장음표시 사용
131쪽
decem dies intensissimus erat astus sinet contumax est ut non modo tequentius pluvia . IL, qui se libero aeri praesertimi recidivet, sed citam per aliquot ait nos du- noctiirno commiserant febre corripieban rct. Est sc bris naimae erraticae , sed typum tertianae servat , in assuetis vero Mnui
tur , cui insens Virium languor dolor capitis, dors, in praecordiis anxietates, crebra vomit o , in non millis delirium juncta erant , in quibusdam symptomatum, chementia se remittebat, in paucis intermittebat; in plurimis erat pectoris operessio i. d haec lues vix inter quatuor vel lex dies persistebat Moris efflorescentia vel sudore
sponte oborto terminabatur. Nulla sere erat Bero lini domus, in qua non aliquot eo rotabant, sed paucissimi mortui, nisi ex alio mo ibo complicato. Haec febris epidemia totam archi iam iucatum Mag-
de burgicum , Thuringiam quoque insectabat. Et chrono logia nostra Hallensis nos luculenter docet, nunquam sere hic a multis retro annis epidem tum de pessimis in morbum grassatum fuisse , nisi semper inpens fluvii Salae diluvio de nundatio praecellerit . Memorabilis etiam est obfquae extat inutis ell. crarios Decet. . . ubi ex copiosis pluviis iactae nundationes, stagnationes aquarum produxerunt tertianas de rebelles febres , quae iudiscriminatim homines , cujuscumque
sexus , aetatis , victus rationis, tempera mentim vitae teneris fuerunt, Occupa
I. VIII. Paludosa loca , ubi tagnant iut reicunt aquae, alite in lalubria sunt eu Lbres perniciolissimas producunt.
Non procul a Berolino amentis ni uibsista est , Chariotren burg dicta , qua proptet declivem situm stagnationibus prae-ls itim ex copiosis fluvii aquatum valde
obnoxia , inde fit, it assivo tempore ne moriere ex incolis immunica febre intermittente tertiana praesertim permaneat ,
cum primis si aeri frigido nocturno cor pus ob3icit S propter stagnationem aqua rum in etens est bi copia culicum quae homines divexant . Circa nostra in urbem Halem est pagus unum milliare distans, qui vocatur Die ian in decliviori etiam lo-
ex salubri loco huc habitandi causa accedunt , valde gratis atque exitialis esse solat Ilai ci. 1 ηι iliti Ἀο ρ ora ad LIanc Uium data ad hi mat, quod ad mania
civitatis tui ardiae olim fuerit piscinai et stagnum amplissimum pluiium jugerum S eam ob ciausam in lami a multis anilis fuerit Stilitardia febribus , im littentibus, ei me non ampli iis epidem olf, ieri endemiis , valde rebellibus, C dru- . . tu nisi illi a proitrite no incia tulerint sc- ,rium Mute ardianarum . EXsccato vero ioc stagno cb certum fine mi in a maenisse simum pratum converso ab eo tempore se res intermittentes adeo rarae sunt factae, ii ne semel quidem epidemiarum nomen meruerint , sed sporadicae saltem iunchunc , nunc illum invaserint, etiam hactenus curatu faciliores. Apparet inse,
febres ab effluvii illius stagni putridis
ortas fuisse, itae ante curo sublata civitati invecta Dei unt, eo quod Ventus allisione ad monte, acta , quas reperciissus eis uvia dicta proxehere non posset Nemo vero re Lius de paulo majori cura hanc materram aegressus est pertractavit ipsis
Nisi ii sc brium perniciosa ruinae castrensium , cui Romae in Leonina nuncupata civitate ex coenosis lassarum aquis ab aestatis initio ad autumni in vagatae sunt naturam prolixe describit. S. IX. Propter actitarum ita gnationes anni
valde humidi, strii, toti . praesertim
lub continuo ollior uin flatu, valde insalubres sum
Maligni S contagios grassantes morbi ex , ae humida anni constitutione plerumque originem suam nanciscuntur Ita Irippocrate Iib. . Epidem scribit,
132쪽
4raehJaaeciderunt mem testatur Tu. a. Idiaram non es enlpabilem, sed quem diab I
aurΕaid . . suo tempore ex austrinae constitutionis aere in Cranone pramum ichores pulsu Ias militas , posteae 'arbuncusos Chropullulasse malenus de temp. πρψ .nnum plus justo humidum pestis esse
tuerint alistrini frigidi, Iriviosi eum Aaxima aquarii illitvi , unde etiam orbi uni tormes fuerant per totam serme aliam . Nempe populariter grassabam febres pii riae, ardentes , pediculares, morbniosae, variolosae viros maxime Plethoricos corripiebant, praesertim filocorum humiliorum suemini incohe&ve veri indulserant.
