장음표시 사용
661쪽
De ei uitate dei lib. XXII. c a p. 8.
0m in0 suis n0dis firmissimis, Sicut erat, c0np0risset adstrictam, crepui88e adque eXSilllisse anulum Suspicata est; qui etiam ipse cum integerrimus fuisset inuentus, futurae salutisqu0dam m0d0 pignus de tant0 miraculo Se accepi Sse pra05 sumsit adque illud uinculum 80luens simul cum 00dem anul0pr0ieeit in flumen. N0n credant hod, qui etiam D0minum Iesum per integra m 'tris uirginalia enixum et ad discipul0s0stiis elausis ingressum fuisse n0n credunt; sed h0e eertqquaerant et, si uerum inuenerint, illa credant. Clarissima 10 femina est, n0biliter nata, n0biliter nupta, Carthagini habitat; ampla ciuitas, ampla per80na rem quaerentes latere non sinit Martyr certe ipse, qu0 inpetrante illa sanata est, in filium permanentis uirginis credidit; in eum, qui 0stiis clausis ad discipul0s ingressu8 e8t, credidit; p08trem0, pr0pter qu0d 15 0mnia ista distuntur a nobis, in eum, qui adse0ndit in caelum eum carne, in qua reSurreXerat, credidit; et ide0 per eum tanta sunt, quia pr0 ista fide animam p0suit. Fiunt erg00tiam nune multa miraeula 00dem D00 faciente per qu08 uult et qu0m ad m0dum uult, qui et illa quae legimus Deit; 20 s0d ista nec similiter inu0tes eunt neque, ut 110n excidant anim0, qua8i glarea mem0riae, crebra lecti0ne tunduntur. Nam et ubi diligentia est, quae nunc aput B08 e Sse c0epit, ut lib0lli 00rum, qui bene fidia percipiunt, reeitentur in p0put 0, semel h00 audiunt qui adsunt pluresque n0n adSunt, ut nec 25 illi, qui adfuerunt, p0st aliqu0t dies qu0d audierunt ment0 retineant si uix quisque reperiatur ill0rum, qui ei, quem n0n adfuisse e0gn0uerit, in die et qu0d audiuit. Unum est aput n0s laetum, n0n maius quam illa quae dixi, sed tam clarum adque inlustre miraculum, ut nullum
suam e* ρ Domb. 19 qui om. 9 20 excidant ep αος excedant rest pDomb.; exaudiantur b 21 glarea claro b tuntiantur β 23 recipiunt 13 24 asunt ρ plures qui b; plures ut o 25 aliquod eg26 quisque m88.; quisquam v et qui non b
XXXX Aug. opera Sectio V pars II.
662쪽
arbitrer esse Hipp0niensium, qui h00 n0n uel uiderit uel didicerit, nullum qui obliuisci ulla rati0ne p0tuerit. Decem quidam fratres qu0rum septem Sunt mares, tres feminae) de Caesarea Cappad0eiae, su0rum ciuium n0n ign0biles, maledict0 matris recenti patris 00rum 0bitu destitutae, quae iniurium sibi ab eis factam acerbissim0 tulit, tali p0ena sunt diuinitus c0herciti, ut h0rribiliter quaterentur omnes trem0r0
frater et 801 0r, Ρaulus et Ρalladia, multis aliis l0eis miseria dissamante iam c0gniti. Venerunt autem ante Ρaselia ferme dies quindedim, edelesiam c0ttidie et in ea mem0riam gl0ri6sissimi Stephani fr0quentabant, 0rantes ut iam sibi plastaretur Deus et salutem pristinam redderet. Et illie et quaeumqu0 ibant e0nuertebant in se ciuitatis adspeetum. Ν0nnulli, qui 00s alibi uiderant eausamque trem0ris e0rum n0Uerant, alii8, ut cuique p0terant, indicabant. Venit et Pascha, adque ips0 die d0minie0 mane, cum iam frequens p0puli18 praesens esset et l0 ei sancti cancell0s, ubi martyrium erat, idem iuuenis 0ran S teneret, repente pr08tratus est ut d0rmienti simillimus iacuit, n0n tamen tremens, sicut etiam per 80mnum 80lebant. Stupentibus qui aderant adque aliis pauentibus aliis d0lentibu8, cum eum quidam uellent erigere, n0nnulli pr0hibuerunt et p0tius exitum exspectandum esse dixerunt. Et ecde Surrexit, et n0n tremebat, qu0niam sanatus erat, et stabat inc0lumis, intuens intuentes. Quis erg0 80 tenuit a laudibus Dei γClamantium gratulantiumque u0 cibus ecclesia uSquequaque 00npleta est. Inde ad me curritur, ubi sedebam iam pr0 deS
