장음표시 사용
261쪽
De civitate dei lib. XVII. c a p. 6. T.
ueniam precaretur r0garetque Samuelem, ut reuerteretur cum
ill0 ad pladandum Deum: N0n reuertar, inquit, te eum; quia spreuisti uerbum D0mini, ut spernet t0 D0minu S, ne Si S re X Super Israel. Et e0nuertit Samuel 5 faciem suam, ut abiret; et tenuit Saul pinnulam dipl0idis eius et dis rupit eam. Et dixit ad eum Samu0l: Disrupit D0 minus regnum ab Israel de manu tua h0 die et dabit pr0ximo tu0 b0110 super te, et diuid0 tur Israel in du0; et non c0nuertetur 10 neque paenitebit eum; qu0niam 110n est sicuth0m0, ut paeniteat eum; ip8e minatur, et n0n permanet. Iste, cui dicitur: Spernet te D0 minus, ne sis rex super Israel, et: Disrupit D0 minus regnum ab Israel de manu tua h0 die, quadraginta regnauit 15 ann08 super Israel, tant0 80ilicet spati0 temp0ris, quant0 et ipse David, et audiuit h0c prim0 temp0re regni sui; ut int0llegamus id00 dictum, quia nullus de stirpe eius fuerat regnaturus, et respissiamus ad stirpem David, unde ex0rtus est sequndum carnem mediat0r Dei et h0minum, h0m0 Chri-
N0n autem habet scriptura, qu0d in plerisque Latinis e0dicibus legitur: Disrupit D0 minus regnum Israel de manu tua; sed sicut a n0bis p0situm est inuentum in Grae- eis: Disrupit D0 minus regnum ab Israel de manu 25 tua; ut h0e intell0gatur de manu tua, qu0d est ab Israel. P0puli erg0 Israel pers0nam figurate gerebat h0m0 iste, qui p0puli18 regnum fuerat amissurus, Christ0 Iesu D0 min0B0Stro per n0uum testamentum 110n carnaliter, sed spiritaliter
regnatur0. De qu0 cum dieitur: Et dabit illud pr0ximo
1 cum illo erasum in a 2 dominum a 3 spernet αpαIO Domb.; spernit g; spreuit beρ T disrumpet α e ab om. α 11 uerba ipse min. et non permanet non eaestant in LXX 12 spernit egs te om. O 13 disrumpet a e 14 annos regia. v 22 et 24 disrumpet α e23 inuentum om. αλ 28 n0n 8up. lin. e
262쪽
S. Aurelii Augustinitu0, ad carnis c0gnati0nem id a sisertur; ex Israel enim Chri Stu8 Secundum carnem, unde et Saul. Qu0d uer0 additum est: b0110 super te, p0test quidem intellegi 'meli0ri te': nam et quidam sie sunt interpretati; sed melius sic accipiturb0n0 super te, ut, quia ille b0nus est, ide0 8it Super te, 5 iuxta illud aliud pr0phetissum: Donec p0nam 0mnes inimic0s tu0s sub pedibus tuis; in quibus est et Israel, cui SU0 persecut0ri regnum abstulit Christus; quamuis fusirit illic et Israel. in qu0 d0lus 110n erat, qu0ddam quasi frumentum illarum palearum; nam utique inde erant ap0st0li, inde 10t0t martyres, qu0rum pri0r Stephanus: inde t0t 0celesiae,
De qua re n0n dubit0 intellegendum esse qu0d sequitur: Et diuid0 tur Israel in du0, in Israel scili et inimistum 15 Christ0 et Israel adhaerentem Christ0, in Israel ad ancillam sit Israel ad liberam pertinentem. Nam ista du0 genera primum simul erant, u0lut Abraham adhue adhaereret ancillae d01100 sterilis per Christi gratiam laeundata clamaret: Eice ancillam et filium eius. Pr0pter peceatum quidem Sal0m0nis 20 regnante fili 0 eius R0b0am scimus Israel in du0 fuisse diui- Sum adque ita per8euerasse, habentibus singulis partibus reges SU08, d0nec illa gens t0ta a Chaldaeis esset ingenti uastati0ne subuersa adque translata. Sed h0e quid ad Saulem, cum, si tale aliquid c0mminandum ess0t ipsi Dauid fuerit quep0tius c0mminandum, cuius erat stius Sal0m0 3 Ρ0strem0 nunc inter se gens Hebraea diuisa n0n est, sed indisserenter in eiusdem err0ris 80stietate dispersa per terras. Diuisi0 uer0
illa, quam Deus sub pers0na Saulis, illius regni et p0puli
6 Ps. 109, 1 9 I0. 1, 47 12 Gal. 1, 24 19 Gen. 2l, 10 20 Reg. III, 12
3 et bono e 9 illuc o 12 in om. e' conuersatione, in mar9. conuersi0ne, e 16 et in israhel adli. e 17 ad om. et 23 a om. aingenti, in marg. in tanta, e
263쪽
De ei uitate dei lib. XVII. cap. 7.
