장음표시 사용
301쪽
289 AENEIDOS LIB. X. Acro caput fulgens, cristaque hirsutus equina. Sic cursum in medios rapidus dedit. Aestuat ingens 870Uno in corde pudor mixtoque insania luctu, Et furiis agitatus amor et conseia virtu8. Atque lite Aenean magna ter Voce VOeaVit. Aeneas adgnovit enim, laetu8que Precatur:
Sic pater illo deum faciat, sic altus Apolloi 875
Tantum ossatus, et infesta subit obvius hasta. Illo autem: Quid me erepto, SaeviSSime, nato Terrest haec Via Sola fuit, qua Perdere POSSeS. . Nec mortem horremus, nee divom parcimus ulli. 880DeSine: nam Venio moriturus, ut haec tibi porto
Dona prius. Dixit, telumque intorsit in hostem; Indo aliud super atque aliud figitque, v0latque
Ingenti gyro; Sed SuStinet aureus umbo. Ter circum adstantem laevos equitavit in orbis, 885Tola manu iaciens; ter secum Troius heros Inmanem aerato cireumfert tegmine silvam. Inde ubi tot traxisse moras, tot spicula taedet Vellere, et urguetur Pugna congreSSUS iniqua, Multa movens animo iam tandem erumpit, et inter 890Bellatoris equi cava tempora coniicit hastam. Tollit se arrectum quadrupes, et calcibus nuraSVerberat, effuSumque equitem Super ipse Secutus Inplicat, eiectoque incumbit cernuus armo. Clamore incendunt caelum Troesquo Latinique. 895 Advolat Aeneas, Vaginaque eripit enSem, Et super haec: Ubi nunc Mogentius acer, ut illa Eisora vis animii Contra Tyrrhenus, ut auraSSuspiciens hausit caelum, mentemque recepit: Hostis amare, quid increpitas mortemque minarisl 900 Nullum in caede nefas; nec sic ad proelia Veni; Nec tecum meus haec pepigit mihi foedera Lausus. Unum h0c, ser, Si qua est victis venia hostibuS, Oro: Corpus humo patiare tegi. Scio acerba meorum Circumstare odia: hunc, Oro, defende furorem; s05 Et me consortem nati concede Sepulchro. Haec loquitur, iuguloque haud inscius accipit enSem, Undantiquo animam diffundit in arma cruore.
302쪽
OCEANUM interea Surgens Aurora reliquit AeneaS, quamquam et 8 iis dare tempus humandis Praecipitant curae, turbataque funere mens CSt, Vota deum primo victor solvebat EOO. Ingentem quercum decisis undique ramis Constituit tumulo, fulgentiaque induit arma, Mogonti ducis exuvias, tibi, magne, tTOPaeum, Bellipotens; aptat rorantis Sanguine cristas Telaque trunca viri os bis sex thoraca petitum Perfossumque locis, clipeumque eX aere SiniStrae Subligat, atque ensem collo SuSpendit eburnum. 4 Um SOCiOS, namque Omnis eum stipata tegebat Turba ducum, Sic incipiens hortatur ovantis Maxuma res effecta, Viri; timor omnis abesto, Quod super est; haec sunt Spolia et do rogo Superbo Primitiae, manibusque meis Megentius hic ost. Nunc iter ad regem nobis murOSque Latinos. Arma parato animis, et Spe praesumite bellum, Ne qua mora ignaros, ubi primum Velloro signa Adnuerint superi pubemque educere en StriS, Inpediat, Segnisvo motu Sententia tardet. Interea socios inhumataque corpora terrae Mandemus, qui solus honos Acheronto sub imo est. Ite, ait, egregia S anima S, quae Sanguino nobis Hane Patriam peperere Suo, decorate SUPPOmiSMuneribiis, maestumque Euandri primus ad urbem Mittatur Pallas, quem non virtutis egentem Abstulit atra dies et funere mei Sit acerbo.
