장음표시 사용
291쪽
De ciuitate dei lib. XVII. cap. 20.
seiamus reuerentiam illius et pr0bemus patientiam ipsius. M0rte turpi 88ima c0ndemnemus illum; 0rit enim ei respeetus ex Serm0nibus illius. Haec e0gitauerunt et errauerunt; excaecauit enim illos malitias ips0rum. In ecelesiastic0 autem fides gentium futura prae dieitur ist0 m0d0: Miserere n0stri, d0 minat 0r Deus 0mnium, et inmitte tim0rem tuum Super 0mnes gentes; ext 0lle manum triam Super gentes alienas ot uid stantp0tentiam tuam. Sicut 00ram illis sanctificatus os 10 in n0bis, ita c0ram n0bis magnificeris in illis, otagn0scant te Secundum qu0d et n08 agn0uimus te, quia n0n est Deu 8 praeter te, D0mine. Haud 0ptandi otprecandi specie pr0phetiam per Iesum Christum uid0mus inpletam. Sed aduersus eontradi et0res n0n tanta firmitate15 pr0feruntur, quae Scripta n0n Sunt in can0ne Iudae0rum.
In tribus uer0 illis, qu0s Sal0m0nis esse e0nstat et Iudaei ea 0nie0s habent, ut 08tendatur ad Christum et ecclesiam pertinere qu0d in eis eius m0di reperitur, 0p0r0sa disputati0 nece8saria est, quae n08 ultra quam 0p0rtet, si nune adhi-2ο betur, extendit. Tamen qu0d in pr0 uerbiis legitur, uir0s inpi0s dicere: Abse0ndamus in terra uirum iustum iniuste,
ab80rbeamus uer0 eum tamquam infernus uiuentem et auferamus eius mem0riam de terra, p08808Si0nem eius preti0sam adprehendamus, n0n ita ob Scurum est,
25 ut de Christ0 et p0ssessi0ne eius esselesia sine lab0ri0sa exp08iti0110 n0n p0ssit intellegi. Tale quippe aliquid etiam D0minus ipse Iesus p0r euang0licam parab0lam 0stendit dixisse mal0s e0l0n08: Hic est heres, uenite, occidamus eum, et n0stra erit hereditas. Itemque illud in 00dem ad libr0, qu0d iam ante perstrinximus, cum ageremus de Sterili,
7 Super . . . . tuam om. p 10 ita coram nobis Om. ei 11 et n0s om. g
292쪽
S. Aurelii Augustiniquae peperit septem, n0n nisi de Christ0 et ecclesia, m0x ut fuerit, pr0nuntiatum e0nsueuit intellegi ab eis, qui Christum sapientiam Dei 08se n0uerunt: Sapientia aedisi ea uit sibi d0mum et subfulsit c0lumnas Septem; imm0lauit suas uictimas, miscuit in cratere uinum suum et parauit
lonii praedicati 0 ne ad erat e rem die sens: Quis est insi-pidiis 3 Diuertat ad me. Et in0pibus 80nsu dixit: Venite, manducate de meis panibus et bibite uinum qu0dinis qui u0bis. Hie certe agn08dimus Dei sapientiam, h000st Verbum Patri c0 aeternum, in uter0 uirginali d0mum sibi a0difidasse c0rpus humanum et huic, tamquam capiti membra,edelesiam subiunxisse, martyrum Uictimas imm0lasse, men Samin uin0 et panibu8 praepara88e, ubi apparet etiam sae0rd0tium secundum ordinem Melchisedech, insipient0s et in0pes sensuu0casse, quia, Sicut dicit ap08t0lus, infirma huius mundi elegit. ut 00nfunderet f0rtia. Quibus tamen infirmis qu0d shquitur dieit: Derelinquite insipientiam, ut uiuatis; et quaerite prudentiam, ut habeatis uitam. Participem autem sori mensast illius, ip8um est in stipere habere uitam. Nam et in ali0 libro, qui u0eatur ecclesiastes, ubi ait: N0n
est b0num h0mini, nisi qu0d manducabit et bibot quid erodibilius dicere intellegitur, quam qu0d ad participati0nem mensae huius pertinet, quam sae0rd0s ipse Mediat0rtestamenti n0ui exhibet secundum 0rdinem Melchis0ddeli dec0rp0r0 et sanguine su03 Id enim sacrifieiuni successit 0mnibus illis sacrifieiis ueteris testamenti, quae imm0labantur in umbra futuri; pr0pter qu0d etiam u0cem illam in psalm , tricensim0 et 110n0 eiusdem Mediat0ris per pr0phetiam J0quen-
7 cratera ρ Domb. 8 diuertat s ρ ο; deuertat α eg α I: declinet b9 demanducate e 16 qui g 17 elegit d0minus e 19 prud. sapientiam e 22 bibit stib1015 20 25
293쪽
De ciuitate dei lib. XVII. c a p. 20.
