장음표시 사용
641쪽
De civitate dei lib. XXII. cap. o. 6.
aetatem minus his sese entis annis iam inueteratis litteris adque d0etrinis 0mnique ill0 antiqu0 ex indulta h0minum uitae err0re sublat0 fuisse cernimus.' Et paul0 post d0 00dem R0- mul0 ita l0quitur, qu0d ad hunc pertinet sensum: 'Ex qu05 intellegi p0test, inquit, permultis annis ante H0 merum fuisse quam H0mulum, ut iam d00tis h0minibus ad temp0ribus ipsis. eruditis ad fingendum uix quicquam esset J0 ei. Antiquitas enim reeipit fabulas setas etiam 110nnumquam ine0ndite
cer0 pr0pterea dieit diuinitatem R0muli mirabiliter creditum qu0d erudita iam temp0ra fuerunt, quae salsitatem n0n redi- perent sabularum. Quis autem R0mulum deum nisi R0ma 15 credidit, adque id parua et incipiens γ Tum deinde p0steris
seruare fuerat nece880 qu0d acceperant a mai0ribus, ut cum ista superstiti0ne in laete qu0dam m0d0 matris ebibita cres dei et ciuitas adque ad tam magnum perueniret imperium, ut ex eius fastigi0, uelut ex alti0re qu0dam J000, alia8 qu0que u gentes, quibus d0minaretur, hae 8ua 0pini0ne perfunderet, ut n0n quidem crederent, sed tamen dicerent deum R0mulum ne ciuitatem, cui seruiebant, de e0ndit0re eius offenderent. aliter eum n0minand0 quam R0ma, quae id n0n am0re quidem huius err0ris, sed tamen amoris err0re Hrediderat. Christus αβ autem quamquam sit caelestis et sempiternae c0ndit0r esui talis, n0n tamen eum, qu0niam ab ill0 c0ndita est, Deum
eredidit, sed ide0 p0tius est c0ndenda, quia gredidit. R0ma
9 ut editur m .; parum placet Maduigii emendatio tam exulta praesertim et prudens 15 atq; ad parua et insipiens b tunc se 17 superstitiei0ne, i eruso, 9 19 qu0dam modo, in mar9. loco, e 23 amare . . t era8., 9 24 amoris seruare 9 25 quam sit b sempiternae codd. prueter ρ, ις aeternae ρ Domb. 26 n0n tamen usque ad credidit om. e27 est om. 9 quia credidit αbypo; credit e Donit.
642쪽
S. Aurelii Augustinie0ndit0rem suum iam construeta et dedicata tamquam umeoluit in templ0; haee autem Hierusal0m e0ndit0rem auria Deum Christum. ut e0nstrui p0sset et dedi eari. p0suit in doli undament0. Illa illum amand0 esse deum eredidit. ista itum Deum esse credend0 amauit. Stetit ergo praecessit und0 a iuret silla ot de amat0 iam libenter etiam salsum bonum er0 rset: ita praedes sit unde ista crederet. ut re eta sile non t torsequ0d falsum. Sed qu0d uerum erat amaret. Exeeptis en ii 10t et tantis miraeulis. quae persuaserunt Deiam esse Chri sum pr0phetiae qu0qu6 diuinae fide dignissimae praedes Serunt. ua0 id in ill0 non sicut a patribus adhue creduntur inplendae Sodiam dem0nstrantur inpletae; de Γ0mul0 autem. quia e0 idit P0mam in eaque regnauit, auditur legiturve qu0d saetitii si n0n qu0d antequam seret pr0phetatum: sed qu0d sit ree i tus in d00s, ereditum tenent litterase, n0n faetum d000nt. Nili Di quippe rerum mirabilium Signis id ei uere prou0nisse lonstratur. Lupa quippe illa nutrix, qu0d uidetur quasi maxumqxstitisse p0rtentum, quale aut quantum est ad dem0nstramini deum 3 Certe enim etsi n0n meri trix fuit lupa illa. sed b tia. eum e0mmune fuerit amb0bus, frater tamen eius n0n haltur es deus. Quis autem pr0hibitus est aut R0mulum aut Heretem aut ali 0s tales h0mines de0s die ere et m0ri maluit quali 0 ndidere 3 Aut uer0 aliqua gentium e iteret inter d008 Su0s a0mulum, nisi B0mani n0minis m0tus e0geret 8 Quis p0rronia meret. quam multi quantalibet saeuitia erudelitatis o di es quam Christum Deum negare maluerunt 3 Pr0inde in usquamlibet leuis indignati0nis, quae ab animis R0manorun si
3 p0ssit γ et om. 9 5 credendo esse e T crederet uti ei leretur 9 8 falsum est ep 14 antequam fieret est pρ Domb.; ateferet ab; ante fuerat v 16 uere om. α 17 uerba inde ci Lupa iseue id non didere l. 23 om. b 19 lupa fuit illa o 26 qni qui ui uJ. in marst. quam, e 28 e0pellabat e 29 deum p; deo reli. v Dom
643쪽
De civitate dei lib. XXII. cap. 6.