303쪽
AENEIDOS LIB. XI. 291 Sic ait inlacrimans recipitque ad limina greSSum, Corpus ubi cxanimi positum Pallantis Acoctus 30 Servabat Senior, qui Parrhasio Euandro Armiger ante fuit, sed non felicibus aequo
Tum comes auspiciis caro datus ibat alumno. Circum omnis famulumque manus Troianaque turba Et maestum Iliades crinem de more Solutae. 35
Ut vero Aeneas foribus sese intulit altis, Ingentem gemitum tunsis ad sidera tollunt Pectoribus, maestoque inmugit regia luctu. Ipse, caput nivei fultum Pallantis et ora Ut vidit levique patens in pectoro VolnuS AD Cuspidis Ausoniae, lacrimis ita fatur obortis:
Τene, inquit, miSerando puer, cum laeta Veniret, Invidit Fortuna mihi, ne regna VidereSNOStra, neque ad Sede8 Victor veherere paternaA' Non haec Euandro de te promissa parenti 45 Discedens dederam, cum me conpleXUS OUnt m Mitteret in magnum inperium, metuenSquo moneret Acris eSSe viros, cum dura proelia gente. Et nunc illo quidem spe multum captus inani Fors et vota facit, cumulatque altaria donis; 50 Nos iuvenem exanimum et nil iam caelestibus ullis
Debentem vano maeSti comitamur honore.
Infelix, nati funus crudolo videbis lHi nostri reditus, eXSpectatique triumphil. IHaec mea magna fide8l At non, Euandre, pudendi A 55VOlneribus pulsum aspicieS; nec Sospite dirum optabis nato funus pater. Hei mihi, quantum Praesidium Ausonia et quantum tu perdis, Iulei Hasu ubi dos evit, tolli miserabile corpus Inperat, et toto lectos ex agmine mittit 60Mille viros, qui supremum comitentur honorem, Intersintque patris lacrimis, Solatia luctus Exigua ingentis, misero sed debita patri. Haud segnes ulli cratis et molle seretrum Arbuteis texunt Virgis et vimine querno, soExstructosque toros obtentu frondis inumbrant. Hic iuvenem agresti sublimem stramine ponunt: Qualem Virgineo demessum pollice florem 23
304쪽
292 P. VERGILI MARONIS Seu mollis violae, seu languentis hyacinthi,
Cui neque fulgor adhuc, nec dum sua forma recesSit; NN0n iam mater alit tellus, virisque miniStrat. Tum geminas VeStes auroque Ostroque rigentis
Extulit Aeneas, quas illi laeta laborum Ipsa Suis quondam manibus Sidonia Dido
Fecerat, et tenui telas discreverat auro. 75 Harum unam iuveni Supremum maeStus honorem Induit, arSurasque comas obnubit amictu;
Multaque praeterea Laurentis praemia pugnae Aggerat, et longo praedam iubet Ordine duci. Addit sequos et tela, quibus spoliaVerat hOStem. MVinxerat et post terga manus, quos mitteret umbris
Inseria8, caeSO Spar8uru8 Sanguine flammam;
Indutosque iubet truncos hostilibus armis Ipsos ferre duces, inimicaque nomina figi.
Ducitur infelix aevo confectus AcoeteS, 85 Pectora nunc Dedans pugnis, nunc unguibus Ora; Sternitur, et toto proiectuS corpore terrae. Ducunt et Rutulo perfuSOS Sanguine CurrUS.
Post bellator equus, positis inSignibus, Aethon, It lacrimans, guttisque humectat gaeandibuS Ora. 90 Hastam alii galeamque ferunt; nam cetera Turnus Victor habui. Tum maesta phalanx Teucriquo Sequuntur Tyrrhenique omnes et Versis Arcades armis. Postquam omnis longo comitum Proee8Serat ordo,
Substitit Aeneas, gemituque haec addidit ulto: saNos alias hinc ad lacrimas cadoni horrida bulli
Fata Vocant: Salve aeternum mihi, maxumo Palla, Aeternumque Vale. Nec plura effatus ad altos Tendebat muros, gressumque in eaStra ferebat. Iamque Oratores aderant ex urbe Latina, 100 Volati ramis oleae, veniamque roganteS: Corpora, per eampos ferro quae fuSa iacebant, Redderet, ac tumulo sineret Succedere terrae; Nullum cum victis certamen et aethere cassis; Parceret h08pitibus quondam SoceriSque VOentis. I05
Quos bonus Aeneas, haud aSPernanda precantis, ProSequitur venia, et verbis haec insuper addit:
305쪽
AENEIDOS LIB. XI. 293 Quaenam vos tanto sortuna indigna, Latini, Inplicuit bello, qui nos fugiatis amicosi
Pacem me exanimis et Martis Sorto peremptis 110 oratisi equidem et vivis concedere Vellem. Nec veni, nisi sata locum sedemque dedissent; Nee. bellum cum gente gero: rex no8tra reliquit Π0spitia, et Turni potius se credidit armis. Aequius huic Turnum fuerat Se opponere morti. 115 Si bellum finire manu, si pellere TeucrOSApparat, liis mecum decuit concurrere telis; Vixet, cui vitam deus aut sua dextra dedisset. Nunc ite et miseris supponite civibus ignem. Dixerat Aeneas. Illi Obstipuere Silentes, 120
CO versique oculos inter Se atque Ora tenebant. Tum Senior, Semperque odiis et crimine Drances Insensus iuveni Turno sic ore VicisSimorsa refert: o fama ingen8, ingentior armi S, Vir Troiane, quibus caelo te laudibus aequem l 125 Iustitiaene prius mirer, belline laborum' Nos vero haec patriam grati reseremus ad urbem,
Et te, si qua viam dederit fortuna, Latino
Iungemus regi. Quaerat Sibi Deuera Turnus. Quin et fatalis murorum attollere moles, 130SaXaque subvectare humeris Troiana iuvabit. Dixerat haec, unoque omnes eadem Ore fremebant.
