장음표시 사용
31쪽
Signa Agnostica uentriculi aegri C. P. X XVII. SIe & uentriculi affectus agnoscitu ubi in concoctione & appetitu humidi uel
sicci alimenti,uel superfluitatum excretione delinquitu Ita etia ex singultibus, eruetationibus nauseis, uomitibus, & ipsis eorum quae euomuntur speciebuς.
Signa Hagnostica thoracis aegria C p. XXVIII ITa & thoracis agnoscuntur affectus, ex spirandi dissicultatibus, tus,ibtis&doloesibus, qui in ipso fiunt: & ex eorum quae cum tussit eXpuuntur, differentia. Sic & asperae arteriae aegritudines, difficiles anhelitus, & tussies, & dolor in Ioeo.&quae expuuntur,&uocis offensiones ostendunt. Orossa mero declarationesignarum aegrorum C. F. XXIX.
SEcundum uerὀ eandem proportionem & in alijs omnibus accidit partibus.
Nam ex tumore,dolore,& operationum laesione,& excrementoru disserentia sumentur indicia. Excrescentiae aute non naturales,in inflammationibus, duris ac laxis tumoribus,& erysipelatis sunt explorandae.Dolor autem quemcun* ob/sederit locum, aut continuitatis solutionem, aut subitam alterationem ostendit. Soluitur autem continuitas,incisione,exesione, fractione,&tentione. Alteraturuerὀ substantia a caliditate, frigiditate, humiditate,siccitate. Laeditur autem ope ratio tripliciter:aut quia debiliter,aut quia uitiose aut quia nullo modo fit. Quaecunque autem excernuntur, nonnulla quidem sunt ueluti partes patien tium locorum, nonnulla uero tanquam excrementa. ' Quae uer3 in ipsis natura, ii ter continentur, singula propriam facient iudicationem. Dictum est autem dehisce omnibus plenius in tractatu De membris passis, quem nullus ante nos aut
in artem redegit, aut ad absolutam perfectionem deduxit: quemadmodum &in omnibus M a s euenit,quibus initiu quidem aliquod ab antiquis est datum, non tamen absolutum est opus. Aegrotantium itaque corporum ex tractatu illo indicia sunt sumenda. Eorum autem qui in aegritudinem lapsuri sunt,& qui sani tali restituendi praesens doctrina complectitur.
Sesignis neutris tam lam icis quampro nosticis. CAP. XXX.
U Orum igitur indicia quibus aegritudinis periculu imminet, mediam formam d habent interea quae fanis, &quae aegrotantibus eueniunt. Siquidem sanis
omnia secundum naturam insunt: praeter naturam uerd aegrotantibus, quatenus aegrotant. In confinio autem horum,ea quae suntTorporum neutrorum indicia:
quorum nonnulla quidem sunt eX eorum genere quae secundum naturam,sed uel qualitatibus, uel quantitatibus, uel temporibus permutata. Quaedam autem ex his quae praeter naturam, S minora his quae aegritudinibus adsunt. Atque id circo hae quidem corporum dispositiones, quae in aegritudinem casura monstr Ui,sunt ex neutrorum genere, atque una ea quae ipsa indicant signa. Prim3 enim haec sanitate ostendunt, secund3 autem ggritudinem.Et fiunt eadem singula secudum ad aliquid habitudinem neutra & insalubria:quae quidem prssentem dispotionem ostendant,neutra: quae uerὀ futuram prςmonstrent,insalubria.Et dem uer6 ratione,& quaecun* aegrotantibus signas Mutaria apparent, dicentur quidem salubria, quia futuram sanitatem ostendunt: dicentur etiam aegra,quatenus praesente ostendunt fgritudinem. Neque in ambiguo est,quὀd qus sunt utroru in dicativa, neutra dicentu secundum unum quoddam neutri uocabuli significatu. Nech uexd mirari oportet, eadem signa tres in diuersis habitudinibus seruare ra tiones,quae & salubria,& aegra,& neutra dicatur: secundum uerὁ alterum signi icatum, quaecunque his quia morbo referuntur insunt, signa neutra appellamus, neque in alio significato accipiunt ea quae senibus insunt. Haec quidem omni
32쪽
ARs MEDICINALI s. illegra sanitate fruuntur,inter salubria tantummodo computantur.Et quaecunque aegritudinibus insunt, neque futuram praenunciant sanitatem,soli & haec aegroruconceptui sub diuntur. Sed de his quidem postea dicetur : nunc quae futuram Praemonstrant aegritudinem, prius exequamur. Quum uerd sit eorum differentia duplex,Prius ea pertractemus, quae quantitatibus, uel qualitatibus, uel temporibus, nori autem propriis speciebus, ab eo quod secundum naturam euariarit,ues uti ciboriun appetentia intenta,uel dissoluta, aut quae non seruet tempus consae tum,aut quς ad edulia non usitata feratur, aut ad excretiones cibi sit perfluitatum, quae aut pauciores,aut plures, aut humidiores, aut duriores existant. Sic humidiuorum excrementorum uel defect us uel superabundantia, praeter consuetudinem naturalem,aut in colore,aut in consistentia Lorietas aliqua, aut in tempore excre/tionis,& uigiliae plures, ac somnus, aut non cons uoto tempore. Eodem modo
potus pluris aut paucioris, calidi aut Digidi insolens appetitus: sicuti &circa re rum uener earum usum immodica aut intempestiua concVpiscentia, &plures aue pauciores sudores his qui sint opportuni,& ad motus torpor,aut si moueri tenta
uerint grauitas, aut uehemens exolutio, menstruorum occultatio , uel immodica
