장음표시 사용
681쪽
De ciuitate dei lib. XXII. c a p. 18. 19. 629n0n l0 eis in quibus membr0rum Drma turpetui . Velut si de lim0 uas fi0ret, qu0d rursus in eundem limum redactum t0tum de t0t0 iterum s0ret, n0n esset necesse ut illa pars limi, quae in ansa fuerat, ad ansam rediret, aut quae fundum 5 Deerat, ipsa rursus faceret fundum, dum tamen t0tum reuerter0tur in t0tum, id est, t0tus ille limus in t0tum uas nulla sui perdita parte remearet. Qua pr0pter si capilli t0tiens t0nsi unguesve defeeti ad sua l0ca def0rmiter redeunt, n0n redibunt; nec tamen cuique resurgenti peribunt, quia in eandem car- 10 nem, ut quemcumque ibi l0 cum c0rp0ris teneant, seruata partium e0ngruentia materia0 mutabilitate uertentur. Quamuisqu0d ait D0minus: Capillus capitis uestri n0n peri bit, n0n de l0ngitudine, sed de numer0 capill0rum dictum mult0 aptius p0ssit intellegi; undo et alibi dieit: Capilli 15 capitis uestri numerati sunt. Nequ0 h00 id00 dixerim, qu0d aliquid existimem c0rp0ri cuique periturum, qu0d naturaliter inerat; sed qu0d derarme natum fuerat 110n utique 0b aliud, nisi ut hine qu0que 0stenderetur, quam sit p0enalis c0 diei 0 ista m0rtalium), sic esse rediturum, ut Seruata inte-20 gritate substantiae d0Drmitas pereat. Si enim statuam p0test artifex hom0, quam pr0pter aliquam causam delarmem fecerat,e0nssare et pulch0rrimam reddere, ita ut nihil inde substantiae, sed s0la derarmitas pereat, ac si quid in illa figura pri0re indecenter exstabat nec parilitate partium e0ngruebat, n0n de 25 t0t0, unde sederat, amputare adque Separare, Sed ita c0nspergere uniuer80 adque miscere, ut neu laeditatem faciat nee minuat quantitatem: quid d0 0mnip0tenti artifice sentiendum est 3 Erg0n0 n0n p0terit quasque delarmitates human0rum
li congruentiae e 12 capillos 9 15 num. Sunt abest y α; num. Sunt omnes ρυ Do)mb. 16 cuique codd. praeter b; cuiusque b; cuiquam v
682쪽
S. Aurelii Augustinic0rp0rum, n0B m0d0 118itata 8, Uerum etiam raras adque m0nstr0sas, quae huic miserae uitae c0ngruunt, abh0rrent autem ab illa futura felicitate sanet0rum, Sic auferre ac perdere, ut, quascumque earum faciunt etsi naturalia, tamen indec0ra excrementa substantiae c0rp0ralis, nulla eius deminuti0n0 5t0llantur ΘΑc per h00 n0n est macri S pinguibusque metuendum. ne ibi etiam tales sint, quales si p08sent nec hic e880 u0lui 88ent. Omnis enim e0rp0ris pulchritud0 est partium e0ngruentia cum quadam c0l0ris suauitate. Ubi autem n0n est partium e0n- 10
gruentia, aut ide0 quid 0ssendit quia prauum est aut ideo quia parum, aut id00 quia nimium. Ρr0inde nulla erit delar-mitas, quam facit inc0ngruentia partium, ubi et quae praua sunt c0rrigentur, et qu0d minus est quam decet, unde Creat0rn0uit, inde subplebitur, et qu0d plus e Si quam decet, mate- ibriae seruata integritate detrahetur. C0l0ris p 0rr0 suauitas quanta erit, ubi iusti fulgebunt sicut s0l in regn0 Patris suit Quae claritas in Christi c0rp0re, eum resurreXit, ab 00H-lis dis ei pul0rum p0tius absc0ndita fuisse quam defuisse credenda est. N0n enim eam serret humanus adque infirmus 20 adspeetus, quand0 ille a Suis ita deberet adtendi, ut p0sset agn08 ei. Qu0 pertinuit etiam, ut e0ntrectantibus 0stenderet
8110rum uulnerum cicatrices, ut etiam cibum p0tumque Sumeret, n0n aliment0rum indigentia, sed ea qua et h00 p0terat p0testate. Cum autem aliquid n0n uidetur, quamuis adsit, a 2 quibus alia, quae pariter adsunt, uidentur, sicut illam claritatem didimus adfuiss0 n0n uisam, a quibus alia uidebantur: 17 est. 13, 431 monstruosas a b e s 2 huius ρ miserero e ullo m. I in
gruentia aut ideo qum quadam 9 cum usque ad congruentia m. 2 in multa. , e 11 prauum parum 9; paruum e aut ideo quia paruum est m. 2 in ra8. e; om. st 13 secit e g 16 detraetur gi 22 contractant. 9 23 putumque s
683쪽
De civitate dei lib. XXII. cap. 19. 20.