lagia e 12 uenerunt autem eae uenerant corr. e 14 sibi Om. st
663쪽
De ciuitate dei lib. XXII. cap. 8. 6ll,surus; inruit alter qui8que p08t alterum, 0mnis p08teri0r quasi n0uum, qu0d alius pri0r dixerat, nuntiantes; meque gaudente et aput me De0 gratias agente ingreditur etiam ipse eum pluribu8, ineli natur ad genua mea, erigitur ad 080H-5 lum meum. Pr0cedimus ad p0pulum, plena erat ecclesia, per80nabat u0 cibus gaudi0rum: De0 gratias. D00 laudes litem inst tacente hinc adque inde clamantium. Salutaui p0pulum, et rursus eadem feruenti0re 110ee clamabant. Faeto tau-dom silenti0 seripturarum diuinarum sunt ieeta 80llemnia. 10 Ubi autem uentum sest ad mei 80rm0nis l0dum, dixi pausta pr0 temp0re et pr0 illius iucunditate laetitiast. Magis enim 00s in 0pere diuin0 quandam Dei el0quentiam 110n audire, sed c0 sid0rare permisi. N0biscum h0m0 prandit et diligentern0bis 0mnem suae fraternaeque ad maternae calamitatis indi- 15 eauit hist0riam. Sequenti itaqu0 die p0st serm0nem redditum narrati0nis eius libellum in crastinum p 0pul0 recitandum pr0 mi Si. Qu0d cum ex d0m inie0 Pascha0 die terti0 fieret in gradibus exedrae, in qua de superi0re l0quebar J000, feci Stare amb0s fratres, cum e0rum legeretur libellus. Intuebatur 20 90pulti S uniuer8us Sexus utriusque unum stantem sine delat mim0tu, alteram membri S 0mnibus c0ntrementem. Et qui ipsum n0n uiderant, quid in 00 diuinae miseriq0rdiae laetum esset, in eius 80r0re cernebant. Videbant enim quid in ill0 gratulandum, quid pr0 illa esset 0randum. Inter haec recitat0 25 00rum libell0 de c0nspectu p0puli e08 abire praecepi, et det0ta ipsa causa aliquant0 diligentius c0eperam di 8putare, cum ecce me disputante u0ces aliae de mem0ria martyris n0uae gratulati0nis audiuntur. C0nuer8i .sunt e0, qui me audie-
3 gratias de0 η 4 tenua o aeregitur 9 6 gaudiorum, in mum grandiorum, e 8 clamabat sty II pro tempore in l0c0 ρ 13 prandet g 14 fraternaeque ac maternae ab sp α Domb.; fraternaeque ac
maternae m. 2 corr. e; fraternitatis ac maternae ρ; ac maternae fra
664쪽
S. Aurelii Augustinibant, c0eperuntque c0ncurrere. Illa enim, ubi de gradibus descendit in quibus steterat, ad sanctum martyrem 0rare perrexerat; quae m0X ut cancell08 adtigit, e0nlapsa similiter uelut in 80mnum Sana SurreXit. Dum erg0 requireremus quid faetum fuerit, unde iste strepitus laetus exstiterit, ingressi 5 sunt cum illa in basilicam, ubi eramus, adducente8 eam Sanam de martyris l000. Tum uer0 tantus ab utr0que sexu admirati0nis clam0r 0X0rtus e8t, ut u0X c0ntinuata cum lacrimis 110n uideretur p0sse finiri. Ρ0rdueta est ad eum l0 eum, ubi paul0 ante steterat tremens. Exsultabant eam Similem fratri, 10 eui d0luerant remansisse dissimilem, et n0ndum fusas predes suas pr0 illa, iam tamen praeuiam u0luntatem tam cit0 exauditam esse cernebant. Exsultabant in Dei laudem u000 sine uerbis, tant0 80nitu, quantum B 08trae aures ferre uix p088ent.