tis agn0seimus: Sacrificium ut 0blationem n0luisti 00rpus autem perfecisti mihi; quia pr0 illis 0mnibus sacrifieiis et 0blati0nibus c0rpus eius offertur et participantibus ministratur. Nam istum esselesiasten in hae sententias manducandi et bib0ndi, quam saepe repetit plurimumque commendat, n0n Sapere carnalis epulas u0luptatis, satis illud 0st0ndit; ubi ait: Melius sest ire in d0mum luctus quam ire in d0mum p0tus; et paul0 p08t: C0r, inquit, Sapientium in d0m0 luctus et c0r insipi sentium in d0m010 epularum. Sed illud magis c0mm0m0randum existim0 d0h0e libr0, qu0d pertinet ad ciuitates duas, unam di 0li, alteram Christi, et earum reges diab0lum et Christum: Vae tibi, terra, inquit, cuius rex adulescens, et principes tui mane e0medunt. Beata tu, terra, cuius re X tuus 15 filius ingenu0rum, ut principes tui in temp0re c0medunt, in f0rtitudin0, et n0n in c0nfusi 0110. Adules stentem dixit diab0lum pr0pter stultitiam et superbiam et tem0ritatem et petulantiam e0turaque uitia, quae huic aetati ads0lentabundare; Christum autem filium ingenu0rum, Sanct0rum2o selli det patriaretiarum, pertin0ntium ad liberam ciuitatem, ex quibu8 est in carne pr0genitus. Prindipes illius ciuitatis mane mandu euntes, id est ante h0ram c0ngruam, quia n0n eXSpectant 0pp0rtunam, quae uera e St, in futur0 8aedul0 seliditatem,
f0stinanter beari huius saeculi celebritate cupientes; principes 25 autem diuitatis Christi tempus n0n fallaeis beatitudinis patienter exspectant. Η00 ait: In s0rtitudine, et n011 in c0nfu-8i0ne, quia n0n 008 fallit spes, de qua dieit ap0st0lus: Spes autem n0n c0nfundit; didit et psalmus: Et senim
qui te exspectant, n0n 00nfundentur. Iam uero canticum 1 Ps. 39, 7 7 Eccle. 7, 3; 5 12 Ib. 10, 16 sq. 28 R0m. 5, 529 Ps. 24, 34 ecclesiastem et v 6 carnales e P in illud o 9 ubi, in marg. in dom0 e 14 filius tuus e 22 c0ngruam om. e 23 felicitate st24 beati s celebritate by; celeritate α, b in marst , ep ρ γ I
296쪽
cantiq0rum spiritalis quaedam sanetarum est u0luptas mentium
in c0niugi 0 illius regis et reginae ciuitatis, qu0d est Christus et ecclesia. Sed haec u0luptas alleg0ricis tegminibus inu0luta est, ut desideretur ardentius nudeturque iucundius, et appareat Sp0n8us, cui dicitur in 00dem cantic0: Aequitas dii exit te, et 8p0n8a, quae ibi audit: Caritas in deliciis tuis.
Tadita multa transimus cura huiu8 0peris terminandi.
