장음표시 사용
191쪽
i8 6 Prima pars peculi conis oram
natur desillis si non procurauerunt morte Di Dato enim procurassent tempore infidelitatis, nullum incurri Videbatur irnpe A
Posset aliquis dicere hoc argum elatum non pro hare conclusionem.Ibi dem enim videtur 11atelligi in textu fidelem simul cooperatum csse infideli,ad mortem legitimi coniugis. Et ob id impedimentum causatum est sed casu nostro opcratus est fideli S. A d hoc dicendu tu. I. non talum propter argumentu provi
is limo, Secundo dico,q, dato in textu allegato non dicatur,et Clitis iam operati sani ad occisionem illa intentione,sed intelliga.mus factum esse urintelligunt aliqui docto. sic similiter incausu aliquid operatus est; fidelis: quia ponimus etia post baptis amum retinuisse adultera,vel accessisse, 'el promisiste. Et sic manet argumentum in sua firmitate. A simili ergo dicendu , i si aliquis infidelis fidem dedit adulterae, & post conuersus naneat cu ea, viv. nte legitimo coniuge, et i a si post fide su cepta non det fide sed maneat cum illa cum adulterio, erit impedimentu,quo stant nonpoterit post mortem veri coniugis eanhabere. Et hoc patet. Quia hoc impcdamentum oritur,quando ouis de facto contrahit cum adultera & adulterium comittit, sed qui tempore infidelitatis promisit alicui,& habuit accessu,&post conuersus semper retinet eam, defaecto talem habet: st comittit adulterium,etiam si non sit noua promissio. Frma. E t confir ma tur hoc. Quia tale impedimentum non tollitur Dum . in per baptismu.Na sicut dicit,& bene, Duran.in baptismo ipsis A. .q. 3 baptigatis remittitur omniSpoena, quantu ad Deu .Et quoa cEcclesiam solum remittuntur illae poenae, suq sunt determina, tae ab Ecclesia ut remittatur baptigatis. Cuergo non sit deter-MAindit minatu,quod talis cri minis poena remittatur baptigatis,sequirer quod non tollitur per baptismu, scd semper manet .Et ita videtur dicendii, si aliquis neophytorti tempore infidelitatis promisit alicui adulterae habenti proprio viru' post fidelis fictus antequa ad alia diuertanin virtute illius promissionis co- miscetur ei esse imo edimentium criminis, dumodo aliud non
obstet.Et idem esse si de facto,aliqua tepore infidesitatis acch
192쪽
o istulas. x xI III. De fimpedi.adulte. a Sppit in uxore,quae habebat legitimii virum ,& post baptismum
A mansit adhuc cuilla,vivente proprio,&legitimo k Iro,nori. po torii post mortem illius ipsam a lauera habere in xxore. Sive
hoc fiat, quando quis per propriam promissionem aliqua ducebat, luc per hoc quod paretibus, vel alijs loqvcnt ibus de matrimoitio secundum mores suos iungvbant ita. Opori L haec DO Aebitatare propter neophytos,quibus erat VsuS.Hanc sentiuitiam te-
tur per baptismum,clici .Neque o stat,quo d Ecclcsia non iudicat de his,quae foris sunt: quod velum cst,quandiu soris sunt, sed postqua intrauerunt, iud1cat eos, etiam seciandum ea quae foris habue; unt,ut patet in conuersione infidelium. Haec Palu de. Videtur profecto nostram tenere sciatentiam. Et quod ve- 're noceant infideli illa que fecit tempore infidelitatis,pos qua conuersus est:intelligendum est verum esse, quando tempore i nfi d Hitatis qui contra Rit cum a d ultera adulterium cxi li i m aB uit:& idcm etiam post baptisnvisemper reputavit. Alioqui si tempore quo facta est promissio,nunquam existimavit ad vim ium: ct post baptismum quando reputauit adultcrium , amplius non comisit in virtute primae promissioni non erit 1mpedi m eritum.