Endem ita epidem ii, ni eertis locis certisque annorum constitutionibus populariter grassari solent, morbi plerumque originem de causam suam debent variis exhalationibus inquinamentis, quae in aere eontinen
aegritudines , quae genus humanum re- uenter te graviter saepe affligere solent mus , spiritum in usa esse, e patim s eum ipsum spiritum morbosam aliquam ex .
S. I. Frequenti& attenta observatione di.
dicimus, eas temporum anni constitutiones esse maxime morbosas S communes morbos proferre, quando vel nimias de diuturnas pluvias aut diluviones vel terrarum inundationes re pentini Se immodie aestus sequuntur ad aliquot dies, postea eos insueta trigora excipriint, quae si in tempuse eruum vel autumnale incidunt, pejorem effectum exerunt.
Hoc modo productas novimus complures orassantes epide cas passione I ita etiam febris illa epidemia, cujus supra facta est mentio, suborta est. Atque anno inys hic loci hiemem valde placidam , lenem humidamque autumno simi lem, ait strinis stipatam ventis , expertissimus , quam excipiebat initium veri sim modice aestuosum . Tum per siquot amenses magna cum saevitia per hanc ur. Totis um ex numero orassantium seruer variolarum morbus grassabatur Suc-z epidemiarum , quae e re tantummodo cedebat aequinoctio Iernali praechizans
numero praecipue sunt omnita generis te-
bres acutae, quibus exanthemata ungun- tur, item intermittentes, nec non dolores, fluxiones, infl mmationes, ut sunt varioli, morbilli , febres tertianae, quartanae, tertianae duplices ardentes, pleuritides ophthalmiae , anginae , catarrha-Ies benignaei malignae , erysipelaceae arthritides, di arctoeae, poda 'ra , heumatismi , pleuritides spuriae , vsenteriae , qui morbi ex aeris vitio rectissime derivandi sunt. Et haec sententia fuit μν-
e medio sustulit Cit jus ebri hist tia ex professo a nobis pertractata est in duabus peculiaribiis dissertationiblis . Si
mili rationes, ut Misella nec at cur. Dee. r. bρνυ. 4s tradunt, anno 664, hie
me molli ac pluvios antecedente , sub veris initio grassata est in civitate horamniensi purpura epidemia maligna , ilae per totam aestatem lautumnum usque in hiemem saeviit, pbitimos utriusque sexus
insantes interficiens. Anno is t. tota aestas erat pluvios , insequens aut ii mnns modo serenus, modo eluviosus, hinc in tota Siles ain Austria in alitumno catarrhiis, Moryza cum tussi & inflammatic,-ne saucii im ita vexavit incolas, ut iii Iadomus fuerit exemta , ubi non tres vel qiiatuor catarrho in veriti fuerunt , c
orbus populari grassata ν, .ndictum est , itum succedebant . id.
133쪽
Cap. IV De Venenis in fere contentis
no ror mense Novembr. Decembr. Januar. o8 sine nive 5 Onan gelu erant diari liceae a miliariissimae tunc incidebant . Circa initium veris autem aestuosi pleuritides, febres catarrhales cum pur-ura ii venesm maxime oeminas siligeat . Aderat ansuo virium , , mnus paucus, frequentior frigoris ci: m calore mutatio 3 parotidum tumor .aiici, vero erant lethales.
S. XII. Duplici genetis est illud venciriim, quod cx a tiris stagnantibus ut disper aerem dii pergitur inque cycontinetur, ex quo morbo tum aravium epidemico tum G malignorum origo causa pctenda venit e vel rutae dino. Verminosa vel acris causticae indoli, est.