α0γαοια Graec0 dicitur, qu0d 110stri interpretes Latine diceren0n ualentes in libr0 genes00s caeditatem interpretati sunt. Hanc enim sunt passi 80d0mitae, quand0 quaerebant 0stium iusti uiri nec p0terant inuenire. Quae si ea0citas fui88 et, quab fit ut nihil p0ssit uideri, n0n ostium qua ingrederentur, Sed duces itineris a quibus inde ab dueerentur, inquirerent. Nesci0 qu0 autem m0d0 sic adficimur am0re martyrum beat0rum, ut 110limus in ill0 regn0 in 00rum c0rp0ribus uidere uulnerum cicatrices, quae pr0 Christi n0mine pertule- 16 runt; et Drtasse uidebimus. Ν0n enim delarinitas in eis, Sed dignitas erit, et quaedam, quamuis in c0rp0re, n0B H0rp0riS, sed uirtutis pulehritud0 fulgebit. Nec id00 tamen si aliqua martyribus amputata et ablata sunt membra, sine ipsis membris erunt in resurre dii0ne m0rtu 0rum, quibus dictum est: 15 Capillus capitis uestri 110n poribit. Sed si h 0c dee0bit in ill0 110u0 saecul0, ut indistia gl0ri080rum uulnerum in illa inm0rtali carne cernantur, ubi membra, ut praediderentur, percussa uel secta sunt, ibi cicatrices, sed tamen eisdem membris redditis, n0n perditis, apparebunt. Quamuis itaque 20 0mnia quae acciderunt c0rp0ri uitia tunc n0n erunt, n0n Sunt tamen deputanda uel appellanda uitia uirtutis indieia.
Qu0d in resurrecti 0 ne m0rtu 0rum natura c0rp025 rum quibuslibet m0 dis dissipat 0rum in integrum undecumque reu0canda sit. Absit autem, ut ad resuscitanda c0rp0ra uitaeque reddendan0u p088it 0mnip0tentia Creat0ri8 0mnia reu0care, quae uel 3 Gen. 19, 11 15 Le. 21, 181 auraSia, in marss. ut orasia, p 3 passi sunt b v hostium b4 quia si b fuisset caecitas Dolub. qua si ut nichil b 5 p0sset o qua α eg Domb.; qu0 α by v 6 post inquirerent in e eaestant uerbam. 2 lineola deleta huc usq; p uetere enΙ 7 nesci0 qu0d quo autem b; nescio autem qu0nam p 9 quas e* 15 uestri om. p
684쪽
bestiae uel ignis absumsit, uel in puluerem cineremue conlapsum uel in um0rem 80lutum uel in auras e8t exhalatum. Absit ut sinus ullus secretumque naturae ita reeipiat aliquid subtractum sensibus n08tris, ut 0mnium Creat0ris aut c0gniti0no in lateat aut effugiat p0 testatem. Deum certe u0len S, sicut p0terat, definire Cieer0, tantus auct0r ip80rum: 'Mens quaedam est, inquit, 80luta et libera, secreta ab 0mni c0ncreti0ne 1110rtali, 0mnia sentiens et m0uens ipsaque praeditam0tu sempitern0.' H00 autem repperit in d0etrinis magn0rum phil0s0ph0rum. Ut igitur Secundum ip808 l0quar, qu0 m0d0 aliquid uel latet 0mnia senti0ntem uel inreu0cabiliter fugit omnia m0uentem γUnde iam etiam quaesti0 illa s0luenda est, quae difficili0r uidetur ceteris, ubi quaeritur, cum car0 1110rtui h0minis etiam alterius sit uiuentis car0, qui p0tius e0rum in resurructi0ne reddatur. Si enim quispiam c0nlaetus fame adque conpulsu 8uescatur cadaueribus h0minum, qu0d malum aliqu0tiens accidisse ut uetus testatur hist0ria et 1108ti 0rum temp0rum infelicia experimenta d0querunt: num quisquam veridiea rati0nec0ntendet t0tum digestum fuisse