Speculum coniugiorum

181쪽

i 6 Fimapa specu coniugiorum. , Posset etiam circa hoc impedimentum hic adduci, quali ter per conuersionem unius ad fidem dissoluatur matrimonius A W p et non volate conuertit. Ait quia speciali3 Occasio sele offert, Yμβ qu V elim Auius speculi agendum erit,ibi reseruabimus.Traiactabimus nanq, de matrimonio infidelium. Et ob id lectoreui. illic mittendu duximus.' Dicta in proNimo dubio per quin i conclusiones intelligantur modo, iuxta sanctionem Concilii Pridentini, siquidem ad matrimoniu testes,& parochus neu cessarius est,uel alius de eius licentia.

ARTICULUS. XXXIII

De impedimento erimitiis.

E Q. V IT V R de impedimeto criminis,quod etiam i mpedit contrahendunt' dirimit contra

ctum : est expressum in iure,per totum titulum, Extra de eo qui duxit in matrimonium,qua polluit per adulterium. Et quidem tria sunt crimina.LHomicidium in facto.Secti dum est, adulterium cum promissione. Tertium, contrahete de secto cum secunda, vivente prima. At ut debite,& date , procedamus, Vnumquodq- istorum seorsum tractandumstatui. Ei.i.de homicidio. Illud autem sic intelligimus esse. Vt si qui vir occidat virum alterius, ut habeat eius uxorem in matrimoniUm.

Et pro intelligentia huius impedimenti omnia dubia Gmul p roponamus. Utrima sufficiat ad hoc impedimentu,machinatio solum mortis sine eflectu,id est,qi non sequatur mors. Item si sufficit precepisse homicidium fieri.Praeterea. Si casu cfactum est homicidium, utrum impediat.Item. Si alius inter-: fecit. scd qui duxit uxorem ratum habuit. Et virum s militet intelligatur impedimemni ex parte foeminae, ut si machinata es: in mortem uxoris illius,quem vult in virum: vel si mastinata est in mortem proprij viri. His suppositis,ad dubium. Prima conclusio. Vir qui machinatus in mortem vere occidit, vel propriam uxorem,'t aliam ducat, vel virum alterius, ut vXorem ducat in matrimonium,post tale homicidium, popoterit

182쪽

A ista conclutio habetur in taetulo Iupra auega O.

Et.ri. .c.Siquis Vivente. Dixi in vere occidat:quia(quaequid dicantaliqui si non sequatur homicidium,non est impcdime q. u. Ss.lum. tenet inter Iuristas Vgutius. Fest communis opimo 2 2Theologorum,quos contigit V1dere.Dixi praeterea in conclu- tis.sione,si interficiat animo,ducedi uxorcmillius:quia lae non ipso animo faciat,sed o dio et in bello , nullum es impedim en

terminatum es et, illi , qui in bello interfecerut viros proprios

quarundam mulierum,nonanimo ducendi uxores , qi possunt eas matrimonialiter sibi copulare. Ad hoc enim crimen incur Aoni haerendum requiritur actualis occisio, dc si militer actualis intentio,ducenda adulteram:ita I si id non intendat,non erit impedimentumdo. q.I.c.Siquis Vivent . s.conclusio.Vir non occidens Uxorem propriam,VcI virum concla.

alterius edi ani en 'ecipiens occidere,ut adulteia ducat,non ' poterit post mortem propriae uxoris,Vel alteriuS Viri, eam hahere tu matrimon v. Quia quod consilio ,& mandato eius fa- o m. ectum est,ei imputatur secundum iura, ita * est impedimentu 3 ad contrahendum,& dirimitur contractam.