S. XIII. Aquae alii dos leminarii: stintscecuti di mi uti edinis vermino lae.
labis moibosae insectorii in copiae ass
o qui per aera intus in Orpera er nores ter xeniunt atque usici m iit morbo . Idem ante Vaννoae sensit tititit, dum canit noxia esin. a m Oicorpora , ut νον e insecta anima. siqnantur. Neli ab horum sententi recedi celum ella , cui Iib. i. de Re N. p. scribit ne paludem vicinam e taedificii , nee tun Iam milita emquοι illa caloribus noxium virus O inserit aculei, armata signi quae in nos densi simi agmini olan , ex quibis saepe centrahant . caeci morbi quo νum eatisa ne medici quidem perspicei cluetint. Quocumque i sit it at
nitem pote insolita Inlcctoriim, servatur , non nes ratione in tempora .grassantes morbos prpossum iis, quod diuti it ira experiantia et
I ibi enim paludes, Iacunaea aquae pu seribit Ubiit ferit um Petumque 'nitridae iunt ibi scin per invens piae sest nati αρι, thalans , muscat m redΜ Hvς siti, solis aestu variorum insecto tum copia conspicitur. Non sinu , sed aliquotiese; uimodi quas cxamina v. mus instrumenti statices, easque deprehendimus levissimas , soli an propter c piosam admixtam atheream materiam , quae etiam put pcdinis earum parens est . Deinde semper innumerabiles, minutissimos variae fiatiraeacoeneris vermiculos in iis turbidis coiit peximus. Porro ejusinodi aquae vas sani eo in suis ignis calor admoto in innumerabi- Ie resolvi intii bullii las, und vasis adhaereicentcs , Oisan. piopter vis costatem
rum edunda, an . ἰυεν ἰαι tradi post innumerabilem insectorum cc p M brem epidciniam mali moris gras rasitisse . Auctor i: cque est Vertii in per sag et I annos insalubres fore
3 pestis suspicione infamari , quando
ranarum , muscarum o locustarii in multitudo est Valti Viola bs. i. Iiθ. a. ip g. 9s ex insectorum, locustarum co- in quam calo agit
Insueta vermiculorum in aere hospitantium copia . moiborum maligno m causa existit, os quoquc piae sagit.
In hujus adlerti veritate confirmanda adsentientem maxime habeniti si antiqu: tatem, periti immo medicos. Vaντο do re unica Iib. i. cap. D. causam pia morbos epidentios praeni incialit Atque exempli: m habem iis in recenti n. e mori , anno videlicet isset incredibilis copia locustarum in aere volitantium ista est , quae universam Thi ringiam Mimiam Q ootlandiam in se stabant inqtie terram descendentes segetibus ac vegetabilibus maximum damnum inserebant quo tempore coeperunt orasse sari in hisce eoionibli multae mali moris , .m ctim ethcchiis unetae febres Hildanio cent. . Observ. I. a firmat eo te inpore, quo pestis p.r .issabatur, talem sirisse muscatum copram , ut o ist
134쪽
hom num memoriam vix tanta visa suerit.
I. U. Puttidae , stagnantes aqua ingentem quoque copiam effluviorum salino causticae la volatilis indolis in sera mittunt, quae partim ex ipsis aquis , pertim etiam ex in lectis sale vo. latili turgidis exspirant.
Insecta fere omnis generis opioso ea ustico sale imbuta sunt, unde plera- qu cut applicata vesicas excitant , interius sumta vehementi rosione ac sti- malo partes solidas inflammant ataue in sSasmo coniiciunt , de virulentas vires' 4 libent . Quod autem infesta spargant effluvii , cantharides testantur , quae ubi a Dore si ex his maxime sambucum Hispanictim invadunt foetidissimo odore
iis quae t agitantes se races ad modii sunt talibus actibus e causticis cuius te documento esse possunt pntae, quae in stagnis ela lium a
Itoribu ocis proveniunt, qua lili pleraeque rem , plures austieam4 virulent a naturam possident quae ob servati Q unquam, quod sciam, antea notra est.
sulphureos foetidos producat, ut in set mentatione vinosa ac Putredinosario spicuum est. Quidni etiam incipiens putredo partes sulphureas ac terreas aquari riim , quae in plantarum nutrimentume edunt, in salsas lacres commutare poterit
S. XVII. Preter illa morbosa esstuvia, tuae ex putrescentibus aquis in aerem diffunduntur, dantur adhue in illo alia naturae corporis humani identidem nocte dk gignendis morbis idonea.
