장음표시 사용
161쪽
is 6 Prima pars speculi collimSomm.
dispensati e in omnibus istis impedimetis. Expedit haec sciure propter consessores Vesciant cognoscere quando sit morta Ale. Nam dictum est,quod absq; eli Fessa dispensatione, vel in
Prima conclusio.Contrahere post sponsalia cu alia,vel post votum simplere,est peccatum mortale, nisi eum dispes alione. Quia qui promisit aliquid, si est graue, tenetur reddere ei,cui promittit sub mortali,sed sic est in voto,& in sponsalibus,nam in voto promisit se Deo,& in sponsalibus sponse,ergo tenetur reddere Sicut qui tenetur aliquid reddere, & se impossibilitata et illud,peccat mortalitensi est aliquid graule, quia ponit impedi mentum testi utionis Sed qui cum alia contrahit post: votu, vel post sposalia quatuin se est, se impossibilitat ad implenduquo d p ro misit,ergo peccat sic contrahendo.Istam opinionem tenet expressi e do. de Palude,&Caie .in summa. r. conclusio. In omnibus alijs impedimetis,ut est Interdictu Ecclesiae, Incestus, Catechismus, Uxordicium, Raptus aliphae gspon ,Proprii si si de fonte,vel ad chrisma scisceptio,Insidiosa matrimonio,Prqsbytericidium, Solemus poenitentia, Maiatrimonium cum monis contrahere sine dispensatione: absq: contemptu tamen,non videtur esse mortale,nisi cosuetum sit petere dispensationem. Sed tamen quia non est in usu hominum hanc petere idetur quod non sit mortale Caieta .in summa,in Verbo,Matrimonium. Ex istis sequitur,quod cum neophyti in nouo orbe,in quibus interuenire solet incestus,ob occallones quas habent vehementes ex modo conuiuendi quod licet contrahant cum alijs absq; Episcopi dispessitione,vel curatorum , aut religiosorum, qui eorum conuersioni intenduntulon peccant mortaliter,maxime ad eorum fragilitatem attendendo.
De impedimentis impendientibus contrahendum, raditim,tibus contraditum. M pedimenta quae impediunt matrimonium contra
hendum, & dirimunt contra stium sunt duodecim. Primum. Error personat. De quo Theologi. d.3O. Se
162쪽
De primo impedimento,scilicet,ea rore person primo di, cendum. De quo operiet notare,quia error potest este, vel ci ca personam quantum ad subsientiam, Vel error conditionis, vel fortunae.Vt si existimat Petrum,& sit Ioannes. De secundo. Utai sit ina potens,vel seruus De tertim Vt si quis cotrahat cum aliqua, putans quod sit diues,ct est pa aper. Sed tamen antequam ad dubium resipddeamui,oportet circa omnia ista impedimenta notare,quomodo sufficienter talia sunt,qua impediant contrahendum,& dirimant contractum. Nam in matrimonio quaedam sunt de essentia eius, alia sunt de solennitate, sicut & in alijs sacramentis. Et sicut in alijs sa cramentis remoto id quod est de solennitate,non tollitur quin sit verum sacrametum,sic erit de in matrimonio.Et huius ocii sunt imp edimenta supcarius allata,qiue impedsunt contrahendum,sed non dirimunt contra ctum. Sed impedimenta quae conti a nantur his, B quae sunt de essentia matrimonijiaciunt,Vt non sit Verum matrimonium,impediunt quidem contrahendu,& dirimunt co- tractum,qualia sunt duodecim assignata,quorum sufficientia, Ac numerus sisc accipi Potesti Malximonium enim potest impedimentum habere,Vel ere parte contractus, quia non est legitimus, & deficiunt necessana in contractu. Vel potest impedite ex parte contrahentium .Fotest siquidem esse,quod contractus legitimus sit,&tamen qa personae sint inhabiles ad contrahendum. Ut si duo religiosi inter contractum faciant emet ptionisi,vel venditionis , vel commutationis , sine licentia sui superioris, non valet. Quia personae inhabiles sunt ad contrahendum. Et potest esse, quod persorias sint habiles, tamen Contractus non valeat.Nam interfuit deceptio, vel aliquid