Bis senos pepigere dies, et pace SequeStra Per Silvas Teucri mixtique inpune Latini Erravere iugis. Ferro sonat icta bipenni 135 Fraxinus; evertunt aetas ad Sidera pinos;
Robora nec cuneis et Olentem Seindere cedrum, Nec plaustris cessant vectare gementibuS OrnOS.
Et iam Fama volans, tanti praenuntia luctuS, Euandrum Euandrique domos et moenia replet, HoQuae modo victorem Latio Pallanta ferebat. Arcades ad portas ruere, et de more VotUSto Funereas rapuere faces; lucet via longo ordine flammarum, et late discriminat agrOS. Contra turba Phrygum veniens plangentia iungit 115 Agmina. Quao poStquam matres Succedere tectis Viderunt, maestam incendunt clamoribuS urbem.
306쪽
At non Euandrum potis est vis ulla tenere; Sod venit in medios. Feretro Pallanta repOSto Procubuit super, atque haeret lacrimanSque gemenSMe, Et via vix tandem voci laxata dolore est : vi Non haec, o Palla, dederas promissa parenti, Cautius ut saevo Velles te credere Marti. Haud ignarus eram, quantum nova gloria in armis Et praedulce decus primo certamine POSSet. 155 Primitiae iuvenis miserae, bellique pr0pinqui Dura rudimental et nulli exaudita deorum
Vota precesque meaei tuque, O SanctiSSima coniunX, Felix morte tua, neque in hunc servata dolorem lContra ego vivendo Vici mea sata, SuperSte8 160 Restarem ut genitor. Troum Socia arma Secutum
obrueront Rutuli telisi animam ipse dediSSem, Atque haec pompa domum me, non Pallanta, referreti Nec Vos arguerim, Teucri, nec foedera, nec quaSIunximus hospitio dextras; Sors ista Senectae 165 Debita erat nostrae. Quod si inmatura manebat MorS gnatum, caeSis Volscorum milibus ante Ducentem in Latium Teucros cecidisse iuvaret. Quin ego non alio digner te funere, Palla, Quam Diu8 Aeneas, et quam magni Phryges, et quam 170 Tyrrhenique duces, Tyrrhenum eXercitus omniS. Magna tropaea ferunt, quos dat tua dextera leto; Tu quoque nunc Stares inmanis truncus in armis, Esset par nutas et idem si robur ab annis, Turne. Sod insolix Teucros quid demoror armis' 175Vadito et haec memores regi mandata referte: Quod vitum moror invisam, Pallante perempto, Dextera cauSSa tua eSt, Turnum gnatoque patri Ino Quam debere vides. Meritis vacat hic tibi solus Fortunaeque loeus. Non Vitae gaudia quaero; 180 Nec las; sed gnato Manis perferre Sub imos. Aurora interea miseris mortalibus almam Extulerat lucem, referenS Opera atque labores: Iam pater Aeneas, iam curvo in litore Tarchon Constituere pyras. Hue corpora quiSque Suorum More tulere patrum; subiectisque ignibus atrisC0nditur in tenebras altum caligine caelum.