Quid erat in c0rdibus exsultantium nisi fides Christi, pr0 qua id Stephani sanguis effusus e8t 3
Qu0d uniuersa miracula, quae per martyre S in Christi n0mino fiunt, ei fidei testim0nium ferant, qua in Christum martyres crediderunt. 20. Cui, nisi huic fidei adtestantur i8ta miracula, in qua prae-
dieatur Christus resurrexisse in carne et in caelum adscendisse cum carne 3 quia et ipsi martyres huius fidei martyres, id est huius sidui testes, fuerunt; huid fidei testim0nium perhib0ntes mundum inimicissimum et crudelissimum pertulerunt que eumque n0n repugnand0, Sed m0riend0 uicerunt; pro istas de m0rtui sunt, qui haed a D0min0 inpetrare p08Sunt, pr0pter cuius n0men 0 celsi sunt; pr0 hac fide praecessit e0rum
1 currere b enim om. ρ 2 stetit ρ martyrem ei p0rare st5 iste essu; ille αb Domb. 6 ubi eramus abessso; in quaeramus ας inqueramus p; in qua eramus Domb. 9 est j ad autem) m. 2 trauersum, e 12 tam cit0J tacit0 b; tam om. ρὲ 15 qua 1iv Domb. quo α b e 9 ρ α 21 Cum si huic b 23 huius fidei martyres om. p alterum
martyres usque ad huic fidei lin. 24 om. e 27 qui e 28 processit ο
665쪽
De ciuitate dei lib. XXII. cap. 8-10.
mira patientia, ut in his miraculis tanta ista p0tentia s0qu0retur. Nam si carnis in aeternum resurrectio vel 110n praeuenit in Christ0 uel n0n uentura est, stetit praenuntiatur a Christo uel sicut praenuntiata est a pr0phetis, a quibus prae-5 nuntiatus est Christus: quur et m0rtui tanta p088unt, qui pr0 ea fide, qua haec resurrecti0 praedicatur, 0ccisi sunt 3 Sive enim D0us ipse per se ipsum mir0 m0d0, qu0 re S tem-p0rale S 0peratur aeternu8, siue per su0s ministr0s ista faciat: et eadem ipsa, quae per ministr0s facit, siue quaedam faciat 10 etiam per martyrum spiritus, sicut per h0mines adhuc inc0rp0re e0nstitut08, siue 0mnia ista per angel0s, quibus in Hi- sibiliter, ine0rp0raliter, inmutabiliter imperat, 0peretur, ut, quae per martyres fieri dicuntur. 0is 0rantibus tantum et inpetrantibus, n0n etiam 0p0rantibus sant; siue alia istis 15 alia illis m0dis, qui null0 m0d0 c0npr0h0ndi a m0rtalibus p 088unt: ei tamen adtestantur haec fidei, in qua carnis in aeternum resurrecti0 praedicatur.