aut diminuta evacuatio. Sic & quae per ora uenarum Graeci haernorrhoidas appellano fit sanguinis effusio. Sed non eadem quae prius in cibo potu uolup tas,sunt futurae indicia fgritudinis, hebetudo que animi no naturalis, aut obliuio quaedam inconsueta, aut somni qui pluribus imaginationibus abundant, quam
prius: auditus,& odoratus,visusu e hebetiores aut turbulentiores,& ut simplici
ter dicam quaecun* secundum naturam inerant, haec quidem augmentata, haec uerd comminuta, lige uer3 temporibus quibusdam aut qualitatibus immutata. Siquidem & ipsius corporis moles aut maior, aut minor, aut magis alba, aut ma gis rubra,quem dinodum liuidior, aut nigrior, ructus in ac sternutamenta,A fla tus plures aut pauciores his qui secundum naturam: sic & quaecunque per nares,
uel palatum,uel gures,per quos meatuS cerebrum expurgatur, uri temporibus, Vel quantitatibus, uel qualitatibus immutata. Haec igitur omnia ex genere eorum simi quae secundum natur m. Morsus autem uentris, uel in ore uetriculi uel in aliquo intestinorum, aut quum aluus subducirur, aut quum uomitus excitatur, aut
cum mingitur, siue aliquis alius dolor mediocris ex genere quidem existit eorum ρος praeter naturam, non tamen qui ita se habent fgrotare dicuntur: sicuti neque qui capite grauantur, aut dolent, aut uigilant,quu nondum in consuetis impedio
untur operationibus. Hic enim in huiuscemodi dispositioni S. terminus est. At idcirco in eo quod ad aliquid, eandem dispositionem aegram at neutram appetilabimus.Nam pro uigore potentiae,quae uel faciter subistine uel uinci unaquae jex his quas antea diximus,uel morbus est,uel neutra dispositio: sic&quscuncti in sensibus,non in eo quod magis aut minus inuicem differunt,sed toto genere sunt praeter naturam.Et haec sunt signa morborum donec modica fuerint,& nondum hominem a consuetis operibus sussiciunt amouere. Talia uexd sunt in gustu qui dem,quum uel falsae,uel amars,uel alicuius alterius qualitatis sapor nobis indica,tur,siue in omnibus qui bibuntur,aut manducantur, aut praetex quod aliquid aia sumatur saliua ipsa talis sentiaturis, odoratu aut, quado alicuius unius qualitatiusensum habemus nullo odore praesense,aut quumplura differetia naribus admo Memus,omnia ueluti similia sentimus. Saepius uero nihil sentimus,aut aliquid foetens, etiam si nihil adsit quod foeteat. Quantum uerὀ ad auditu, seni Θc strepitus
ad id quod praeternaturam pertinent. Quemadmoduinuisu quaecunque ante oculos apparere credunt nigra,& atra,& caerulea, & russa, & flaua, & nonullar luda,nonulla aut oblonga,qusda gracilia,qusda crassa,oculis Pxstendi uidentur.
33쪽
In sensu autem tactus eum inaequalitas siquR,uri spis itudo, uel grauitas,uel ten, tio . uel torpida uel haecerosa Aspositio in toto corporis habitu sentitus: sie & in singulis partibuς uel tentio, uel compres io, uel morsu , uel grauitas, quando modicae fuerint ae minime firma neutram quidem dispositionem adesse demon
strant,futuram uer3 aegritudinem pri nunciant.
Se prognostica eventus morbi in eorporeae o. P. X X X g Λ T quae iam in aegrotantibus signa uidentur,eat quibus nonnulla salutem no, nulla mortem portendunt: prima quidem salubria, altera uerὀ genere qui,
dem aegra leeundum speciem autem perniciose dicuntur. Sumuntur aute,ut uni, uersali e Leamus, ex operationum uirtute ac uit 3s. Secundum partem uer6 ex Particularium operationibus, quarum genera antea diximus. Primum quidem. eorum quae principia existum: secundum uerὀ , illorum quae a principiis oritum habent: & tertium, eorum quae ex seipsis gubernantur, a principηs autem quasdam derivationesiliabent. autum siquidem genus eorum quae tunc dixi mus,ex se quidem ad aliquid praenoscendum inutile est: secundum accidens aut,& ex his aliquando praecognitiqnes erunt,quemadmodum & ex excrementis: ex his quidem c5patiendi ratione,ex excrementis autem semper, quoniam coctionis&incoctionis signa continent. Quare fieri non potest, quin omnino significent
aut naturam materiet,aut materiam naturae, aut neutrum neutro dominari. Salu
hria quidem signa dicentur,natura superante: insalubria uerd , superata. Neutra autem,quae pugnas habent aequalas.Sed quae quidem manifestam indicant cocti onem, ex salubribus sunt: sicuti quae cruditatem, aegra. Quae uerd neque coctio
nem, neque cruditatem manifeste ostendunt, ex neutrorum sunt natura. Sunt
uer3 8c neutra, quaecunque nunc quidem hoc, nunc uerὀ contrarium significant,
ueluti digiti denigrati. Talia sunt & critica, id est decretoria accidentia, de quibus omnibus in libris De crisi dictum est: sicuti etiam de his quae ad unamquan at, tinent operationem, in his libris in quibus de causis accidentium agitur. Quare omnium horum singulorum materiam ex eisdem libris colligere oportet. Ego uerὀ prolixitati parces, hic sermoni de signis finem faciam, transbediar autem ad illum qui de causis.