Primo modo ex parte contractus,Cum matrimonium fiat per voluntarium consensum,si non adsit consensus,impeditur matrimonium. Et Voluntarius sensus tollitur,vel per igno-
163쪽
is8 Prima par specidi confimo n. rantiam,vel per coactionem Aumerum. Et sic ponuntur duo 1in ped i in enta, scilice GE rro list Violentia. 1. Oeeundo laeto do impeditur in parte contrahentium. Et taepotest aliquis illa pedit 1 a matrimonio contrahendo, vel pliciter,vel respectu alicuius persense.Simpliciter,ut culiniuiga possit matrimonium contrahere. Et non potest esse, nisi quia impeditur a matri moniali actu Et lao c con tiogere solet vel quia omnino non potest. Et ponitur impedimentum;I potentia coeundi. Sive quia libet' non potest. Et est seruilis coditio. Nam cum seruus sit aliquid domini tanquam pecunia,
velut instrumento animato, potest eo uti ad libitum , quo cit. ca libesc non poterit exercere actum matrimonialem cum
uxore. Uel est, quia licet possit,non tamen licite. Et hoc con tinetit in obligatis ad continentiam, quod euenit duplicitet Vel quia obligatur ad continentiam ex officio suscepto .Et est impedimentum ordinis. Vel ex voto emisso.Et impedit istum solemte. 8Si autem quis impeditur a matrimonio non simpliciter,sel respectu alicuius personae, vel propter obligationemad aliui quam personam : sicut qui uni matri monialiter iunctus est: non potest alteri coniungi, tu es ligamen matrimonij. vel potest impedimentum esse, quia deficit proportio , ad ali. quam personam. Et hoc tripliciteri vel propter magna in ili stantiam. Et ponitur Dis paritas cultus. Vel propter nimiam propinquitatem. Et ponitur cognatio, & publica honestis. t
tertio contingit non esse proportionem, propter indebitam coniunctionem factam, & ponitur impedimentum criminis. II is suppositis,irunc de primo impedimeto,scilicet,errore a muS .Et sit prima conclusio. cPrima conclusio. Error personae quantum ad substantiam, scilicet,e quis putet contrahere cum Ioane,ili sit Petrui,anullat matrimonium. ita non est matrimonium,ubi deficit consensus debitus: sed ubi est error personae deficit consensus,ergo non est matrimonium,Patet. aia nihil volitum,quin praeest pnitum,sed ubi est: error, persona non est cognita,ergo Becyolita: neces consensus sufficiens ad matrimonium. Et hocque
dem apparet verumexsecto Iacob quando Lyam cognouet.'
164쪽
putans Rachelelia. De quo dicti dosiores non suisse matrimo A nium per concubitum. Qixia error praecessie persoluet, fuit Istra eruus post,per consei sum sequutumat sicio. Non idcirco. . do 1ia iusius yris&facti igia cauti suc si a DM,C. Qu. coia Iulio .Error qualitatis personae non quacuat matrimo s. p. Iaer.'nium At si quis contrahit cum has , quam putas esse virginem, et. conclis. vel diuitem,vel admodum nobilem, sed tantenncc cii virgo, nec diues,neque nob1lis enet matrimoni ira Aerior qualitatis non variat aliquid quod est deesscntia matrimo iiiset cx- '. 8.I. .go etiam si adlit talis error rit matrimonium. Nam si consen I so omnisus sit in istam persona m,sive sit virgo i non,siue pauper, siue bus. diues, potest nihilominus in matrimonium idolassentiris verum habere consentum.Sequitur ergo,quo d verum criti matrimonium , coen nihil dex, quod cst de neces itate matrimo-B Dij.Secus tamen est, quando est error personae, quia tunc deest Vigumus consensus.Si aliquis consentiret in silium regis, quia diues est, stipi a. si alius apponcretur pro eo,non est matrimonium , quia interuenit error: non quidem qualitatis , sed perlanae, eo quod pro filio regis appositus sit alios infimae sortis: & si cotrahcret cum eo sub coclitione, si est nobilis qui a si alias non habet animum contrahendi non existente conditionc, non valeret,quod est
