Pet. Dan. Huetii ... De imbecillitate mentis humanae. Libri tres

281쪽

212 D E IMBE cI L L IT ATThanc fatemur non esse Veram nihil sit liquido verio: neque Certi quicquam concludere, cum nihil . sit constanter & indubitanter ce tum ς verisimilem tantum esse aio. . Quae: autem verisimilia fiunt, . nihil concisunt certi; quod tamen ad demon Mationem requiritur. Nu- fantur vero Epicurei, cum stero

Oc argumento nos Urgent vel

scire nos quid sit demonstratio, velinestire; si scimus, esse igitur demonstrationem : si nescimus, ineptos esse nos, qui rem nori ignotam oppugnemus. Simili enim arguipento premi poterunt, quicumque dixerint non esse quippiam: .

notiones autem rerum quae non:

sunt animo licet insormare. ν

I 14. XIV. Ais deinde, si tales a. Deo CO diti efiemus ut semper falleremur, etiam in rebus notissimis, fatendum sere Deum esse fallacem, quod vel suspicari nefarium est. Purget sede eo Cartesius auctor argumenti hujus quod recitavimus, non mo-

282쪽

MENTIs HUMANAE .bavnnus. Aliud enim suadet nobis. Christiana pietas atque Fides, Finge te Vero pugnare cum Cartesio: pertendet ille scilicet non idcirco futurum fallacem Deum sabsit verbo impietas) etiamsi tales no con- didisset, ut semper falleremur. Nam xum tales nos condiderit , ut aliquando fallamur, nec pri Aea fallax dicendus sit, ita neque fallax habendus esset, etiamsi semper falleremur. Praeterea etiamsi Deus .iales nos eskcisiet ut semper falleremur , non ob id itum dici.po set fallax; sed necesse praeterea so-ret, Ut tales nos effecisset, qui cum

semper falleremur certo tamen crederemus nos non semper falli : ut mendax neutiquam habendiis est

qui fabulas narrat ; sed qui cum fi

bulas narret, pereuadere Vult auditoribus se verai narrare: nec is . dolosus, qui male materiatas sedes .& ruinosas. vendiderit; sed qui cum caducas venderet, firmas esse 5c integras dixit. Imo vero vir bonus, habebitur, si ruinosas esse praemonuerit. 1 Ita Deus infidos esse setasiis nostros, caducam Rationis,nostrae: L; fideicia

283쪽

ac fidem, tenue ingenium, obstiuas& incertas perdeptioneS Ierum , clarissimis cumentis significavit ;mon oraculis modo scriptorum se- crorum quae attulimus 1iapra, non dcisum modo sensuum Rationisque visura, sed experientia quo que ipsi: qua magistra cum didic rinus sisepe nos falli, inrelligendum quoque id fuit semper nos falli posse ; vel certe si quando non fallamur, scire nos neutiquam posse tum nos non falli. In eo itaque vel maxime declarat Deus se esse ple- num veritatis, & veritatem ipsam; quod nos errantes erroris nostri commonefaciat , nec falsis rerum imaginibus deludi patiatur , QD deatque interno hortatu & assiduo

ut certam veritatis normam non a

sensibus vel a Ratione, sed a se per Fidem exspectemiis. Imo vero longe utilius nobis 1 Deo consultum est, cum a nobis sustulit veritatis notitiam , quam si aditum ad eam planum & patentem aperuiset. Postquam enim probe intellexis, mus verum nobis eclarissime,

firmissime percipi non posse

tinein

284쪽

MENT 1s ΗΠΗANR. Eos tinebimus assensum, nec umquam fallemur; fallemur autem saepissime, si veritatis compotes nos fieri p&se speremus. Sic nempe adyersias petitionem tuam se tuebitur Ca lesius. Sed res ipse suas agat: nos alienae caussae vitia non praestamuS.