Sed tamen pro debita,& pliena intelligentia astorum,opor tet notare ad hoc impedimentum incurren clum:quod sicut re ages minquiritur scientia de alio legitimo coniuge,sic etiam requi ritur tib re um
existimatio de adulterio. Volo dicere. Si quis inter infideici nihil a
duceret repudiat ann 'Itam certo scit repudiata, ' tamen Vu- elu ,bcit eam, quia putat per repudium solithum sui sic matrimoniu, dei theu, quia talis erat usuS apud eos,Videretur Tunc dic neu,qa qui ZU-
te baptismum talem accipci et in uxorem , etiam vitrent e legitimo viro,& post baptismum adhuc maneret cum illa,quod C no esset impedimentu, quadrupersevcrasset talis existimatio:& γ n esset adulterium,sed matrimoniu. Ad id autem emouet, ia sis ad impedimentum hoc requiritur, quod Vterq cognoue rit alium lilibere virum,uel aliam uxorcni : & quandiu est ignorantia ex parte illius qui ignorat, nur: qua est impedi mentu .cum erro qui post repudii nasolui matrimoniu credetant:& talem scruper habebant ignorantiam de Vero coDiuge, -
193쪽
188 Prima pars specilli coniugiorum.
nunquam erit impedimentu.Si enim sufficit ad impedimen
tum incurrendum,e quis,Vel sciat certa scientia Verum habete Aconiuge et q, siit de hoc probabilis opinio,Vt patet in cap.In quisitioni de sentcntia excommunicatio.Vt docto.dicunt iusficiet etiam ad non incurrendum impedimentum, quod habeatur probabilis opinio, quod talis, cum qua contrahit ,non habeat virum,quia repudiata est a viro ,& credit dissolui mi trimonium p er tale repudium. Et quia ista probabilis existi matio potest esse: & quando tempore infidelitatis quis duce bat repudiatam a legitimo Viro: & post baptismum eam reti.nebat primo vivente. Et etiam post est contingere qua do post baptismum aliquis repudiatam accipiebat in Uxore,qui i clipsum existimant,propter hoc: quia nihil audiuit de hoc,sed credit per repudium matrimonium dissolui sicut ante. Et vesset Habebat apud aliquos talis existi matio patet. Quia (Vt pro coperto libiscob lio benius,omnes qui mores Indorum cognoscimus contingebat
sed aliquem illorum qui postquam repudiauerat legitimam uxo. 8niae matri rem,&aliam duxerat,si ad suam repudiatam accederet,ilice
montudis re tale peccatum commisisse , quod non esset: nisi quia habe.s dilui per bat existimationem matrimonium solutum per repudium: crepudiis. sic non liceret de nouo accedere-eam. Quia non erat Iala. videtur idem dicendum de utroq;,& nunquam insurgereta.
Ie impedimentum , quandiu est talis opinio probabilis, seu
existimatio,aut inuincibilis ignorantia * illa cum qua contra Nit,alium habeat virum,dato vere sit alius vir eius,quanuis nosic creditur. Quia semper quandiu est talis existimatio, vide. tur esse ignorantia inuincibilis,qua stante,nullum est impedi. mentum. Videtur enim existimatio praeualere veritati. Boc Abu , apparet tenere do. Abulen.in solutione cuiusdam argumenti. regum, )- fit uni qui diavit repudiatam a legitimo viro,post mortem le Z-33- gitimi viri possit per nouum consensum ducere. Et arguit non. ausa est crimen quod impedit . Solutio. Respondet Abulcia non esse tale crimen. Quia non putabatur adulterium ducere repudiatam inter gentiles,sed credebat dissolui matrimonium per repudium .Et sic praeualebat existi Nota matio veritati,& non erat tale impedimentum criminis.Ηri
diligerer, Abulen . Sunt notanda ista pro neophytis. Nam si verum est
194쪽
non esse impedimentum quando est existimatio contraria veA ritati,quando creditur non esse legitimum alium virum, dato vere sit, cum frequenter contingerat apud noui orbis Incolas, quod aliquis ante baptismum acciperet in uxorem repudiatam, quam credebat repudiatam ab ali o in alium non clisi suuvirum,quia aliam habebat secum foeminam, licet non esset talis vera Uxor,sed concubina. Tamen sic erat in existimatione apud eos,ut constat nobis ex modo loquendi ipsorum,ut uxorem illam no minent,quam sibi primo duxcruncisi fuerit cum promissione,& cum caeremonijs,siue sine eis:eodem modo re- putatur,& intelligunt uxorem,&pos: secundam,credunt,etiasii fuerit cum promissione,non esse veram uxorem,sed corcubinamquando accepta est cum prima,quod in tali casu qui talem repudiatam duceret quae tamen legitima uxor erat, reipse legitimus vir)non esset impedimentucriminis. Talis enim qui ducebat repudiatam s&ipsa repudiata non credebat pri-B mum esse suum virum,eo quo d primo aliam haberet,etiam si non esset talis vera uxor,sed concubina: attamen quia sic erat in opinione ipsorum.