De causim uniuer . CAPUT X X XII. Omniam uero & harum hae quidem salubres, hae autem insalubres, hae ue
rὁ neutrae: primum de causis salubribus erit sermo. ita uer6 & nonmillae quidem conservatrices, nonnullae uerd esse strices, sunt autem & tempore & dignitate priores conservatrices: incipiendum est a conservatricibus. Quum igitur non unum tantum sit fanum corpus, sed plura,ut supra definiuimus,in eorum singulis propria erit causa coservatrix. Siquidem omnis causa in eo quod ad aliquid, existit. Hic igitur denu3 sumendum initium ab optima corporis constitutione, ac quae ei salubria sint considerandum. Eorum autem inuentionem ipsius rei natura insinuat. Si enim impatibile atque inalterabile esset corpus, semper optimaeonstitutio perduraret,neque artis prpsidio indigeret. Quoniam ueta alteratur,
corrumpitur Zc uertitur, neque eundem seruat prioris status tenorem a ratione auxilium desiderat. Secundum quot igitur alteratur modos, tot auxiliorum, hoc est causam eon
servatricum genera habebit:quas, ex his quae dicta sunt, liquet esse ex eorrectiva xum genere. Sed quia paulatim correctiones faciunt antequam omnis ingruat noxa, non praeseruantes afuturo malo, sed praesentis status CSservatrices medici appellant.. Alteratur igitur corpus a nonnullis quidem necessarid, R qui
busdam uerd non necessarid. Dico autem necessatio . quae nulla est euit nai
34쪽
ARS MEDICI NA LIS. 23 ratio: non necessario autem, reliqua. m aerem quidem nos ambientem semper attingere,comedere ac bibere,& ui are & dormire est necessariu:ensibus aute& exitialibus seris obviare, non necestarium. Quare circa primum causarum genus uersiatur ars corporis conservatrix, circa secundum autem minime. Quot igb: tur numero sint ea quae ex necessitate corpus alterant distinguentes,prollarium in singulis eorum causerum salubrium genus inueniemus. Inest igitur unu quindemex ambientis aeris adhaesu: alterum uerd ex metu & quiete & totius corporis, &partri singularu:tertiu ex somno & uigiliaequartu ex his quae assumuntur: quinin tum ex his qus excernuntur,&retinentur: sextum ex animae assiectibus.Ex his ne cesse est aliquo modo assici corpus. Ab aere quidem ambiente: quia aut calefit, aut frigefit, aut exiccatur,aut humectatur,uel secundum horum patitur coniugationem, aut in cota alteratur substantia. Ex motu uexd 8c quiete, quum utra mo
dum excesserint,aut calefaehum,aut restigeratum, aut humectatu, aut ericcatum,
uel aliquid secundum horum patiens coniugationem. Sic & ex somno &uigilia ipsum pati est necessarium,fecundum eandem rationem: & ex animae affectibus, & ex his quae assumuntur,aut excernuntur, aut retinentur. Haec siquidem omnia partim quidem euidenter,partim uerd per alias causas medias alxerant corpus,&sanitatem corrumpunt: & de horum singulis seorsum scripsimus in tractatu qui De salubribus inscribitur. Omnia igitur nunc dicta genera, materiar quaedam stini salubrium causarum: at usii opportuno adhibito, causae fiunt conservatrices at salubres: sed ubi a modo deliquerint,insalubres reddutur. Vnde etiam liquet ex his, nullam harum rerum exteriorum aut salubrem, aut insalubrem a nobis Oxistimari oportere: at easdem potius quado quidem salubres, quado uerὰ timselubres, in eo quod ad aliquid, esse. Nam ubi motu corpus desiderat,exercitatio quidem falubris, ocium autem insalubre: quum uero eget quiete ocium quidem, salubre, exercitatio autem insalubris. Eodem modo de cibis & potibus, S de aliis
omnibus statuendum. horum enim singula, quando, ut necessitas corporis exi git,cum mensiura ac qualitate opportuna adhibentur, salubria fiunt:at quum citra omnem necessitatem ac praeter modum asteruntur,insalubria. At hae duae sunt circa falubre & insalubre intentiones,rei scilicet,quae adhibetur,qualitas ac quantitas. Neque enim est rationi cosentaneum, etiam temporis Occasionem, quae in his quae dicta sunt continetur, ueluti tertium aliquod ab eisdem diuersum intro ducere. Si enim tali & tanta re allata egeat corpus, nemini dubium, quin etiam in tempore opportuno afferatur. Siquidem temporis inde ortum habet,quonia Ru xibile ac facile mutabile est mortale corpus,ac pro transmutationis modo alii s a Ilo tempore eget auxiliis.Quare non est tertium aliquod,prster ea quae dicta sunt. tempus. Saepius autem eo tanquam tertio quodam,ob eam, quam diximus,cau. sem,ad docendum uti consuevimus. cause construantes optimam constitutionem. XXX G tOVoniam uero in his ipsis intentionibus & lis causa salubres,& id quod
propositum est genus continetur, rursus easdem repetamus. Optimae igitur corporis constitutioni quum circumfusus aeriuerit in temperie positus, earum rerum de quibus nuper diximus, quietis scilicet ac motus,sbmni, uigilis, Sc eorum
