장음표시 사용
251쪽
res Christianis suppetunt, nullam omnino mentionem faciunt, quod tamen pro sin gulari illorum eluditione , neque ignorare potuissent ,nec pro inuidia animi sui constantia, debito iue ossicio Pastorali illud tam alto silentio u praeterire procul dubio ut it. Ex quo S prosecto manifestὰρ μ' . colligi videtur nullum tale praeceptum p b Nu.εo.& nitus reperiri, ut seperitis h etiam in initio
26st Sed audiamus iam quam solidε Card. Bellarmihus hanc suam assertionem probet, nempe non ideo Christianos non deposuisse Netonem, Diocletiaoum, & s,
miles,quia deerant illis vires temporales. ce. Nam q*od alioqmn, inquit, iure u ιι issimi Vicere, pates ex solo, I. r.6.ubi ει iubet connitui nouos Iadices temporalium camresarsm, e cogeremur Christiani cassam distaec re coram Iudice rarasti semistre. Sicut enim ecmui Iudices constitui potuerunt, ita onori et Principes ct Reges opter eodem causam o vires adfuissent. , ' εce i 17o. Debile satisfundamentum &graui' Theiaceto indignum ad conchasionem tanti pondens, quaeque inrarnato populo
tacilem ad te liones viam munit, stabit,t endam
252쪽
endam. Non enim S. Paulus eo loto iubet constitui nouos Iudic 0rdininos i poralium causarum, quales sunt , qui assi. 'prema potestate Laica legitimam potestitem coerciuam accipiunt lites in foro Soculari ter andi;sed tantum Arbitros,qui scilicet nullam talem habentes potestatem, ex consessu tantum partium litisntium Iudices eliguntur,& ab ipsis potestatem siseam accipiunt, quorum iudicium post et etionem ex compromisso subire obligantur. Et huiusmodi Iudices Arbitri, Ru co- promissatij, absque ulla iniuria Principi facta, a populo subiecto constitui possunt. Neque idcirco populus se subtrahit a Pri*-- . eipis Iurisdictione, sed solum vel causa 'i--. - tandi scandali, vel pacis conserua Ddae , a*t simili Iudices A rbitros eligit, qui suas lura absque tanto strepitu Iudicij tore'sisquψ' tilis componant, ira tamen ut si adtribunal Principis eo vocari contigerit.) olim comparere, eiusque sententiae stMe tenς'
271 Atque haec Responsio desumpta est ex Glossa, cuius o uoque sententiam totidem planὰ verbis sequitur S. Thomas in . commenta s huius ait
253쪽
endum, quod Apsolus non prohibes his fideles sab principibus i delibus connitutos
compreere coram eu, quando vocantur, hoc
nim esset contrasubiectione qua Principibus debetur θdprohibet ye voluntose recurrant ad radius infideles is illis negotiis, quae deuramisari p4sunt per fideles Haec Glossa. a 1 Sin etiam ipsemet Card.Bella
minus n'n satis consormiter, meo iudicio, Iad ea quae hoc loco stribit, videtur ins 4 Lib.3.de rius 4 hanc eandem expositionem ample-Disu, cti,qui ita inquit;Secularia iudiciasibabu ritis, contemptibiles qui se i in Ecclesia, hos , ct eonstituite ad iussitandum. Sic non est sapiens τι quodam in vobis, qui iudiearepossit stratrem Opium' bi Apostolus monet Corinthio in in ις ν3causis in quibus non tenebantur necessario de adure tribunalia Gentiam,constituerent intercipe Iudicem. Quae Bellarmini expositio cum' ea plane concordat quam ex Glos , & S. oma modo adhibuimus.