Confirmatur. Quia intextu dicitur.Si quis suerit machina Cosma. tus in mortem viri,iud talis cuius consilio sit,machinatus est...conclusio.Vir ratum habens homicidum Viri, ab alio per s. Ovelo. petratum non suo consilio,aut sauore,poterit duceta eius VXo Tur.ere rem. Quia eum hoc sit odiosum, non debet e tendi amplius, go.q.i. quam verba textus lanant.De regulis tui 1s.lib.6. At solum di- Si qui, citur in tex.quando est machinatus.&c. sed qui ratu habet factum insino est machinatus,ergo sequitur g non est tale impedimentum. Haec est communis opinio Iuris consultorum, S. Anm. Γ &Theologorum,&Tur, crema. bl f . .eoticiussio. In casu possito in prima, & tertia conclusione, concla. .

vir non poterit ducere kxorem,cuiuS virum interficit, etiamsi non commiserit adulterium cum ea.Ista conclusio posita est Gotra 2 ι- propter Ricardum,qui videtur tenere . Q hoc impedimentum car. .d. debeat ilitelligi;si interueniat adulteriu,realias non . Sed pro- Ratio cobo conclusionem rupin hoc impedimentum habet ortum ess Io. I - M vim

183쪽

i 8 P ima pars stpeculi coniugiori t.

Dyoce I. vim ex iure postiuo,sic dissi silete: sed in textibus allegatis iam mens. tum fit mei io de homicidio: ergo si interueniat homicidium AS. Anm. etiam si non sit adulterium erit impedimentum.SIC Innocen. 3 p. t L Hosticia.&Archie.Floren .Verum tamen cst , T doctaeneno . . tes contraiium,ut est Ioan .And.& Panor.& Ricardus intelli Ici. ciunt iura, suando uterq- machinati filmi in morte Viri,vel uxoralis . ris,tunc enim non est necessuiurn interueniat adulterium. At i Nicar. ta min, ouan do alter tantum machinatus est, tune requiritui

D.3j. bi du videtur nullo modo requiri adulterium sed sufficeret mos expo. lite, tem S.I ho tam ciae utrumq; recitat requiri. c. classi L cones usi o. Foem in a, qtiae machinata est in mortem uxorii g adulteri,ut eum habeat in matrimonio,post,Non poterit ei inbere.Ista conclusio est determinata in tit supra allegato. c.8Dper hoc. ubi dicitur, q mulier suerit machinata in mortem Uxoris adultcri,non poterit ei nubere.Et in. c. Significasti.eo idem titulo.

ctu est machinata,vt adulterum ducat,nos poterit post morte proprij viii adultero coniungi. Hec conclusio p onitur pr*yae quemdam magistrum non vulgariter domam; sui reputat no dem esse de viro,qui machinatur in morte VNoris,& de uxo- Ratio co- re,qus machinatur in mortem viri .Ratio que illum mouet est,m coci si quia non sic iure dispositum est.Contra eum pono conclusionem Et in fallor,non indiget probatione: quia expresse vide tur determinatum.3I.q.I.c.Si quis uiuete ubi est casus , et qui adulterium conlisit cum muliere,que habebat virum propriu&post mortuoviro proprio, luxit eam in matrimonio,&ail casum istis verbis dicitur,l respondetur ibi ex cocilio, , si ita es poenitentiam agat,&non dissoluatur matrimoniuidumo' cdo vir,aut mulier virum,qui mortuus fuerat,non occiderit. Sequitur ergo, qi si mulier propriu virum occiderit, non poterit iungi a dultero,cum ad paria similiter obliget determinatiorirum Sc foemina .Haec est sententia Petri de Palude in. Abi i Pa d. est sic. Sunt aut e tria, qtue dirimunt matrimoniu post contra '3 - q. I. ctum. Primu est, cu uxor machinatur in morte viri, utpostea AI. contra liat cum adultero, vel e conuerso. Haec ille. Ecce ego

184쪽

Anticulas. xxx III. De imp tamen cram s. Ipshabes de hoc primo;quomodo hoc crimen daomicidi j impedit

A matrimonium contrahcndum,& dirimit iam contra chim. Si tamen hac intentionc fiat, ut alteri nubat. Habes etiam esse inrupedimentum, etsi non interuenerit adulterium, scd solum fit homicidium cum e et siue hoc sit ex parte scenam 'uae machinata cst in mortem alterius uxoris, ut suum virum habeat: sue quae machinata ost in mortem propxij viri in t alium habeat,siue si vir machinatus est in moricin viri alterius,ut habeat eius uxorem,siue in mortem propriae uxoris,ut aliam ducat, etiam si non interuemat adulterium, secundum prseabi- Iiorem opinionem.Et requiritur ad hoc,* sit vera uxor,vel verus vii reo sufficiti sit existimatio de vera uxore Ad quod

in veritate sit. Dubitatur tam ei Si aliquis occidit uxorem propriam ut aliam ducat,non intendens lianc,vcl illam,sed solum in generali, Utrum post mortem possit aliquam ducere. De quo sit.Z.