sguram gerentis, eidem regn0 p0pul0que minatu S est, aeterna adqu0 inmutabilis significata est per h0e, qu0d adiunctum est: Et n0n c0nuertetur neque paenitebit eum; qu0niam n0n est sicut h0m0. ut paeniteat eum; ipse minatur, 5 et n0n permanet; id est, h0m0 minatur, et n0n permanet; n0n autem Deus, quem n0n paenitet, siqui h0minem. Ubi enim legitur, qu0d paeniteat eum, mutati0 rerum signis eatur, inmutabili praescientia manente diuina. Ubi erg0 n0n paenitere dicitur, n0u mutare intellegitur. 16 Pi 0rsus ins0lubilem videmus per haec uerba pr0latam
diuinitus fuisse sententiam de ista diuisi0 0 p0puli Israel et
0mnin0 perpetuam. Qui eumque enim ad Christum transieruntiiset transeunt uel transibunt inde, n0n erant inde secundum Dei praescientiam, n0n Secundum generis humani unam ean- 15 demque naturam. Ρr0rSus quicumque ex Israelitis adhaerentes Christ0 perseuerant in ill0, numquam erunt eum eis I8raelitis, qui eius inimici usque in finem uitae huius 6880 pel Sistunt; sed in diuisi0ne, quae hic praenuntiata e St, perpetu0 permanebunt. Nihil enim pr0dest testamentum uetus de m0nte 20 Sina in furuitut0m generans, nisi quia testim0nium perhibet
te8tament0 110u0. Ali0 quin, quamdiu legitur M0y808, uelamen Super corda e0rum p08itum est; cum autem ind0 qui8que transierit ad Christum, auferetur uelamen. Transeuntium quippe intenti0 ipsa mutatur d0 ueter0 ad 110uum, ut iam 25 Π0n quisque intendat accipere carnalem, sed spiritalem felicitatem. Ρr0pter qu0d ipse magnus pr0pheta Samuel, antequam unxisset regem Saul, quand0 exclamauit ad D0minum pr0 Israel, et exaudiuit eum, et. cum 01ferret h0J0caust08im, accedentibus alienigenis ad pugnam c0ntra p0pulum Dei ad t0nuit D0 minus super 00s, et e0nfusi sunt et 0ssenderunt c0ram Israel adque superati sunt: adsumsit lapidem unum
20 Gal. 4, 24 22 2. C0r. 3, 162 est oni. g 17 sne e 20 in seruitute p 22 quisque inde ο
264쪽
di statuit illum inter Mas sepliat n0uam et ueterem, et u0cauit 110men eius Abenneger, qu0d est Latine lapis adiut0ris, et dixit: Usque h0e adiuuit n08 D0 minus. Massephat interpretatur intenti0. Lapis ille adiut0ris medi0tas est Saluat0ris per quem transeundum est a Ma88ephat uetere ad n0uam, sid est ab intenti0ne, qua exspeetabatur in carnali regn0 beatitud0 salsa carnalis, ad intenti0nem, qua per n0uum teStamentum exspectatur in regn0 cael0rum beatitud0 uerissima Spiritalis; qua qu0niam nihil. est melius, huc usque adiuuat