307쪽
AENEIDOS LIB. XI. 2Ter circum accensos, cincti fulgentibus armis, Decurrere rogOS; ter maestum funeris ignem Lustravere in equis, ululatuSquo ore dedere. Spargitur et tellus lacrimis, Sparguntur et arma. It caelo clamorque Virum clangorque tubarum.
Hinc alii spolia occisis derupta Latinis
Coniiciunt igni, galeas enSeSque deeorOSFrenaque ferventiSque rotaS; ParS munera nota, Ipsorum clipeos et non felicia tela. Multa boum circa mactantur corpora morti, Saetigerosque Sues raptaSque ex omnibus agris
In flammam iugulant pecudes. Tum litore toto Ardentis spectant socios, semiuSinque SerVant BuSta, neque aVelli BOSSunt, nox humida donec Invertit caelum stellis ardentibus aptum. Nec minus et miseri divorsa in parte Latini Innumeras StruXere PSraS; et corp0ra Partim Multa virum terrae infodiunt, avectaque partim Finitimos tollunt in agros, urbique remittunt;
Cetera, consuSaeque ingentem eaediS ReerVum, Nec numero nec honore cremant; tunc undique vasti
Cortatim crebris conlucent ignibus agri. Tertia lux gelidam caelo dimoverat umbram: Maerente8 altum cinerem et confu8a ruebant Ossa focis, tepidoque Onerabant aggere terrae. Iam vero in tectis, praedivitis urbe Latini, Praecipuus fragor et longi pars maxuma luetus.
Hic matres misernoque nurus, late cura Sororum
Pectora maerentum, puerique Parentibus orbi, Dirum Oxsecrantur bellum Turnique hymenaeos; Ipsum armis, ipsumque iubent decernere ferro, Qui regnum Italiae et primos Sibi ΡOscat honores. Ingravat haec Saevus DranceS, Solumque Vocari Testatur, Solum posci in certamina Turnum. Multa simul contra variis sententia dictis Pro Turno; et magnum reginae nomen Obumbrat Multa virum meritis sustentat fama tropaeis. Hos inter motus, medio in flagrante tumultu, Ecce super maesti magna Diomedis ab urbo
Legati responsa serunt: nihil omnibus actum
308쪽
Tantorum inponsis operum; nil dona neque aurum Nec magnas valuiSSe preces; alia arma Latinis Quaerenda, aut pacem Troiano ab rege petendum. Doscit ingenti luctu rex ipSe Latinus. Fatalem Aenean manifesto numine ferri
Admonet ira duum tumulique ante Ora recentos. Ergo concilium magnum PrimOSque Suorum
Inporio accitos alta intra limina cogit. Olli convenere, fluuntque ad regia plenis Tecta viis. Sedet in medii8 et maXumus aeVO Et primus sceptris, haud laeta fronte, LatinuS. Atquo hic legatos Aetola eX Urbe remiSSOS, Quae reserant, fari iubet, et responsa reposcit ordine cuncta suo. Tum facta Silentia linguis, Et Venulus dicto parens ita farier infit: Vidimus, o cives, Diomedem ArgiVaque caStra,
Contigimusquo manum, qua concidit Ilia tellus. Ille urbem Argyripam patriae cognomine gentis Victor Gargani condebat Iapygis agris. Postquam introgressi et coram data copia fandi, Munera praeferimu8, nomen Patriamque docemus; Qui bollum intulerint, quae caussa attra Xerit Arpos Auditis illo haud placido sic reddidit ore: O fortunatae gentes, Saturnia regna, Antiqui Ausonii, quae vos fortuna quietos S0llicitat, suadetque ignota lacessere bellat
Quicumque Iliacos ferro violaVimVS BgrOS,-Mitto ea, quae muris bellando exhausta sub altis, Quos Simois premat ille viros-infanda per orbem Supplicia Ut scelerum poenaS eXPondimuS OIDI OS, Vel Priamo miseranda manus; scit triste Minervae Sidus ot Euboicae cautes ultorque CaphereuS.