ae assumuntur, atque excernuntur, quantitas moderata conueniet. Quum Mero aer a temperie recesserit, tantum a mediocritate euariare oportet . quantus
fuerit ab optima temperatura recessus. Hi uerὰ sunt mediocritatis termini: in aere quidem ambient ut nech horreat propter Digus, neque sedet propter aestum: in exerciti js autem, quum primum lassari coeperit corpus , confestim quiescere: in cibis autem,coctionis perfectio,8 excrementoru modus, in quali quanto F con
35쪽
ueniens: squalis uero in his quoda modo ost Coctioni, petitus. Quare nempesside egent,qui sthguloru qus assumuntur quantit te metiatur.Optima siquiia natura quantu appetit, tantum etia concoquit. Sic & ssemno modum ipse natura pessi, nil his qui optima corporis constitutione sunt sertiti.& tunc a somno excitanturi quum corpus ampliori quiete non eget. Quum talem uictuS ratione adhibue, rint nullum est in eorum excrementis delictum, quae uel per uentrem,uel per urinae meatus, uel per totum corpuS egeruntur. Nam priora quidem ex modo eo, rum quae assumuntur,temperantur. Totum uerὀ corpus salubriter perflariquete exercitii ustis moderatus. Liquet autem ab ipsis caueri oportere,omnes animi im modicos affectus, uidelicet irae, tristitiae, furoris, timoris, inuidiae. Haec enim is
teram,atque a naturali statu corpus auertunt.
Venereorum uer3, iuxta Epicuri sententiam, nullus est usus salubris : reuera autem confert, si tantum interualli in eorum usu adhibeatur, ut neque resolutio aliqua sentiatur,& ipse seipse homo quodammodo leuior laetus, ac melius spira
re uideatur. Tempus uerb ad utendum opportunum, quum omnium in rerum circunstantium exquisita mediocritate corpus fuerit constitutum: quum scilicet neque supra modum plenum,neque uacuum extiterit: aut in colore, aut frigore, aut siccitate, aut humiditate excesserit corpus. Quod si aberrare contigerit, paruus sit error. Melius autem illi calefacto magis quam infrigidato, & pleno qui muacuo,S humecto potius corpore quam exiccato uti uenereis.Horum autem singulorum quae dicta sunt, qualitas ipsa corporis costitutione est eligenda. excitii quidem in quo totius corporis partes aequa proportione mouentur ita, ut non aliae quidem ultra modum istigentur,aliae uer3 citra.Cibi autem & potus optima habeant temperiem.Sunt enim naturae conuenientiores,qus optima fuerint prae dita temperatura. Eadem in reliquis etiam est ratio adhibenda.
se construantes con umnem, defectentem ab inima perseolam im temperiem. X X X IIII. . T si quod ab optima constitutione defecerit corpus, non aute uehementer, ri&hae quae ipsius sanitatem causae conseruant, ad proportionem mutabun tur. Sed quum multa sint huiuscemodi corpora,per singula genera seorsum dice
dum. Quod igitur in temperatura euariat, instrumentariarum autem partium seruat commensurationem, duplicem habet salubrium causerum formam: altera quide earum qus ipsius conseruant temperatura, altera uerd eam quae ad optima trasserunt.Quae ita ipsius temperatura conseruant, tantum a causis optime temperais naturae distabun quantu & totius corporis teperatura ab illa euariabit.Calidiora siquide corpora calidioris uictus ratione exposcunt: se idiora aut stigidi oris, & sicciora siccioris, & humidiora humidioris, ac secundum coniugationem calidior ac sicciora calidioris ac sicciseris : eadem in reliquis etiam coniugationi hus proportione seruata. Recte siquidem causarum utetur materia, qui naturae Ies earum potentias agnouerit. Veluti quod motus , desectus alimenti, uigiliae, excretio, & omnes animi affectus corpus exiccant: at quae his contraria existunt, humectant. Ita uer3 & calefacientia & reseigerantia uitae insti tuta,& ciborum ac Potuum. At ,ut simpliciter dicam, omnium quae corpori afferuntur materias quis noscenS,at potentias salubribus utetur causis, similia similibus afferendo: siquidem eius propositum fuerit, eandem in qua acceperit corporis seruare rem Peratura. Quod si permutare at ad melius traducere statuerit, alterum est hic salubrium causarum genus, his quidem quas nuper diximus contrarium: aequali ter uero declinans ad alteram partem a bene temperatis & mediis, quae Opximi conuenire naturis dicebamus. Calidior siquide ac siccior temperatura, a calidi
36쪽
ARs MEDI cINALI s. as is ac siccioris uictus ratione ad exactissiimum bonae temperaturae habitum minime transfertur. At talium.erit usus necessarius,quae tantum eis qus bene tempera ta exi si unt,frigidiora sint,atin humidiora,quatum & natura naturam in caliditate& siccitate superabat. Nam tale causarum genus naturales corrigit intemperantias: alterum uerδ, de quo supra diximus, temperaturam conservat. Est autem utrius uicissim apud medicos usus necessarius. Nam quum plurimum suppetit ocii, corrigere oportet, ac sensim ad meliora transferre. New enim natura patitur eas quae subit3 fiunt alterationes:hominem autem necessariis occupationibus