De pr0 missi0nibus ad Dauid in fili 0 eius, quae nullatenus in Sal01110 ne, sed plenissime inueniuntur in Christ0. Iam nune uide0 0880 1110nstrandum, quid ipsi David. qui 15 Sauli su essessit in regnum, cuius mutati0ne finalis illa mutati0 figurata est, pr0pter quam diuinitus cuncta dicta, cunctue0us eripta sunt, Deus pr0migerit, qu0d ad rem de qua agimus pertinet. Cum regi Dauid multa pr08pera pr0ueni 88ent, c0gitauit suestre De0 40mum templum illud scilicet excellentis- 20sime dissa matum, qu0d a rege Sal0m0ne fili0 eius p08tea fabricatum est. Η00 00 e0gitantu laetum est uerbum Dei ad Nathan pr0phetam, qu0d perferret ad regem. Ubi cum dixisset Deus, qu0d n0n ab ips0 Dauid sibi aedis daretur d0mus neque per tantum tempus 80 mandasse cuiquam in p0pul0 25su0, ut sibi fier0t domus cedrina: Et nunc, inquit, haec dices s stru0 m00 David: Haec dicit D0 minus 0mni-p0tens: Accepi t0 d0 0uili 0uium, ut esses in ducem
Super p0pul Um meum Super Israel, et eram tecum in 3 Reg. I, 7, 9 sqq. 26 ib. II. I, 8 sqq.
265쪽
De ei uitate dei lib. XVII. cap. 7. 8.
0mnibus quibus ingrediebaris, et exterminaui 0mnes inimic0s tu0s a facie tua, et fessi te n0 minatum secundum n0men magn0rum, qHi Sunt super terram; et
p0nam l0 cum p0put 0 me0 Israel, et plantab0 illum 5 ot inhabitabit se0rsum, et n0n s0llicitus orit ultra: sit n0n adp0net filius iniquitatis humiliar0 eum sicut ab initi0 a diebus, quibus e0nstitui iudices super p0pulum meum Israel; et requiem tibi dab0 ab omnibus inimicis tuis, et nuntiabit tibi D0 minus 10 qu0niam d0mum aedificabis ipsi. Et erit, cum repleti suo rint dies tui, et d0rmies cum patribus tuis, et suscitab0 Semen tuum post te, qui erit de uentro tu0, et praeparab0 regnum eius. Hic aedificabit mihi d0mum 110mini me0, et dirigam thr0num illius usque 15 in aeternum. Ego er0 illi in patrem; et ille erit mihi in filium. Et si uenerit iniquitas eius, redarguam illum in uirga uir 0rum et in laetibus fili 0rum h0minum; . mi Seric0rdiam autem meam n0n am0uearn abe0, 8icut am0ui, a quibus amoui faelem meam; et id fidelis erit d0mus eius et regnum eius usque in
aeternum c0ram me, et thr0nus eius erit erectus usque in aeternum.