B eonclusiota .conclusio. Uxorem propriam occidens,ut alia ducat,non signando quam,sed indisserenter aliquam icet peccet contrahendo,tenet matrimo1itu. Quia cum hoc sit tutis positivi impedimentum,in tantum erit,in quantum iure expressum : sed

in iure solum est expressum,quod ille, qui uxorem suam odio interficit, si tamen non id faciat intendens ducere adultcram, quod solum sit impedimcntum impediens,sed non dirimens, quo stante qui contrahit peccat.Sequitur ergo,ir cum qui si mpliciter nullam signat,sed confuse uxorem occidit,ut alia ducat,non est simpliciter inhabili3 ad matrimonium, sed si contrahat, tenet:quia est solum impedi tum quodimpedit,sed

8.concluso.Si quis occidat uxorem ut aliquam ducat,in in C tentione signans istam et illam siue illa: omncs sint plures,fi-ue paucaesdummodo omnes sint specialiter' expresse intentae nullam poterit ipsarum ducere. Etsi duxerit,dirimendum est matrimoniu.Probatur. ia est expressa determinatio, ut ille qui uxorem occidit intendens aliam habere, nullo modo illam possit habere,qua inten ditconsequiised talis expresse intendit illa habere,siue de illa sola tunc cogitet,sive de ipsa cum

coctus

olusio.

185쪽

alijs,reto non poterit eam habere. Nihil enim refert, q, sin ilalias cogitet d cre. Nam tunc intentionem actualem habet, Aquae sufficit.

ARTICVLVS. XXXIIII.

si impedimento criminis propter adulterium. E QVIT V R impedimentu de crimine adulter ij. l.quando quis adulterium commisit,& fi de dedit de matrimonio contrahendo post mortem propriae uxoris. Et ut clarius ista pateant, oportet notare,posse cotingere q= fotu sit dulteri u sine fide,vel promissione de matrimonio. ite. Dato sit promission adulterium,potest esse q, primo fuerit adusterium,st post promissio. Vel g solum sit promissio,& non adulterutrit et .mta. Item notandum, omnia ista contingere posse altero ignorante , q, adulter habeat proprium virum. Vel utroq- sciente. st Vele a principio fuerit ignoratum,& post scitum. Et tamen sq, eodem modo adulterentur,sicut prius.Pro solutione sint co, clusones, Grum Vrinia - , ei, concit . Prima conclusio. vivente propria coniuge,adulteratur tu, et .. solumisine fide et promissione de matrimonio,post mortemm trimo, propriae co iugis poterit ducere illam,cuiti qua eommisit adul-3-q-y, terium Sicin titulo supra allegaseeisi cap.Significasti. . ilpa, Conc . di conclusio.Qui commisit adulterium eum fides vel iura. mento de m atrimonio contrahendo, no poteriis ost mortem propriae coniugis ducere eam cum qua adulterauit Haec etiim est exprcsse determinata in tuti iii, cap. Cum haberet. eodem titulo. ubi praecipitur, q, dc si per decennium cohabitauerunt,&plures fisos genuerunt,separentur,quia prius adulteriu fuit

cum si de iliente legitimo coniuge. eg. concla. 3 conclusio .Licet ita verum si,quod dicunt duae conclusio-5. . m. nes propositae,requiritur tamen ad hoc; si tale impedimentu 3P.tit. I. qi sciat uterq; se habere proprium coniugem. Verbi gratia. si 'C. . Ioanes habens legitimam uxorem promittas alteri Theologi. accessum,& tamen illa cui promittit, ignorat Ioannem habe- id. s. re veram uxorem.Vel etiam si ipse Ioannes ignorabie hiabere Propriami

186쪽

Articulus. x IIII. De impedi adulterj. iri

propriam uxorem. Vel si Ioanncs est solutus, 3c promittit MaA riae,& ignorat eam habere proprium virum,poterit posse mortem viri coniungi Ioanni Et c contra. Haec etiam est eNprcsse determinasa in iure Ibidem. c.Propositum. Et sic intelligunt omnes doctores.Et.c. Veniens. Extra desponsa.Et de conccss.

