장음표시 사용
81쪽
ptomatibus enarratis, an revera ad illam classem pertineat , simulque ad quamvis classem remedia, tum generalia, tum singularia, si dentur, invenietis adscripta
ut falli Vos in hisce sit inpollibile.
q. II 6. Carviae autem remotiores morborum, ut V. g. aer Pesti serus, Usus Carbonum &C., ars Vasa argentea mercurii & auri) amalganiate in igne deaurandi, &similia, sunt vitanda, si quis velit omnes CBusas reincitiores abicindere. S. II 47. Si autem No. , si V. g. quis habeat omnia signa adsuinti veneni, & tamen ignorem unde; tunc observo, quae urgent eum, symptomata; ago seeundum ea, quae dicta sunt, in illa: tollo sic ignotae mihi causae offectus. f. ΙΙ 8. Nam symptomata bene coli siderata docent , an in ventriculo haereat, an in intestinis, an jam per sanguinem dispersa viS veneni sit. Unde patet, qua ratione agam in causam illam , in ventriculo, vel alibi haerentem: V. g. causa proXima est in ventriculo, ergo vomitorium ni bitum requiritur ut expellatur; est in intestinis, validum purgans & enemata sortia; in vesica, injectio olei in illam. Sed venio, quando horumo jam est penitus viribus dejectus, & fere moriturus:
Conabor intus extus omnia aqua, oleo &c. emollire tidolores dato opto prudentissime sopire. A cholera vidi homines tam subito dejectos viribus omnibus, ut intra diem morerentur; tunc est acuti se simus morbus: intra paucas horas violentia morbi tanta est, totque eduxit humores, tot in convulsiones rapuit nervos, tot dissipavit spiritus, ita corrupit sanguinem, ut Medicus accedens videat emetico certo moritururali.
82쪽
hominem, roborantibus & sopientibus vix ultra esse reparandum et tamen Viam tutissimam iniens experitur, an sopiens & reficiens methodus aliquid valeat. Si homo moriatur, Medicus quidem tutam Conscientiam habet, quod mortem incertam certae praetulerit; Verum Certamina multa tunc ipsi sustinenda sunt ab illis Medicis qui nunquam choleras sine emetico praevio adgredium
Hanc doctrinam adplicemus venenis datis, &intelligemus, quomodo vel expellere illico, vel dilue re venenum, symptomata mitigare viresque reparare deinbeamus ; simulque intelligimus, quod quacunque prudentia egerimuS, eos tamen, quos Venenum jam nimis destru-Xerit, servare nos non possimus. II 49. 5 . 5 I. Est venenum , quod hominem in summum torporem ac frigus conjicit; est mihi hic torpor & frigus calefacientibus ac stimulantibus excitandus, & vice versa. Homo alius in ardentissimam febrim, delirium, surores, actus est; vita haec mihi moderanda est , ut in omni motu nimio : optime hoc faciunt generalia antidota, quum Causam ipsam enervent. Verum praeterea a venenis homo jacet ut mortuus, dum moX ante nostrum adventum signa vitae adfuissent.
Forte manebit mortuus, si nil fiat; forte incitamentis posset resuscitari. Laudandi semper Μedici sunt, qui eo modo, ut alia occasione in morbis infantum seorsim pariter edendis dicetur, agunt; mira fiunt, quae non
exspectaveramus. Classi rius batavus miles de navi cadens mergitur aquis r scapham sumens alius classiarius cum sociis hominem mortuum trahit in scapham: Vident omnes, esse mortuum. Ille vero , meliora edoctus, sumit magnum suum cultrum, & apicem vaginae abscindit, intrudit ita demersi anum, & ab altera parte instat
83쪽
i tantum aeriS, quantum posset, eoque facto mortuum illum Capitaneo vivum restituit. - Vita potest ad- parere deleta tota. & tamen ita manere, ut resuscii tari queat: maxime id iuspicari quandoque possumus, i dum ab ignota causa, a veneno, cito visus sit mor tuus homo. 1152. I 153. II 54. Methodica Curatio, ea prorsum , quam eX HIPPOCRATE , SYDEN HA- mo, BOERHAAv Io didicistis; ea explet quatuor haeci capita. Nihil aliud agimus, si bene agimus: speci fica plane empirica est; audito nomine morbi, novi-imus medelam: ita cortex Peruvianus in febri, ita iopium in doloribus. Optandum foret, pluribus spe- cifcis ditesceremus; sed interea dum paucis his gau-
demus, methodicam curam eo acrius, eo adtentius colamus.