Hanc tam grandem pr0missi0nem qui putat in Sal0m0ne suis 80 c0npletam, multum errat. Adtendit enim qu0d di etiam tib 0st: Hie aedificabit mihi d0mum, quoniam Sal0m0n templum illud n0bilo struxit; et n0n adtendit: Fidelis erit
d0mus eius et regnum eius usque in aeternum c0ram
me. Adtondat erg0 et adspiciat Sal0m0nis d0mum plenam muli 0ribus alienig0nis c0lentibus d00s sals0s et ipsum ab eisso regem aliquand0 Sapientem in eandem id0latriam seductum
tatis e 19 sicut m0ui p faciem meam ab egp α'; a faciem meam α' a faeie mea ρ In Domb. 25 aedificauit g 26 n0bile codd. praeter ρ, τοῦ n0bilissimum ρ Domb. struxit aes; instruxit b α; extruxit sto Domb. 27 eius d0mus e 29 ab eis regem om. at 30 idol0latriam v
266쪽
adque deiectum; et n0n audeat existimare Deum uel h0 cpr0misisse m0ndaciter uel talem Sal0m0nem d0mumque eius futuram n0n p0tuisse praeseire. N0n hinc autem deb0remus ambigere, nec si n0n in Christ0 Domin0 110str0, qui laetus est ex semine David secundum earnem, iam uideremus ista c0npleri, ne uane adque inaniter hic alium aliquem requiramus, siqui carnales Iudaei. Nam et ipsi usque ad00 filium,
quem l0e0 ist0 regi David pr0missum legunt, intellegunt 110n fuisse Sal0m0nem. ut 00, qui pr0missus est tanta iam mani-Dstati0 0, declarat0 adhue mirabili caeditat0 alium sperare se dicant. Facta est quidem 130nnulla imag0 rei futurae etiam in Sal0m0ne, in e0 qil0d t0mplum aedificauit et pue0m habuit Secundum n0men suum Sal0m0n quippe pacificus est Latine)0t in ex0rdi0 regni sui mirabiliter laudabilis fuit; sod eadem Sua perS0na per umbram futuri praenuntiabat etiam ips0 Christum D 0minum, n0n exhibebat. Unde quaedam de ill0 ita Scripta Sunt, quasi de ips0 ista praedicta sint, dum scriptura saneta etiam rebus gestis pr0phetans quodam m0d0 in e0 figuram deliniat futur0rum. Nam praeter libr0s diuinae hist0riae, ubi regna8Se narratiar pSalmu8 etiam Septuagensimus primus titul0 n0 minis eius inscriptus est; in qu0 tam multa dicuntur, quae 0mnino ei c0nuenire n0n p08Sunt, Domino autem Christ0 aptissima p0rspicuitat0 c0nueniunt, ut euidenter appareat, qu0d in ill0 figura qualiscumque adumbrata sit, in ist0 autem ipsa ueritas praesentata. N0tum est enim, quibus terminis regnum c0nclusum suerat Sal0m0nis; et tamen in e0 psalm0 legitur, ut alia tac0am: D0 minabitur a mariusque ad mare et a flumine usque ad termin08 0rbis
terrae, qu0d in Christ0 uid0mus inpleri. A flumine quippe d0minandi sumsit 0X0rdium, ubi baptigatus a I0hanne e0dem
267쪽
De ciuitate dei lib. XVII. cap. 8. 9.
m0nstrante e0epit agn08 ei a discipulis, qui eum n0n 80lum magistrum, uerum etiam D0minum appellauerunt.