.conclusio.Si a principio quando in teruenit fides de matri g. vctu, monio,& adulteriu,ignorauit alter ipsorum,* habuerit adulter legitimum cdiugem postquam sciuit,rursus adulterium commisit:etiam si non interfuerint verba de nouo,est impedimentum' non poterit post mortem Iegitimi coniugis iungi ei.Probatur ex 2.conclusione Quia quado quis cum fide adui donio. teratur,utroq; sciente,est tale impedimentum,sed ita est,qua-do postquam cognouit habere legitimum coniugem,adultera tur Quia ibi est adulterium, Sc coxaeurrui verba, vel promissio I avo B praecedens in virtute cuius semper iunguntur,ergo semper crit cli . impedimentum. Hanc conclusionem atted c,propter illa quae d. m. statim dicturi sumus.Et est sentcntia Archiepiscopi. Possiti'.

s.conclusocii solum sit fides de mat rimonio, dc non inter- s. Contam ueniat adulterium, nullum or1tur impedimentum .Probatur.

In titulo allegat c.Si quis.Nbi est expressum,* si quis vivente propria uxore promisit alteri ch ducturuS esset eam,non tamen cognouit eat post mortem propriae Uxoris poterit eam

ducere. ae

f.concluso. Ad hoc et tale impedimentum incurratur,non 6 concis.sufficit promissio,seu fides de matrimonio contrahendo post mortem uxoris, simul & copula csrnalis,sed requiritur q, talis adulter vere habeat legitimam uxore. Vel si ipse solutus promisit habenti virum, quod ipsa habeat legitimum Virum. Na . g.iu C si non est vir legitimus et uxor Iegitima,non incurritur impedimentum.In.c.Significauit nobis.eodem titulo. Et ratio est. tri. s. -- Quia non interuenit adulterium, cum Non fuerit Verum mam peia .i.

trimonium.

conclusio.Si promissio praecedat, siue sequatur,dum mo- .concit . do sit promissio,simul Sc adulterium, dato unu istorum aliud praecedat,sive sequatur, oritur hoc impedimentum. Quia iura dicunt impedimetum incurri,quando interuenit adulterium

187쪽

1 83 Prima prumspeculi coctissmmcum fide,& iuramento depromissione. Nec tame aliquid di CD. 3- soonunt mod sequatur, vel liuid praecedat. Vrgo sequitur e Ap. i. i. 's, liue primo commi ilum sit adulteriumo' post te su tur pro Pa . Ad nussio: etiam si post pronussione non emplius iungantur, erit Caletrari impedimentum. Do.Archie. Floren. in loco Citato, Et Caiet. sm. Et Palude in . . 8. O- 8 conclusio Si quis vere uxoratus habendi pr*yxiam uxore, secundam duxerit,ipsa ignorante:postqua ipla sessiverit i mora tua fuerit propria v Nor,potes ii viui cum a Qua telo contrahe i. Ucb.- realius sa volente,compcllitur stare mali imoilia 1 tel. In .c. Ved imatas nicias. eodem titulo. Hoc quidem optime factum est in poenam ripsit a fraudis: quia fraus,& dolus nulli debent patrocinat j. ibo, C me, p. concluso. Si quis vivente proprio coniuge alteri promisit uera matrimonium imul cum adulterio issed tamen interius dissend.IO. sit,incurritur hoc impedimentu. Probatur. Q aia Ecclesia,quae

non curans de interiori et uisensu. Et cum ipsa disponat illum. 3 Disran.in qui fidem dedit de matrimonio simul cum adulterio tale in. , d. i. curreret inpedimentum,quia non iudicat de occultis, eritiae. O.8. pedimentum,etiam si non sit assensus interiori I dem dicen i P. ι, -- si foemina, vi tate viro,cum adultero talia vcrba proferat,etiad. 13. Acur siliu non habeat in animo. Quia eadem est ratio. Eccle. Sed pro intestigentia perfecta est bonam dubium: Quid sini dicare teruenia i solia promissio cum adulterio,& non fides, vel iura-dcoc .L mentu Eo dubitatur,quia in tex Significastita dicitur Quamlo Atra. intervcnit fides, sed potest esse crinterueniat noua promissio. driat. sol u. Vt si diccret: A cci piam te in meam post moricin VXoI,. 'io .8. ct Ecce nuda promissio es . V l si dicat, Do tibi fidem s accipia a b inpi te. Ecce sidcs data . Vel iuramento iuro Hoc dubium ouet Rihi. Eccesta cardus in . .&refert quosdam dicere napedir*t,aliis dicen hic. C. at . tibuS pia oli,dcrelinquit dubium .Er.B. Anto .loco supra allega

