장음표시 사용
191쪽
186 Liber ΠL eγ Quando officium neque ad beneplacitum ,
neque sub pactis absque temporis definitiones con QeSSum est ; tum quidem certum est, ossicialem nihil proprietatis in eo officio , sed solam administrationem obtinere ; neque tamen ejusmodi Eoneessionis eadem ac precarii ratio est, ut quidam putant. Nam praecarium mere in commodum Ulius cedit, qui id tenet precario; contrarium in officio obtinet. Dein precarium ad nnitum ce tum usum conceditur ; in quo dissert a commodato; idcirco ad libitum revocabile sit, oportet, nΘPropristas domino semper inutilis sit. At officia natura sua perpetuitatem habent; quia uno remoto alter substituitur. Qui apti sunt gerendis rebus , sere non aliter industriam suam ac fidem
oblato mnneri accomodare censentur, quam ut absque sua culpa et voluntate non dimittantur.
Etsi igitur Princeps concedendo officium non sevbstringat, ut, siquem dimittat officialem , rati nem in foro externo reddere teneatur; pro foro tamen interno non modo honestatem, sed etiam
justitiam laedet, et ad compensanda damna tenebi tur , si absqti iusta causa dimissionem decer-M t , atque hoc modo officialem qui alias vitae Stentandae opportunitate dimisit, non modo officii emolumentis privet, sed etiam ignominia, et labe cujusdam infamiae aspergat.
obligationes ossicialium tum positi-
ae , tum negativae ipsi naturae omelorum respondent; generalis est lex contra ambitum , quem committere censetur , qui illicitas artes pro consequendis honoribus
creet et Mem quidem Romani Legisl
192쪽
tores multis legibus persecuti sunt. In ip εο officii aditu peccant permulti , eum imbecillitatis suae et ignorantiae, et desis diae conscii officia captant, quibus obeu dis impares sunt , sicque miserrimis coninscientiae laqueis ipsi sese implicant. Unde gravissimum est monitum illud: Noli quam rere feri juriae, nisi valem virtute imrumpere iniquisontes : ne fonte exetim casfaciem potentis , et porrus scandalum iniaequilate tua. ci
ci Eocii. VII. 6. Ad modum adelindi ossicia Pertinet propositio ab Innocentio P. EI. damnata.
193쪽
SECURITATis ET TRANQUILLlTA riS OBTINENDAE ,eONSERVANDAE: AC REST TUENDAE NULLUM PRAESENTIUS , I AGISQUE NECESSARiUM REMEDIUM. EST , QUAM ADMINISTRATIO IUSTITIAE.
ωilium judo 'est, et fons jurisdictionis.CCxLI . Iudicis notio. Ordo judiciarius. CCXLII. --
ycia, actoris et rei. ccxLIII. Advocatorum. CCXLIV. Judieis. Cc L. Sententιa judicia istis. XLVI. Remedia contra eandem. XLVII. Iustitium. CCXLVIII. Iurisdictio criminatis. Notio ae diversitas poenarum. ccxLIx Uus Subjectum activum est Imperans. CCL. Subjectum Passivum poenin , aeu delinquens. CCLI. Objectum Poenoe seu delicta. CCLII. Prvor-eio Poenoe et delicti. CCLIII. Circa qualitatem Pinnm habetur ratio temporum. CCLIP. --dicium criminales.