per im0s meatus, nihil inde in eius carnem mutatum adque c0nuersum, cum ip8a madieS, quae fuit et n0n est, satis indicet quae illis escis detrimenta subpleta sint 3 Iam itaque aliqua paul0 ante praemi8i, quae ad istum qu0que n0dum s0luendum ualere debebunt. Quidquid enim earnium exhausit fames, utique in auras est exhalatum, unde diximus omnip0tentem Deum p088e reH0care, qu0d fugit. Reddetur erg0 car0 illa h0mini, in qu0 0880 car06 Tusc. 1, 27
1 bestiat, e eras., e adsumpsit b 2 exalatum e sp 4 aut, gniti0nem b lateat cognit. ο 6 mensqu0 est b T inquit est v si creata ab omni congregatione b 13 in maro. 9: quid sentiat dec0rporibus humanis quo ab ominibus p fame consumata sunt, qualiter resurgant 18 ist0ria st 19 veredica e 20 degestum g meaῆ meatur) et 23 sunt ρ 24 sq. quid enim carn,um b 25 famis geXalatum estp; exaltatum b 27 quod fuit by redditur bρ
685쪽
De civitate dei lib. XXII. e a p. 20.
humana primitus c00pit. Ab ill0 quippe altero tam quum mutu0sumta deputanda est; quae stetit aes alienum ei redhibenda est, unde Sumta est. Sua uer0 illi, quem fames exinanierat, ab e0 qui p0t08t etiam exhalata reu0care, reddetur. Quamuis 5 etsi 0mnibus perisset m0dis nec ulla seius materies in ullis naturae latebris remansisset, unde uellet, eam repararet Omni-p0tens. Sed pr0pter sententiam Veritatis, qua dictum est: Capillus capitis uestri n0n peribit, absurdum est, ut putemu8, cum capillus h0 mini8 perire n0n p088it, tantas car- 10 nes fame depastas adque c0nsumta 8 perire p0tui88e. Quibus 0mnibus pr0 110stro m0dulo c0nsideratis adque trad-tatis haste summa c0nsistitur; ut in resurrecti0ne carnis in aeternum eas mensuras hab0at c0rp0rum magnitud0, qua Shabebat perfidiendae siu0 p0rracta0 cuiusque indita c0rp0ri 15 rati0 iuuentutis, in membr0rum qu0que 0mnium 1110dulis c0ngru0 dec0re Seruat0. Qu0d decus ut seruetur, si aliquid demtum fuerit indecenti alicui granditati in parte aliqua c0nstitutae, qu0d per i 0tum Spargatur, ut neque id pereat et 00ngruentia partium ubique teneatur: n0n est absurdum, ut Eo aliquid inde etiam staturae c0rp0ris addi p0880 credamu8, cum 0mnibus partibus, ut d000rem cust0diant, id distribuitur qu0d si en0rmiter in una esset utique n0n desteret. Aut Sic0ntenditur in ea qu0mque Statura c0rp0ris resurrecturum e88e, in qua defunctus est, n0n pugnaciter resistendum est; 25 tantum absit omnis d01 0rmitas, 0mnis infirmitas, 0mnis tarditas 0mnisque c0rrupti0 et si quid aliud illud n0n decet regnum, in qu0 resurrecti0nis et pr0 missi0nis filii aequales erunt angelis Dei; si n0n 00rp0re, n0n aetate, certe felicitate.
1 illa 2 redibenda e y p 4 qui potens etiam exaltare uocare bexalata eg redditur ρ 5 ei b natariae sinullis o in illis b6 inde, in marg. unde, e 12 ut om. 9 14 pr0fietende g l8 qu0d
deptotum g 21 id om. 9 22 deceret. Aut decerta ut 9 23 c0n dentur m. 2 corr. b 25 omnis deformitas om. b 27 filiae quales g
686쪽
De n0uitate c0rp0ris spiritalis, in quam sanct 0rum car0 mutabitur.