Sed circa hoc impedimentum est difficultas, nam conclusio proposita vera videtur de eri ore anteeedente, quia Euacuat consensum. Vt si aliquis cons tiati Maa iani,& ap- Dubia. r. sposita sic Magdalena, eo quod tunc deficit consensus nece Eimor consario requisitus ad matrimonium. Sed quario de errorc con- mrtans comitante: ut si aliquis consentiat in Ioa 1inem ,& apponitur euacu.ma Petrus: sed tamen etiam si cognosceret eum esse Petium,con bimonia. sentiret in eum,tunc est error concomitans. Vtrum e siet ma- ri t. 3. C trimonium.Et videtur quod sic,ex co tunc Iacii est error,qui EthLVI. euacuare dicitur consensum .Nam si sciret Selium,in eum coli S.Ino. I. et sentiret,ergo a dinic ita an et cor istissus.I te m ex A ri sto. 3. Et hi- q. 6.ar. 8
corum.Non cst ibi inuoluiit abium simpliciter, cu m esset voli- Solutio tum,si sciret. Respon.non esse matii montu, existente tali erro 3. re concomitante. ia licet non sit sina pliciter inuoluntarium de anima. non tame est voluntariunniquod requititur ad matrimonium: cov.3y,
165쪽
Prima pans speculi contus Ioram. blatii nihil volitum quin praecognitum,i di OD; stibi cotul
hre quo sequitus', si quis coiitrd hami in ancilla, piaib. pubtat liberam,oihilominus tantum eriardescitaricius aniorem i, si dognosceres ancillam,adhue di sentiret incare iid est V. . rutis ima irmolirum, Iissi adsie nouus consensus ; postquam lebuerit eam ancilidini etiam si Palu .in. . d. 36. q. Earvi. dicat con, A d huc dubitu hauder contra heres cum Ireanne, item optimi, noui sed decepta putat eum es m 'pri lilogeni uni eorii, iti, Benelieittas i vel aderii tritia esset eret matrinadniunt quia putat exi esseyx inogenituiti, nota est. Hoc enim noui is scit ad euaeuandum matrimonium,' si eo tractus esset ub . tali conditione,ut inconcita .et. dictum est. O AE:
rT R V M matrimonium contractum iliter liberustii& an cillam,ignorata con ditionc s erui tutis teneat,v nullum. Respondetur esse i in ped i in entu quod in e dii eon hahendum' dirimit 3ontractum i ita rixonditio seruitutis ignor etiar, non tenet nati trimomum. Iloci patet,comissio seruorum. c. Propositit. &. c. A dho. stram. Ratio est. Quia liber,eil tali errorc mirus laeditur eontrali ens cum ancilla. Primo in bono prolis,ex hoc , T eam non habet in sua pote late. Et in bono fidei. reia ancilla,non poterit tei debitum reddere, Se forete stitie dominius posset eam a d hegotio impedire.Laec tur in bonosacramentisci in colhabitatidnisinses arabili a reis Elat do imis amnet illa , ,sIet eruili venis, re, ad terrarum mi ctias mittere uit tu in ere Palu.ti Stesidit lanus ad ac re' hi sitas prima ,et qui contrahit sit a vini cula da, P ignoret seruitutem.Tertia,* is orantia duret. Lis:
166쪽
Articulus I A. De impedi.condi emt. a se soluamus, oportet non ignorare, utrum hoc impedimentum A etiam impediat,stando in iure naturali, &Diuino, aut solum siti impedimentum stando in iure positivo.Expedit scirc propter noui orbis incolas, qui in infidelitate contraxerunt liber cum ancilla,& forte conditione ignorata.Nam si hoc impedimentum ctiam in iure naturae impedit,sicut error personae,m-ter illos etiam infideles, non teneret matrimonium. Si tamen