Qui diu in artis exercitio versati sunt iis non obscurum esse potest, quo habitu& more subinde diversissimo quotannis fere incedant epide mici morbi, modo ha , modo illas partes hostiliter aggredianturi divers, ac saepe dissidentibus
symptomat. bus infestent . Ueteres incoenitam eorum causam ad τὰ reserebant . Nos materiis tenuioribus , virulentis e variae indolis, in aere potisis unum volitantibus, eos adscribimus i eorum diversam naturam a diversa harum materiarum indole deducimus . Est enimae universale quasi menstruum , quod expansiva sua elastica vi, materia a therea calida ex omnibus corporibus su tilio e partes solvit, abripitis imbibit quae diversissimae naturae exhalationes per mi ituum conflictum , combinationem
In Mὲ rei confirmationem exemplo miseelam , intercurrente solari. coeleesse possnda corus , arum , anthora, e sti copiosa materia varias formas ac te X-nanthe ac litum , at sine aquatica , ci-lturas induunt. Sum in aere salinae sunt ei ita aqtuti , olchicum, qammula Ioaetiam sulphureae diversae naturae substan- vis, alae of iridi species , ros solis per carita is, qui istum palustre , ranunc illus aqlaticus , caltha palustris nasturtiua uaticum , eccabungaquarum Ilerique sunt venenatae , iecoribus matri si iis vescantur , miti sissimae . cauti , cur stagnantes aquae acrimosa pianti in generent, haec pinterit affert na ouae in terra praesertim limosa si hurea diu subsistentes in ei- p tintinuuscere , sive earum mixtio motu intestio ita luitur. Iam vero ea est motus indis mi natura , ut ex succis temperatis . aspidis de inodoris , imo dulcibiis lapsos salinos, volati Ies , item Tota II. tiae mitrum , ins staminabile illud MeIasticum sal, aeris ortus est caput mortuum a Iuminis, trioli extrem adustum omnis salis expers, si diutius a ri committitur, denuo aluminoso, vi triolico Dde impraegnatur . Aer etiam ingentem copiam sulphuris alit, quod sul thuris minerali naturam odorem ha et , uti ex fulmine, tonitru constat. Ecquis vero ausit asseverare , ex subterraneis locisae sulphureis mineris illud in
aerem pervenire , quit solis aestus ultra duas ulnas non sacile penetret, ne me
diocri lene egea sulphuris mineralis evaporatio. Veri itaque est simillimitin
135쪽
rao Cap. IV De Veneris in fere tontentis
illud ipsum ex sale illo universali aeris malibus stipatae. Tune enim solis serven- vitriolico unctuosis ac pinguibus ex tissimus jus in aere acris .causticae
halationibus in aere generari , non
cvs ac in chymicis videmus , ex sale acido vitrioli mixto cum carbonum pulvere verum sulphur, ex alumine, vitello ovi vel stercore humano sulphur in aere inflammabi Ie debit en ei res produci. Quidni igitur pro diversitate effluviorum, quae certis in districtibus e terra exhalant, iro anni tempore variant, pro diversa solis operatione, ventomim statu varia in aere semini salina sul hurea fabricari possunt, quae in corporis avitates admissa differentes epi-demias vel etiam endemias afflictiones inserunt, quorum tamen indolem ac vires potius a posteriori, effectu, quam a priori per sensus, rationem cognoscimus
Morbi ea strenses, qui omnitim pessimi sunt, graviter desaevi urit, aeris vitiis&pravis exhalationibus potissimum debcntur.
Castrenses morbi sunt maxime ex malignorii contagiosorum numerori, exmtima succorum vitalium corruptela nascuntur. Ut ut vero hum corruptionis
ix multiplices sint causae, a quas
sulphureae indolis materiam copiose producit. In autumno , quo fructibus ser- mente icibilibus, aquarum potu uniet repletur , dysenteriae malignae PQ eonta - grosae oriuntur . Sique in hyberna ecincedunt, sequuntur febres majori malignitate infestae, exanthematicae, pete chiales Solet enim interna pii tredo cum tempore vires sumere atoue increscere.
Virulentae contentae in aere eth Ilationes laedi in quatia maxime&m-
bos fatile inferunt, si quis vesper;
no ela noctiirno aeri corpus commitR'
omnis peneris effluvia , Quae de die validissimo solis aestu in altissima in aeris
regionem vehuntur , tempore emertino nocturno sole occiduo per i uius condensari atqite tim humiditate quadam descendere notissimul est
lxime est nc bula inhala. iumanae infensium: ad Cum rore maxime itiones naturae humanae intentium ae admisit ora descendunt 8 vel an nrantibus vel frugibus nocent.
Quod frumenta , arbores,ibntae ex maxime fames , assidua vigilia nita fatigatio , incongrua victus ratio vitioso rore, qui nomine rubigi iis venit pertinent, aer tamen vitiosus, sati di physicis , multum detrimenti palpantur varri generis exhalationi bir in uinatus omnes reliquas causas facile superat Quanta enim in castris sub tanta ho- agricolae cla horti culturae dediti optime norunt. Peccat ut plurimi im a Iequodam
subtili caustico , quo etiar hominibus minum ac pecorum multitudine non est nocet, legi hanc, rem potest obf. I.
