장음표시 사용
121쪽
De concertation litteraria. 295. Qui essicit ut alteri veritas fiat certa, comMincit, alter vero Onoincitur: qui alterius se tentiam demonstrat esse falsam, refuta seu refellis; qui vero insussicienter tantum propositi ni salsitatem probat, Nugnat. I94. Concertatio litteraria fit, dum alter L. terius sententiam vel refutat vel impugnat. Propositio in quaestionem vocata thesis nuncupatur. 295. Concertantium igitur unus negat, quod alter assirmat; atque hinc sibi contradicunt: unde tritum illux Concertantes persantur in termianis contradictoriis.
296 SCHOLION. Iura sunt quae generatim in omni concertatione utiliter observari possunt ac debent, quorum aliqua pro instituto paucis hic attingemus. LEGES MONCERTATIONIS LITTERARIAE.
Concertatio litteraria amore dumtaxat veritatis vel inveniendae vel amplius cognoscendae instituenda es; proin procul abesse debent omnis ino dinata affectio , partium studium, et quaecumque veritatis inventionem magis impediunt quam promovent. De iis igitur rebus quarum aliunde jam certa habetur veritas, aut quae humani ingenii
captum superant, concertatio instituenda non est. x SECUNDA. Status controversiae primo omnium loco verbis usitatissimis et maxime aptis explicetur et prorsus
nitide exponatum quod nisi sat pronum est ut
122쪽
in partes prorsus contrarias abeant concertantes , nec sese mutuo intelligant, totaque tandem con certatio in inutilem de vocabulo litem degeneret. LEM TERTIA. Concertantibus sint quaedam principia, in qui laus conveniunt; cum enim conclusioni majus hur coinpetere nequeat quam principio unde ea profluit nisi istud sit adversario certum , nunquam hic de conclusionis veritate convinci poterit. Sic Iudaeum convincere neque ex libris Novi Testament , cum hic eorum divinitatem neget. Quando autem principiis falsis uti licet, ante dic
LEX QUARTA. Resutaturus alterius sententiam, vel ipsam immediate, vel principia ex quibus adversarius eam deducit, aggrediatur. Primum demonstratione directa vel indirecta confici poterit, idque versando sive circa ipsam sententiam, sive circa Consectarium illius, modo hoc plane ac legitime ex ipsa profluat vel secundo ipsa principia refellendo; vel iis gratis admissis, ostendendo thesim ex iis non legitime sequi. LEM QUINTA. Qui in concertatione tuetur Partem negativam, non tenetur aliam negationis suae rationem re dere quam quod argumenta adversarii nihil probent Id vero non obtinetur generalibus dubiisque responsis, sed omnino necesse St, ut ea solide refutentur. x SEXTA. Qui propositionem suam eram esse, aut oppositam quam negat, impossibilem demonstravit, ad nihil amplius tenetur; nec prudenter cogi P test, ut respondeat objectionibus quae a Pertina cibus ac scepticis accumulari solent. Finua aecundoe PQG.
123쪽
Idea rei cujusdam haberi potest, quampia ei tria buantur noto easentialtibus ejus reFugnant . AROBATUR thesis. Ut quis ideam claram rei e jusdam habeat, requiritur et sussicit , ut tales istius rei notae in mente eius repraesententur, quibus res ea ab omni alia distingui valeat atqui
Possunt tales notae in mente ejus repraesentari, etiam e tempore, quo ei tribuuntur notae essentialibus eius repugnantes, modo non videatur repugnantia ergo etc. Probaturis sumptum Dum non videtur repugnantia , nihil est quod priorum notarum repraesentationem vel impediat vel destruat ergo etc. Sic si quis primis tantum geometriae principiis, rite tamen imbutus, in triangulo duos angulos recto statuat, is non propterea statim trianguli idea prorsus destituetur.