c0nfitendo tantam per 0rbis terrae p0pul0s martyrum multitudinem metus reu0care n0n p0tuit n0n leuis 0ssensi0nis ani-m0rum, Sed inmensarum uariarumque p0enarum et ipsius m0rtis, quae plus ceteris Drmidatur. Neque tune ciuitas: Christi, quamuis adhuc peregrinaretur in terris et haberet tamen magn0rum agmina p0put 0rum, ad uel Sus inpi08 persecut0res suos pr0 temp0rali salute pugnauit; sed p0tius, ut 0btineret aeternam. n0n repugnauit. Ligabantur includebantur eaedebantur t0rquebantur, urebantur laniabantur, trudi dabantur et multiplicabantur. Ν0u erat eis pro salute pugnare nisi salutem pr0 Saluat0re c0ntemnere.
Seio in libro Cicer0nis terti0, nisi sali 0r, de re publica disputari nullum bellum suscipi a ciuitate optima, nisi aut pr0 fide aut pr0 salute. Quid autem dicat pr0 salute ueli intellegi quam salutem uelit, ali 0 l0 eo dem0nstruus: 'Sed his p 0enis, inquit, quas etiam Stultissimi sentiunt, egestate exsili 0, uinculis uerberibus, elabuntur saepe priuati 0blata m0rtis celeritate: ciuitatibus autem m0rs ipsa p0ena est, quae uidetura p0ena singul08 uindieare. Debet enim c0nstituta sic esse ' diuitas, ut aeterna sit. Itaque nullus interitus est rei publicae naturalis, ut h0 minis, in quo mors n0n m0d0 nece S Saria e St, uerum etiam 0ptanda persaepe. Ciuitas autem cum t0llitur, deletur, exstinguitur: simile est qu0dam m0d0, ut parua magnis c inseramus, ac si 0mnis hic mundus intereat et c0neidat.'γ5 H0e ideo dixit Cicer0, quia mundum n0n interiturum cum Plat0nieis sentit. C0nstat erg0 eum pr0 ea salute u0lui88e bellum suscipi a ciuitate, qua sit ut maneat hic ciuitas, sicut
12 c. 23l tantam abegpα; tantum p per orbis terrae e; per orbem terrae reli. v p0pul08 ey; populus p α: Om. abstu DOmb. martirium 9 α multitudine ρ α 2 metuu ρ offensiones st; occasionis p3 in mensuram b e; 4 formidatur m. 2 superscripto metus e 5 peregrinatur o habere 9 6 aemina 9 8 includ.J in ledebantur b
s eaedebantur om. st trucid. cruciabantur e 10 et n0n omisso multi
plicab. b 17 uinclis e 18 ipsa est omisso poena o 20 ita, Omi oque, ρ 24 sic g hic om. e 26 bellum uoluisse τ