districtum,in eodem praestat habitu conseruare. Quo pacto igitur & hoc ipsum
primum causarum genus Conseruatiuum appellamuset nam forte magis alterati uum & curatiuum, & naturalium desectuum eorrectiuum uocare conueniat. Quoniam ad uniuersium finitatis genus reserentes, non ad eas quς secundum sipeciem differentias,quscun* sanos conseruant,Conseruatiua omnia Vocamus,sive praeter id quod sanitatem conseruant, ad melius totam traducant temperaturam,
siue pristinum tantummodo habitum tueantur : at quae deteriorem statum eH-ciunt, insalubria. Quaecun v igitur similem habent in omnibus corporis partibus intemperiem, eadem eget procuratione:quae uerὀ dissimilem,dissimili. Nam fieri potest ut uentriculus frigidior sit quam oporteat, caput uerd calidius,at utrunque propriis egeat auxitqs. Ac ratione eadem singulae aliae partes, quum
fuerim aut praeter modum humidiores,aut sicciores, aut calidiores, aut frigidiores, suae intemperiei uictum exigunt accommodatum. Neque igitur modo eo/dem omnes tales corporis partes exercebimus, neque aequaliter humectabimus,
aut exiccabimus , aut tale aliud. quippiam agemus. Retris uerd de his diximus uolumine illo,quod De salubribus inscribitur. cauis conseruantes conflautionem ι enim asst ut apersolam c-- positionem. C. F. XXXV. TNstrumentariarum autem partium cauis si lubres, quemadmodum & hic ab J optima consi itutione delitiquitur,ita&inuicem distabunt. Aliae enim sunt
salubres erroribus, qui in formatione consistunt aliae his qui in magnitudine, uel numero, uel positu. In formatione igitur plures contingunt errores. Na n δίfigura partis, & si qua in ea cauitas est securidum naturam, uel meatus,vel orificiaum,uel asperitas, uel lenitas,quando a naturali mediocritate recesserit: si quidem parum hoc patiantur,salubrium corporum retinent appellationem: si uerb amplius, insalubrium. Quὀd si tantus fuerit recessus, ut operationi afferat detrimen tum,iam aegrotare dicentur. Secundu quantitate aute excessus atque defectus, ad easde ducit differentias. In numero uerὀ siue una,siue plures, quaeculis ex simila/ribus partibus fuerint, aut deficiant, aut superabundent. Ex hoc genere etia sunt, quaecula* in nobis substatiae praeter natura consistunt. Reliquu est aliud genus; quod ad situm cuiuslibet simplicis attinet partis: in quo & ipso quatuor sunt om/hes dissierentiae. Prima quidem,quae optima existit: secunda uerd, quae paru eu viat,atque ideo salubre adhuc emicit corpus: & tertia,qus insalubre,quado ampli λVS a modo recesserit: & quarta, quae iam aegru recesib plurim o reddit. Quaecun
igitur partes in figura delinquunt,ueluti qus blaesis,uars & obliqvs appellantur.
Hs,quum nuper natus adhuc tenellus est,formatione at p alligatione ad naturale traducunt habitu.Qudd si iam aucto infante ad duritie peruenerint,emendari noPossunt. Sic errores quide qui ad cauitate attinent, quu adhuc augeri perseuerat, correctione adimittunt.Quu aut iam ad ultimu peruenerint nullus est remedio locus. CauitateS igit, quiete ato alligatione parus redduncimagris uerd, parriu Ope
ratione & spiritus retentione : sices quaecu foramina,ora . Et quidem quae
37쪽
naturalem magnitudinem partes eXuper3nt, quiete ac commoda alligationem nores redduntur:augentur autem dc n tur ii motu,& frictione moderata. 8c quibusculi alijs plus sanguinis attrahere n xur Pxi - ἴςficientes uero partes quς cun ex sanguine ortu habuerunt,corrigi quidem no est impossibile: Qugatitem ex semine, propemodum impossibile existit. licet tamen aliquando loco eo umalia facere, quae usum haud dissimilem praestent. Earum uero omnium naturα opifex est, Medicus autem minister. Quae uero numero excedunt, his ablatio
causa salubris existit. Inspicere uerὀoportet,in quibus id fieri possit. Nam stim,
possibile appareat,transponere tentandum est. Eadem est 3c eorum quae insitu uitia sunt,emendatio. Neque in obscuro est,quὀd duo saepius aut tria uitia eamdem partem possunt occupare: sicuti in eo qui uentriculum paruum simulat robtundum,at aduersus septum habuit incumbentem. In ipso etenim magnitudo formatio, ac situs erant deprauati, temperatura quoque fingidior existebat. Hienullo artificio ad naturalem habitum transferri poterat: at ne adeo infestaretur, erat remedio locus. Nam quoniam repleto uentriculo dissicultate spirandi promebatur, minus cibi, at magis alimento opportuni, 8c qui non dissiculter subduceretur,ter die assumebat. Alteri uer3,cui obstructio in hepate ob vasorum an stiam tapius contingebat,extenuans uictus pro remedio inuentus est.