a 3 Admonet igitur S.Paulus fideles eo loco, ne sint contentiones aut iudicia
254쪽
eia inter ipsos, sed ut magis iniuriam accipiant,fraudem lue patiantur;Quod si contingat propter eorum infirmitatem inter imses aliquam oriri controuersiam, apud se fipses eligant Iudices, qui lites sitas compo nant, neque voluntarie Iudicum infideliuforum adeant,qui,dum vident Christianos inter se discordes,facilem arripient occasio nem eos, quos propter fidem odio habent. contemnendi, calumniandi, & opprimendi, atque etiam ipsi a fide Christiana magis
a74 Itaque non est bona haec conse quentia: Possunt fideles, ac debent ex sententia Apostoli nouos Iudices arbitros c0n stituere in ijs causis. in quibus tribunalia Gentilium adire hqn tenentur, ergo pauratione nouos principes, & Reges constituere possunt. Nam primum nihil derogat Principum potestati, at secundum est contra subiectionem Principibus debita: Non debent autem Christiani aliquid moliri, quod debitae Principibus etiam infidelibus subiectioni adue alur,ut iam ex Glossa, S.Thoma vidimu . .a73 Quinimo haec ipsa Cardin.Bellarmini expositio seipsam destruere vide-
255쪽
tiar. Quomodo enini tunc temporis vires erant Christianis constituendi nouos Iudiaces temporalium causarum, tametsi Principes infideles repugnarent, & non nouos
Reges, ac Principes,si Iudices ordinarios, & non tanthm Arbitros constituere illis praeceptum esset Nam absque dubio Plincipes infideles nunquam permitterent, ut Christiani, 'qui illis ciuiliter subiecti erant, 'sese ab eorum potestate in causis temporalibus subtraherent, & nouos Iudices ordinarios illis inuitis costitueret. Et propterea. isdem plane vires, qu* Christianis Pppetebant ad nouos Iudices temporalium causarum sibi constituendos, quantumuis Principes infideles contradicerent, etiam lassicerent,ut nouos Principes illis quoque repugnantibus sibi estgerent. Atque hinc patet,quam infirma sit haec prima probatio - propositionis antecedentis, Non licti Christianis tolerare Regem haereticum,&c. 276 secundam probationem si propositionis antecedentis restoniatu i quis huiusmodi argumentatione rationi a Ca dinale Bellarmino consectς persimilem adduceret, non fore procul dubio ab ipse ut legitimam approbandam.
256쪽
Tolerare Pontificem valde secandalusium conantem pertrahere alios adseuaselera, ea exponereia religionem euidentissimo periculo; sistrassis enim es Rectorciuitatu, talis se habitantes in ea,Ecclesiastici Io. unde est Huri Regis ad exemplar solus componitur orbis: At non tenentur Christiani, immo nec debent cueuidenti periculo Restionis tolerare Pontis scandalosum , qui auos ad suasielera perum .here conatur. Nam quando ius diuinum, se humanum pugnant,abesmari tardiuisum, omiso humano; de iure autem diuino essem uare legem Christi ac naturae, o scelera non committere, de iure autem humano est, quod
hune,aut illam habeamus Pontificem. ' . ι .. a 7 Restondetur secundb. Tolerare se tapermittere aliquid,non esse actionem 'albquam positivam, sed puram omissionem, aetiisque negationem, ex qua si deinde es, sectus aliquis sequatur, ad hoc, ut euentus secutus sit omittenti etiam indirecte voluntarius, aut saltem illi ad culpam imputetur, oportet,quod omittens non selum habeat potestatem impediendi euentum, verum etiam ad illum impediendum sit ali quin obligatus. Vt exempli mula, si quis videat navim submergi, de cum possit impe- P a uise
257쪽
dire non impedit, dummodo submersioni nullam causam positivam adhibeat,& nullum urgeat praeceptum, quo eam impedire tenetur,non est illi submersio etia indirecte voluntaria,neque ipse est moralis causa huiusmodi euentus, vel saltem quod apud omnes Theologos 'est indubitatum) ipse, , a M. submersio non magis illi vitio verti d dina, itum bet, quam si illam impedire nullatenus p tuisset.
