, in uanum lab0rant aedificantes eam. Cuius d0mus cum uenerit ultima dedicati 0

tune siet illud, qu0d hie per Nathan l0eutus est Deus dicens: Et p0nam l00um p 0put 0 me0 Israel, et plantab0 illum, sit inhabitabit se0rsum, et n0n 80llieitus erit ultra, et n0n adp0net filius iniquitatis humiliare eum, sicut ab initi0 a diobus, quibus c0nstitui iudices superp0pulum meum Israel.

CAPUT XIII.

An pr0 missae pacis ueritas illis t0mp0ribus p0ssit adscribi, quae sub Sal0mone fluxerunt. H0c tam magnum b0num quisquis in h0c saecul0 et in hac terra Sperat, insipienter sapit. An quispiam putabit in pace regni Sal0m0nis id esse c0nplqtiam 3 Pacem quippe illam scriptura in umbra futuri excellenti praedicati0n0 00mmendat. Sed huic suspiei0ni uigilanter 000ursum eSt, cum p 0stea quam dictum est: Et n0n adp0 0t filius iniquitatis humiliare eum, c0ntinu0 subiunetum est: Sie ut ab initi0 a diebus, quibus c0nstitui iudices super p0pulum meum Israel. Iudices namque, priu8 quam reges ibi esse c0 epi88ent, Super illum p0pulum fuerant c0nstituti, ex qu0 terram pr0mi88i0nis accepit. Et utiqu0 humiliabat eum filius iniquitatis, h0c est h0stis alienigena, per interualla temp0rum, quibus leguntur paces alternasse cum bellis; et inueniuntur illic pacis temp0ra pr0lixi0ra quam Sal0m0n habuit, qui quadraginta regnauit ann0s; nam sub eo iudice, qui est appellatus Α0d, 0 et0ginta anni pacis fuerunt. Absit

277쪽

De ei uitate dei lib. XVII. cap. 12 14.

0rg0 ut Sal0m0nis temp0ra in hac pr0missi0ne praedicta esse credantur; mult0 minus itaque cuiuslibet regis alt0rius. Non enim quisquam e0rum in tanta, quanta ille, paee regnauit; nec umquam 0mnin0 gens illa ita regnum tenuit, ut s0llieita 5 110n fusti it ne h0stibus subderetur; quia in tanta mutabilitate rerum humanarum nulli aliquand0 p0pul0 001100ssa est tanta securitas, ut huic uitae h08tiles 11011 Drmidaret incursus. L0eus erg0 iste, qui pr0mittitur tam pacatae ac Securae habitati0nis, aeternus est aeternis quo d0b0tur in matr0 Hieru- 16 salem libera, ubi erit ueraeiter p0pulus Israel; h00 enim n0men interpretatur 'lidens Deum'; cuius praemii desideri0 pia per sdem uita in hac aerumn08a peregrinati0ne ducenda eSt.

CAPUT XIIII.

Ρr0 current0 igitur per temp0ra ciuitate Dei, prim0 in umbra futuri, in terrena sellicet Hierusalem, regnauit David. Erat autem Dauid uir in canticis eruditus, qui harm0niam musicam n0n uulgari u0luptate, sed fideli u0luntate dilexerit eaque 20 De0 Su0, qui uerus e8t Deus, my8tica rei magnae s gurali 0ne seruierit. Diuers0rum enim 80n0rum rati0nabilis m0deratu8que concentu8 001100rdi uarietate c0npactam b0 00rdinatae ciuitatis insinuat unitatem. Denique 0mnis fer0pr0phetia eius in psalmis e St, qu08 centum quinquaginta 25 liber c0ntinet, quem psalm0rum 110 damus. In quibus 110 nulliu0lunt 00s 80J0s fact08 esse a David, qui eius n0mine inseripti

sunt. Sunt item qui putant n0n ab e0 laet08, nisi qui pra0n0tantur: Ipsius David; qui uer0 hab0nt in titulis: Ipsi David; ab aliis laet08 pers0nae ipsius fuisse c0 aptatos. Quae

2 itaque m88.; utique u 14 mysteri0que om. p in f 9 inscriptiones c. Id et I 5 coniunctae et numeri sequentium capitum mutati sunt 16 Percurrentes b ciuitatis b 18 uir Om. p arrn0n. est 26 scripti es 27 pr0Π0minantur p

278쪽

S. Aurelii Augustini

0pini0 u000 euangelica Saluat0ris ipsius refutatur, ubi ait qu0d ipse David in spiritu Christum dixerit esse D0minum Suum; qu0niam psalmus centensimus n0nus sie incipit: DixitD0 minus D0 min0 m00: Sede a dextris meis, d0 nee p0nam inimic0s tu0s scabellum pedum tu0rum. Et certo idem psalmus n0n habet in titul0: Ipsius David; sed: Ipsi David, siqui plurimi. Mihi autem credibilius uidentur existimare, qui 0mnes ill08 centum et quinquaginta psalm0s eius 0peri tribuunt eum que aliqu08 praen0tas Se etiam n0minibus ali0rum aliquid, qu0d ad rem pertineat. figurantibus, ceteros autem nullius h0minis n0men in titulis habere u0luisse, siqui ei uarietatis huius disp0 siti0nem, quamui8 latebr08am,