INDICATIO CURATORIA IN MORBIS SOLIDI.
Habetis hic ' divisionem totius artis chirurgione Ut in morbis internis sola natura facit, quod fieri oportet, arte medica cautum inpedimenta aufe
84쪽
rente, & juvantia adplicante; ita in morbis externis Chirurgus aufert inpedimenta, adplicat bona medicamenta huic scopo apta; sed natura, ablatis inpedimentis, ct adpositis rebus aptiS, intrinsecus, extrinsecus omnia perficit. Omnia . illa balsama arcent aera, molles servant partes, putredinem inpediunt :1ed, si non cooperetur natura, ut in ulceribus cacoeticis, nil juvant adplicata. 1157. Dictum. 1158. Morbi solidi , sebrsim spectati, Consistunt aut in solutione continui, quae mox dicta, aut in mala cohaesione. Itala cohaesi EIt aut nimia, aut nimi S ParVa.
Cohaesio nimia est rigiditas , quae tum . est laXanda hinc 1 aquae fotu, balneo; e) emollientibus decoctis; 3 oleo ς 4 in moderato b fove renovato motu ς aliter videretur quies commendanda, quum Observemus homines in quiete mollescere & laxos fieri. Verum & fiexilissimus sit arcuk, si modo tendatUr, modo laxetur, iterum tendatur & laxetur &c. ' Est tamen hoc in genere Verum , quod molle otium1reddat fibras flexiles, laxas, Iul. PRAESEs in com meret. ad Aph. 35. n. 4. bene advertit hoc : - motus, inquit, muscularis praecipuum, remedium habetur ad curandam fibram nimis debilem ; non mirum ergo, si quies contrarium faciat. Qui citissime volunt sagina
V. g. in incipiente anchylosi motu tali redit nacciditas, & sit dissipatio uius , quod morbose hic collectum. De II.
85쪽
ΙIS9. ANTIDOTA. 8Ιre animalia, illa semper ab omni motu prohibent, largo dato simul pabulo. Hinc in i morbis acutis , ubi omnia adeo exsiccantur , quietem summam, inprimis in adre stigidiusculo & humido, inperaverunt veteres Medici: frigidus enim & siccus aer roborat fibras. Νihil autem magis laxat corpora, quam tepor lecti, dum somno largiori indulgent aegri; haerent enim scin proprio vaporum, de corpore eli halantium, balneo. Hinc omnia animalia a somno tument. Dixit ideo Hi P Poc RATEs: Longiores vero somni Cale facientes conliquant carnem & corpus diffundendo resolvunt, & inbecille reddunt: de νiffus ratione fauorum I. 2. c. IO. , & lib. de ad Oictionibus , c. 12. In quibuscunque morbis siccitas confert, conducit quam minimum dormire. Quibus vero humiditas coisfert, non debent inediam pati, nec cibo, aut potu indigere , neque laborare, & dormire quantum volunt. Trictiones explicabuntur ad S. I 166.
. 1159. FIacciditas nimia partium folidarum
cognita indicat roborationem earumdem, quin obtinetur;
cardiacis Uc.; reliqua hujus capitis sponte patent. Ultra de his non ago; nam scitis haec ex cap. defbra laxa ta rigida ex principio Aphorismorum BOERHAAVII , & comment. Iul. Lib. Laconis v AN
86쪽
uperest nobis una tantum indicatio eYplicanda, quae ad suida mutanda spectat : mutantur fluida morbosa I emendando eadem; ita, ut in corpore maneant fantque emendatione tali iterum fana: vela) mutantur humores morbosi, demendo ex iis morbosas partes, ut sani humores dein, ex bonis alimentis & bonis naturae viribus conparati, eXpulsorum re- Pleant vacuitatem. Haec duo nunc explicanda restant, ac primo quidem indicatio corrigens suida.