Cosco'uantes constitutionem de entem ab optima persolutionem unitatis. XXXVI. .
D, Eliquum igitur id morbi genus est, quod S similaribus& instrumentariis
I partibus communiaxistit, rutio scilicet continuitatis, quam quispiam forte his unquam adesse negaret,qui integra sanitate seuuntur, quoniam semper fit passio. Quem sane latet, eandem in omnibus generibus fore dubitationem. Nisi nim operationis laesio sensibilis,sanitatem ab aegritudine separet, sed qualitatemt ntummodo dispositionis introspiciamus,perpetuae passibilitatis dogma neceLsarid recipiemus: quum nullus sit qui omnes operationes optimas habeat. Sed de hoc quidem, ut quod ad logicam potius pertineat contemplationem,seorsum
Casees trices saluιritatis, primum L curauisis morbi in intemperis,
tum iugenere, tum inspecie. C p.ΟXXX UILsAlubres uerὀ causas, in his quos nertio dubitat aegrotare, deinceps percurramus,a mala temperatura exordium facietes. Hic uerd prius distinguamus msomnes fere medici praetermittunt, alias quidem esse salubres causas eius temperaturaequariam saeta est : alias autem illius quae&adhuc fit, sicuti etiam alias eius quae futura est. Huius itaque postremae,lis quidem in prsseruatiua artis pasete continentur, laae uero in salubri. Primae autem inter omnes in curativa tantum/modὀ:sed eius quam mediam inter utramque locauimus,in praeseruatiua 8c curativa.Iam enim factam atque existentem ggritudinem curare oportet:sed qus non
dum quidem adest,at futura est,prohibendum est ne sat, ab ea quae est in corpore dispositione. Eius autem quae adhuc fit, quod quidem factum est, curare opus est: quod autem futurum, prohibere ne sati prohibebitur autem,sublataeadi spositione quam sequi natura apta est. Talis uero dispositio causa antecedens ap/Pellatur.Facta autem suitudo curabitur, soluta ea dispositione a qua primum ea, quae secundum naturam , laeditur operatio: quam quidem & ipsam morbi essentiam dicimus esse. Curatio uero unam praecipuam ac communissimam habet intentionem, ad id
quod est dispositioni auferendae contrarium. Ex hoc siquidem genere sunt
38쪽
ARs MEDICINALI s. α' causae illae omnes quae sanitatem efficiunt. Secundum partem uer3,ex unicuique
dispositioni contrarijs. Calido igitur affectui causa Bigida contraria existit, frigi,
do autem calida, eadent in caeteris proportione. Etenim si omne immodera tum est praeter naturam,imoderatum uer3 secundum naturam : necesse est omni,no,ut immoderatum ab immoderato contrario ad mediocritatem redigatur. At
manifestum est,quga secundum potentiam, non autem imaginationem,& cale iaciens & reseigerans, & quscunque alia huiuscemodi oportet assumere. voco autem secundum potentiam, quod re ipsa uere tale existit, quale esse dicitur :Secundum imaginationem autem, quod exprompto quidem sensit tale esse ima pinamur,quum tamen uere tale non sit. Sed qua sint haec ratione distinguendaάdiqimus in his libris, in quibus De simplicium medicaminum potestatib. agitur. Ad inuentionem autem salubrium eausarum, quaecunque quidem ut ad eam qui iam iacta est . aegritudinem cauta salubres existunt, uia illa doctrinae uten,
dum, qua id quod imaginamur, ab eo quod talem habet potestatem,separaturi
Quaeeurique uer3 ut ad eam quae adhuc fit, & hac eadem uia, atque illa praeterea ex qua aegritudinum causi inueniuntur. Esto enim, si ita contigerit, in humo xibus putrescentibus accendi febrem. Indicatio in huiusnodi est evacuatio atqν alteratio: haec quidem, quae putredine finiat, manente adhuc substantia: euacua tio uer 3,quae totam ex corpore substantiam educat. sed dicta quide alterationis Oeetes, concocstio existit. Qua1n ubi inuenerimus a qui bissitam causis seri contitigat: tunc utique eorum quae hoc Pacsto salubria sunt, scientiam tenebimus. Etiaeuationes autem fiunt & per sanguinis emissionem,& clysteris usum,S per uringulas atque eam quae per cutem fit transpirationem,ac praeterea per eam quae sit ad partes oppositas attractionem, atque ad alias propitiquaς derivationem. Nani 8c ad hoc idem genus pertinet citare menstrua, atque ora uenaru, quae Graeci hae, morrhoidas appellant,aperire, ac Perpalatum nares expurgare. Quum btur & hic materias inuenerimus, quibus in qualitate & quantitate & modo usus adhibitis euacuatio fit: in ipsa artis parte salubria inuenientur, af eorum omitiuinuentio traditur in eo uolumine quod De arte curativa inscribitur. Eadem rati one in aths tribus intemperaturis, si unum commune praeceptum obseruabimus, ut unam quan prius quae efficit causam, rescindamus: deinde ita ad illam quae ab eadem causa facta est, aegritudinem accedamus, causarum salubrium inuentio nem faetemus. Secundum uerd compositas intemperaturas, ex simplicibus com