Secundum thesim qui conciperet Deum ut corporeum, posset habere ideam Dei Datqui hoc dici non potest ergo nulla thesis. Prob. minor Cujusdam rei idea deceptrix non est idea illius rei atqui in casu objecto idea Deisseret deceptrix ergo etc. Responcietur distinguendo minorem. Atqui in easti obiecto idea Dei foret deceptrix , quatenu.
124쪽
repraesentaret notas inter Se repugnantes ut coniunctas in eadem re concedo Subsumptum: guatenus consideratur ut repraesentan vera notas Dei, nempe summam Persectionem, omnipotentiam , etc., nego Sutriumptum. INSTABIS I Q.
Idea quae termino inani exprimitur est deceptrix atqui idea Dei in casu objecto termino inani exprimitur ergo est deceptrix. Prob. subs Deus corporeus est terminus inanis; atqui Deus concipi supponitur ut corporeus Dergo ejus idea in casu objecto termino inani exprimitur. Resp. dist. consequens ergo idea Dei exhibens
divinitatem et corpus ut conjuncta , termino inani exprimitur, concedo totum ergo idea exhibens Deum ut en summe perfectum, termino inani exprimitur , nego consequentiam. Notandum itaque idiotam illum habere duas ideas unam primariam , in qua nihil repraesentatur praeter summam Dei persectionem alteram secundariam, in qua Summa persectio et corporeitas ut conjuncta reprae sentantur ciam vero admittimus idaam illam secundariam esse deceptricem, et terminum correspondentem inanem primaria autem est vera Dei Idea, cum per illam Deus a re quacunque alia sussicienter distinguatur.
Atqui nec idea illa primaria est vera idea Dei s
ergo nulla solutio. Prob. subs Falso supponit solutio quod Deus in eas objectionis concipi possit ut ens Summe per
Prob. assumptum. Si quis figuram quamdam con ciperet ut quadratam silam non posset sibi repra
125쪽
de Logica. 117 sentare ut circulum ergo qui objectum aliquod concipit ut corporeum, non potest illud sibi re
praesentare ut Summe persectum.
Prob. consequentia. Non minus repugnat ut idem objectum sit simul summe perfectum et corporeum, quam ut eadem figura sit simul quadrata et i cularis atqui qui figuram quamdam conciperet ut quadratam non posset illam sibi repraesentare ut
circulum; ergo nec ille qui objectum aliquod concipit ut corporeum, potest illud sibi repraesentare
Resp. dist. consequens. Si eodem modo videat
repugnantiam inter esse corporeum et eme Summe
persectum, quo perspicit repugnantiam inter esse rotundum et quadratum, concedo totum si hominem rudem et idiotam supponas, qui repugnantiam illam ignorat, nego consequentiam. Disparitas itaque est, quod figurae, quae circulus esse supponitur, haberi idea nequeat, nisi repraesentetur ut rotunda; porro quia manifesta est omnino repugnantia inter esse rotundum et simul qua dratum, rotunditatis repraesentatio eo ipso impeditur, quo figura ista ut quadrata concipitur ;ergo tunc circuli nulla habetur idea verum non evidens adeo est repugnantia inter corporeitatem et summam persectionem , quin aliquem, mesertim idiotam , latere possit quo casu summa Pe
sectio adhuc repraesentari poterit, licet en illud corporeum esse putetur Patet hoc in exemplo tria guli in probatione thesis allegato. INSTABI. 3'. Atqui nequit summa persectio in casu repraesentari ergo nulla solutio. Prob. subs. Qui conciperet en aliquod ut creaturam, non posset illud concipere ut summe per sectum ergo neque qui concipit ens aliquod ut corporeum, potest illud concipere ut summe perfectum.
126쪽
ι,3 mctallis Prob. consequentim Quidquid corporeum est, creatura est; atqui qui concipit ens aliquod ut
Creaturam, non potest illud Umcipere ut summe Persectum ergo neque qui concipit ens aliquod ut corporeum , potest illud concipere ut summe persectum. Resp. negando consequentiam et paritatem. Disparitas est, quod tam manifesta sit repugnantia
inter esse Creaturam et Sse ens Summe persectum ,
ut neminem, quantumvis idiotam , latere possit; sed remota tantum est oppositio quae intercedit inter esse corporeum et esse summe perfectum; licet enim omne corpus a parte rei sit creatura fieri tamen potest ut nexus ille non percipiatur hic siquidem non detegitur nisi per discursum quemdam, cujus homines paulo rvdiores ut plurimum sunt incapaceS,
Atqui debet etian idiota videre repugnantiam quae datur inter summam perfectionem et corporeitatem.