dorum vaporum copia & colluvies , suae ubi commemoratur , quod ejusmodi rore continuo circumfusum aerem inficiunt ustato ulcuscula in labi suscitata di corrumpunt . Unde si accedunt ex imbribiis aquarum stagnationes ventaustrini purgando aeri minus idonei diu regnant , atque immodici aestus ac nocturna frigora atque dormitiones sub dio sunt, non potest aliter fieri , quam ut in magnam corruptionem ammantium corpora disponant tiri graves morbν exsurgant Solent ver 8 illi certum quendam servare ordinem cincipiunt nempe aestivis mensibus intermittente tertianael ab illa immunibus . Et quicunque x una biliosa&continitae, sed insuetis sympto- vel pyra hoc rore insecta comedim x, in
qui nudis pedibus incesserant , pustulis&ii lcusculis nigri cantibus inde vexati quidam vero febribus ard cntibus correpti si ierint . t prosectora, senteria epi-demia , ii iis ter initia autunia post serventissimam aestatem prassar ibi et , plerumque est adscribenda corrosvo o i qui partim mictiis nficit , par in cor poris humani oris sese insinuat in certo districtu Erassatii rhac lues , aliis
136쪽
i eundem morbum labuntur; qui vero ejusmodi fructibus insectis abstinent , eos haec lues non invadit. Deinde virulentae indolis effluxi cum nebula quoque decidunt, morborum epidemiorum causassiibministrant, quam in rem lectu digna est obsis 4 I. e. in Misceu curias ubiis bula septem viros ceterum sano atque robustos in febrem malignam de lethalem praecipitasse perhibetur. S. XXI. Neque tantum tetra austicae indolis effluvia , sed organica ela animata ex aere, praesertim nocturno tempore, decidunt cla humani corporis interiora subeunt.
intutissima ac varii generis & magnitudius insere paludibus innasci, ne per aerem circumfusum dispergi res curiosioribus phusicis non ignota est. Sunterim revera paludes omnium insectorum se narium , ubi citissime praesertim submo ratior aestu foecundantur sunt
quorundam adeo minuta corpuscula , ut resernte Laeυυen hae M Tam. i. pis. Ic Tu. a. Epist. s. aliquot illorum cente simul sumta crassum arenae granum o Ie non aeque ne in illa meorum ovula aerem diffundi, cum rore rursus inuere, mirum non est. Et quoniam anc materiam jam ingeniose non minuquain copiose pertractavit cl. Ianeisinam it. Tras ea p. s. lectorem curios huc remittimus . orem δε- 'issimi ex aere in terram descendere
tructi, ac plantis noxium , ex quo ingensissestorum atque vermiculorum copia ponascitur , rei agrariae, horti cultur addicti norunt, quo rore per fusis veetabilibus si vescuntur pecora vel veherienter aegrotant vel Prorsus ex einquum . Si homines ejusmodi verminoso ore insectos cibos adsumunt gravi cor pruntur dysente i , qualis aliquot es hinc annis ex tali causa in quibusdam ocis Ducatus Brunsvicensis exorta fae , ubi olera insecta rore ver
cta et iri gravem hunc morbum indu
Esidemuorum Morborum causis. 13a S. XXII.
Quia tantum periculum ab homi do& nocturno aerem rore imminet humanis corporibus, omni cura utique providendum, ut ne circa ejusmodi loca noctu in dormiamus vel peregri
Hanc in rem memorabilia pro moreuo crudite scripsit an esu Lι b. de ο-
testatur , plurimos incautos, venato res peregrinos , si in palustribus locis brevem etiam somnum capiant, malignis febribus afflictari, praesertim circa Romam . Quod etiam accidit peregrinantibus ad lacu stria Romanae plagae. Imo ipse an eisin L e monitos vult eos, qui vigilantes per coenosa loca peregrinantur,qii per Neapoli Romam vel Roma Neapolim contendunt, iisque suadet, ut diurnos potius aestus subeant, quam nocturni frigoris voluptate decepti contemeratam ambientis aeris vim excipiant. Incidi etiam in locum insignem apud et r. se
υἰs noctibis experiis stim aliquando in Aquitania Montalbani o Tolusa sensis eum nondum a iam infenso hoste Ibi ea vere di-dieeram. Et notisssimum est , homines, oui aestate Romae degunt, extra urbemaormiunt, gravibus symptomatibus corri-
ei&plerumque mora, quia insectis aer
Romanus aerra scatent, quorum exl a lationibus ros Maer nocturnus inquinatur.
Post pluvias vel maxime mense septembri aer salubrior est, e tum extra uruem sine
Aer virulentis exhalationibus refertus per varias vias interiora corporis humani subit . .
Primo se se offerunt cutis spiracula, quae uti perpetuo balneis Zetopicis medicamentis patent, ita humiditatem virulentis vaporibus inquinatam atque ex aere descendentem tacite suscipiunt, Re latuine Lippocrates Lib. σαρ idem Sect . .