positio commonstrabit salubria praecepta: quum hic quoque studuerimus, pro
magnitudine intemperaturae, eidem conueniens inuenire remedium. Velutisscotigerit, quod in decem quidem numeris ad caliditatem maiorem ea quae naturs conueniat, decidat corpus: septem uerd, ad siccitatem maiorem : tunc salubrem
causiam in huiuscemodi affectibus esse oportebit, decem quidem numeris sei gidiorem, septem uerd humidiorem. Si igitur ipsi partieulae patienti admouea tur tale remedium, tanto erit Digidius atque humidius, quantu exigit pastis af se Aa indicatio. Quὀa si particula affecta in penitioribus locis sita sit, machinari
oportet insuper tale inuenire salubre remedium, cuiusuis nequaquam in itinere antea soluatur. Si itaque calidius esse opportuerit eo quod est moderatum; non solum tantam habeat caliditatem,quantam exigit morbus: sed ultra eandem men suram tantum adflciatur,quantum ex siturat pertingere possit ad locum patiente,
sic necessarium. Si uer3 seigidius, non simpliciter tantum sei ditatem oportet augere,sed & materia quoque prius est animaduertenda. Si enim crassa sit, non admodum poterit ad profunda penetrare: at potius contrarium praestabit essectu spissand superficie,atch densando Al si tenuioribus partibus constet,poterit δ' a sane pluin
39쪽
xs C L. GALE NIGe plurimum subire profundum. Idem in humectantibus atque exiccantibuΑaceidit, in quibus crassitudo at subtilit S PRrrium substantis est inspieierida. A
situ quidem loci, ut nuper diximus, inuenit indic tio si lubre remedium : a BD, matione autem,& situ simul, quando em Xus sensibileS atque ad alium Ioetim A, raminibus patentes habuerint, aut his omnino caruerint. Quos enim emuesti, ad principales deferri partes cognouerimus,auertemus, at ad illas impellemii, quae nullum habent principatum. Illud ueris manifestuna, quod earum quae in temperaturam essiciunt causarum,curatio fit per euacuationem.Nam ipss inteno per tyrae sola alteratione sanantur. O cura aeuulneris in carne. XXX DIILOntinuitatis autem solutionis curatio intentionem quidem habet unionem.
. quae in partibus quidem instrumentariis impossibilis est: in similaribus ue,
rq non semper possibilis. At quandoque,sicuti in carnosis,sanitas conglutinatio ne perficiturinihil uerὰ differt,neque si coalitum appellaueris. Ipsam uerὁ ante cedit, quando uulnus maius extiterit partium applicatio distantium, quae exsor, mationis genere existit. Vt autem haec ipsa firma ac stabilis fiat, S alligatio eo gens iit unum quae distant, & fibulae 8c suturae utiles sunt. Coalescere autem facit ea quae inuicem distant, ac pristinam restituit unit tem ipsa natura. Nostrum uerd opus est, ut diximus, applicare extrema distantium partium, atque ita ut inu um coacta sitiat conseruare: SI tertio loco cauere,ne quid labris huiceris interci t: quarto, ipsam partis substantiam conseruare salubrem. Sed quo pactpprimum 8c secundum impleamus ossicium, dictum est. Tertium uer6 in cogen, do in unum partes distantes exequemur, si nihil extrinsecus incidere permittamus. Quoniam saepius usti euenit,ut pilus, aut oleum,aut aliqua alia humiditas interueniens, rum quae copulandae sunt partium unitatem impediat. In eo autequod sequitur tempore,per sussiuriones tertia intentio retinetur. Ipsam uerὰ sub fluxionem ex eiusdem et contrarii loci diuisione,& figura opportuna coparandu. Partis autem substantia salubrem cum mediocriter exiccantibus conseruabimus. Haec quidem est solutae cotinuitatis curatio quu ipsa sola seorsum in carnosa par te constiterit. Quὀd si alicui alteri morbo coniungatur, plures sunt indicationuintentiones, quas in compositorum,uel complicatorum,sive ut cuique appellare Iibuerit,doctrina deinceps trademus.In praesenti autem se mone ad reliquas uni tatis solutiones accedendum.
Gius curo fractura in us. P. XX XIX.