Prob. subs Idiota tribuens Deo corpus, eo ipse concipit Deum ut imperfectum. P. A. Experitur corpus suum multis imperfectionibus esse obnoxium 3 ergo eo PS quo On-cipit Deum ut corporeum , concipit ipsum pariter ut imperfectum. Resp. negand wnsequentiam et ratio est, quod idiota Deo non tribuat corpus, quale est nostrum, sed corpus aliquod altioris ordinis, subtilissimum, elegantissimum, verbo, tale , quod saltem in mente ejus nullam impersectionem involvit. INSTABI 5.'Non minus corporeitas repugnat Deo quam Λngelo atqui concipiens Angelum ut corporeum, non haberet ideam Angelici ergo concipiens Deum ut corporeum, non haberet ideam Dei.
127쪽
de Logica. 219 Resp. negando conseciuentiam et paritatem. Disparitas est, quod concipiens Angelum ut corpo reum, non ideo predat ideam Angeli quod illum concipiat ut corporeum; sed ideo, quia tunc in Angelo nihil concipit , quo eum distinguat ab omni alia re , v. g. ab homine; jam autem ad habendam ideam alicujus rei debet absolute concipi aliquid, quo res illa ab omni alia distinguatur; atqui hoc fit in casu thesis, cum idiota concipiat Deum ut en perfectissimum , eumque ita ab omni alia re distinguat. Quod si quis conciperet Ang tum ut spiritum creatum ad laudandum Deum opemque ferendam hominibus in negotio salutis, etc. ille etiam retineret deam Angeli quamvis ipsi corpus assingeret. ΙJASTABISAE.'' saltem idiota ille est idololatra. P. A. Llo dicitur idololatra, qui adorat aliquam
ereaturam tamquam Deum seu tamquam ens pedi sectissimum atqui hoc facit vester idiota. P. S. Adorat ens perfectissimum, quod putat esse corporeum ergo adorat corpus Seu Creaturam, quam existimat esse en perfectissimum ergo adorat corpus Seu creaturam tamquam Deum.
R. N. C. Batio est, quod idiota non dirigat suum Cultum ad corpus, sed unice ad ens perfectissimum quod autem existimet illud ens esse conjunctum corpori, non ideo est idololatra , ut patet in persona Verbi incarnati aliud est de illo qui
adorat creaturam quam putat esse en perfectassimum talis enim dirigit suum cultum ad corpus , quia corpori attribuit summam perfectionem unde corpus tamquam fundamentum summae Perfectionis adorat. Nihil simile est in idiota, qui
Prosecto non putat Deum habere summam perseetionem ratione corporis; unde adorando Deum ut an persectissimum, non adorat corpus,
128쪽
Proposito indosnil reducenda est ad uniMers lem, nisi factum eurimat, quoi u adpam si larem reducenda ει. Propositio indefinita factum exprimens omnium consensu ad particularem reducenda est, facta enim sunt particularium , aliquibus non omnibus competentias sic haec matrones spolia muli trum, omnibus assentientibus reduconda st ad hanc: Aliqui latrones Folias erunt Petrum. Itaque Prob. prima pars thesis 1. Torminus communis ex natura sua importat omnia individua quibus convenit atqui subjectum propositionis indefiniatae est terminus communis ergo subjectum istius Iropositionis naturaliter stat pro omnibus suis in-ividuis adeoque propositio indefinita ad unive salem est reducenda. Facile hoc omnes admittunt eum Propositio Versatur in materia necessaria, seu dum praedicatum est nota constans subjeeti; sed non cum propositio indefinita versatur in materia eontingente, Seu cum praedicatum est nota mutabilis subjectici quia, inquiunt, nota talis nunquam omnibus subjecti individuis onvenit; verum eadem utriusque propositionis forma eamdem naturaliter expositionem postulat ex assignata ero ratione Solum hoc sequoretur , propositiones indefinitas in materia contingente reducendas tantum esse ad moraliterinia Memales, quod et nos ipsi statuimus ast hoc etiam tu propositionibus vere universalibus docum habet, quod ex circumstantiis determinari debet. Prob. prima par 2. Ex communi hominum con ens judicandum est quis sit alicujus propositionis sensus Patqui tam proferens propositionem indefinitam in materia contingente quam audien zeam inter universales babet ergo etc.