cli. de Poe- suleiadus,vel 'cienda dispensatio ad cautelam Nec faciliter AnstraC. 6. rimendum matrimonium contractum. Haec ille. Existimorajestae d. men summum Pontificem,qui determinauit hoc fore impe r3s .ar . S. et mentum ad vitanda adulteria,non fecisse vim in hoc e cupro S. An o. missione a d datur si desin et iurameturn es t sit simplex pIov

188쪽

rticulus. xx IIII. De impellimen.adulta. I 83 missio.Sed quia communiter promissio dc re tanta fide firmatur,Vel iuramento,addidit illud. I allacia eius intentio fuit obviare malis,qui stalciat euenire propter talcS commixtioncS,Vt homines terreretur ab adulterio perpetrado. Videretur enim

gratis dictum, adi vis solum csset in hoc,* addit fidem proruis poni,vel no. Et lia existimo per solam nuda promissione, sine fi de,vel iurant ento du in modo adsit a dulteriitria Mncurri tale impedimentum. Et ch per sidem de matrimonio Intelligatur etiam nuda pronusis o,ita expresse tenet Palude in . .ide Rosela .idem Patauinus,qui aedidit aditiones A angeli. At, quia cotingit saepissimc casus apud noui orbis neophytos, eo T anteli: bebant consuetustinem dimittendi proprias uxores, & ducendi alias,vel dandi si dem: dico, et si contingeret casus, pocset quis sequi opinionem,& sententiam. B.Antonini. Et probabilitatem quam affert Ricardus non reprobando possct facile eum cis disponsare,& non dirimere ia in contractum. Nec peccarer sequendo h a nc op i nionem. Sed adhuc dubitatur circa hoc. Si aliqua coniugata permirtit se coenosci ab alio,& hac legc, quoci ipse ducet post morte uxoris illam quam soror eius signauerit,mte dens in hoc quod soror designabit eam, Vtrum post possint iungi in matrimonio. Hoc dubium mouet Ricar.&. B. Anto. iii locis supra allegatis, respondetat,quod si ipsa pCetendat in co dit ionc,quod ipsam hibebit soror sumere in matrimonium , oritur tale impedimentum:& quod perinde est ,sicut si promitteret eam ducere,&adulterium committeret.Si tamen non praetc dat hoc, sed solum quod soror prouidebit ei de uxore, & soror casu dicat quod sororem capiat,poterunt coniungi. Sed bona venia istorum doctorum)crediderim in utroq; casu nullum esse impedimuntum. Probatur.Si aliquod est impedime tum,hoc solum enit ex determinatione Pontificis, ergo in tantum i ncurritur,inquantum sonant verba textus: sed solum ibidem dicitur,quod est impedimentum,si fide dederit adulterae & adulterium commiserinat in prassentiarum ipse non dat fide adul-tcne,sed sorini, ergo non videtur incurratur impedimentia. Fauores enim ampliandi,odia autem sunt restringendassecundum regulam iuris.

ampli li

189쪽

Prima pans speculi coviniorum.

cssimae a. Confirmatur Si solum sit adulterium,&in mente solu promissio de matrimonio, non erit impeditnent uim hoc autem Anon ob aliud iisi quia concurrunt que t X ui explicat, scilicet, promissio ex tenor. E rgo codem inodo licet iiIterueniat adulterium, si promissio non fiat ei,videtur quod Non sit impedimentum .Et sorte dicetes contrarium, in fundam e to ponunt,

quod fraus,& dolus nulli debent patrocinari , quod est verum. Sed tamen requiritur in odio sis, et seruentur quae scripta sunt

o prout iacent. .