Fnactio igitur est continuitatis in osse solutio, quae quantu ad intentionem pri/mam , insanabilis existit. Quὰ uerd ad secundam, quodammodo sanabilis fit. Prima igitur intentio est coalitus partium, qui ob ossis duritiem fieri non potest. Secunda alligatio, quae fit callo supernato,partes fractas circumalligante. Calli autem generatio qua quide ex materia& a natura fit, est & ad alia communis:quauer3 formam ossi uicinam habet, ex eiusdem fit alimento. Molle uerὁ & puerileos coalescere potest, sed perrarὀ fit talis assiectus,quin cum altero societur. Magna enim ex parte musculi adiacentes una corporibus aliis Dactis ossibus patiuntur. Quare & curationis intentio oritur duplex, quarum altera quide circa ossa, alte ra uero circa corpora adiacentia uersatur.Sed hsc quidem in carnosaru partiu co/plicatis dicetur affectibus: nunc uero de se actionibus dicendu. Quonia enim ha/ru sanitas callositate procurat,ut aut callus generet proprii ossis alimeti superflui tale nature suggerere opoῆtet:hanc uerὀ iuperfluitate in qualitate 8c qualitate seruase modu, est necessariu. Vnde & ratio uictus est adhibeda,quae tantu ac tale influere ostibus sanguine prsparet,qualis & quatus generado callo fit opportunu . Quoniam
40쪽
QAoniam uerου per tacti os is cauernas idem effunditur sanguis,eiusde qualitate& multitudinem animaduertere oportet, atque ita uel sicciorem,uel humidiorem uictum instituere. Sed haec qmnia in libris, in quibusde curandi ratione tracta
tu Plenius sunt explicata. Gusora aestitie Mutatis in neruo uelleiane. C R. XLNErui uerὀ 8ctendonis punctura propter sensus uehementiam, dc quoniam
haec pars principio, continuatur, prompta est ad nemorum conuulsionbna excitandam: ac tum praesertim, quum nihil extrorsum expirat,obcaecato cu is uulnere. Aperiendum est igitur, atque exiccandum substantia tenui, quae usque ad ima nerui offensi possit penetrare De his uerd exacte diximus in libris De arte medendi conscriptis. Caus curatiuae ulceris. . X L LIN simplicibus quidem huius generis asse stibus , salubrium causerum forma
talis existit. In compositis uexd, complicatur hulceribus. Prima quidem canuitas, quam non alterum affectum, sed huiceris differentiam esse. arbitrantur. Est autem non differentia huiuscemodi res : sed alterum aliquod totius aegitudinis genus, in quo ipsius substantis iactura secta est Et quidem curatio
iii duplici mpino,duplicem exigit intentionem. Nam continuitatis soluti unit te: substantis autem iaci ura, eneratione indiget. Paulo uerd supra, generationis intentiones expositae sunt. da autem primum quidem hunc affectum opor, teat sanare, demum unitatem restituere tentare,ipsa rerum natura commonstrat. Quum itaque repletum quidem fuerit cauum, hulcus uerὀadaequalitatem per. ductum,alteram intentione aboleri contingitinam media existente inter Iasia huiceris ea carne quae nuper est genita,partes quidem distantes uniriestimpossibile, unde fit ut alia sit intentio perquirenda. Inte'tionem autem consequemur ex eo quod est secundum naturam,ipsi parti comparand .Erat autem eidem,cute ob duci naturale.quare hoc ipsum a nobis procurandum. Aut si haec intentio eiu istum sortiri non potest,simile aliquid cuti, carnem scilicet quae cutis naturae uici
na sit instaurandum. Est autem huiuscemodi, qus 8c sicca, & calli similitudinem prae se fert. Ad cicatricem igitur bducendam necessaria erunt exiccantia, ac sine mordacitate astringentia medicamina. Ita & si, sordities aliqua fuerit adnata, intentio quidem erit abstergendi: &erit medicamen salubre asistersiis. Eo ii dem uerd materiam in libris, in quibus De medicaminibus agitu scripsimus. Et quidem si aliqua inflammatio, vel attritio,aut tumor praedurus, uel mollis, & la xus cum hulcere fuerint,prius eorum curationi intendere oportet, eas sequend uias ac rationes quas prius exposuimus. Sic &,st aliquid sulceri illabitur, ad illa, hentium curationem intendendum. Eodem pariter modo, si aliqua intemperies hulceratum locum obsederit, ad eiusdem intemperiei remedia antea ueniendum.
Caus curati moviscundum conformatisnem. XLILJVnc uerd transeundum est ad formationis genus, quod in plures secatus disi serentias. At ab eo quod euidentissimum existit, exordium est sermonis fa ciendum: quod ex figurae permutatione contingit. In his igitur qui adhuc cre scunt, possibile est plurium partium figuram emmdare : in his autem qui iam aucti sunt,minime. Intentio tamen quoad fieri potest, curationem adhibere, ad contrarium euersionis adducendo. Si uer3 seactione aliqua non recte conforma ta,alicuius membri figura fuerit uitiata,cui substatia callossa innasci praeueneritissquidem haec adhuc recens extiterit, peris ingere oportet, ac rursus recte afforma-xe,deinde callum superinducere.