Restituetur erg0 quidquid de c0rp0ribus uiuis uel p0stm0rt0m de cadaueribus periit, et Simul cum e0, qu0d insepuleris remansit, in spiritalis c0rp0ris n0uitatem ex animalis c0rp0ris uetustate mutatum resurget inc0rrupti0ne adque in-m0rtalitate uestitum. Sed etsi uel casu aliquo graui uel inimie0rum inmanitate t0tum penitus c0nteratur in puluerem adque in auras uel in aquas dispersum, quantum fieri p0te8t, nusquam eSSe sinatur 0mnin0: null0 1110d0 subtrahi p0terit 0mnip0tentiae Creat0ris, sed capillus in eo capitis 110n peribit. Erit erg0 spiritui subdita car0 spiritalis, Sed tamen car0, 110n spiritus; sicut carni subditus fuit spiritus ipse carnalis, sed
tamen Spiritus, n0n car0. Cuius rei habemus experimentum inn0strae p00nae def0rmitate. N0n enim Secundum carnem, Sed utique secundum spiritum carnales erant, quibus ait ap08t0lus:
Ν0n p0 tui u0bis l0 qui quasi spiritalibus; sed quasi carnalibus; et h0m0 spiritalis sic in hac uita dicitur, ut tamen c0rp0re adhuc carnalis sit et uideat aliam legem in membris suis repugnantem legi mentis Suae; erit autem etiam c0rp0re Spiritalis, cum eadem car0 Sic resurrexerit, ut fiat qu0d scriptum est: Seminatur c0rpus animale, re Surget 00rpus Spiritale. Quae sit autem et quam magna Spiritalis c0rporis gratia, qu0niam n0ndum uenit in experimentum, uere0r ne temerarium sit 0mne, qu0d de illa pr0fertur, el0quium. Verum tamen quia spei n08trae gaudium pr0pter Dei laudem n0n est tacendum et d0 intimis ardentis sancti am0ris medullis dictum est: D0mine, dilexi de c0rem d0mus tuae: de d0nis eius, quae in hac aerum - 18 1. Cor. 3, 1 20 Rom. 7, 23 23 1. Cor. 15, 44 29 Ps. 25, 84 ergo et O 6 nouitatem . . corporis om. st T resurgent g 12 eo
687쪽
De ei uitate dei lib. XXII. c a p. 21. 22.
n0sissima uita b0nis malisque largitur, ips0 adiuuante c0niciamus, ut p088umus, quantum sit illud, qu0d 110ndum experti utique digne el0 qui n0n ualemus. Omitt0 enim, quand0 feeit h0minem rectum; 0mitt0 uitam illam du0rum e0niugum 5 in paradisi sequnditate felicem. qu0niam tam breuis fuit, ut ad nascentium sensum nec ipsa peruenerit: in hac, quam n0uimus, in qua adhuc sumus, cuius tentati0nes, imm0 quam t0tam tentati0nem, quamdiu in ea sumus, quantumlibet pr0ficiamus, perpeti n0n de8inimus, quae sint indicia cirea genu Si i humanum b0nitatis Dei, quis p0terit explicare
De miseriis ac malis, quibus humanum genu S merit0 primae praeuaricati 0 is 0bn0xium est et a quibus nem0 nisi per Christi gratiam liberatur. i5 Nam qu0d ad primam 0riginem pertinet, 0mnem m0rtalium pr0geniem fuisse damnatam, haed ipsa uita, si uita dicenda est, t0t et tantis malis plena testatur. Quid enim aliud indieat h0rrenda quaedam pr0funditas ign0rantiae, ex qua 0mniSerr0r exsistit, qui 0mnes fili0s Adam tenebr0s0 qu0dam sinu 20 suseipit, ut h0m0 ab ill0 liberari sino lab0r0 d0l0re tim0ren0n p0s sit 3 Quid am0r ipse t0t rerum uanarum adque n0XiΛ-