et 8 Vnde vulgatum illud B. Ambro-l Habetur ' i dii hium in lib. de officijs, misiquit pasir A str re hominem poteras, si non
ε ita Doetores interpretantur, Si non pauisti, quando pascere debuisti, cudisti. Nam peccatum omissionis in priuatiaone, seu negatione actus debiti consistereg In t. x.q 7I. Omnes Theologi gunanimiter profitentur. ar s.ubi Vie- Dicimus ergo, illum, qui Regem haer , ibi licum pertrahentem ad lis resim tolerat, permittit,ex quo Religio Christiana in dis crimen vocatur, non exponere Religione periculo, nisi illud impedire per media lic, . ta & possit, & debeat: nam alioqui, si vel impedire non possit,uel per talia media impedire non teneatur, ipse non impediendo
nequaquam exponit Religionem periculo. Atque
258쪽
Atque ita explicata manet maior propinsitio. a V Mod attinet ad minorem, Concedimus etiam teneri Christianos impedi. re Reges haereticos, ne pertrahant alios adhaeresim, & ne periculum immineat Religioni Christianae, quantum possunt, arguendo, increpando, obsecrando cum omni patientia & doctrina, alijsque medi, lici-cis,atque a Deo ordinatis.Sed ut ratio Cadidinalis Bellarmini valida sit, ostendere oportet isitiones, ac tumultus in Republica excitare, Reges haereticos deponere aut occidere, si deponi non possint, esse media licita, & a Deo ordinata ad Religionem Christianam aut dilatandam, aut conse
28o At probat ille minorem, nempe non debere Christianos cum euidenti pericula Religionis tolerare Regem haereticum, &c. argumento quoad apparentiam satis pulchro, sed propius inspicienti non recte formato. quando, inquit, ius diuinum dr humanum pugnant, deberseruari ius diuinum inisse humano ciss hoc negare audet De iure autem diuino esse re via
259쪽
mn multa, de iure amem humasos, qu1d hunc aut illum haseamus Rege. Et haec qumque propositio verissima est, si recte intellugatur, quia tamen est aequivoca, prius duuingui debet . Nam praeceptum diuinum de seruanda vera fide & religione, vel inte, ligi potest primo, ut quilibet teneatur in seipso seruare veram fidem & religionem, in . quo sensu videtur Cardinalis Bellarminus
accepisse seruare veram fide infra h in qua ' ta sua ratione principali . Et in hoc sensu propositio est verissima; sed quid deinde milia deduci possit, quod proposito ipsius deseruiat, penitus ignoro, neque enim ipse
28r Vel secundo,praeceptum illud deseruanda vera fide & religione intelligi y test obligare quemcunque, ut non solum in seipso, sed etiam in alijs conseruet veram fidem & religionem ex vi praesepti diuini de Deo diligendo & proximo. Et in hoc quoque sensu propositio est verissima. sed quuniam modus ille,quo tenemur ad Dinsiligendum & proximum, & eorum bonis
consulendum, non adeo notus est,atque Ddeo in ipso Decalogo in quomclaus istescunque, iq est, per communia quaedam '
260쪽
principia exprimitur omnia ferme prae .cepta negative potius, quid scilicet non sit faciendum, quam aifirmative, quid sit se. ciendum,explicantur; & praecepta etiam assirmativa, licet obligent semper, non tamen ad se per ut loquuntur Tlleologi sed positis certis quibusdam conditionibus, quae non sent omnibus ita manifestae; a8a Propterea quaena sint conditiones litis,quae requiruntur ad hocsit praec tum istud affirmativum de seruanda vera nde
religione,non solum in seipse, sed etiam in alijs, singulos Christianos obliget, satis o
scurum est, neque illas susilis explicare ad praesens institutum pertinet. Hoc tamen certissimum est,neminem obligari ad positive consulendum vel diuino honori, vel proximorum saluti, nisi per vias licitas, atque a Deo ordinatas. Vtriim autem rebelli. ones in Republica excitare, Regesue Principatu,aut vita priuare, quantumuis fidem Christi persequentes, sit medium licitum,& a Deo ordinatum ad veram fidem & re ligionem conseruandam, est quidem lana apud Cardinalem Bellarminum cotrouersum, sed adhuc ab ipso iusiuificienter pro batum: Quare si propositionem illam mi, P 4 norem