est imp edimentum solum in iure positivo, cum infideles non teneantur legibus Ecclesiae, verum est matrimonium , et1am conditione ignorata .i Prima conclusioImpedimentum erroris conditionis soluest impedimentum staredo in iure positivo.Quia de iure natu-- 'rae quilibet est liber ad contrahendum matrimonium.Neq; in hoc est aliqua seruitus,cum sexuus etiam inuito domino possit coiitrahere.Sequitur ergo,qi si est impedimentum,non erit de gri T.*B iure naturali. Item. Neq; est de iure Diuino positivo. Nulli bienim reperitur tale ius Diuinum simpliciter vetans seruu con m LN- trahere, ergo sequitur quod solum cst de iure positivo huma- theo. Cas. no Quantiis Almayn dicat iure naturali esse. Igucrimet .conclusio.Si tempore infidelitatiS liber, cotraxit cum an c-i6. f.Zcilla: etiam conditione ignorata , vere teneret matrimonium. 2 . conciam
Tales enim non obligatur legibus humanis. At quod istud im Coim Alpedimentum solum iure positivo impedit,ita ut Ecclesia pose ma A. d. set facere,q, non impediret,si tolleret prohibitionem, sic Pe- 3'. trus de Pasudelia. Abi dicit. Aliter impedit error personae, Palaed.3 squam conditionis, quia ille ex natura matrimoni j. Vnde Ecclesia non posset facere,* error personae non impediret matri- monium,in desit consensus, sed error conditionis impedit ex statuto Ecclesiae. Vnde Ecclesia posset statuere quod non im- C pediret.Posset etiam statuere,quod error qualitatis es fortunae impediret.Haec ille. Advertendum, ut in istis impedimen Nota.tis scias. ilibet quae impediunr solum ex statuto Ecclesiae, Squae ex iure naturae,ut circa noui orbis neophytos rectu sit iudiciumaeirca illa quae tempore insidelitatis.
Dubitatur. Vtrum seruus,contrahens cum serua, putans T 1.Dubiu. sit libera ere contrahat. Videtur ivnon .Eoqi sit inror con ditionis. Respoia .et verum esset matrimonium.S eruus enim non
167쪽
α,5 Imrip ibi rub. sub iserim, in me. potest conqueri cle con d itio ne ancit hae, cum evisclem sint coli d. ditionis, obsit nullam patitur iniuriam. ocirca nullum est Ager. 2. impedimenturn.Nam impedimentu Crat in primo casu,pro Co olis, pter iniuriam quam passebatur tib r,contrahendo i norantet Doth.m cum serua, sed erito conthahente cu iri, solua , Dulla sIt iniuriu
liber cum illa qua m putat serua m , S cst libera, quia non pati
t. EL Dubitatur adhuc. Si liber contraxit cum ancilla ignoran ter post donata libertate , manet cum Ea , ct habet accessum aci ipsam sicut ante, utrum sit verum matrimonium s. ne consensu de nouo adueniente. Videtur quod sic. Eo quo cessauit inape di mentum , quonante, non tenuit a principio: matrimonium erit verum & firmum, quando nihil obstat. ita firma- Et confirmatur. Ad verum matrimonium sufficit consen tu . , sus legitimus ex utraq; parte inter personas legitimas, sed ta- In contra lis fuit inter istos duos, qui iam sunt legitima personae, ergo i iam. verum est matrimonium: V In contrarium tamen est ventas,
Pso quo sit prima crinclusio.i cone . Prima conclusio. Quando duo contraxerviat,& a prini J upple. ch pio matrimonium non tenuit, quantum cunque post se ii
36.NI .ar- ctent tanQuam coniuges,&mutuo commisceantur, non erit hc. 3. Verum matrimonium, etiam cessante impedimento, si non