Quant0 dignius h0n0rentur martyres, qui ide0so multa mira 0btinent, ut Deus uerus c0 latur, quam daem0ne S, qui ob h0c quaedam faciunt, ut ipsi dies se credantur. Hie forte dicturi sunt etiam d00s su0s aliqua mira fecisse. Bene, si iam incipiunt d00s si10s n0stris m0rtuis h0minibus s5 00nparare. An dicent etiam se habere de0s ex h0minibus m0rtuis, sicut Herculem, siqui R0mulum, sicut alios mult08 qU08 in d00rum num0rum recept0s 0pinantur 3 Sed n0bis martyreS n0n Sunt di, quia unum eundemque Deum et
1 in Om. e 5 curret e post mortui in marstine corr. manu mar-
tyres. e possunt e 12 ut editur nissinmutabiliter et incorporaliter vuti que y 13 cum eis s tantum .... operantibuS in mam. p17 aeternum omisso in Domb., typothetae errore 3 20 mira multa p
666쪽
S. Aurelii Augustini n0strum 80imu 8 et martyrum. Nec tamen miraculi8, quae per memorias n08tr0rum martyrum fiunt, ull0 1110d0 8unt c0nparanda miracula, quae facta per templa perhibentur ill0rum. Verum si qua similia uidentur, sicut a M0yse magi Phara0nis, sic e0rum di uicti sunt a martyribus 1108tris. Festerunt Nautem illa daem0 08 00 fastu inpurae Superbiae, qu0 00rum di esse u0luerunt; faciunt autem ista martyres uel p0tius Deus aut e00perantibus aut 0rantibus eis, ut fides illa pr050iat, qHa e08 Π0n de0S I10Str08 esse, sed unum Deum n0biscum habere credamus. Denique illi talibus dis suis et templa io aedifidauerunt et statuerunt aras, et sacerd0tes instituerunt et sacrifieia fecerunt; Π08 autem martyribus 1108tri8 140n templa sicut dis, sed m0m0rias siqui h0minibus m0rtuis. qu0rum aput Deum uiuunt spiritus, subridamus; nec ibi erigimus altaria, in quibus sacrifidemus martyribus, sed uni De0 et 15 martyrum et 1108tr0; ad qu0d sacriscium siqui h0mines Dei, qui mundum in eius c0nfessi0ne uiderunt, su0 l0e0 et 0rdinen0minantur, n0n tamen a Sacerd0te, qui sacrificat, inu0 cantur. De0 quippe, n0n ip 8is sacrificat, quamuis in mem0ria Sacrificet 00rum, quia Dei sacerd08 est, n0n ill0rum. II 8um uer0 2
saeriseium c0rpus est Christi, qu0d n0n 0ssertur ipsis, quiali 0e sunt et ipsi. Quibus igitur p0tius credendum est miracula faeientibus 8 Eisne qui se ips0s u0lunt haberi d00s ab his quibus ea faciunt, an eis qui, ut in Deum credatur, qu0d et Christus est, faciunt quidquid mirabile faciutit 3 Eis ne qui ab
Sacra sua etiam crimina Sua e880 110luerunt, an eis qui nec laudes suas u0lunt esse Sacra sua, sed t0tum, qu0d ueraeiter
laudantur, ad eius gl0riam pr0seere in qu0 laudantur 3 in
D0min0 quippe laudantur animae e0rum. Credamus erg0 eis et uera dicentibus et mira laetentibus. Dicend0 enim uel a 304 Exod. 8 29 Ps. 33, 32 compar. sunt v 5 di uicti J deuieti st; dii deuieti e 8 aut
orantibus aut cooperantibus u 9 quo ρ esse n0stros v habere nobiscum v 1l aedicauerunt sti 14 fabricamus onι. O 20 uerum st
667쪽
De civitate dei l l b. XXII. cap. 10. 11.
C0ntra Plat0nie0s, qui de naturalibus element0rum p0nderibus argumentantur terrenum c0rpus in cael0 esse Π0n p08Se.10 C0ntra qu0d magnum Dei d0num rati00inat0res isti, qu0rum c0gitationes 110uit D0 minus qu0niam uanae sunt, de p0nderibus element0rum argumentantur; qu0niam scille et magistro Plat0110 didicerunt mundi du0 00rp0ra maxima adque p0strema du0bus mediis, aere scili det et aqua, 15 HS se c0pulata adque c0niuncta. Ac per h00, inquiunt, qu0niam terra abhine sursum uersus est prima, Secunda aqua Super terram, tertius aer Super aquam, quartum Super aera cael Um,n0n p0te 8t esse terrenum c0rpus in cael0; m0mentis enim pr0priis, ut 0rdinem suum teneant, singula elementa librantur.