XXXX. Aug. opera Suelio V pars II.
644쪽
dieit, aeterna, quamuis m0rientibus et nascentibus singulis. sicut perennis est op astita 8 0leae uel lauri adque huius modi ceterarum arb0rum singul0rum lapsu 0rtuque Dii0rum. M0rs quippe, ut dicit, n0n h0minum singul0rum, sed uniuersaep0ena e8t ciuitati8, quae a p0ena plerumque 8ingul08 uindicat. 5Unde merit0 quaeritur, utrum re ete fecerint Saguntini, quand0 uniuersam ciuitatem suam interire maluerunt quam fidem
frangere, qua cum ip8a R0mana re publica tenebantur; in qu0 suo fact0 laudantur ab 0mnibus terrenae rei publicae ciuibus. Sed qu0 m0d0 huic disputati0ni p08sent 0b0edire, n0n uide0, 10 ubi dieitur nullum suseipisendum esse bellum nisi aut pr0s de aut pr0 Salute, nec dicitur, si in unum simul periculum ita du0 ista c0ncurrerint, ut teneri alterum sine alterius amiS-8i0ne n0n p088it, quid sit p0tius eligendum. Ρr0fect0 enim Saguntini si salutem eligerent, fides eis fuerat deserenda: si 15 fides tenenda, amittenda utique Salus, siqui laetum est. Salus autem civitatis Dei talis est, ut cum fide ac per sdem teneri uel p0tius adquiri p088it; fide autem perdita ad eam qui8que uenire n0n p08sit. Quae e0gitati0 firmissimi ad patientissimic0rdis tot ac tant0s martyres fessit, qualem ne unum quidem 20 habuit uel habere p0tuit quand0 est deus creditus R0mulus.
Qu0d ut mundus in Christum erederet, uirtutis fuerit diuinae, n0n persuasi0nis humanae. Sed uald0 rididulum est de R0muli salsa diuinitate, eum 2, de Christ0 l0quimur, facere menti0nem. Verum tamen eum sescentis ferme annis ante Cicer0 0m R0mulus fuerit adque illa aetas iam fuisse d0etrinis dicatur exculta, ut qu0d fieri
ciuitatem v 9 0mnibus codd. praeter b; hominibus bo 15 neglegenda, in mar9. deserenda, e 16 factum be9p; et factum v Domb. 24 persuasi0nibus 9 26 l0quimur m. 2 si . lin. e 28 fuisset, t ei 989, I
645쪽
I e ei uitate dei lib. XXII. cap. 6-8.
ipsius temp0re Cicer0nis maximeque p08tea sub August0 adque Tiberi0, eruditi0ribus utique temp0ribus, resurre eti0nem carnis Christi adque in ea elum adscensi0nem, tamquam id qu0dseri n0n p itest, mens humana ferre n0n p08set eludensques, ab auribus c0rdibusque respueret, nisi eam seri p0tuisse adque saetam esse diuinitas ipsius ueritatis uel diuinitatis ueritas et e0ntestantia miracul0rum signa 1110nstrarent; ut terrentibus et e0ntradicentibus tam multis tamque magnis persecuti0nibus praeeedens in Christ0, deinde in ceteris ad n0uum saeculum a0 Secutura resurrecti0 adque inm0rtalitas carnis et fidelissime cr0deretur et praedistaretur intrepide et per 0rbem terrae publulatura sequndius cum martyrum Sanguine Sereretur. Legebantur enim praec0nia praecedentia prophetarum, c0ncurrebant 0stenta uirtutum, et persuadebatur ueritas n0ua 00nsuetudini. 15 n0n 00ntraria rati0ni, d0nec orbis terrae, qui pei Sequebatur fili 0re, Sequeretur fide.
De miraeulis, quae ut mundus in Christum er0deret facta sunt et fieri mund0 credente n0n20 desinunt. Quur, inquiunt, nunc illa miraeula, quae praedieatis facta esse, n0n sunt 3 P0ssem quidem dicere necessaria fuisse, priusquam crederet mundus, ad h00 ut crederet mundus.