De regibus p0st Sal0m0nem siue in Iuda siue in
qu0d ad Christum et ecclesiam pertineat. pr0pheta 88e, Sille in Iuda siue in Israel. Sid enim appellatae sunt illius p0puli parte S, eX qu0 pr0pter Sal0m0nis 0Mnsam temp0r0 filii eius R0b0am, qui patri 8ueces Sit in regnum, D00 uindicante diuisus
est. Pr0i de tribus decem, qua8 accepit Hier0b0am, seruus Sal0m0nis, rex eis in Samaria c0nstitutus, pr0prie u00abantur Israel, quamuis h00 uniuersi illius p0puli 110men ess0t. Duabus uer , tribubus, Iudae sellistet et Beniamin, quae pr0pter David ne penitus regnum 8tirpis eius fuisset eradicatum, reman8erant subiacentes ciuitati Hierusalem, Iudae n0men fuit, quia ipsa erat tribus unde David. B0niamin uer0 tribus altera ad idem regnum, sicut dixi, pertinens erat, unde fuit Saul rex ante David. Sed simul istu0 duu0 tribus, ut dictum est, Iudau0cabantur, et h00 110mine dis sternebantur ab Israel, qu0d appellabantur pr0prie decem tribus habentes suum regem. Nam tribus Levi, qu0niam sac0rd0talis fuit, Dei, n0n regum seruili 0 man stipata, tertia decima numerabatur. I08eph quippe unus ex du0 decim filiis Israel, n0n unam, siqui ceteri Sin-
297쪽
Do uitate dei lib. XVII. c a p. 20-22.
gulas, sed duas tribus fecit, Ephraem et Manassen. Verumtamen etiam tribus Levi ad regnum Hier080lymitanum pertinebat magis, ubi erat Dei templum, cui seruiebat. Diuis0 igitur p0pul0 primus regnauit in Hierusalem P0boam, rexs Iuda, filius Sal0m0nis, et in Samaria Hier0b0am, rex I8rael, seruus Sal0m0nis. Et cum u0luisset R0b0am tamquam tyrannidem diuisae illius partis bell0 persequi, pr0hibitus estp0pulus pugnare cum fratribus suis dicente De0 per pr0ph0- tam se h0c fecisse. Unde apparuit nullum in ea re uel regis 10 Israel uel p0puli fuisse peccatum, sed u0luntatem Dei uindicantis inpletam. Qua c0gnita pars utraque inter se pastata c0nquieuit; Π0n enim religi0nis, sed regni fuerat saeta diuisi0.
De Hier0b0am, qui inpietate id0latriae subditum 15 Sibi p0pulum pr0 sanauit, in qu0 tamen n0n destitit Deus et pr0phetas inspirare set mult0s ab id0latria o
D00, quem Heracem pr0mi880 Sibi regn0 dat0que pr0bauerat, 20 timuit ne ueniend0 ad templum Dei, qu0d erat in Hierusalem, qu0 secundum diuinam legem sacrificandi causa uniuersae illi genti ueniendum fuit, seduceretur ab 00 p0pulus et stirpi Dauid tamquam regi0 semini redderetur, et instituit id0latriam n regn0 8u0 et p0pulum Dei secum , simulastr0rum stultu25 0bstrictum nefanda inpietate decepit. Nec tamen 0mni m0d0c0ssauit Deus 110n 80lum illum regem, uerum etiam SucceS-s0res eius et inpietatis imitat0res p0pulumque ipsum arguere per pr0phetas. Nam ibi exstiterunt et magni illi insignesqu07 Reg. III, 12, 24
298쪽
pr0phetae, qui etiam mirabilia multa fecerunt, Helias et Helisaeus discipulus eius; ibi etiam diesenti H0liae: D0mino,
pr0ph0tas tu0s 0cciderunt, altaria tua suff0derunt, et eg0 relictus sum 80Ju8, et quaerunt animam meam, resp0nsum est esse illie septem milia uir0rum, qui n0n curuauerunt genua ante Bahal.