Securitas et tranquillitas viis civilis in eo sita est, ut quisque To suum integre obtineat , quiete conservet , facile recuperet. το suum cujusque id est, res et iura non modo a vi externa hostium ,εed a proximis et civibus maxime perielitantur ; quo enim alter alteri propior est, ita fere cupiditate habendi aliena, invidia , odio citius accenditur; unde fraudes , violentiae , variaque injuriarum genera existuat. Saepe ipsius causae ancePS
194쪽
definitio est, ut pars utraque jure tueaatur , aut postulet, quod sibi deberi putat. In statu naturali , dum quisque in
causa sua judex , juri uinque Suorum vimidex est, jus perlaetum cum jure i belIi , et violentae persecutionis conjunctum est; Sed istuc jus maximis inco nodis et perturbationis est obnoxium ; tum quod innocens ac laesus , qui melistrum causam Iiabet, non continuo etiam majore vi physica polleat ad persequendas res suas : tum quod homines sui amantes rerum multarum cupidi , erroribus ac illusionibus imaginationis subjecti ac pertinaces cito sibi jura confingant, quae re ipsa nulla Bunt, et jus obtendant, quando injuriam inserunt: Quapropter in statu civili 'aequa. biIitas juris contra potentes et iniquos et securitas jurium maxime quaeritur ut adeo ex ipso fine ac notione civitatis Penes summum' imperium etiam jurisdictio sit, seu potestas dicendi jus , et statuendi aequitatem inter litigantes. c1 Nee vexo id vel ab una persona Pbystea , . Vel ab unico collegio fieri potest , spectata amplitudine statuum civilium , quales haeretate habemus; hinc jurisdictio etiam cum aliis communicanda est, ac constitui ne- Cesse est judices subalternos vel judicum
collegia ; jus vero dici in causis dubiis et intricatis nequit, nisi ordine quodam ac
195쪽
ryo Liber III. uia procedatur; idcirco per leges ac comsuetudines introducitur ordo judiciarius ;quae quidem omnia, cum ex fine civitatis dimanent, penes summum imperium sunt; ut adeo Imperans non modo SuPre. mum judex, sed fons omnis iurisdictionis sit. Ex his pendet distineta notio , et Priaratio sequentium illesium.
α Ex fine civitatis manat necessitas, Rive, obligatio ac proinde etiam lacnitas dicendi ju- vis, cui cui respondet obligatio subditorum ei jurisdictioni sese subiiciendi. senia vero ea obligatitio et facultas ex fine civitatis dimanat , p vim est, eam non pertinere , nisi ad causas civiles , qnae ad finem civitatis pertinent, Qt ad personas subditas. Qui ius dicit, vel in causa ad jurisdictionem non pertinente , vel in per nam non subjectam, nihil agit ; eum malinein dicendo iure desectus esse non possit, quam defectus iurisdictionis i neque eo casu Per Sotilla obligatio parendi, aut ullus essectus oriri antelligitur; quia ex nihilo nihil fit; quod aequo in. moralibus, ac , DI sicis, Valet.
b Quia Iurisdictis ex fine civitatis profluit , et cum summo imperio cohaeret , idcirco omnis alia judiciaria potestas in civitate, et .ausis civilibns per se censetur subauerna , demandata ab Imperante; quod non obstat, quominus secundum receptam divisionem jurisdictio alia dicatur ordinaria , alia delagata. Illa
enim exercetur eκ munere proprio , sed tamen demandato ab Imperante : haec ex commissione iuris usi hominis , estque distincta a juris- dictions illius, enses nomine . vice et auctori
196쪽