129쪽
d Logica III P. S. Hae propositione : Homines sunt nigri Ursi sunt albi, sunt indefinitae et versantur in
materia contingente iniqu ex commutii hominum eonsensu illae inter universales habentur. P. S. Dictae propositiones habentur ab omnibus ut falsae atqui non forent salsae, si ad particulares reducerentur, cum revera aliqui homines sint niagri et aliqui ursi sint albici ergo communi homianum consensu inter universales habentur. Tales propositiones omnium hominum apprehensione universalibus aequivalere magis adhuc convincetur quisquis eas in vernaculam linguam transtulerit. Nota Patet id adhuc clarius in sequentibus Pr positionibus iermani sunt robusti, tali sunt auspicaces, aliisque similibus; in quibus sane omnium consensu aliquid speciale de nationibus illis asseritur nihil autem speciale assereretur si ad Particulares reducerentur, cuin etiam inter alias nationes aliqui sint robusti, aliqui suspicaces oe-rum non placuit eas in thesis demonstratione HSumere, cum non ignoremus quosdam contrariae sententiae patronos quoad similes propositione n his consentire. OBIECTIO.
Datur propositio indefinita in materia contingente, quae habetur ut vera , et tamen vera non est nisi reducatur ad particularem ergo datur propositio indesinit in materia contingente quas reducenda est ad particularem. Prob. antecedens. Haec : Balapi sunt experti nautam est indesinit in materia contingente Datqui tamen Vera non est, nisi reducatur ad partic
P. S. Verum non est quod omnes moraliter Batavi sint experti nautae, sed aliqui tantum sunt tale ergo dicta propositio vera non est, nisi r ducatur ad particularem.
130쪽
122 Tractatius Resp. negando consequentiam Ratio est quod subiectum istius propositionis ex intentionera quentis restringatur per partem praedicati, ita ut
sensus sit : Batavi, qui sunt nautae sunt ut se rimum experti nautae quod verum est. INSTABIS a.'
Haec propositio se omines sunt albi, est indesinit in materia contingentes aqui reducenda est ad particularem. P. S. Quotiescunque quis loquitur, praesumitur velle vera loqui, nisi constet de contrario Datqui illa propositio tunc solum vera est, dum habet
sensum particularem ergo etc. Resp. negando subf. Licet enim non constaret aliquem scienter velle falsa loqui, ex communi tamen loquendi modo satis innotescit propositionem illam esse falsam, cum sensus ejus naturalis et obvius postulet ut intelligatur universaliter etenim non semper dandus est ille sensus propinsitioni, qui illam redderet veram; sed inquire dum est quis illius sit sensus obvius, quidque Verba importent ex communi loquendi modo : tumque demum de veritate aut salsitate judicandum est.
Haec Sunt homines iussi, ad particularem reduci debet ergo et haec: Homιnes sunt albia
Resp. negando consequentiam et paritatem. Disparitas est, quod prima propositio non sit indesinita prout secunda; etenim non tantum Particula aliquis aut similis reddit propositionem particularem, sed et aliae, .g. unt, dantur, in nuέω fur, etc., quae in initio propositionis positae eam particularem reddunt tales sunt hae inunt Ium. ne con8tantes Dantur libri prohibiti,