Nec 0b aliud uiuente adhuc patre su0 David regnare c00pit Sal0m0n, qu0d nulli regum ill0rum c0ntigit nisi ut hinc 5 qu0que Satis eluceat n0n e 88e ipsum, quem pr0phetia ista praesignat, quae ad eius patrem l0quitur dicens: Et erit eum repleti fuerint dies tui, et d0rmies cum patribus tuis, et suscitab0 semen tuum p0st te, qui erit de uentre tu0, et praeparab0 regnum illius. Qu0 m0d0
ad erg0 pr0pter id qu0d sequitur: Hic aedificabit mihi d0mum ist0 Sal0m0n putabitur pr0phetatus, et n0n p0tius pr0pter idqu0d praecedit: Cum repleti fuerint dies tui et d0rmies
cum patribus tuis, suseitab0 Semen tuum p08t te, alius pacificus intellegitur esse pr0 missus, qui n0n ante, Sicutis iste, sed p0st m0rtem David praenuntiatus est sus ditandus 3 Quamlibet enim l0ng0 interp0 sit0 temp0re Iesus Christus ueniret, pr0cul dubi0 p0st m0rtem regis David, cui sic est pr0mi SSUS, eum uenire 090rtebat, qui aedificaret d0mum D00 n0n d0 lignis et lapidibus, sed de h0minibus; qualem illum 20 aedificare gaudemus. Huic enim d0mui dicit ap0st0lus, h0c est fidelibus Christi: Templum enim Dei sanetum est,
Quam similis in psalm0 0et 0gensim0 0ctauo sit pr0Y5 phetia de Christ0 his, quae in regn0rum libris Nathan pr0phetante pr0 mittuntur. Ρr0pter qu0d et in pSalm0 00t0gensim0 00tau0, cuius e8t titulus: Int dilectus ipsi Aethan Israelitae. 00mmem0rantur pr0 missi0nes Dei saetae regi David, et istis, quae in
268쪽
libr0 regu 0rum sunt p0sita, quaedam ibi similia dicuntur, siqui est: Iuravi David seru0 me0: Usque in aeternum praeparab0 Semen tuum; et iterum: Tunc l0cutus es
in adspectu filiis tuis et dixisti: Ρ0 sui adiut 0rium
Super p0tentem, exaltavi electum de p0put 0 me0. In ueni David seruum meum, in 0le0 Sanct0 m00 Unxi eum. Manus enim mea auxiliabitur ei et bracchium meum c0nf0rtabit eum. Ν0n pr0ficiet inimicus in eoot filius iniquitatis 110n adp0 et 1i0cere ei. Et c0110idam inimic0s eius m facie eius, et e08, qui 0derunt eum, fugab0. Et u erit as mea et miserie 0rdia mea cum ip80, et in 110mine me0 exaltabitur c0rnu eius. Et p0nam in mari manum eius et in fluminibus dex teram eius. Ipse inu0cabit me: Ρater meus es tu, Deus meus et Suscept 0r Salutis meae. Et eg0 prim0- genitum p 0nam eum, excet Sum aput reges terrae. In aeternum seruabo ei miseric0rdiam meam set testamentum meum fidel0 ipsi. Et p0nam in saeculum saeculi semen eius, et thr0num se ius sicut dises caeli.
Qua0 0mnia de D0min0 Iesu intelleguntur, quand0 recte intoll0guntur, sub n0mine David pr0pter Drmam Serui, quam de semine Dauid idem Mediat0r adsumsit ex uirgine. C0ntinu0 etiam dicitur de pedeatis fili0rum eius tale aliquid, quale in regn0rum libr0 p0situm est et quasi d0 Sal0m0ne pr00liuius a deipitur. Ibi namque, h00 est in regn0rum libr0: Et si uenerit, inquit, iniquitas eius, redarguam illum in uirga uir 0rum et in tactibus fili 0rum h0minum;
2 Ps. 88, 4. 5 3 ib. 20 sqq. 26 Leg. II, 7, 14 sq.
269쪽
Do ciuitate dei lib. XVII. cap. 9.