II 64. Nam oportet tunc adesse in illa parte singulari vitium in liquido, quod ibi nimis crassum, aut tenax sit; vel quod Vas quocunque modo sit angustat9m , licet liquidum bonum sit; vel quod laspissus humor, & vas ipsum inpeditum sit: adeoque indicat mutationem in meabilitatem tam viae quam
1165. Materies De.; hic liabetis ex ΜΑ-TERIE ΜED1cA infinitam copiam resolventium , de- obstruentium, tam in diathesi phlogistica, quam in pituitosa. - Huc adhuc refertur embroche, aquae Vel
87쪽
vel frigidae, vel calidae, purae , vel medicatae. Saepe prosunt haec inpluvia in anchylossibus & tumoribus albis gentium, aliorumque articulorum. - Addi hic ollam gramen posset: si recentis graminis. succus paretur & detur magna copia quotidie, liquefacit totum hominem, solvitque calculosas in om cina bilis concretiones. Apud Magnates haec caelanda, quum irascerentur, se ut armenta in pratis tractari, nec sumere talia remedia vellent. Immo in genere puto, homines oportere ignorare, quae medicamenta sumant: ignota melius, quam nota sumunt. Medici sunt passim liberaliores in hac rer cognita vilescunt. Per illa, quin catinoe jsngulari, coaculum facien-ri , contraria sunt , ut in Ooagulo per acida fatilo , usu al alium leniorum, sapo venetus la 2 i incoctus Pannis laneis, vel spongia lata calide semper adplicatus, huic scopo aptissimus. Si sapo venetus admisceatur lacti recens mulcto, nunquam coagulabitur. 29 In coagulo glutinoso G pingui c. id est, quando glutinosum in vasis haerens facit tumorem pul-l Posum, tenacem, Phlegmaticum, vel quando pinguis materies facit atheroma, tunc certe saponacea conUel niunt ex eodem sapone Veneto; nam calida stimulan tia hic prosunt, ut tumorem dividant crassi,m, stimulentque solida, quo divisum illud propellant. EmpIastra hie prosunt talia, diabolanon, RusTINGIT, de Iabdano , diachylon cum gummi , de cumino,
3 o In coagulo a quiete usu salium is saponaceo-
rum; humores boni torpore stagnant: effectus enimii nimiae quietis, uti jam dictum ad s. 769. AEliolo - giae. In tali casu fomenta eX sale ammoniaco, dia luto aqua, immo aliquando cum aqua calcis oriente
88쪽
indo decompositione) ut mox in albo tumore genu vidimus, potenter juvant. Sapo quidam paratur, si
spiritus salis ammoniaci uncia una cum unciis sex oxymelsis, & pinta vini misceatur, saepe potenter resolvens talia concreta.
ceas herbas; hic jam omnia priora nocerent; excepto sapone veneto, qui laeti incoctus aikalino sale vix no cere posse videtur. Decocta malvae, Parietariae , endi- viae, lactucae, portulacae , mista melli & nitro, aut Oxymelli, epota hic prosunt: catapla Smata parata ex si ilibus herbis, addito melle & nitro ; decocta avenae decorticatae cum storibus chamomillae, meliloti, sambuci , hederae terrestris &c. In his tamen omnibus judicio opus: haec mutanda sunt pro natura tumoris & coaguli, & copia stimulantis augenda minuendave, prout Plus minusve juvant. Etiam oportet Medicum esse divitem in hae Materia medica, quia plura saepe adhibentur, quae omnes homines ferre non pos uni Μulti ab emplastris habent erysipelas ; multi, maxime feminae, abjiciunt
OX multa, quod certos odores ferre non possint et tum & hyeme praestat sotu minus uti, quam cataplasmate, aut emplastro, quod hyeme tam cito frigescant.