137쪽
Cap. IX. De Venenis in inre Conteruis
uod Iacunis Tosii publicis stagna
tibus exficcatis graves .grassantes mor
ιila. Adsunt deinde foramina in narihua, auribus , quae membranis glandit ubi averti possint , inter alios testaturissis, nerve is cincta sunt, pur quae aeresiluviis resertus ingreditur , ni illumque et dubium, qui per poros nervosis etiam partibus sese insinuent cum unia ditate effluvia , quoniam ab Odoribus salubribi is N insalubrabus robur, vigor, omnium motuum emerso contingere potest, livstericarum exemplo . Tum aer humidus, vaporibus repletus per narium S oris vias ac per arvngem ad intinia pulmonum delatus vesicularum pulmonalium se insinuat poris, hac ratione cum languine misceri potest . Tandem in ore ipsi salivat adhaerescit de facile per caesophagum , praesertim cum cibo ac otu , ad ventriculum cscendit. Pertinet huc egregius locus apud ip-
m festum evadit , quod plurimae eructationes post cibum ac potum evenire in te ira, . scurrente nimirum aere inclitio
ubi perruperit bullas , quibus inclusus fuerat. Postremo, illud dicendum est, ouod organica, animata etiam iuii-lteria fuisse infestatam
p. 3o qui prodidit, patriam tuam exsiccatione aquatum in ossis publicis stagnantium a febribus pestilentibus, alias quotannis alitumno rassantibus , fuisse liberatam. Et Cl. Misi , in citato illo praeclaro opere illud etiam exemplis confirmat. Deinde accensis ignibus palustres ieg;ones ab halituum malignitate purganda sunt. Ipse Himerale ignit.antam potentiam tribuit, ut eo pestilebitura ab -ν posse statuat , vid Galen de Thesia ea aur
36. e. uir ignibus medicis in vim pestilint. eadscribit; utpote ignis mctu celerrimo superfluam aeris humiditatem absumit ventum 'i*nit, qui ad eventilandum pultadu mi ignavum aerem magnae est intutis clima etiam ex lignis te sinos ex bituminc sis corporibus ad aeris emenditi
nem multum coinserunt. Inter omniscon
stat malam nostram ante usum cat onum lassilium,quorum am in ens copiaad salis coctionem accenditur , muliis . t. an. moibis, febribus petechial bis ac , sen teria fuisse infestatam Ee in s seis utico vis si non pertivam , tamen per cibum ac potum in rimos, qvi omnes morbi per eiv; nam Ora corporis interiora admittantur . Vindeltiam jam sere per . 'inti annos . ex quo fit , ut in malignis, putridi morbis orbonum fossit una usus increbu e rani subinde ingens copia vermium in alvi luis nostras excelserunt. Nam tmosphaera lacibus, per vomitum reiectis conspiciatur . Neque id notum ut , quod animalcula in ovi: visceribus, praesertim nostra non modo ob copiosi ex Sala silvio multis ramis luxuriante evaporata es,scd etiam c continuam salis coctionem multa in hepat , si paludosas aquas imbibe humiditate imbi litur , cuius noxam L musrint, reperiantur . Inde quoque dracun-i carbonum fossilium egregie cast Cat atqueculorum Africa, in Get inania crino coercet, quippe cuius salubritatem vel hoc num , ii pueros adoriuntur , sub cute unico argumenti, adstrueste licet, dum eae generatio derivanda est
S. XXIV. Quicumque ut be ab epidem iisio, en de in iis malignis morbis liberare vult , iis praecipue omnium iii exsiccatione fossarum ac paludes o
habitationes, quas aer his carbonum vaporibus repletus herpetuo transit sumosa nigredine inscit, nullum incolentium sanitati serunt incommodum.
138쪽
Horum ventorum ea est natura, ut non
modo expansiva elastica sua vi terrae fluvii dissipent ac disjiciant, sed ridum animantibiis vigorem , robur a m tum afferunt, circulationem sanguinis ac transpirationem promovent, impediant, quo minus noceant. Varro Lib. I. de Re vias. ωρ. . pag. 1 testatur . se Corcyram insulam a grav peste liberasse , obstuctis iis fenestris, quae austrum spectabant, iisque, quae ad aquilonem vergebant, apertis . Certa etiam observationum file constat, quod tempore pestis ut oravius saeviat ventis flantibus ex austro S orientera sub statu vero septentri natiun illa statim remittat. Imbres quoque a copiosius decidunt, at mosphaerameauffcis es fluviis stipatam egregie corri- sunt ac depurant, nam statim post im-ret aer est desecatissimus. Et constat ex historiis, pestilentiam in AEgypto statim ce res, imbribus mense Iunii largiter desceridentibus.