2b Ecce qualibus argumentis 0mnip0tentiae Dei humana c0ntradidit infirmitas, quam p0ssidet uanitas. Quid erg0 faeiunt in aere terrena t0t c0rp0ra, cum a terra sit uer tertius 3 Nisi serte, qui per plumarum et pennarum leuitatem d0nauit auium terrenis c0rp0ribus, ut p0rtentur in aere, inm0rtalibus saetis 25 00rp0ribus h0minum n0n p0terit d0nare uirtutem, qua etiam in summ0 cael0 ualeant habitare. Animalia qu0que ipsa terrena, quae U0lare n0n p0ssunt, in quibu8 et h0mines sunt,
668쪽
Sicut sub aqua pi8ces, quae sunt aquarum animalia, ita Subterra uiuere debuerunt. Quur erg0 n0n saltem de Secund0 id est de aquis, Sed de element0 terti0 terrenum animal carpit hanc uitam 3 Quare, cum pertineat ad terram, in Secund0, qu0d Super terram est, element0 uiuere Si c0gatur, 00ntinu0 sus datur ot ut uiuat uiuit in terti03 An errat hic 0rd0 element0rum, uel p0tius n0n in natura rerum, Sed in
ist0rum argumentati0nibus deficit 3 Omitto dissere, qu0d iam in terti0 decim0 libr0 dixi, quam multa grauia terrena Sint 00rp0ra, Sicut plumbum, et Drmam tamen ab artifice accipiant qua natare ualeant super aquam; et ut accipiat qualitatem c0rpus humanum, qua ferri in caelum et esse p088it in cael0, 0mnip0tenti artifici e0ntradicitur 3 Iam uer0 c0ntra illud, qu0d dixi superius, etiam istum
c0nsiderantes adque tractantes element0rtim 0rdinem, qU0c0nfidunt, n0n iuueniunt omnin0 qu0d dicant. Sic est enim hinc Sursum uersus terra prima, aqua Secunda, tertiuS aer, quartum caelum, ut super 0mnia sit animae natura. Nam et Arist0teles quintum c0rpus eam dixit esse et Plat0 nullum. Si quintum esset, certe superius e88 et ceteris; cum Uer0 nullum e8t, mult0 magis superat 0mnia. In terren0 erg0 quid
agit celeri0r 0mnibus 8 Itane per huius tam excellentis naturae meritum 110n p0terit effici, ut e0rpus eius leuetur in caelum, et cum ualeat nunc natura c0rp0rum terren0rum deprimere animas de0rsum, aliquand0 et animae leuare SurSum terrena c0rp0ra n0n ualebunt 3
Iam si ad eorum miracula ueniamus, quae facta a dis suis 9 c. 18 I p. 639, 128 desidet y; defecit b ρ in iam dixi a 14 quod dixi by τοῦ qui d
iam dixi α es ρ α Domb. in istud c0nsidentes b 16 c0nfundunt e 21 et multo g 22 In hoc usque ad celeri0r omnibus i. 24 Om. 923 In hac tard. quid a g. celer. omnibus m. 2 in marss. e 25 eius Om. 929 si om. b
669쪽
De ciui fate dei lib. XXII. cap. 11.