Militia ex illa divorsum ad litus abacti Atrides Protei Menelaus adusque columnaSExsulat, Aetnaeos vidit Cyclopas Ulixos. Regna Neoptolemi referam, Ver80Sque Penatis Idomonoii Libycono habitantis litore Locros ΤΙΡse Mycenaeus magnorum ductor Achivom
Coniugis infandae prima intra limina dextra
309쪽
297 AENEIDOS LIB. XI. Oppotiit; devictam Asiam subsedit adultor.
Invidisse deos, patriis ut redditus aris Coniugium optatum et pulchram Calydona viderem l 270 Nunc etiam horribili visu portenta Sequuntur, Et socii amissi petierunt aethera pennis
Fluminibusque Vagantur aves-heu dira meorum Suppliciat et scopulos lacrimosis vocibus inplent. Haec adeo ex illo mihi iam speranda fuerunt 275 Tempore, cum ferro caelestia corpora demens
Adpotii et Veneris violavi Volnere deXtrum. Ne vero, ne me ad talis inpellite pugnas. Nec mihi cum Teucris ullum post eruta bellum
Pergama; nee Veterum memini laetorVe malorum. 290Munera, quae Patriis ad me portatis ab oris, Vortite ad Aenean. Stetimus tela a Spera Contra, Contulimusque manuS: experto credite, quantUSIn clipeum adSurgat, quo turbine torquent linStam. Si duo praetorea talis Idaea tulisset 295 Terra Viros, ultro Inachias venisset ad urbes Dardanus, et versis lugeret Graecia satis. Quidquid apud durae cessatum est moenia Troiae, Hectoris Aeneaequo manu victoria Graium Haesit et in documum vestigia rettulit annum. 20'Ambo animis, ambo insignes praestantibus armis; Hic pietate prior. Coeant in foedera deXtrae,
Qua datur; ast armis concurrunt armΛ caveto. Et responsa Simul quae sint, rex Optume, regis Audisti, et quae sit magno sententia bello. 295Vix ea legati: variusque per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor; ceu SI Xa morantur Cum rapidos amnis, sit clauso gurgite murmur,
Vicinaeque fremunt ripae crepitantibus undis. Ut primum placati animi, et trepida ora quierunt, 300 Praelatus divos solio rex infit ab alto: Ante equidem summa de re statuisse, Latini, Et vellem, et fuerat melius; non tempore tali Cogere concilium, eum muros adsidet hostis. Bellum inportunum, cives, cum gente deorum 305 Invictisque Viris gerimus, quos nulla saligant Proelia, nee victi possunt absiStero ferro.
310쪽
298 1'. VERGILI MARONIS Sponi si quam adscitis Aetolum habuistis in armis, Ponito. Spes Sibi quisque; sed haec quam angusta, Videti8.
Cetera qua rerum iaceant percul Sa ruina, 310 Anto oculos interque manuS Sunt Omnia VlStraS. Nec quemquam incu80: potuit quae plurima Virtus Esse, fuit; toto certatum eSi corpore regni. Nunc adeo, quae Sit dubiae sententia menti, Expediam et pauci8-animos adhibete-docebo. 315 Est antiquus ager Tusco mihi proxumuS amni, Longus in Occasum, finis Super USque Sican0S; Aurunci Rutulique serunt, et Vomere durOSExercent colli8, utque horum RSPerrima PaSeunt. Haec Omnis regio et celsi plaga pinea monti8 320 Cedat amicitiae Teucrorum; et foederis nequa8Dieamus leges, Soci OSque in regna VOeemHS; Considant, si tantus amor, et moenia condant. Sin alios finis aliamque cape8Sere gentomESt animus, pOSSuntque solo decedere nostro: 325 Bis donas Italo teXamus robore naViS, Seu pluris conplere Valent; iacet omnis ad undam Materies; ipsi numerumque modumque cariniSPraecipiant; ΠOS aera, manu S, DIVIlia demUS. Praeterea, qui dicta ferant et foedera firmoni, 330 Centum Oratores prima de gente Latinos Ire placet, paci Sque manu praetendere ramOS, Munera portantis aurique oborisque tulenta Et sellam regni trabeamque insignia nOStri. Consulite in medium, et rebus Suecurrite fessi S. 335Tum Drances, idem infen8us, quem gloria Turni obliqua invidia stimulisquo agitabat amariS, LarguS OPum, et lingua melior, sed frigida bello Dextera, consiliis habitus non sutilis auctor, Seditione potens: genus huic materna Superbum 310 Nobilitas dabat, incortum do patre ferebat; Surgit, et his onerat dictis atque aggerat iras:
Rem nulli obscuram, nostrae nec VOeiS egentem, Con8ulis, O bone rex; cuneti se Seire fatentur,
Quid λrtuna forat populi; sed dicere muSSant. 315 Dut libortatum fandi, flatusque remittat,