Vidio. re adiit nouus consensus. Hoc probatur. Vb1 non es: consensus relec. de inter personas legitimas, non est matrimonium t etiam istma imo. traductio , ct copula : sed in casii posito non adest consensus, ergo copula non sufficit. Probatur. Primus consensus suit nub. lus: quia fuit inter personas illegitimas, ergo non fecit matii, cmonium , ct sic non erit matrimonium , nisi adsit de nouo. Glossit. I stam conelusionem expresse ponit glo. in .cap. A d nostram, A str. 8. Extra de coniugio seruorum. Haec est detersa inatio Ricar i. 3 S.C. et a/ in. g. Et probatur per. cap. primum . de eo qui duxit is matri, ii Se, quam pollia. per adul. Et per cap. r. de coniugio seruorum. Ita .A LIM. tenet doctissimus Adrianiis in. d. de sponsalibus. Et ut Ist Patior. i i spei itos adducamus, haec es: sententia Panormi. in cap. Su Iuliocci . Per eo. de conditio. appo. posse determinationem Innocep Zinu i. iij. Quia ex regula iuris, ex contracto irrito alias, nulla nasci'
168쪽
tur obligatio. Hanc conclusionem maxillaec communda meo A moriae,propter ubia emergentia inter noui orbis neophytos. A .: pro Contingit cinna j duo inter se contra Rerunt more solito, Indis. fuit impedimentum , vel disparitas cultus, vel quia vivebat propria uxor,vel primus vir: post vero,ablato impedimento. manet simul sine alio nouo consensu rosa est iudieandum prona atrimonio,quamluncunq; simul fuerint permultum temporis metrasia usii neutivir, ydc x, si non fuerit nouus consensus . ' In tantum blIc est yemm , es qnis cum est a contrarierit, cum qua uoti henui imatrimomum : Vt ii sic contraxit,
Contraho tecumis Papa dispunsetet Papa dispensarite,& di-eut ei periti,* tcnetur ducere sine nouo consensuesta ipse alias
non vellet ex illo errore consentit , & ducit eam,postquam inuenerit q= Pon tenebatur ducere,poterit relinquere: quia ille contractus interrore fundatus est. v s i
i Si tamen post ablatum impedimentum, ob quod ante ma- E. Oniamsi trimonium non tenuit: intus in corde de nouo consentiant, Astap. d. verum efficitur matrimonium, etiam nullo e Nprimente Con 36. mi. q. sensum. Probatur. Matrimonium vere contrahitur per Con- O .et. sensum. mutuum inter pcrsonas legitimas: sed ablato impedimento interuenit talis consensus, ergo sufficit cum cupres sone Verborum, quae praecessiit. Ha Ricardus in . q. Eandem
sententiam tenet do. de Turrecremata, & est communis opi- Tuinta finio doctorum. Cum hoc ponit consilium : quod quando al ter coniugum non consensit in matrimonium, si velit mane re iunctus matrimonialiter absq; peccato, debet consentire intus in anima. Vel si vivente prima coniuge contraxit, putans odesset mortuus, postquam constit erit de morte eius, si internis consentiat, verum est matrimonium, si maneant in matrimonio.Hac dieit esse opi .commune Loaaes in ii acta fost, rum, C tu de matrimonio. dubio.1radem Ioan . And.&Baldus.No - - . S. uestus iri tractatu de dote. p. H. Sed tamen requiritur ad hoc, quod sciat persona, qua de nodio conssentit, impedimentum
ablatu nu sicut Hos lien . & Prapo. & alij explicant in capo. De Dimor, eo qui duxit in matri. A d argumentum in contrarium soli1- Pimpo. Eo patet ex dictis i
169쪽
tasvposestsemus contrahere matrimonium Contra xo- imitatem domini. Etsi cum oluntate: eius, i m Fiat liber. i' T videtur quodnon possit.Quia * est alterius, non potest quis alienare inuito Vero domino: sed seruus est aliquid domini,scut pecunia (xtait Aristo )ergo non potest per matrimonium alteri dare,sine chnsensuveri domini. In contrarium tamen est autho.B.Pauli dicentis. In Christo Iesu non est seruus,neq; liber Acsi diceret, T ad sacrametasuscipienda, nulla impedit seruitus. Sicq; determinatum es
