장음표시 사용
41쪽
De Horologii Horizontalis veru deli
DIIeatur linea A. B. & huic alia ad angulum rectum C. D. quae priorem in E. secat. Dein quaere Fig. VI. & accipe intro gnomone circino distantiam A. C. si horizontale facere cupis B. C. utpote longior servit ad verticale & transfer ex E. in C. Fig. XI. ubi stylus infigendus erit. Ex hoc puncto C. ducas lineam Parallelam lineae A. B. &erit Iinea horae sextae. Postea iterum insipice gnomonem Fig. V l. & accipe distantiam C. D. & transfer illam ex Ε. in D. Fig. XI. ubi circq. Ium E. F. facias. Hunc circulum seu quaerantem divide in s. partes, & duc illas ex D. in lineam A. B. & nota siniones illius lineae, i& habebis horam 7. 8. Io. II. Ia. Ad hagsectiones duc ex C. alias lineas, uti in figura XI. vides, & totum horologium ex una parte erit divisum. Alterum latus horae I. 2.3 q. e .eodem modo facies, sicuti primum, ut con-3 side- fl
42쪽
IPsideranti patet, & ad omnes horas ex C. iterum lineas ducas; totumque opus & ho. rigontale persectum erit. Vocatur autem
2 horologium horirontale, quod iacet in plano: Verticale, quod pendet in muro.
P Alio modo horologium horizontale δε-
lineandi sua circini apertur .
Ducas, sicut prius, lineam A. B. & C. D. , iume in gnomone, sicut prius Fig. V l. distantiam A. C. & transfer illam ex P. in C. Fig. XII. & habebis centrum styli & consequenter lineam horte sextae. Dein accipe in gnomone Fig. VI. distantiam aequinoctialem C. D. qua distantia prius inferiorem quadran tem in s. partes divisum seceras & pone illam ex F. in D. Fig. XII. prius ex E. Disaeiendo semicirculum, hahebis in linea sequinoctiali horas a. & Porro si pedem circini
huius aperturae ponas in D. Versus G. & ex G. usque dum tangatur linea aequinoctialis. habebis horam 8 Ex hoc puncto, si his sumas hanc aperturam circini versus B. habebis horam 7. Iterum ex puncto 8. si his simas hanc perturam circini versus A. dabir tibi horam I. & consequenter etiam a. quia si ex una parte habes divisionem, eo iplo etiam ha-
43쪽
hebis ex altera parte. Et hoc modo unic1 circini apertura aequinoctiali acquires omnes . horas, excepta hora a. & Io. Ad hanc autem inveniendam nota prope H. sectionem circuli D. G. Ex illo puncto duo lineam ad G. ubi secat lineam aequinoctialem, erit hora io. &ex altera parte, hora secunda. Hoc modo unici circini apertura deline re poteris horologia omnia. Iam etiam de sty- lo infligendo pauca dicamus.
De Si lo infigendo in horizontali.
Stylus oblongus infigi debet in C. Fig.
XII. supra horam duodecimam perpendic Iariter. Altitudo eius erit 48'. prout est elevatio poli, ut apud nos 48' intelligendo in horletontalibus horologiis; in Verticalibus enim angulus styli est a'. nempe elevatiore qua toris. Si stylum delineare cupis. uti hic feci, tunc duc ex C. circulum F. H quare ex H. Versus F. 48'. qui terminantur in F. duc igitur ex C. in F. lineam, & totus styluserit delineatus , & fiet triangulus. Hunc triangulum sic in charta papyracea delineas, Sexscindas,horogia omnia, & stylos eorum examinare, & rectificare poteris. Quod si autem cupis, ut non totus oblongus sty lus, sed
solum apex illius horas ostendat, procedes hoc modo: ET
44쪽
Εx C. centro styli Fig. XII. fac circulum: H. F. ex H. quaere altitudinem poli in Hori-r zontali 3' in Verticali 4a'. aequatoris quae terminatur in F. ex C. per F. duc lineam C. F. huic lineae ex E. duc aliam ad angulum re ctum E. F. iterum ex F. duc ad angulum re elum lineae C. E. nempe lineam Η. F. Haec ipsa linea H. F. est stylus rectus, cujus apex Romnes horas, imo omnia signa Zodiaci ostendit. Ouare si oblongum stylum benevolus lector abhorret, & libentius haberet, ut apex styli horas.& signa ostendat,stylus, in H. In longitudine H. F. infigendus est, cuius apex & horas , & signa Zodiaci persectissimi osten. t det.