0bp0nunt martyribus n0stris, n0nne etium ipsa pr0 110bis sacere et n0bis reperientur 0mni 0 pr0ficere 3 Nam inter magna mira quia de0rum su0rum pr0fect0 magnum illud est, qu0d Varr0 commem0rat, Vestalem uirginem, cum periclitareturh falsa suspiei0ne de stupr0 cribrum inplesse aqua de Tiberi et ad su0s iudides nulla eius parte stillante p0rta 88e. Quis aquae p0ndus supra cribrum tenuit 3 Quis t0t cauernis pat0ntibus nihil inde in terram cader0 p0rmisit 3 Resp0nsuri sunt: Aliquis deus aut aliquis daem0n.' Si deus, numquid mai0ri' est D 00, qui fecit hune mundum 3 Si daem0n, numquid p0tenti0r 08t angel0, qui De0 8 eruit, a qu0 factus est mundus 3 Si erg0 deus min0r uel angelus uel daem0n p0tuit p0ndus
umidi selementi sic susp0ndere, ut aquarum uideatur mutata fuisse natura: itane Deus 0mnip0tens, qui 0mnia ipsa creauiti. elementa, terreno e0rp0ri graue p0ndus auferre n0Π p0terit, ut in 00dem el0ment0 habitet uiuificatum c0rpus, in qu0u0luerit uiuificans spiritus 3 Deinde eum aera medium p0nant inter ignem desuper et aquam Subter, quid est qu0d eum inter aquam et aquam et 80 inter aquam et terram 890p0 inuenimus 3 Quid enim u0lunte S Se aqu0Sa8 nubes, inter quas et maria aer medius reperitur 3 Qu0Πam, quae80, element0rum pondere adque ordine effieitur, ut t0rrentes ui0lentissimi adque und0sissimi, antequam Sub aere in terris currant, super aera in nubibus pendeant 3 Quur b denique aer est medius inter summa caeli et nuda terrarum, quaqua uel Sum 0rbis extenditur, si l0eus eius inter caelum et aqua8, Sicut aquarum inter ipsum et terras est c0nstitutus 3Ρ0strem0 si ita est element0rum 0rd0 disp08itus, ut Secundum Plat0nem du0bus mediis, id est aere et aqua, du0 eX-3o trema, id est ignis et terra, iungantur caeliqu0 0btineat ille
5 de stupro falsa suspicione Domb. 6 parte stillante abest pατ perstillante parte ρ Domb. 10 hunc erasum g 14 ipsa re e sp pDomb.; ipse bαο 15 graui y p0test eae poterit corr. b; potuit s16 ut om 9 22 qui qu0niam) 9 atque .... vi0lentiSSimi m. 2 in marg. e 26 quaque s 30 obtineant o
670쪽
summi l0 eum, haest autem imi uelut fundaminis mundi, et ide0 in cael0 0880 n0n p0te8t terra: quiar est ipse ignis in terra 3 Secundum hanc quippe rati0nem ita ista du0 elemqnta in l0 eis pr0priis; im0 ad Summ0. terra et ignis esse debuerunt, ut, quem ad m0dum n0llant in Summ0 esse p0880 qu0d 5imi est, ita nec in in10 9088et esse qu0d summi est. Si eut 0rg0 nullam putant uel e88e uel suturam esse terrae parti-dulam in cael0, ita nullam particulam uidere debuimus ignis in terra. Nune uero n0n 80lum in terris, uerum etiam sub terris ita est, ut eum erudient uertices m0ntium, praeter qu0d io in usibus h0minum et esse ignem in terra et eum nasci videmus ex terra; quand0 quidem et de lignis et de lapidibus nascitur, quae sunt c0rp0ra sine dubitati0n0 terrena. Sed ille, inquiunt, ignis est tranquillus, puru8, inn0XiuS, Sempiternus; iste autem turbidus, fumeus, c0rruptibilis adque c01 - i5 rupt0r. Nec tamen c0rrumpit m0ntes, in quibu8 iugiter a0stuat cauernaSque terrarum. Verum est0, sit illi istu dissimilis, ut terrenis habitati0nibus c0ngruat: quiar erg0 B0lunt, ut credamus naturam e0rp0rum terren0rum aliquand0 ine0rruptibilem faetam cael0 e0nuenientem futuram, sicut nunc ignis c0rrup- 20
tibilis his c0nuenit terris 3 Nihil igitur adferunt ex p0nderibus adque 0rdine element0rum, unde 0mnip0tenti De0, qu0- minus saeiat e0rp0ra n0stra talia, ut etiam in cael0 p0ssint habitare, praeseribant.
CAPUT XII. 25C0ntra calumnias infidelium, quibus Christian0s
de credita carnis resurrecti 0 ne in rident. Sed scrupul0sissime quaerere et fidem, qua credimus re Surrecturam carnem, ita quaerend0 ad80lent inridere: utrum fetus ab0rtiui resurgant; et qu0niam D0 minus ait: Amen, 30
3 hanc om. e 5 posse om. ρ p0sse in imo om. b 6 possit quod omisso esse b 8 ita ut 9 16 extuat e 28 quereret, t eru8., g