Extra de coniugio seruorum.C.1. ae Prima conclusio.Seruus et ancilIa,potest matrimoniuco traliere inuito,vel ignorante, via sciente domino. Patet.Matri gmonium est de iure naturae,inquantum niariS & foeminae con-1uctio ordinatur ad conseruationem speciei. Et seruitus est eiure positivo,&non naturali,sed non potes: per ius posititium derogari iuri naturali.Nam sicut non potes: seruitus impe , re,quo minuS seruus comedat et aliquid aliud ad sui consenitionem operetur, & hoc ex eo,* est de iure naturae confima.tio indiuidui: sequitur a simili,quod nec poterit tu possit aetollere,i d quod est de iure naturae a d conseruationem speciei: quale est matrimoniu,est expressa determinatio in c. supra dicto. Et.2'.q.2.C.Omnibus nobis.Et.c.Dictum. Et c. Prudelia. De officio delegati. : et. conclusio. Ieruo, vel ancilla contrahente matrimoniussi
contra Voluntatem domini,non priuatur dominus debito seruitio se potest eo uti, sicut ante matrimonium utebatur. Is a cconcluso determinata est in .c.i.de coniugio seruorum. Ratio est. Quia si verus est dominus serui,vel ancillae, non debet suo iusto seruitio priuari per aliquid superueniens. Ergo sequitur, quod poterit eo uti eo modo quo ante utebatur, etiam si per hoc impediatur debitum maritate: quia qui scienter cum sediuo contraxit,tali conditione videtur contraxisse,sicq; non fit ei iniuria.
170쪽
Ursiculus. xxx. De Comu morum.. Isss.concluso.Dominus serui,contra cuius voIuniat cin matri s.coetu IA monium contractum est,licet posit uti seruo suo sicut animul His mus impediat interdum dc bitum coniugal non tamen potest lici C. Io. S.I. te vendere cum in regionem longinquam,ubi impediretur coiuctio maritalii.Probatur pro.2.parte,quia pro prima iam pa- Ricard.Htet. Nam si seruus quantum ad contrahendum, vel non contra 36.art. q. hendum est liber:sequitur quod dominus non potest eum im- q.2.pedire,impediret autem si post contractum matrimoniu,poss Palm ibi. set vellere in longinquas terras:ergo sequitur quod non potest q. r. vendere. Nam alias seruus non esilit liber quantum ad matri, Supple. l. monium.Frustra enim esset talis libertas , si non possiet exequi 3 6. I. I. arachim matrimonialem. Hoc Ricardus.idem videtur asserere litas. do.de Palude,&est contra Scotum,&Almaymd.36. Soetus. .conclusio.Si dominus velit,seruum, vel ancillam contra- Almaquhere icet non eo ipso Itbcrum efficiat,non tamen Fotest eum . .conclu. impedire a redditione debiti, quoties exigatur ab eo. Proba- Ioa.n turbam eo ipso, o contentit eum ducere uxore,videtur de- ho.'bi, B disse licentiana alteri,utendi seruo suo quoties voluerit ad illae pita. actum,& videtur cessisse 1uri suo. axe petenti VRori debitu, 1.Cor. . plus tenetur seruus, quam domino tunc aliud praecipienti. Sic Ilicari Ricar.in loco supra allegato. Quod tame non fiat liber,eo quod domimis consentiat, est sententia omnium doctorum.Neq; in iure C anonico contra- AZ , rium habetur.Ob id tanquam certum tenendum:Secus tame bo., Vbest,si seruus ordinetur,velatesibionem profiteatur domiNo Vo- guaeibilente,' non contra dicente .Quia tunc cum ipse possit impedi
re ne seruus suus ordinetur,vel profiteatur,eo ipso I cosentiat, videtur eum manumittere.Sed tamen quia matrimonium no
potest dominus impedire,non eo sp cosentiat iure Diuino,aut . , , Canonico manumittit,licet fecundum ius ciuile videatur ma irum et numittere. Hanc conclusionem in sententia ponit Petrus de 3' et
Sed est dubium circa hoc,Si dominus dat ancillam,ves ser- Dubiu. t. uum iti matrimonium alteri libero,& ipse liber ignorat conditionem seruitutis trum sit matrimonium. Et videtur non ex superius dictis. ia coditioseruitutis ignorata,ex iure po Argum. sitiuo anullat matrimonium. Respon,Dominus das ancillam, Solutio.