De Circini apertura, qua in horologiis
sunt. Si circino medias horas designare cupis, tunc sume aperturam semper ex D. Fig. XII. ad horas impares. In exemplo: sume ex D. distantiam D. 7. vel D. s. in linea A. B. tran ser hanc distantiam ex . in eadem linea demtrorsum, & sinistrorsum, & habebis mediam septimam a dextris, & mediam primam Isin L stris. Dein accipe distantiam D. vel D. N transfer illam in linea A. B. ex dextrorsum, & sinistrorsum, & habebis mediam octavam aB , dex-
45쪽
dextris. & mediam secundam a sinistris. Tandem aecipe distantiam D. I. vel D. I. transfer illam in li ea A. B. ex ir. dex crorim , &sinistrorsum,1 hahehis mediam nonam a dextris, & mediam tertiam in sinistris. Hoc mo. do, quo operatus es dextris. Operare etiam h sinistris ex altera parte, 6t invenies omnes horas medias sola circini apertura.
De modo, quo horologium horizontala
ex quaarante detineari possit.
Modus hic supponit sequentem tabulam,& maxime in eo consistit, ut aliquis sciat, quantum quae lihet hora ab hora Iam a disset. Ut in exemplo : hora ima & i Ima ab hora i a. distant M' grad. ao. min. in Ele. at. poli 48'. Hoc modo facillime & citissime dividitur horologium. Fit autem hoc modo: Ducatur linea A. B. Dein alia ad angulos rectos ex C. nempe C. D. quae simul erit hora duodecima. Ex C. ducatur circulus cuiuscunque aperturae: In hoc semicirculo. qui duobus quadrantibus aequat, sumatur &quaeratur distantia in sequenti tabula ali. pol. 8. cujuslibet horae ab hora duodecima, & no. ita illas in dictis duobus quadrantibus dextror
46쪽
sum, & sinistrorsum. & duc ad illas expuncto C. lineas. & habebis totum horologium Ho
rirontale accuratissime descriptum. In Exemplo: DuctMinea A. B. & C.D. quae ut tima hora ta est. Quaere in tabula sequentIall. pol. 48. quantum hyra rama & ima di stent ab hora 1 a. & invenies distare o. grad. ao. minut. numera hos gradus ab hora Ia. dextrorsum & sinistrorsum, in tuo quadrantemurario, & habes horam rimam & Imam. Dein vide, quantum distent ab hora I a. ho ra io & a. & invenies, illas distare ab hora Izma 23. grad. I s. min. numera hos gradus ab hora Ia. in quadrante murario dextror sum, & sinistror um, & due ad illos ex C. lineas, & habebis horam io. & adam. Et sic facies cum omnibus horis, nempe hora 9. &3 hora 8. & 4. hora 7. &ς. semper videndo, quot gradibus distant ab hora i a. qui in qua drante notantur, ut ad illlos ex C lineae duci possint. Hora s. est semper linea A. B. & distat ab hora ra. grad. 9o. neque indiget multa. speculatione. Profecto hoc modo cito horologium horizontale dividi potest, modo aliis quis sciat, quantum quaelibet hora ab hora a. distet. Hoc ut scias, sequentem tabulam
inspicias pro quaelibet Poli elevatione.