Gravi denique hoc pulsamur a

3gumento , quod retinendis assen- sonibus abducimur a susceptione Fidei, morumque corruptelam in ducimus: Suppetunt Vero argumenta quibus adduci in concordiam .posient Fides & Ratio, atque -- tendi nullum Fidei timendum esse periculum a Ratione. Sua quippe lux est Rationi , etsi tenuis & obscura. Verum ad firmam, tenacem & inconcussam veritatis pediceptionem non satis utile est ejus, uti neque sensium ac naturae subsidium; at quae per lucem mentibus nostris praeter humanae naturae

leges divinitus infusam percepta habemus, iis submittere animum decet. Suscepta porro Fide, mo-

285쪽

zo5 DE IMAE cILLITATE res ex Fidei praescripto componere necesse est. Deinde etiamsi careremus sanctistimae hac norma Fidei, habemus certe legum & consuetudinum regulam, ex qua moreS ΠΟStros fingamus. Quae autem in sennium patrocinium gravissimis ver-

de Anim. t everti, naturae ordinem

c. p. turbari, Dei providentiam excaecari ; tritae haec sunt Dogmaticorum querelae , superioribus dispu- tationibus satis a me sedatae. Nec ex humanitate Christi quae divinitati conjuncta fuit, & quae tam ab errore quam a peccato fuit aliena, petere debuit argumentum. In Apostolis sanctisque hominibus quo- rum facta atque dicta pertinebant ad propagationem Fidei, & summam illam Rationis ac sensuum fidelitatem & certitudinem conserVavit Deus, quam fert humana na- tura & ab erroribus defendit praeam . sentibus auxiliis. sa) Augustino

ad Laur. Vero concedimus , sine assensionec. 2o. &non constare Fidem; at assensionemo dicimus alterius esse generis Xix. assensionem Rationis. Dubita-

c . 18. tionem;

286쪽

tibnem eliminat e Civitate Dei merito, si adhibeatur ad res Fidei,. Fidemque 'labefactet Ratione certissimam vult haberi scientiam Dcertissimam nempe certitudine thumana ,. quam alibi infirmam ess

agnoscit ; caligare quiξpe hominum

mentes, mersas soroibus co oris& erroris tenebris velatas in lucem veritatis non posse aciem intende re. EXsequamur deinceps reliqua:

argumenta nobis opposita. Si R tionem, inquis, non audimus, labefiet hoc Religionis fundamentum , quod ipsa in animis nostris jecit ratio. Deus est. Scires vero . duplici modo Deum cognosci ab hominibus: per Rationem summa certitudine humana ; per Fidem fiamma certitudine divina. Quamvis per Rationem notitia nulla com- 'parari possit certior notitia Dei, a- 'deo ut argumenta quibus oppugnatur ab impiis prae ea sint nauci, se

cileque obterantur, neutiquam tamen certa est haec notitia certituri

ne perseeta. Inde fit ut Patres Ecclesiae vix eum nosse Deum putont, qui per Rationem tantum Deum

287쪽

Σc3 DE IMA*cILLITATE Deum novit, non per Fidem: ac nullo propemodum loco habeant notitiam Dei partam per Rationem. tuu Vult I)Tertullianus Ahim. his verbis, quae jam supra allata sunt c. I. mei Cui Deus cognitus sne Christo cui Chrisus exploratus sine Θμ, ritu sancto p cui Spiritus sanctus a .commodatus sne Fidei sacramento Z

α Axh .Quid sa) Athanasius cum ait Di- , Victa Vinitatem tradi non argumentis Ra- tionum, sed in Fide & pia cogit tione cum pietate 8 Quid Joannes, Chrysostomus, cum deridet Philosophos , quod mundum ex nihilo

conditum esse non crederent , Deum vero carere principio & in- ogenitum esse facile crederent ;quamvis hoc multo minus credibilent, & neutrum Ratio persuadeat,

3 Petrus sed Fides 8 Quid sa) Petrus de Al de Alli ', cujus haec verba sunt Z Licet ou ista propostio , Deus est, non si no-