miserist 0rdiam autem meam 110n am0ueam ab e0;
tactibus significans plagas e0rropti0nis. Unde illud est: Ne tetigoritis christ0s m00s. Qu0d quid e8t aliud, quam ne laeseritis' 8 In psalm0 uer0 cum ageret tamquam de David, s ut quiddam eius m0di etiam ibi dieseret: Si dereliquerint inquit, filii eius legem meam et in iudiciis meis 110
ambulauerint; si iustificati0nes meas pr0fanauerint et mandata mea non cust0dierint: uisitab0 in uirga iniquitates e0rum et in flagellis delicta e0rum; mise- 10 ric0rdiam autem meam 110n dispergam ab e0. Ν0ndixit 'ab eis', cum l0queretur de filiis eius, n0n de ips0; sed dixit ab e0, qu0d bene intellectum tantundem ualet. Ν0n enim Christi ipsius, qu0d est caput 0eclesiae, p0ssent inueniri
ulla peccata, quae 0pus esset humanis c0rrepti0uibus Seruata 15 miseric0rdia diuinitus c0herceri; sed in eius c0rpore ad membris, qu0d p0pulus eius est. Id 00 in libr0 regn0rum: Iniquitas eius dicitur; in psalm0 autem: Fili 0rum eius; ut intellegamus de ips0 dici qu0dam m0d0, qu0d de eiu8c0rp0re dicitur. Pr0pter quod etiam ipse de cael0, cum c0rpUS 20 eiu8, qu0d sunt fideles eius, Saulus persequeretur: Saule, inquit, Saule, quid me persequeris 3 Deinde in c0Π80-quentibus psalmi: Neque n000b0, inquit, in ueritate
mea, neque pr0 sanab0 testamentum meum, et quae pr000dunt de labiis meis n0n repr0babo. Semel 25 iuraui in sanct 0 m00, si Dauid mentiar; id est, nequaquam Dauid mentiar. 80let enim sic l0 qui seriptura. Quid autem n0n mentiatur, adiungit et dicit: Semen eius in aeternum manet; et sedes eius sicut sol in e0nspectu me0, et sicut luna perfecta in aeternum, ad et testis in cael0 fidelis.
2 Ps. 104, 15 5 Ps. 88, 31 sqq. 20 Act. 9, 4 22 Ps. 88, 34 sqq. 37 ib. u. 37 Sq. 3 tetigeris ei 9 flagellis abegpo; verberibus ρ Domb. delictare estpu; peccata b ρ Domb. 14 correetionibus o 28 manet eg ρα IDomb.; manebit αbs v 30 fideles o
270쪽
Quam diuersa acta sint in regno terrenae Hie salem ab liis, quae pr0 miserat Deus, ut intell0geretur pr0mi 88i0nis ueritas ad alterius regis et regni gl0riam pertinere. Ρ0st haed tantae pr0missi0nis ualidissima firmamenta, ne putarentur in Sal0m0ne c0npleta, tamquam id speraretur nec inueniretur: Tu uer0, inquit, reppulisti set ad nihilum do duxisti, D0mine. H00 quippe laetum est de regn0Sal0m0nis in p08teris eius usque ad euersi0nem ipsius terrenae Hierusalem, quae regni eiusdem Sed6s fuit, et maxime ipsius templi labem, qu0d fuerat a Sal0m0ne c0nstruetum. Sed n0 0b h00 putaretur Deus c0ntra Sua pr0 missa feci8Se,e0ntinu0 subiecit: Distulisti christum tuum. N0n erg00st ille Sal0m0 , sed nee ipse David, si dilatus est christus D 0mini. Cum enim christi eius disserentur 0mnes reges mystid0 ill0 chrismate c0nsecrati, n011 80lum a rege Davidet deinceps, sed ab ill0 etiam Saule, qui p0pul0 eidem rex primus est unctus ipse quippe David eum christum D 0mihi appellat): erat tamen unus uerus christus, cuius illi figuram pr0phetica uncti0ne gestabant; qui Seeundum 0pini0nem h0minum, qui eum putabant in David uel in Sal0m0 ne intollegendum, differebatur in l0ngum; secundum disp0 siti0nem
autem Dei uenturus su0 temp0re parabatur. Interea dum ille dissertur, quid laetum sit de regu0 terrenae Hierusalem, ubi Sperabatur utique regnaturus, Secutus iste psalmus adiunxit adque ait: Euertisti testamentum servi tui, pr0fanasti in terra sanctitatem eius; destruxisti 0mnes macerias eius, p08uisti muniti0nes eius f0rmidinem; diri-
14 ib. u. 39 18 Reg. I, 24, 7 27 Ps. 88, 40 sqq. 3 promisit s 14 est ergo v 15 sil sed e dilatatus e 18 etiam . . popul0 om. e 23 autem disposit. v 24 dum ille om. 13 28 in terracodd. praeter ρ, τοῦ in terram ρ Domb. distrux. 9 29 formidinema e g p; in Drmid. b et ρ α fu Domb.