& idem videtur verum esse, quando per repudium credebatur distatui. Et habebant in usu statim alia ducere. Imo talis erat exi stimatibi duxorem illam credere, quae primo cognita est,& virum illum esse,qui uxorem cognouit, etiam si nulla esset promissio, nec loquutio de matrimonio.Existimabant etiam Duquam esse verum matrissonium, dato interueniret promissio,&copula,si non simul in una do-inum conuenirent,vel vir in domum uxoris , vel uxor in domum Uri .se hac: de causa decipi possunt tyronesin lingua Indorum.Nam si solum interroget quis que est illa,quana primo accepissi in uxorem non designat illam , culi primo promissio est facta,& quam cognouit carnaliter,s simul non conuenerur C in una domo .Et sc oportet esse cauto Sc atremto S. Et tandem. Aduerte. . pro dubii huius declaratione pleniori dico,* ad sciendum in- i ter neophytos quando est tale impedimentum criminis , siue quia ante baptismum coniunctus est quis illi,quq alium virum
habebat, dc post baptismum sic inansit, vel si post ba tismum id factum est, non debemus attendere 3 trum ille primus fuem l egitimus vir et Loo,nec viri, m talis, qui duxit repuviati,
195쪽
is o Prima speculi coniugserum.
sciuerit alium vixu primo vivere:sed oportet attedere, Vtrum in existimationeis ius , qui istam ducit repudiata, fuerit alius ANotandrum pri mus vir legitimus. Nam si alium non existimat verum ubi anti a rum csse, licet decIpiatur, non incurritur impedimentu. Quia est exis , tunc lic est, sicut si ignorasset Verum habere virum, &siue ex Matio ad ignorantia inuincibili,siue eN rustici ate,ille qui est vir legitia
hoc impe- mus, non creditur legitimus,eti m si sit alioqui legitimus,nuudimetim. quam erit impedimentia criminis , quandiu durat talis existi Udria ex matio. Sine dubio multa dubia exiit clara, aperta ex isto hiistimatio eo, si aduertamus ad ipsorum existimatiouem,quae varia est,sede uero ui non eadem apud omnes. Nam quidam illum credunt viruti rore di legitimum,quem primo hognouerunt carnaliter, etiam si niurn mxore. hil de matrimonio praecesserit.Et illam legi himam uxore qua primo cognita est. Alii autem illam dicunt uxorem esse solum,quae tantum traducta est in domo , ct etiam si sit cognita.
&facta promissio: si traducta non fuerit non credunt uxorem.
Et similiter de viro. Alij vero credebantillam esse solum uxo rem, quae in domo habebatur, stae fuisset affecta maritali u. cta, siue non. Et idem de viro. Alij deniq; credebant tot egeuxores, quot habitae fuerunt i 1 domo , siue fuerint habit tit concubinae,siue cum pro si ione vel alijs caeremoniis. Ita ut apud noui orbis incligeniali, tot modis existimatio variatur,.quot capita. Contingit aliquando, quo d aliquis, qui: habebesceminam domi sine promissione aliqiaas vel aliquo alio signo, sed modo concubinario, si alius accessit ad cam, dicat sibi a diterium factum. Eu quo vidctur tales existimasse matrimonii coniunctionem maris&foeminae, etiam si esset fine consensa j Erm im expressu suo,vel aliorum pro ipsis Itaq- apud neophytoisil dei r am tini prouinciae M icho a canen sis,non est alia regula certa eas' cp- tota, da , Dam debita exis imatio cuiuscunque. A n non existiis 3 bi casse. bat: etiam si esset vir legitimus Tunc enim non erit impe i sit emistim naentum , quandiu durauit talis existimatio. At, quia ut iam no- plurimum erat in usu olim, Ac modo, etiam post baptismum,
ubi non sunt religiosi, facile qui coniurasti sunt,disiungi:&ta, lles disiuncti, statim ad aliud matrimonium transire, spe licrupulo aliquo manebant, dc manent, putantes licere, Is iit
religiosis reprehenduntur: probabile certe mihi estist
196쪽
ter illos,qui non sunt inmucti sufficienter circa matrimonium ob quod non putant adulterium , si vivente JUltimo coniuge altu ducant,non esset impedimentum crini nis, etia si pos ba-prilarii fiat,sicut videmus fieri. Et hoc quanc tu durat illa probabilis existimatio quod sit licitum hoc,& non aduheriu .s necipue tenet verum apud eoi,qui vix possunt esse abim foemina IIaec notanda ad debite iudicandum de isto crimino,quod
Sed est dubium.c Anita verum filiquando existimatur le- DubIum simus vir,sed non esti Verbi gratia.Isti in multis casibus iudi nouitam.