qui l0nge p08t David regis temp0ra fuerunt, quibuSdam pSal mis in 00 libr0 l0guntur inseripta et quae ibi dicuntur uelut ab eis diei uidentur. Nequ0 enim n0n p0tuit pr0pheticu Sspiritus pr0phetanti regi David haec etiam futur0rum pr0phetarum 110mina reuelare, ut aliquid, qu0d 00rum per80Baee0nueniret, prophetice cantaretur sicut rex I0sias ex0rturus et regnaturus p 08t ann08 amplius quam trecent08 cuidam pr0phetae, qui etiam facta eius futura praedixit, cum su0

ΑΠ 0mnia, quae in psalmis d0 Christ0 0t 0 celesia pr0phetantur, ad c0ntextum huius 0 peris adhibenda

sint.

Nunc iam exspeetari a me uideo, ut h00 l0c0 libri huius aperiam quid in psalmis Dauid de D0min0 Iesu Christ0 uel eius ecclesia pr0phetauerit. Eg0 autem ut h00 n0n ita fastiam,

2 Mi. 22, 43 14 Ps. 145 sqq. 20 Reg. III. 135 scabilium g 14 non erasum e 17 uiderentur g 26 adhibenda sy I; coaptanda petu 28 a me eXpeet. 951015 20 25 30

279쪽

De ei uitate dei lib. XVII. cap. 14-16.

sicut uidetur ipsa exspectati0 p0stulare squamuis iam in un0 fecerim), 00pia quam in0pia magis inpedi0r; 0mnia enim

08tendi, exp0nendus est t0tus; qu0d quanti 0peris sit et ali0rum et 110stra u0lumina, in quibus h00 Deimus, Satis indicant. Legat 0rg0 illa, qui u0luerit et p0tuerit: inueniet i5 qu0t et quanta rex David idemque pr0pheta de Christ0 et eius ecclesia pr0phetauerit, de rege sellicet et ciuitate quam e0ndidit.

CAPUT XVI.

De his, quae in quadragensim0 quart0 pSalm0 ad 20 Christum et se est lesiam pertinentia aut aperte dicuntur aut tropice. Quamlibet enim de quacumque re pr0priae sint ad que manifestae pr0pheticae J0cutiones, necesse sest ut eis etiam tr0picae misceantur; quae maxime pr0pter tardi0res ingerunt 25 d0et0ribus lab0ri0sum disputandi exp0nendique neg0titim. Qua sedam tamqn Christum et ecclesiam ipsa prima facie, m0X ut di euntiar, 0stendunt; etsi ex 0ti0 restant exp0nenda, quae in eis minus intelleguntur; quale illud est in 00dem psal-m0rum libr0: Eruet auit 00r meum uerbum b0num, dic 029 Ps. 44, 2 sqq. 3 protexitatis o 7 aut mas ut o Domb. 14 illa erg0 elo qu0s o 20 et ad f 20 sq. aut tr0 p. dicuntur 13 22 Quantumlibet p 29 sq. cor meum et reliqua omissis uerbum usque ad regi p. 248, I b ef. quae in Praef. I p. X de codice b monui .

280쪽

S. Aurelii Augustini eg0 0pera mea regi. Lingua mea calamus scribae

uel0 citer scribentis. Spe ei 08us f0rma prae filiis h0 mi num; diffusa est gratia in labiis tuis, pr0pterea benedixit te Deus in aet 0rnum. Accingere gladi0 tu0 circa femur, p0tentissime specie tua et pulehritudinutu a. et intende et pr0 Spere pr0 cede et regna pr0pter ueritatem set mansuetudinem et iustitiam, et deducet to mirabiliter dextera tua. Sagittae tuae acutae,p0tentissimae sp 0puli sub te ea dent) in c0rda inimi-c0rum regis. Sedes tua, Deu S, in saecula Saecul0rum, uirga directi0nis uirga regni tui Dilexisti iustitiam ot 0di 0 habuisti iniquitatem; pr0pterea unxit te Deus, Deus tuus 0l00 exultati0nis prae participibus tuis. Myrrha et gutta et casia a uestimentis tuis, a d 0mibus eburneis; ex quibus te delectauerunt filiae regum in hon0r0 tu0. Quis n0n hic Christum, quem praedicamu8 et in quem credimus, quamlibet Sit tardu8, agn08cat, cum audiat Deum, cuius 80 des est in Saecula saeculorum, et unctum a Deo, utique si qui unguit Deus, n0n uisibili, sed spiritali ad qu0 intollegibili chrismate 3 Quis enim tam rudis est in hae religi0n0 uel tam surdus aduersus eius famam l0nge lateque diffusam, ut Christum a chrismate, h00 est ab uncti0ne appellatum esse n011 n0uerit 3 Agnit0 autem rege Christ0, iam cetera, quae hic tr0pice dicta sunt, qu0 m0d08it speci08us Drma prae sitis h0minum, quadam tant0 magis