δtis naturas Publieum. Isteate evercetur. Nihil igitur judici subalterno ciistius agendum est, quam ut noscat limites testatis sibi demandatae ; si enim excedit ; tisur .pat jus , quo caret, ac iniuriam infert tum ibtigantibus , tum superiori , cujus auctoritatem sibi arrogat. Ex varietato , qua jurisdietio a s premo Imperante in . subalternos indices derivatur , nascitur diversitas fori pro causarum et personarum conditione et Est forum ordinarium , extraordinarium , commune vel singulare relato ad certas pers onas quale est forum militare, academicum, mercatorium etc. denique relat. ad causam et personam simul jurisdictioni subjectam aliud competens , aliud incompetens
e Imperans appellatur sons iurisdictionia
civilis non solum , quod snbalternos iudices det, et sora erigat, sed quia alia preteterea diversa exercet iura ad supremam jurisdietionem Pertinentia ; cujusmodi. sunt reservatio certarum CariSarum, avocatio earundem ab inseriori ad isnum tribunal, praescriptio ordinis judiciarii , exstirpatio abusuum et corruptelarum in judicia irrumpentium: ius recipiendi relationes ab inferioribus judicibus , et authentice declarandi Ieges iudiciarias , vel eas , quae in contentionem veniunt et jus recipiendi. recursus , supplicationes , aut veras, ac proprias appet lationes , ius decernendi revisionem actorum: jus archivii , ius dandi rescripta moratoria in causis civilibus , jus aggratiandi in criminalibus causis , atque uniVsrse circa judicia et jurisdictionem inferi rum judicum exercet potestatem inSpectoriam , Iegislativam , executoriam
Q Obligatio subditorum iurisdictioni su-Prem , vel subalaeniae respondens in eo sim
197쪽
i Liber III. est , ut nemo sibimet jus dicat , aut vi privata persequatur; unde illae regulae profluunt: spoliatus ante omnia est restituendus : lite pendente nihil est innovandum i nec judicii mutandi' causa res alienanda est. Unde etiam constitutis nunc summis imperii tribunalibus eidem obligationi repugnant diffidationes, ac jus manuarium , ac duellum , quod vocant, fortunarum vindex ; item omnis contumacia, sive inobe- dedientia a subdito legitime in jus vocato erga judicem in iis, quae ad jurisdictionem exercerindam pertinent. l
1 Eadem poene apud omnes nationes et Imperantis et Judicis notio erat : Constitue nobis Regem , Qeban Israelitae ad SaniueIenι , ut judicet nos , sicut Et universae habent nationes' I. Reg. s. Cum Paleruum regnum ambiret Λhsalon , non se Regem , sed iudicem esse velle professus est seri Quis me constituat judicem super terram , ut ad meis veniant onmes , qui habent negotium , et juste j dicem: M nempe filius rebellis nullis promissis aptius solicitari, atque ad desectionem permoveri subditos Posse existimavit , quam si diceret . non est , qui te audiat constitutus a Rege. Injustam scisse hanc Crimina tionem patet ex iis , quae II. Reg. VIII. 15. consignata sunt di Faciebat quoque David judicium et justi iam omni populo. Ceterum ex ratione a nobis dedueta Patet , In statu hypothetico judicia quoad substantiam a natura esse , non arbitrario hominum sacio. Si praesCindatur a civili statu , videtur etiam Paterfamilias judex esse naturalis in familia sua ; ut in hac quoque vis privata omnis inter domesticos , quae eum tra quillitate ac securitate eorum consistere haud posset , prohibita censeatur.
Ex jurisdietione procedit judicium ,
quod est legitima causae inter aetorem et
198쪽
reum controversae per judicem saeta dis-eussio et definitio; vocaturque civile, quando is , qui I item movet, privatam Suam utilitatem spectat: crimisisse, in quo ten ditur ad vindictam publieam delieti. In utroque tres sunt primariae Personae , actor , reus , judex ς quamquam in criminali indicia delicti vicem accusatoris
Suppleant ; sed nunc quidem de civili.