5b Per cardiaca Dc. si quies sit in humoribus a debilitate cordis & vasorum, stimulantia nutrimenta, ut III 2. descripta, prosunt, Vires Vitae& augendo & incitando. Etenim humores velocius a corde projiciuntur in artorias , & arteriae stimulantur I) a velociori fortiorique adpulsu sanguinis; 2 a stimulo cardiacorum: quum nune per talia cardiaca vires omnium solidorum augeantur, cor & arteriae ab hac etiam causa in fortiorem atque frequentiorem contractionem prorutapunt. Hag
89쪽
f- II 65. INDI c. IN HORB. CORRIG. FLUID. 85i Hac igitur ratione praecipuo quidem humorum rimiam tenacitatem a quibuSCunque causis natam emendare studuimus: sed simul egimus , hoc faciendo, in ipsa solida ; omnia enim illa interna externaque agere aeque in solida debuerunt, quam in fluida'. Quia tamen vasa sola esta in causa possunt, bonis humoribus, ideo Aucrost nunc ad solida unice se convertit. s. II 66. Via inpedita redditur meabilis aperiendo meatus, potu aquos calidi, emollientibus salinis temperatis medicatos ς exemplo sint potatores
nimiorum potuum asiaticorum : fluida quidem ipsis tandem aquosa fiunt, scd & solida quaevis ladia flacces-Cunt. Haec iterum agondi methodus, in sola solida destinata, agit simul in fluida, aeque ac in solida; ut priori sipho contonia, in sola fluida destinata, non in fluida modo, sed & in solida agebant. Ita, ut
quamvis indicationes alterutrius tantum sequamur, semper tamen in utrumque agamUs.
Si aqua calida fui potatores penitus in solidis
J3Xet, aqua medicata emollientibus eo magis hoc faciet: nam particulae hae emollientes, interponentes sese inter laterales fibrarum cohaesiones , dia pedestin quasi faciunt, & in illa sese interponunt, ut membrana silefat multo latior, adeoque vas totum fiat amplius.
Lac quamvis suis nutrientissimis particulis sit cardiacum, bonos faciens humores, tamen ratio suae aquae particulartim oleo rum ac subsa-ponacearum) emollit quoque. Hinc in ulcere pulinonali cum rigiditate vasorum lac , alimen
90쪽
Si vero aqua illa medicata salitiis temperataris, oportet salinum istud dividere massam humoris . loco obstructo haerentis, & simul stimulare solida, ut agant
in contentum fluidum et ergo iterum hac ratione aquae medicatae salinae aeque humoreS mutant, quam vasa.
Patet hoc in aquis mineralibus potandis. Si homini sint vasa laxa, & humores mucosi, aquae sel-teranae, vel illis similes, incidunt suo subtiIi sale, in
aikalinam naturam vergente , . hos humores, & etiam stimulo suo tunc agitant inertia vasa. Rarius tamen in similibus totum scopum obtinemus; sed si sanguine adtenuato facto tunc spadanae potantur, robur majus conciliatur vasis, ut brevi tunc aequilibrium bonum vasa inter humoresque restituatur. AEnigmatis instar varia actio aquae spadanae videbatur B AG L1VIo esse, quod aqua illa videatur tam obposite agere. Henricus ab ΗΗΗΗs in sua Spadacrene observandum dederat, seminas , mensibus Carentes, harum aquarum potu menses recuperare amis os, & pro pallido flavoque colore jam reddi iterum facie colore amoeno pulcras ; seminas autem alias, sanguine eX- haustas, nimiis uteri haemorrhagiis, perpetuo adhuc nuentibus, ideoque pallidam mortem vultu referenteS, Potutum, Iae medicamentum est Curat quosdam integre, tota die cum melle potatum; reliquis in-
curabilibus curam facit palliativam. Est tamen, ubi lac ipsum integrum minus Conveniat, quam serum inde paratum; sale, seu saccharo sic dicto lactis , quod solutum gerit, magis medicamentosum, solvens; dum parte caseosa, Viscida , privatum , viribus digestivis, saepenumero sat debilibus minus inpedimento est.