47쪽
48쪽
sere columnam rute elevationis Poli, quae apud nos in BaVaria est 48 .grad & utere numeris infra scriptis, ex. gr. scire cupis, quot gradibus ab hora I a.distet hora 3.Vel 9. ingredere hanc tabulam, & invenies distare ab ho .ra I 2. 8 s. grad. 32. minut. in elevat. pol. 48. Et sic operare in alis.
Primo fiat Zodiacus in ra. signa divisus. uti Fig. VII. doctus es, &hie in Fig. XIV. vl-des per literas A. B. & C. D. Dein ingredere horologium tuum horiaontale iam in suas horas divisum per doctrinam antecedentem. Fig. XV. accipe C. F. distantiam 3 III. inventam, & transser illam in Zodiacum factum ex A. in E. Fjg. XIV. & nota punctum E. Dein omnes horas horologii tui Fig. XV. transferre debebis in Zodiacum factum Fig. XIV. ita ut ex E. inerte lineolae horarum ducendae sint, uti in figura vides. Ducantur autem hoc modo: Ex C. Fig. XV. centro 'li usque ad lineam aequinoesialem A. B. suos r matur
49쪽
2gmatur circino distantia in qualibet hora, & a transferatur in Zodiacum factum Fig. XIV. ex E. in lineam aequinoctialem , usque dum tangat lineam V. & G. ibi notetur puncto aliquo & ducatur ex E. linea per totum Zodiacum , & repetatur hoc in qualibet hora, incipiendo ab hora ra. cuius linea est brevissima, ut in Fig. XIV. vides, cum omnium horarum caeterarum lineae per Zodiacum
longiores sint. Ductis talibus lineis in Zodiaco facile signa in horologium tuum tranS- serenda sunt; Nam supra quamlibet lineam accipe in Zodiaco distantiam ex linea sequi. imctiali V. usque ad EB A. & transserillam supra eandem lineam in horologio i ,
di nota puncto aliquo ; Ouod si punctii
omnium signorum in horologio tuo signaveris, tunc illa puncta per lineas curvas supra aequinoctialem lineam , quae semper V &repraesentat, & infra illam connecte, &habebis horologium omnibus signis Eodiaci instructum ; ubi linea curva proximior centro styli erit signum S. remotior nempe in omnibus horigontalibus; in Verticali-hus enim contrarium est.
Cupis in horologium horizontale Fig.XU. inscribere Ia. signa. Accipe pro exemplo
horam IV. di ejusdem horae quartae lineam
50쪽
27 C. I. H. G Κ. Sume circino distantiam C. G. rempeli centro styli usque ad aequinoctialem, de transfer illam in Zodiacum tuum, Fig. NIU. ex E. in lineam aequinoctialem A. B.&tanget illam lineam in F. Duc igitur per E. F. lineam E. O. L. F. K. Dein accipe circino distantiam F. O. & transfer illam in tuum horologium in linea horae quartae, & dabit tibi G. I. scilicet Ti. postea accipe circino distantiam in Zodiaco F. L. & tran fer illam iterum ex G. sursum & dabit tibi G. H. in horologio tuo, nempe ου. &e. Iterum acci .pe circino in Zodiaco distantiam F. Κ. de transser illam in horologio tuo in linea ho- rae quartae deorsum. & dabit tibi distantiam G. K. nempe Η.&e.& sic acquires in hac linea horae quartae omnia signa ; quae . sis in alia linea alterius horae repetieris . & puncto aliquo semper notaveris, acquires horologium i a. signis persecte instructum. Haec enim puncta per lineas transversim ductas con .
nectenda sunt. & prodibit horologium Fig. XV. descriptum. Vides iam in exemplo, quam clare omnia pateant ξ & quam pulchre omnia signa Zodiaci in horologium horizontale describi possint ρ Jam horologium nostrum etiam horis Italicis, & Babylonicis ornemus.