cant matrimonium verum,& ita credunt, sed tam e non sic est,
sed decipiunmr.Vir im si quis ducat uxorem relictam,& cro dit virum habere Iesitimum, an talis existimatio sufficiat ad incurrendum hoc impedimentum. Vt set quis ducat relicta ab alio,&sciat prius alium habuis 'credit legitimum viria,&tamen non est,& eam ducit,Vtrum incurratur impedimentuu criminis. . - Videtur * sic.Quia ea de ratione,qua existimatio, ves pro- in 'babilis opinio q, non sit verus vir sufficit ad non incurrendum impedimentum,dato sit vertis ita existimatio ae alius sit vir legitimus,dato non sit,sufficiet ad impedimentum . .
Respon.Nunquam esse impedimentu cri minis, ni si quando quis aliam ducit vivente legitimo vi ro.Neque sufficit inis imario , sed requiritur rei verit as.Quia sic iura disponunt. Et dicimus dissimile esse in hoc,& in primo.Na fauore S sunt ampliandi, & odia restringenda. Ob quod ad non incurrendum sufficit sit existimatio probabilis talein non esse verum viru, dato sit deceptio. Quia hoc est fauorabile. E t tamen ad Incui
rendum impedimentum cum stodiosum valde) requiritur non talum probabilis existimatio qi sit alius vir, sed quia in
C rei veritate sit. Ex hac determinatione poterimus dubia emergentia dissi Pro Beonire inter Indos , qui aliquando adinvicem se promittunt ,& phiis com contrahunt,habentes existimationem,&opinionem probabi sideratim leni,qi habeat foemina alium Virum' ipIe vir aliam Uxorem,& tamen non est ita verus vir: sed est secundum suam existimationem,&opinionem, v redebant matrimonium esse,
197쪽
quod vere non era t. Et comperta Velinate talem non siisset .hiti muni virum: non erit impedimessium.
Do eod em impedimento criminis quando es di bium,ansuexit legitimus vir. VAERITUR circa id in impedimentum.
Quid faciendum in dubio, quando contingitosus,q, aliquis baptigatus copulatus est Vu quaru cr edebat habere virum legiti uiu,&semper sui. - runt iuncti:& moritur primus vir, & adhuel smanet simul in unum. Venit duiuum in notitiam iudicishoclesiae,vel consessoris, id sacieDdum Vtium apud neophr.tos dest eat iudicaret inpe d imentum p exhoc,quo d dicatshmina: eoo habebam tunc alium virum,&volui,&consensat s. militer ipse. amen cum hoc dicit,nos non ad inuicem fideiu δd edimus,sed loquutum est de matrimmio,& sic coniunctissemus,dc post diuertimns Vtrum d*beat tunc iudicari impedi. metum,quia ille fuit legitimus vir,vel non. Certe est dubiun,
supposito q, vir sit mortuusmec est aliquis de quo possit plena
Pro solutione d ij notandum posschoc cont1ngere multipliciter. Primo. Quando tale qui sic vivente alio iuncti, post mortem primi nihil de nouo fecerunt:neq-iconsed erunt exterius,ne , de nouo intervisi: sed manserunt in virtute priuiorum vel m.Vel potest esse,* stat prat,de nouo promiseiunt'consenserunt:sicut contingit apud
noui orbis indigenaS non raro ...