S. XXVI. Gla fiantibus morbis epidemiis
noxa eorum avertendam magno prς- sidio lint temperantia in victu ela venere, itatio aeris vespertini nocturni aque Dequens usus eorum , quae nituam roborant, motum sanguinis o salutari transpiratione pro
Omlibus roborantibus, quae simul vicem asummiserunt, summo jure Draeserendum est vinum potensi generoso spiritu tur: idum , cujus notae est Rhena-niim , euod circularem sanguinis, humorum notum augendo, quicquid alieni vitaliuit undis admixtum est , potenter elimnat, atque adeo omnem ad suspiciendi m contagium dispositionem ausett. Ex nedicamentis vero ad arcendum
contagiun commendationem merentum
mnis geleris balsamica , salia volatilia oleos , imbrataci succinata balsamum notium liquidum , quae sanguini
humoribus spirituascentiam scienerant Nerva robur addunti omnis generis excretione eerni juvant. Multum qu Tom. II.
ique huc eonfert liberalior usus infusorum ex herba Thee, melissae, salviae, ver nicae, Mabis osse, quae sanguinem Sehumores ac corporis habitum propellendo omnes peregrinas sordes per emunctorium cutis everrunt. Neqtie alia profecto causa afferri poterit, quod nostra in urbe in que vicina Lipsiensi maligni ac putridimotbi , Iim familiarissimi comitem
habentes purpuram , jam rarius incidant, quam liberalior usus calidarum sorbitionum, ilibus maxima pars incolarum his temporibus assuevit.
At in medieamentorum classeres venenatas , quae de pernicie an orpori inferre eueausam mortis
praebere possint, mirum forsan videri
Plurimis haec firmiter insidere olet opinio, eas res, quae remedii nomen blvindicant, esse in se salutares , neque ullo modo vitae M sanitati sensas esse pos seu inde etiam fit, ut quidam amim vehementiori medicamentorum aviditate , quae rectius pharmacomani dici posset laborent , quum tamen omne , quod magnam vim habet, medicamentum , non cum cautione adhibeatur , noxiosissimum sit. Unde non mirum est . medicamenta temere usurpata, morborum emortis causa subministrare . Quo magis necessaritim est, ut peritus medicus ea quae pilirimum nocendi facultate pollent, probe noscat.
Quae veneni vim a naturam aemu lantur medicamenta, in eorum numero sunt emetica 3 purganti drasti ea sive vehementioraci sunt etiam stupefactiva quaedam, ex mereurio mane
139쪽
Si ulla ex remediorum classe multum I Frustum vitri antimonialis, quod scrii cautionis de prudentiae ratione ii sus desii pulum circiter ponderat, vel millia ho-
4:rant i certe sunt cmetica, purgantia optatam mercurialia , eo quod o vehementem eorum vim plures a ves modi bos conjectos, vel in orcum per imperitiam medentum praecipitatos suisse , experientia, pro dolor quotidiana ed
Ex emeticis multum vehementiae virulentae qualitatis habentuti blata praesertim in lubstantia data, ut antimonii vitrum , mercurius vitae, crO-eus metallorum, sulphur auratum. Sehinon Dicta haec antirmonialia in pulvere data vehementissime αν. . . . non modo pursant, sed Ἐvper cathar se saepe lethales mserunt. Unde perpetuo non sine pericu-4o dantur , eo quod plicis ventriculi 4ntestinorum firmiter inhaereant, di a succis confluentibus soluta continuo ea, quibus insident , nervos Ioca lancinando comvellanti vicinos non modo nervos , sed
mentioris autem naturae sunt, quae ex horum solutione parantur vomitolia , ut est aqua benedicta Antandi , tartarus Emeti' explicavimuscus . v ruptis emeticus Anaeli Saι vel
Dispensatorii Brandenburgici Sicut vero vitrum antimonii omnium est potentissi
mum , ita tartarus emeta sex o Pazav
ius muIto valentiorestaeo, qui secundum
r, quod omnes , qui medicii factitant, velim ut nolent.
Antimonialia suimma partitam, quae salino sulphureo causticae naturae sunt, subtilitate adeoque in exili admodum do si laquidem celerrime operantur post haec vim suam in ventriculum partes nervosas exerunt majori doli exhibita etiam intersciunt . Hinc quia omnes veneni characteres habent rectissime in eo ruat numerum
referuntur. minum vomere facit, ii eius infusio fiat
ex vino. Et nota quoque sun pocula illa emetica ex mixtura stannidi rettuli antimonii parata, quibus vinum instinvitur, euintra aliquot horas emeticum evadit atque illa vis poculi numquam desinit . Ex quo apparet, quam Dipenda sit illa exiguitas partium , quae totius corporistanc tiones perturbare vel etiam destruere possit , quod maxime proprium est ve
Necant antimonialia emetica dum in vehementissimos spasmos genus nervosum coniiciunt, ela ventriculummaxime nusque orificia eonstringunt, e circulum sangui ad intercipiendo inflammationes spha celosas easque sensitas efficiunt , unde prasentissit mortemis hominibus, animali inferre possunt.