3 .Pibb , Dubitatur.3.Si aliquis infidelis,habens legitimam Uxorem, contri aliat de facto cum aliqua fideli,adhuc Veia Vxore vivente,utrum post mortem illius primae possit co trahere cum illa,

o cum qua adulserium commisit.

ad ii sim, Respon distinguendo. Vel legitima uxor mortua est ante- qiuam vir baptiEaretur,vel non Si sic , ex parte viri nullum est pimpedimentum: quia cum esset infidelis,nullo modo incurrit tale impedimentum criminis. Si vero post baptismum adhuc vivente legitima uxore habebat adulteram,erit impedimen. tum,& non poterit post mortem primae eam ducere,ut post ei Nec ins cenius in sequenti dubio. Veruntamen dato ante baptismund grae a prima moreretur,si ipsa,cum qua contraxit,Viuete prima erat y ig o baptistata,& constabat ei illum virum dato esset infidelis ha-βygrumife bere legitimam vNorem,licet non sit impedimetum respectu si hqr' viri,quia posset de nouo ducere illam adulteram,erit impedimentum respectu foemini Nam cum esset foemina fidelis,in.

currit impedimentum crimini S. Quia scienter contraxit cum adultero habente legitimam uxorem. Vnde etiam si vir ba-o ptiZetuiMaon poterit ei nubere.

-D bH Dubium. . Quid si quis te napore infidelitatis vivente legi ctima VXOre promisit adulterae matrimonium,&tunc non habuit accessumsed post baptismum,non tamen promisit, Vtrumortua legitima uxore possit talis ducere illam adulteram inmitio du- matrimonium. Dubium cst ex eo,quod cum hoc impedimenb . . tum non sit ex natura rei,sed solum ex iure positivo humanor& infidelis non teneatur huiusmodi legibus, videtur quod nosit impedimentum. Quia baptigatus solum committit adulterium,neq interuenit promissio,& quando hoc euenit,tam di-

190쪽

xl naus non esse impedimentum. His non obstantibus,respon-

Prinui conclusio.Si aliquis tempore inti del1tatis promittit matrimonium,& post baptismum committit adulterium,ver e insurgit impedimentum, neq; tales poterunt contraherc inter se etiam mortua prima,dummodo in Virtute tali S pro in il- Iatio. storiis iungatur adulterae post baptismum. Probatur eu superius dictis. auia quando promissum est ei,& ignorauit impedim entum,& cognita est,&postea sciuit & permisit se cognosci, c,33 sitne noua promissione incurritur impedimentum,ut supra diximus,& non ob aliud, nisi quia in virtute illorum verborum videntur iungin quae adhuc manet in effectu, licet tunc nullucausarunt impedimentum propter ignorantiam. Ergo etiam a simili,quando interuenit post baptismum adulterium, etiam si promissio tunc non sit, sed praecessit tempore infidelitatis, B quando nullum causauit impedimentum, quia non erat fidelis. Sequitur ergo quod impedimentu orietur. Quia tunc sic habentur verba uia praeterita, sicut si de nouo dicerentur. Videtur quod no sit potior ratio de uno,quam de alio. Nam si illud quod a principio non causauit impedimentum propter defe- cetum scienti post impedit adueniente scietia: etiam quod noimpedivit propter defectum baptismatis, incipient impedire pol baptismum susceptum.Sicq; erit impedimentum .Probo illam adhuc ex iure.Extra de conuersione infidelium .c.unico dicitur, t infideles quidam Sarraceni interfecerunt quosdam Christianos,& CEristiani Sarracenos' post Sarraceni conuersi ad fidem duxerunt in matrimoniu illas uxores, quarum viros occiderant,& similiter Christiani duxerunt Sarracenas couersas, post,cum mulieribus constauit de morte virorum detunt diuortium,ad quod summus Pontifex, qa cum tales non procurauerint mortem Virorum, non debet diuortium cele- supple. d. C brari,sed matrimonium tenet.Sequitur ergo quod si mulieres et .et 3. procurassent mortem virorum , esset impedimentum ; sed inter eas erant Sarracenae, quae post fidem susceperunt. Sequitur

ergo q, si infidelis aliquid agat illo tempore, prohibitum iure positivo, post conuersionem nocebit ei tale sectum, etiam si quando fecit nulla legeteneretur.Alioqui quorsum determi-