α Primo omnium finis judicii spectan. diis, nempe ut cuique jus suum tribuatur; quapro, Pter veritas rei, et merita cansae explorari debent: ad eum finem pertinet ordo iudiciarius, jura et obligationes litigantium, ipsius judicis.Quidquid ei fini obesse potest, a iudiciis removendum est: ac quidquid veritati rei , meritis caiisae , bo n. e fidei , ae Conscientiae personarum in judicio praesentium rae. Pugnat , id pariter legi repugnat naturali, i ceu ealumnia: quo nomine Venit omne id, quod per fraudem, ac scienter sit ad litus iniquas movendas vel protelandas. a δὲ ordo iudiciarius alitis est naturalis ,
qui generatim in cognitione causae, iisque omnibiisqtiae ad eam cognitionem necessaria sunt, et in sententia ejusque executione consistiti alius cινι- tis multas saepe somnalitates, ambages, Subtilitates continuns, quae ad Causae cognitionem acquirendam non inutiliter praescript: e, nou tamen ita an- Nie Observandae sunt, ut per usum mediorum finis evertatur, o cognitio causas, quam ordo naturalis poscit, sita est I. in petitione actoris ζ a,
199쪽
tatione et exceptione rei quoad ins ant sactum 3. probationibus earumque . elisionibus , quoad res patitur. d) Omnes consentiunt, de jure naturali a C
divino esse , ut nemo condemnetur aut privetur jure suo , nisi se defendendi habuerit copiam quia multa saepenumero manifesta adparent hominibus , quae longe aliter Se habere videntur, quando altera etiam pars auditur ; ac si lactum notorium sit , tamen ejus bonitas aut malitiatum ab intentione , turn aliis adjunctis pendet qme audienda sunt ex anctore facti, cui
nni notissima esse possunt. 3 ce Ordo civilis , quem Imperans ad de
terminandum , perficiendumque naturalem dictaVit , exacte servandus sub alternis judicibus est ' Summus Imperans quoad ea, quae R na tura ac Deo praescripta non Sunt, et pro forma
tantum inferiorum judiciorum sunt designata , non adstringitur suis legibus. Quapropter juraes audet causam de plano dirimendi sola inspecta
veritate , Vel eandem citra strepitum ac sole
mnitatem ordinarii judicii aliis delegandi.
1 Contingit non raro , ut , quae justa habentur In humano soro , reprobentur , a seo . Homo enim etsi summus sit ImPerans videt ea , quae Parent; dominus autem intuetur cori I. Reg. XVI. 7. Exempla sunt istiusmodi. Agit quis ex instrumento super dato mutuo et quidem Post biennium , ultra quod exceptio non numeratae Pecuniae per leges non conce ditur. Reus negat , Pecuniam fuisse numeratam , ut oneri probatidi. quo gravatur , satisfacere non PotΘst. Novit id actor apud animum suum ; at instrumento suo , ac recognitione scripturae niti Lur. RMus igitur suc-mu it: sernuntia transit in rem judicatam. Eniiuvert
200쪽
quanta quanta est auctoritas rei iudicatae , nunquam conscientiam actoris laesam sanabit, Molina de L et L. tracti II. disy. SO2. n. 12..ca Ad exeludendas calumnias introductum est juramenuim calumniae , plura coutinens cupita , V l, Satis versiculis comprehensa ; illud juretur , quod ais albi justa videtur ; et si quqeretur , νerum nori infici tur : nil Promittetur , vec falsa Probatio detur; ut lis tardetur , dilatio nulla petetur. Ex quo patet , id ju- Tamentum partim assertorium esse , Partim Promis - .
δὲ Non est Romanis .consuetudo , inquiebat F stus raeses proviociae , damnare aliquem hominem , Priuaquam is , qui accusatur , praescribes habeat accusatores , Iocumque defendendi accipiat pd abluenda Crimina. Act. XXV. 36. Exemplum ti edit divitius judex , in cujus tamen conspectu omnia nuda et aperta urit Voea'it et quasi citavit dominus Deus Adam, et dixit ei : ubi es Genes. III. s. et ait domi uus ad Cain e ubi est Abel frater tuus Z Gen. Clamo, .Sodomorum etGomorrhae multiplicatus est-- descendam et viilobo , utrum clamorem , qui venit ad me , opem.Te eo leverint. Ge n. XVIV.
Actor dicitur, qui factum alteri ian pu-.tat, SiVe qui juris experiendi causa alterum in judicium vocat. Netim a re dictum volunt, de qua convenitur, .estque is, cui sit imputatio facti, seu .cui lis Inovetuis Istorum singulares obligationes ac jura his- .ce continentur positi odibu .
Q Invitus nemo . agere , alterii moratim seu in regula , accusare cogitur. Nam V vectinita ut honesta mi cogitatio .lites exscra.