Quisquis adhuc pr0digia ut credat inquirit, magnum e8t ipse
25 pr0 digium, qui mund0 credente n0n ei sedit. Verum h00 ideo dicunt, ut nee tunc illa mira quia facta fuisse credantur. Unde erg0 tanta fide Christus usquequaque cantatur in caelum cum carne sublatus 3 Unde temp0ribus 0ruditis ut 0mne qu0d serin0n p0test respuentibus sine ullis miraeulis nimium mirabi-
1 agust0 9 2 eruti0ribus 9 6 faetum o ueritas diuinitatis o
8 e0nterentibus litteris sisto sicco in ressis correctum y 9 pr0cedens se ad n0uum saeculum in caeteris O 11 pollulat. 9 16 furore sequere
648쪽
litor incredibilia credidit mundus 3 An Di te credibilia fuisse sit id00 credita esse dieturi sunt 3 Quur ergo ipsi n0n credunt 3 Breuis est igitur n0stra c0nplexio: Aut incredibilis rei, quae n0n uidebatur, alia ineredibilia, quae tamen fiebant et uidebantur, fecerunt fidem; aut certe res ita eredibilis, ut nullis
quibus persuaderetur miraculis indigeret, ist0rum nimiam redarguit infid0litatem. Η00 ad refellendos vanissim0s dixerim. Nam saeta esse multa miracula, quae adtestarentur illi uni grandi salubrique miraculo, qu0 Christus in caelum cum carne in qua resurrexit adscendit, negare n0n p08Sumu8. In eisdem quippe uerastissimis libris cuncta c0nscripta Sunt, et quae facta Sunt, et pr0pter qu0d credendum facta Sunt. Haec, ut sdem fasserent, inn0tuerunt; haec per sdem, quam fecerunt. mult0 clarius inn0tescunt. Leguntur quippe in p0pulis, ut credantur; nec in p0pulis tamen nisi credita legerentur. Nam
etiam nunc sunt miracula in eius n0mine, Sive per Sacramenta eius siue per orati0nes uel mem0rias Sanct0rum eius; Sed
110n eadem claritate inlustrantur, ut tanta quanta illa gl0ria dissamentur. Can0n quippe Sacrarum litterarum, quem definitum esse 0portebat, illa facit ubique recitari et mem0riae cunct0rum inhaerere p0pul0rum; haec autem ubicumque sunt ibi sciuntur uix a t0ta ipsa ciuitate uel quo eumque c0mmanentium l000. Nam plerumque etiam ibi paucissimi sciunt ign0rantibus ceteris, maxime si magna sit ciuitas; et quand0 alibi aliisque narrantur, n0n tanta ea c0mmendat auct0ritas, ut sinu difficultate uel dubitati0ne eredantur, quamuis Christia his fidelibus a s delibus indicentur. Miraculum, qu0d Medi0lani saetum est, cum illic essemus, quand0 inluminatus est caestus, ad mult0rum n0titiam p0tuit peruenire, quia et grandis est ciuitas et ibi erat tune impe-
1 ante serie ssic) s 2 ipsi ergo ep 4 sciebantur et uidebantur p
6 istoruom omniam, sicco Stilo coire 9 8 miraculo, o eae a correquae u8que ad miraculo om. e 11 et quae facta sunt om . p 17 ora
20 ricitari 9 28 miraculum quippe qu0d p 30 quia etJ que s ubi e
649쪽
De civitate dei lib. XXII. cap. 8.
rat0r et inmens0 p0pul0 teste res gesta est c0ncurrente ad 00rp0ra martyrum Ρr0tasii et Gerua8ii; quae cum laterent et penitus nescirentur, epi800p0 Ambr08i0 per 80mnium reuelata reperta sunt; ubi caestus ille depulsis ueteribus ten0bris, diem uidit. Aput Carthaginem autem quis n0uit praeter adm0dum paucissim0s salutem, quae facta est Inn0centi0, ex adu0eat0 uicariae praefecturae, ubi n08 intersuimus et oculis adspeximusn0stris 3 Venientes enim de transmarinis me et fratrem meumio Alypium, n0ndum quidem cleric08, sed iam De0 seruientes, ut erat cum t0ta d0m0 sua religi08issimus. ipse Susceperat. et aput eum tund habitabamus. Curabatur a medicis fistulas, qua S numer0838 adque perplexas habuit in p0steri0re adque ima c0rp0ris parte. Iam sequerant eum et artis suae cetera 15 medicamentis agebant. Passus autem fuerat in se eti0 ne illa et diuturn0s et ac0rb0s d0l0res. Sed unus inter mult08 sinus fellerat medie08 adque ita latuerat, ut eum n0n tangerent, quem ferr0 aperire debuerant. Denique sanatis 0mnibus, quae aperta curabant, iste remanserat 80lus, cui frustra inpende-qs batur lab0r. Quas m0ras ille suspectas habens multumque formidans, ne iterum secaretur qu0d ei praedixerat alius medicus d0mesticus eius, quem n0n admiserant illi, ut saltem uideret, cum primum Sectus est, qu0 1110d0 id sacerent, iratusque illum d0m0 abiecerat uixqu0 receperat), erupit adqueque ait: Iterum me secturi estis 3 Ad illius, quem n0luistis esse praeSentem, uerba uenturus sum 3 Inridere illi medicum inperitum metumque h0minis b0nis usti bis pr0 missi0nibusque lenire.