midine8, insana gaudia, dise0rdiae, lites, bella, in Sidiae, iracundiae, inimicitiae, fallacia, adulati0, fraus, furtum, rapina 25 perfidia, 8uperbia, ambiti0, inuidentia, h0migidia, parricidia, crudelitas, saeuitia, nequitia, luxuria, petulantia, inpudentia,
inpudieitia. Drnicati0ues, adulteria, incesta et 00ntra naturam utriusque sexus t0t stupra adque inmunditiae, qua8 turpe esti malisve p 4 illorum p 6 qua nouerint nouimus p 16 damnatum g post dicenda est in e lessuntur de miseriis omnium shominum γ)eae lemmate hic inserta 17 tut 9 19 extitit b tenebr. qu0damom. b 20 suscipit ab osv; suscepit e Donib. 25 inuidia ρ 26 inpudicitiae inpudentiae e 27 inpudicitia om. p incestum θ ρ
688쪽
etiam dicere, sacrilegia, haere8es, bla8phemiae, periuria, 0bpre8si0nes inn0dentium, calumniae, circumuenti0nes, praeuaricati0nes; salsa testim0nia, iniqua iudicia, ut 0lentiae, latr0dinia et quidquid talium mal0rum in mentem 110n uenit et tamen de uita ista h0minum n0D reeedit 3 Verum haec h0minum sunt mal0rum, ab illa tamen err0ris et peruersi am0ris radice uenientia, eum qua 0mnis filius Adam nascitur. Nam quis ign0rat cum quanta ign0rantia ueritatis, quae iam in insantibus manifesta est, et cum quanta abundantia uanae cupiditatis, quae in pueris incipit apparere, h0m0 ueniat in hane uitam, ita ut, si dimittatur uiuere ut uelit et sadere quidquid uelit, in haec saein0ra et flagitia, quae c0mmem0raui et quae c0mmem0rare n0n p0tui, uel cuncta uel multa perueniat 3 Sed diuina gubernati0n0 110n 0mni m0d0 deserente damna-t0s et D 00 11011 00ntinente in ira sua miserati0nes suas in ipsis sensibus generis humani pr0hibiti 0 et eruditi0 c0ntraiSta 8, cum quibus nascimur, tenebras uigilant et c0ntra h0s inpetus 0bp0nuntur, plenae tamen setiam ipsae lab0rum etd0l0rum. Quid enim sibi u0lunt multim0dae s0rmidines, quae e0hibendis paruul0rum uanitatibus adhib0ntur 3 Quid paeda-g0gi, quid magistri, quid ferulae, quid l0ra, quid uirgae, quid dis diplina illa, qua scriptura sancta dicit dilecti filii latora esse tundenda, ne cres dat ind0mitus d0marique iam durus aut uix p0ssit aut Drtasse nec p08sit 3 Quid agitur his p00-nis 0mnibus, nisi ut d0belletur inperitia et praua cupiditas
infrenetur, cum quibus malis in h0c saeculum uenimus 3 Quid est enim, qu0d eum lab0re meminimus, sine lab0re0bliuiseimur; cum lab0re discimus, sine lab0re nescimus; l6 Ps. 76, 10 23 Eceli. 30, 128 qua aetiam o infantia ρ3 17 humana b sed prohibitio eρ;
sed Pbitio b currustas, male corr. eae conet istas, b 18 et cum-
q0s, eae et e in7 10s eorr, b 19 impetu supp0nuntur b planae e 21 qu0hibendis o cupiditatibus, in myy. al uanitatibus, y 24 t0ndenda 13 25 possit ut b fortasse om. ρ, inclusit Domb. non a
689쪽
De ciuitate dei lib. XXII. e a p. 22.