III. tit. bis evidens aut evidenter demonstrabilis , ipsa ramen est naturaliter pro- . , Aihi babilis: quo testimonio utitur Ga-ini. Dist briel Biel dum ipse desinit susscienter licet' non evidenter, Lb.', oportet dariprimum conservans,

288쪽

S itaprimum essciens. Quicis 1 Tllor i inas, cum sic disputat i Ratio hu-Thom. mana in rebus humanis est multum desciens, cujus signum est quia I h -'Iosophi de rebus humanis naturali investigatione perscrutantes in multis erraet-erstnt, sibi ipsis contraria fenserunt. Ut ergo esset indubitata S certa cognitio apud homines de Deo, oportuit quod divina eis per modum Fidei traderentur , quasi a Deo dicta qui mentiri non potem Quamvis autem ad probandum Deum ea adhiberi possint argumen ta , quae simul collecta non minus habeant ponderis ad convincendos animos ac Geometrica ipsa principia , ortaque ex iis theoremata, summamque habeant certitudinem humanam , quoniam tamen inven

ti sunt insignes Philosbphi qui prin

cipia haec oppugnarint aperte, manifestum est neque naturali huic notitiae Dei, quae comparatur per Rationem , neque principiorum& theorematum Geometricorum scientiae persectam inesse &.numeris omnibus absblutam certitudinem , sed eam tantum quam humanam

289쪽

2IO DE IMBEcrLLITATE manam diximus; cui tamen virum quemlibet prudentem deceat animum submittere. Nec his adversaria sunt quae habentur in libro Sapientiae, & in Epistola ad

seq.Rom. Romanos , Vanos esse homines &I, xo. inexcusabiles, qui ex mundi opificio virtutem & divinitatem opificis non intellexerunt. Quippe, ut 1 Vasq. a) Vasquis verbis utar, Scriptura in Ttaoni. bis locis contenti solum semper fuis-L P- se sociens Dei testimonium ex di fabrica aliis ejectibus, ut ab

iis cognosceretur. Utrum autem no

ritia evidenti an solum probabilissLma nihil curat: haec enim verba , videntur , cst conspiciuntur, communi quadam magis usitata signi-scatione quamlibet intellectus notitiam cum assensu determinato An scant. Cum addit: Nam si aliquis modo C prissum negaret , non Ir Ierea excusari non posset , quia ev denteas rationem Elius habere potuisset, sed quia Fide Y notitia prudenti potuisset credere. Merito er- 3 SR r go statuit Suares naturalem eViden- 'riani illius principii, Deus est primas ci. c veritas quae fallere non potest , ne- qae

290쪽

ΜEN et Is HUMANA . EI Ique e se necessariam , neque etiamsi cere ad credendum per Fidem infusam ea quae Deus rezelat. Non esse necessariam probat experientia

teste ; nam idiotae Christiani etsi

nihil de Deo clare certoque cog noscunt, Deum tamen esse certo

credunt. Ipsi quoque Christiani ingenio & doctrina praediti, uti observatum est a si) Thoma, ante i Icredunt Deum esse , quam id Ra- Thom. 1.tione perspectum habeant. Non λ sussicere naturalem principii hujus claritatem inde Sua res ostendit, quod Fides divina mentibus nostris infusa niti non potest Qta fide humana , quantumlibet clara atque firma , tamquam objecto formali scum firmior assensus nobiliorisque ordinis certitudinem ducere non possit ab assensu infirmiori. Sic sentit Σ) Thomas, sic alii Theolo- i

gi, nec de virtutibus tantum theo-Thom. logicis, sed & de moralibus Deo λ infusis, quae par rationem naturalem pro dignitate regi non possunt. a. 3. in Minime vero ista infringuntur hoc eoi p. &Pauli decreto , 3) Credere oportet i,

accedentem ad Deum, quia est quip- XI. es