S. hinquomodo venena ex mineralibus nem jugulent quae symptomata cant, iam supra cap. a. a
ius . Vim vero suam Prunium exerunt in ventri Ium , qui 'nis praesertim caudicis vrimo ac priassici solet Incipiunt ibi spasticae ccctiones , quibus ejus oritui arcus clauduntur, unde mira ventriculi is sequitur , brevi etiam sphacelosax
stigmata illi inuruntur Pulchram me morabilia sunt illa experimenta, que i. e re, instituit , dum varia enenorum genera animantibus obtulit Niolt sectionem alia atque alia phaenomma an notavit. Vide in Tνas de cien ubi etiam eap. at commemorat, uod carni robusto vitri antimonii grana est erit a& iacta sectione maculam palma latiorem atro rubicitndam in ventriculo nati bus distentissimus erat , annota rix quia utraque orificia ob spasmo lauta erant, pertinaciter ventriculus latus in clusos retinuit. Deinde idem auctas obier
vavit, quod diaphraim a vi medicamen ii istiter succusim vomitum adjaVeri '
140쪽
Anti moria alia emetica , in substantia de paulo maiori do si exhibita, fune stum ς pissime effectum exerunt in corporibus lentibilioribus, ad itam pionisin hujus affectus vehementia exagitatis, item libentriculus ad inflam mationem in linatis doloribus ac spasmis divexatur.
Complura certe in praxi notavimus exempla , ubi post gravem iracundiam quae nanc insequitur, cardialetiam datum anticioni ala emeticum mortiferum sitit Et aate aliquot annos tristi mimum habui miti casum , ubi serenissima persona ex tartoro emetico improvide adhibito brevi tempore lethalibus symptomatibus occubuit , ubi post mortem pars ventriculispha celos reperta fuit putredo vicinas Drtes ejusdem lateris , lienem , dia-puagma , de pulmonem infestavit. Vidimus brevi ante paroxysmum intesmittentis piluerem vitri antimonii datu in , qui pranae vehementissim ac vomitiones
puritiones convulsiones & tre inores partiumrum summa cardialgica anxietate Excavit , quae symptomata sub febrili calorensequente ait tempus cessarunt, altercvero die redeunte paroxysmo resu
commemorae, quendam capitis dolore a flictum assumpto emetico mentis ac ratio nis usu penitus fuit se orbatum . Idem au ctor Cens. s. ob . q. refert, in corpore ca-chectico ab assumpto vomitorio caecitatem suisse sequutain . Foemina quoque optimo corporis habitu praedita , de dolore ravativo ventriculi conquesta, assii impiis tribus insus antimonii dosibus, ii pervenien' te inter vomendum doloros aurium tinnitu , auditii in amisit. Vid. Hild an Ioe eit. pag. ys. Alius reserente Utie ero in Tr. de cicura aquar pag. 23 s. post sumtum antimoniale emeticum ejusque vehementissimam ανω- όλιν purgationem in inter innum pectoris ardorem , tussim siccam raucedinem , gutturi strangulationem &aphoniam diuturnam incidit. Si spasmorum serocitas artus, artes exteriores aggreditur, fiunt inde laevisti mi artuum dolore Se truculentae nervosarum parti uini convulsonesi pha celos, corruptiones Auctor est Cl. V m erus iae cit. pag. a M.quendam cachecticum , assumtis aliquot granis vitri antimonii per noctem in vino; nisi , non modo in enormes vomitus , sed et lairi crudelissimos redis dextri dolore incidisses, luperveniente tandem su-nesis eiusdem partis spha et elatione . Lil. danus quoque ab assumto sortior emetico maximas Tachiorum crurum On Uulsiones , lipothymiam , summam virium scitra mortem intulerunt, ridentidem prostrationem , imo herniam intestinatem venticulus inflammatus ac spha celosus repatis est.
S. VII. Enetica fortiora , si non necant,gia vim ' tamen de re immedicabi. lem ux, ibum inferre possunt, dum fortissimi vasorum strictura ela compressione unguinem in umores cum impetu ad artes praesertim debiles pellant, ubi sublittentes pro partium distet etiavarios eoiq; graves morbos inducunt.
SP smi ab antimoniali metico excitati velementia sanguinem atque humores cum inpetu ad caput propellit, facile aphonit, aurium tinnitus , visus Maii ditiis avissio, imo mentis abalienationes o
Quia emeti ea fortiora graviter convellim ventriculum habentibus nervosis spasmo nocent, atque tiam
congestiones humorum in elanguidis partibus eis ciunt, prudentiae est in hypochondriacis, hystericis, harmorrhoidaliis de instante mensium fluxu,
ubicumque ventriculus cum gener nervoso spasmis tentatur, iis tanquam veneno abstinere.
Quum Iennes illaeo salutares peWmenses, haemorrhoides fluxiones cum spasmis continito fiant, facile patet, O