Sccundo etiam notandum,Potest esse, pisoemina,quae dicit se habuisse verum virum ,&loquutum fuisse de matrimonio, dicrat illum talem virumhabuisse ante foeminam:quar tunc Vitae ,quando cam accepit,vel P nullam habebat. Flis suppo . sitis,sio .conclusio. , -c . Prima conchisio. Quando duo coiiiuncti sunt in matrimo aaio fideles:& utroq; strente alium habere coniugem vivum is post mortem primi, nullus de nouo interuenerit consensui,
198쪽
quandocunq; venerit ad notitiam , separandi sunt, si constare A non potest non fuisse primum legitimum virum. Vt si foemina dicat in illum iam mortuu consensisse,& ipse firmiliter quatum exterius apparuit.Item , ct dicat illum virum aliam non habuisse prius uxorem. Tunc enim licet certum non siit suisId legitimum,quia tamen probabile est.& non aduellit post mortem viri,nouus consensuS, non Videtur fuisse matrimoniualiqua do.Cum ergo in dubijs tutior pars debeat elegi , videtur talibus inhibendu de nouo contrahere. Et probatur a simili. Na G. c. Iu in sponsalibus contractis ad hoc qi non sit matrimoni uiarsus si ue.cit fama leuis de impedimento,etiam si non probetur. Sequi- desos.
tur ergo,q, ad impediendum ne de nouo tales conti altant,sust Ratio. ficiet dubium probabile,tales contradicisse vivente legitimo,&vero comuoe:&fuisse inter eos ortum impedimentum criminis Imo crediderim id etiam verum esse, etiam si post morte primi de nouo tales contraxerint,sicut solit uni erat apud noui B orbis incolas, Ratio quae me mouet ad hoc est: quia cum Eccle Ratio. sia non iudicet de occultis,sed de manifestis,& cx cxlcriorib', Duc. d. illum primum iudicat verum virii dato potuerit non sic esse) ir. q. 8.vetum etiam iudicabitur primum matrimonium. Et impedi iv. . mentum criminis interuenisse, tum odo constet Ecclesiae con- Pas,. d. is tractum talem fuisse, etiam si ignoret interiorem consensum. Sequitur ergo,* etiam in foro conscientiae,quando casus se o
fert quis dicat aliquam duxisse post baptismu, quae habeat
virum,& hoc scienter,& ipse interrogata de viro proprio,confitetur sic esse:&q, ipse vix nullam aliam priorem habebat, &exterius ostendisse consensum:in foro conscientiae,etia in iudicandum impedimentum interuenisse.Alioqui si hoc non se C ficeret, nullo modo posset constare hoc criminis impedimentum interuenisse,quando iam mortuus est primus Vinculus cotrarium determinatur Extra, de eo qui duxit in matri.quam
pollu.per adult. c. Cum haberet. Vbi etia postquam mortuus est legitimus vir,etiam si per decennium simi fuerint, separatur.Ergo etiam in proposito idem dicendum, siue in foro conscientiat,sive iudiciali:cum constet eo modo,quo Vterq; serus requirit, de viro legitimo,probabiliter existimato primo, etiasi non sit euidentia, impedimentum iudicandum. Neq; haec N conclusio
199쪽
is . Prima parsspeculi coniugiorum.