De uario utriusque regni Hebrae0rum statu, d0 nec amb0 p0puli in captiuitat0m diuers0 temp0re ducerentur, reu0cat 0 p08tea Iuda in regnum Silum, qu0dn0uissime in B 0 mali 0rum transiit p0 testatem. Itemque in regn0 Iuda pertinente ad Hierusalem etiam regum suecedentium temp0ribus n0n defuerunt pr0phetae; sicut D00 placebat 00s mittere uel ad praenuntiandum, qu0d0pus erat, uel ad c 0rripienda peccata praecipiendumque iustitiam. Nam et illic, etsi l0nge minus quam in Israel, tamen exstiterunt reges, qui suis inpietatibus Deum grauiter 0ssenderent et m0deratis flagellis cum p0pul0 simili plecterentur. Ρi0rum Sane regum merita ibi n0n parua laudantur; in Israel
legimus. Utraque igitur pars, sicut iubebat diuina pr0uidentia
uel sinebat, uariis et erigebatur pr08peritatibus et aduersitatibus premebatur, et sic adfligebatur n0n 80lum externis, uerum etiam inter . se civilibus bellis, ut certis exsistentibus causis miseric0rdia Dei uel ira patesceret, d0nec eius indignati0ne ei sescente uniuersa gens illa a Chaldaeis debellantibus n0n 80lum subuerteretur in sedibus suis, Sed etiam ex maxima 2 Reg. III, 19, 10; 18
299쪽
De ciuitate dei lib. XVII. c a p. 22 - 24.
sui parte transi erretur in terras Α88yri 0rum; prius illa pars quae u0cabatur Israel in tribubus destem; p0stea uer0 etiam Iudas, euersa Hierusalem et templ0 ill0 nobilissim0: in quibus terris per ann08 8eptuaginta captiuum egit 0tium. 6 Ρ0st qu0s inde dimissa templum, qu0d euersum fuerat, instaurauit; et quamuis plurimi eius in alienigenarum degerent terris, n0n habuit tamen deinceps duas regni partes et du0s diuers0s in Singulis partibus reg0s; 80d in Hierusalem princeps e0rum erat unus, adque ad Dei templum qu0d ibito erat, omnes undique, ubidumque e88ent et undecumque p088ent, per certa temp0ra ueniebant. Sed nec tunc eis h0stes ex aliis gentibus expugnat0resque defuerunt; nam etiam R0ma- 0rum iam tributari0s 00s Christus inuenit.
i5 De pr0phetis, qui uel aput Iudae08 p0stremi fuerunt, uel qu0s ei rea tempus natiuitatis Christi euangelida pr0dit hist 0ria. Tot0 autem ill0 t0mp0re, ex qu0 redierunt de Babyl0nia, p08t Malachiam, Aggaeum et Zachariam, qui tunc pr0pheta-
300쪽
inuenitur. Sed hanc ist0rum pr0phetiam Iudaei repr0bi n0naecipiunt; acceperunt autem, qui ex eis innumerabiles euangeli0 crediderunt. Tune enim est uero Israel diuisus in du0 diuisi0ne illa, quae per Samuelem pr0phetam Sauli regi est inmutabilis praenuntiata. Malasthiam uer0, Aggaeum, Zachariam et Esdram etiam Iudaei repr0bi in auet0ritatem can0nicam recept08 n0uissim08 habent. Sunt enim et scripta e0rum sicut ali0rum, qui in magna multitudine pr0phetarum perpauci ea scripserunt, quae auet0ritatem can0nis 0btinerent. De qu0rum praedictis, quae ad Christum edetestamque eius p 0rtinent, n0nnulla mihi in h0c opere uide0 esse p0nenda; qu0d e0mm0dius set adiuuante D0min0 sequenti libr0, ne hunc tam pr0lixum ulteriu8 0neremUS.
De his, quae usque ad temp0ra Saluat 0ris decem et septem u0 luminibus disputata sunt. De ciuitatum duarum, quarum Dei una, saeculi huius est altera, in qua est, quantum ad h0minum genus pertinet, etiam i8ta peregrina, ex0rtu et pr0 cursu et debitis finibus me Scripturum e8Se pr0misi, cum prius inimic0s ciuitatis Dei, qui e0ndit0ri eius Christ0 d00s su0s praeserunt et liu0re sibi
3 est uere isr. diuisus est p; uere Isr. diuisus est v Domb. 4 regis e 6 esZdram β; hegdram e can0nieam codd. praeter ρ, τοῦ diuitiam pDomb. 10 qui ρ 11 pertinerent ey 13 h0neremus. amen. b in biam sequitur canon capitulorum libri XVIII, quem in Praef. I, p. X scripsi. Explicit liber XVII sci ag. contra pagan0s de civitate dei Incipi lib. n0n0decimus 0etau0 decimus. g 18 decim et septim fg; XVII p 21 in qua est α e* y p Domb.; et que est e ; in qua OmiSSO est b; in qua nunc est v 22 procursu e sp; progressu αb ey