Ρraeterierunt alii dies plurimi nihilque pr0ficiebat 0mne qu0dsebat. Medi ei tamen in sua p0llicitati0ne persistebant, B0B
2 pr0trasti e 3 reuallata ' 8 prefacture 9 ibi 9 autem enim p transmarinis partibus p 10 alyppium p non quidem e 12 habitamus e 13 perplexas 9 14 in ima p eum in .; ei v
21 eii et g 22 miserant b 24 in domo b eruit b; eripuit e
25 secaturi bp 26 sq. inridere . . inperitum ceperunt p 28 et alii τ29 persistebant aego; sistebant bs Domb.
650쪽
598 S. Aurelii Augustini se illum sinum ferr0, sed medieamentis esse clausur08. Adhibuerunt et alium grandaevum iam medieum satisque in illa
arte laudatum adhuc enim uiuebah Amm0nium, qui l000 insp0ct0 idem qu0d illi ex e0rum diligentia peritiaque pr0-
misit. Cuius ille laetus auet0ritate securus d0mestie0 Su0 medic0, qui futuram praedixerat aliam sedit0nem, faceta hilaritate, uelut iam saluus, inlusit. Quid plura 3 10t dies p0stea inaniter c0nsumti transierunt, ut fessi adque e0nfusi laterentur eum nisi ferro null0 1110d0 p0880 8anari. Expauit, expalluit nimi0 tim0r0 turbatus, adque ubi se c0llegit farique p0tuit, abire ill0s iussit et ad se amplius n0n aecedere: nec aliud 0ccurrit satigat0 lacrimis et illa iam necessitate c0nstriet0 nisi ut adhiberet Alexandrinum quendam, qui tunc chirurgu8
mirabilis habebatur, ut ipse fusteret qu0d ab illis fiρri n0lsibat iratus. Sed p0stea quam uenit illo lab0remque ill0rum in cicatricibus sicut artifex uidit, b0ni uiri functus 0ffici0 persuasit h0mini, ut illi p0tius, qui in 00 tantum lab0rauerant,
quantum ipse inspiciens mirabatur, suae curati0nis fine fruerentur, adidiens, qu0d re uera nisi Sectus esset saluu8 0880Π0n p0880t; ualde abh0rrere a Suis m0ribus, ut h0minibus,
qu0rum artifici08issimam 0peram industriam diligentiam mirans in cicatricibus eius uideret, pr0pter egiguum qu0d reman8it palmam tanti lab0ris auferret. Redditi sunt anim0 eius, et placuit ut 00dem Alexaudi in0 adsiste te ipsi sinum illum ferr0, qui iam c0nsensu 0mnium aliter insanabilis putabatur aperirent. Quae res dilata est in c0nsequentem diem. Sed cum abissent illi, ex maer0re nimi0 d0mini tantus est ind0m0 illa ex0rtus d0l0r, ut tamquam funeris planctus uix c0nprimeretur a n0bis. Visitabant eum c0ttidie saneti uiri,
1 clausurus 9 3 ammonius e T veluti e plurat addies m. 2corr. 9 Postea t0t dies v 10 turbatus timore Domb. Se Om. 911 accedere imperauit e 12 constrictio st 13 cyrurgicus p 14 ipse malim iste Domb. 18 curationis suae v fruentur 9 20 ualde s ρDomb.; sed ualde ab ep ατ 21 admirans ατ 27 liabissent ρ