cum lab0re strenui, sine lab0re inertes sumus 3 Ν0nne hinc apparet, in quid Helut p0ndere Su0 quam pr0cliuis et pr0na sit uiti0sa natura et quanta 0pe, ut hinc liberetur, indigeat 3 Desidia segnitia, pigritia neglegentia uitia sunt utique qui-5 bus lab0r fugitur, cum lab0r ipse, etiam qui est utilis,p0ena Sit. Sed praeter pueriles p0enas, sine quibus dis ei n0n p0test qu0d mai0r08 110lunt, qui uix aliquid utiliter u0lunt, qu0t et quantis p0enis genu S agitetur humanum, quae n0n ad mali- 10 tiam nequitiamque iniqu0rum, sed ad edndici0nem pertinent miSeriam que c0mmunem, quis ull0 serm0ne digerit 3 quis ulla e0gitati0110 00nprehendit 3 Quantus est metus, quanta calamitas ab 0rbitatibus adque luctu, a damnis et damnati0nibus, a decepti0nibus et mendaciis h0minum, a suspici0nibus 15 salsis, ab 0mnibus ui0lentis facin0ribus et seeleribus alienis iquand0 quidem ab eis et depraedati0 et captiuitas, et uincula et carceres, et exsilia et cruciatus, et amputati0 membr0rum et priuati0 80n8uum, et 0bpressi0 00rp0ris ad 0bscenam libidinem obprimentis explendam et alia multa h0rrenda saepe Eo e0ntingunt. Quid Θ ab innumeris casibus quae Drinsecus c01 p0ri f0rmidantur, aestibus et frig0ribus, t0mpestatibus imbribus adluui0nibus, c0ruseati0 ne i0nitru grandine fulmine m0tibus hiatibusque terrarum. 0bpressi0nibus ruinarum, ab 0ssensi0nibus et pau0re uel etiam malitia iument0rum, a t0t 25 ueneni 8 fruticum aquarum, aurarum bestiarum, a ferarum uel tantumm0d0 m0lestis usti etiam ut 0rtiferis m0rsibus, a rabie quae c0ntingit ex rabid0 cane, ut etiam blanda et amica
690쪽
su0 d0 min0 bestia n0nnumquam uehementius et amariusquam le0nes dra00nesque metuatur faciatque h0minem, quem Drte adtaminauerit, c0ntagi0ne pestifera ita rabi0sum, ut a parentibus c0niuge filiis peius omni bestia Drmideturi Quae mala patiuntur nauigantest quae terrena itinera gradientes lQuis ambulat ubicumque n0n in0pinatis subiacens casibus ΘD0 Dr0 quidam rediens d0mum Sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit et ex ill0 uulnere finiuit hane uitam. Quid uid0tur sedente securius 3 De sella, in qua sedebat. cocidit Heli sacerd0s et 1110rtuus est. Agric0lae, imm0 ue10 0mnesh0mines, qu0t et quant08 a cael0 et terra uel a pernici0sis animalibus casus metuunt agi 0rum fructibus i S0lent tamen de frumentis tandem c0llectis et rec0nditis esse securi. Sed quibu8dam, qu0d n0uimu8, pr0uentum 0ptimum frument0rum fluuius inpr0uisus fugi0ntibus h0minibus de h0rreis seiecit adque abstulit. C0ntra milleformes daem0num indursus qui8 inn0centia sua fidit 3 quand0 quidem, ne quis sideret, etiam paruul08 baptigat0s, quibus certe nihil est inn0gentius, aliquand0 Sic uexant. ut in eis maxime De0 ista sinente m0nstretur huius uitae flenda calamitas set alterius d0sideranda selieitas. Iam uer0 de ips0 00rp0re t0t exsistunt m0rb0rum mala, ut nec libris medic0rum cuncta c0nprehensa sint: in qu 0rum pluribu8 ac paene 0mnibus etiam ipsa adiumenta et medicamenta t0rmenta sunt, ut h0mines a p0enarum exitio p00nali eruantur auxili0. N0nne ad h0e perduxit siti sentes h 0mines ard0r inmanis, ut urinam qu0que humanam uel etiam suam biberent 3 n0nne ad h00 fames, ut a carnibus h0minum se abstinere n0n p0ssent nec inuent0s h0mines ut 0rtu0S, Sed pr0pter h00 a Se 000i80s, nec qu08libet alien08, uerum etiam
1 ue1 mentibus 9 4 et coniuge filius p; conivgy filiis y 5 que st
quae terrena itinera e 6 inopinantis o 11 quod ρ i5 horretis,
ii πα8., 9 egecit g 16 omnes millef. e mille ferme s 17 fit id st quant0 g 18 paru0lus baptigatus g 19 sinente, ista ev
20 alterius m. 2 superscripto vito, e 26 ardoreis manis st 0rinam 928 abstinere se v 29 ac Se e