conclusio contrariatur dictis in proximo praecedenti arti. Ibi nanq; in teli igitur,quando constat quod non fuit Verus coiux, A licet fuerit existimatio.Sed tamen quando existimatio est doucro coniuge,& non potest contrarium probari,oportet impedimentum recognoscere
et .concluso.Si duo fideles contraxerunt scienter, sic s. i ti emina habcbat priorem virum legitimum secundum moles suos vel ipse vir uxore alia,&ipsa interrogata de pr1ore,respondet ipsum aliam tunc habuisse tempore quo ipsam accepit, eo Inodo,quoneophyti in nouo orbe loqui solent,& existimat de coniugibus,non sufficit ad iudicanduam pro certo veni esse matrimonium inter tales,qui vivente primo coniuncti sunt,&nullum fuisse impedimentum criminis: supposito constet, seum illa foemina fuerit contractum Vere secundu mores suos, Ecassensus fueri t aliquis signis exteriorib' probatus. Primo in foro conscientiae non sufficit. Quia constat illis,qui ipso mo res callent ,Vxorcs vocari etiam concubinas, si modo soluuna suerit domi, etiam si sine promissione,& caeremonijs fuerita
cepta.Item. Et iam constat non raro e 1 tam facile Coniungebantur,qua dimittebantur,illas tales,quas dicit priores lia isse,s ip e alios priores habuerint viros. Ob quod Iad erat aliqua vaeor legitima illius:& in conscientia cum constet cu ista se se verum m atri monium: p er hoc,* talis foemina dicit illum virum habuisse,alias non est credendum illegitimum matriaeonium,nec definiendum secundum contractum vivente illo viro esse verum,sicq: non fuisse impedimentum. Eodem etiam modo in foro iudiciali. Nam cum iudici oporteat constare de modo contrahendi neophytoris,non potest iudicare recte verum elle matrimoniu primu , vel non esse, quia foemina dieat vim,que accepit,alias habu si e tunc uxores.Solent enim uxo res nominare illas,quae cocubinae sunt. Vol quia non fiunt acceptae aflemi maritali,sicut moris erat. Vel quiaipse foeminae alios priores habebat viros. Adu ereat obsecro lector ad hic. Dubiu certe frequenter reddit perplexos ministros. Et sateoraliquando me tenuisse hunc scrupulit,ut vix possit veritas disser ri,sed tanquasi detur processus in infinitu.Ac non possit deueniri a d legitimu viru,vel legitimam uxore: quis sit,sed dicust, accepi
200쪽
accepi ista, Sipsa allu accepit.Tuc quaeram de illo.&aliam A accepit prius.Tunc de illo,&ii, alium accepit prius.Sicq; noest aliquando finis Quomodo Ergo poterit in similibus casibus
iudicari certu matrimonium non esse hoc quia prius ipsa s&mina alaum habebat virum : & ipse vir alia prius habebat ureo renaequando iam vir est mortuus:&alia prima uxor. Sine dubio non potest euidens esse,& certum iudiciv. Pro quo sit ter
3.conclusion tali casu, luando dubium est de priori matrimonio,& de isto secundo constat: cum in dubijs pro matrimo Ira Obj
nio praesumendum sit,iam in foro conscientiae,quam iudicia- pro mat 'ili, tenendum tanquam matrimonium hoc, dummo do non sit moraium contra aliud matrimonium, de quo costat. Probatur. Extra de dicand testibus. in .c.Licet.in fine.vbi dicitur. Tutius est aliquos contra statuta hominum dimittere copulatos,quam legitimc coniunctos contra statuta do m in i separare. Et sic est in casse,posito B duclum esse, utrum tale matrimonium Cotractum inter duos qua do alter habebat legitimum virum,sed ille vir aliam priorem tunc habebat uxo rem: cum sit dubium virum verum fuerit primum,vel no. Dixi si sit dubium, utrum ille talis primus fuerit vir eius: nam si constaret eo modo quo constare potcst, suisse virum: non deberet secundum iudicari matrimonium. Quia tuncverum est,quod in prima conclu. dictum est.Et posset probabilitor virum iudicari priorem, quando esset Do titia illas priores uxores,non acceptas fuisse, secundum mores suos .
assectu maritali, sed ut concubinas et si sit notitia,ce illae tales foeminae alios habebant viros iunc, qui secundum legitimum M -a modum fuerunt coniuncti.Sed tame quia istorum non potest haberi notitia,cum maneat probabile illum primum non esse , d. legitimum virum,quia prius dicunt habuisse uxorem,iudica- .P AEC dam es in dubio pro isto secundo matrimonio: dummodo nosiat inuaria alteri,de quo magis constat. Et cum secundum pe-deat ex primo,etiam virum secundum Verum sit,necne,iudicare oportet pro matrimonio in utroq; foro.Et illos,quos legitime constat copulatos,non oportet duiungere,existente dubio de priori matrimonio. Dixi tamen in conclusione, dum hoc non sit contra aliud N et matri-