장음표시 사용
451쪽
Dg Ops RATIONI Bus B Ru To Ru M. 33 est rationalitatem: nihil enim rationalitatis in notione merae cogntationis involvi, jam docuimus. Merito tamen atque efficacis limZinsertur animae humanae rationalitas , ex hominis Cognitione; non, uti dixi, quatenus simpliciter est Hoc nuio, sed inquam
tum ea involvit, quibus salvandis qualiscunque Vera cognitio . non sussicit, sed ea praeciud rationalis requiritur. Sic passim Philosophi Animae Humanae , ut Spiritualitatem & Rationalit tem , ita Immortalitatem , demonstrare solcnt, & recte qui-dcm , ex eo quod ipsa percipiat cum conscientia , etiam ires spirituales , quaeque directe sensum non assiciunt; quod iudicio spiritualoe notioncs connectat, & secundum illud omnes caeteras actiones dirigat : quod cx cognita veritate una aliam hactenus ignotam vel dubiam concludat, &c. N inem vero unquam Videre contigit , Cartesi asseclas si excipias, qui ex qualicunque
mera Cognitione mox principii cognoscentis rationalitatem inserat; cum rinil magis tritum sit auctoribus , quam dividere meram C gnitionem in Sensitivam & Rationalem. Adstrui igitur valide ρο- πtest, animam humanam rationalem esse, etiamsi non id concludatur ex ipsa cognitione, quatenus ea simpliciter est vere talis.
Frustra eris, si urgeas, tametsi major sit cognitio in homine, XII. id rei essentiam minime mutare ; juxta effatum Philosophorum, Magis & minus non variant speciem. Nunquam enim quisquam eorum , quod sciam , qui Heram Cognitionem brutis tribuunt, is , isdasseruit, cognitionem bruti majorem tantlim esse ea quae est homi- i . di num, scut duntaxat per gradus, qui rei esse Viam non mutant, ic rasa distinguantur. Nemo certe existit vel tyro in Philosophicis, qui '' nesciat Peripateticis dividi Cognitionem, tanquam genus , in Sensetivam & Rationalem, ceu duas oppostas species; uti iisdem ipsum quoque Animal, Anima, Vita sic disptacituri Tacultatum prima nimirum animae Sensitivae in omni animali est Ognoscitiva, .
quam Sensum vocamus. Co CNos CERE vox est GENER
L I s , cr significat cui A M C u N MI E cujusinnque riv PERCEPTIONEM , sive fiat mediis 2 organis corporis , qualis es Sensis, sive fiat absique adminiculo corporis , qualis est Intellectius. Ita hac de .
re di sierit, ex mente Peripateticorum, Collig. Phys Desp. x i. f. 8. ipse Hereboordius. Pudeat homines impugnare quae non intelliallunt; traducae opiniones receptas quas ignoranti sed Doctrinae
452쪽
tionis principium triabuit opinio ,
Peripateticae seu Aristotelicae mentionem perperam coram illi sacto , quibus ipsum hoc nomen vel febrim suo horrore inducit. Potius amandabo ad Philosophum Cartesianum doctissimum De la For , longe accuratius , quam hi , hac de re hune
in modum Philosophantem , Tradi. de Arente Hum. Cap. Iv. o Dico , si veruin sit, bruta habere aliqvcm Sensum , aut alia , , quam perceptionem interiorem , ab actione objectorum exte- riorum super organa sensuum eorum excitatam , & si omnes si suas actiones instituant hactenus cum animo ita faciendi; ratio nes hactenus allatae , &quae posthac adseruntur, demonstrantia necesse esse , ut principium istius perceptionis ac propositi μ spiria istiuile ; id autem si ita elset quod nos non credimus suis nec nos id credrm uJ minime foret injuriosum homini: nullam enimis video necessitatem stituendi , omne id quod esset spirituale esse, , EIUSDEΜ SPECIEI, & habere casdem persectiones & pra , , rogativas, quas Spiritus humanus. De cognitione quidem haec recte dicuntur : quae vero de Spiritualitate admiscet, ea suo linquimus loco ac pretio. Arrigant interim ad ista Socii sui verba aures nostri isti blaterones, & discant ex iis sui hujus ratiocinii imperitiam. Si enim judice Forgaeo, ne omnis quidem natura Spiritualis necessario ejusdem sit speciei & persectionis, quanto minus omnem cognitionem ejusdem speciei & persecti nis esse existit necessarium ' Vidimus Menti humanae nihil imminem periculi a Vera Cognitione brutorum , xjusdemque in his Principio Substantiali. Unum superest , ut nec Novam csse hanc assertionein nostram d monstremus. Et quid multis inhaeream probandae rei quae adeo nota, ut nulla magis ' Universa schola Peripatetica Sensitivam Cognitionem quam, uti audivimus, faciunt merae Cognitionis speciem , aeque ac Rationalem ut & Appetitum Mnsitivum ,
non minus quam Facultatem Loc motivam Brutis perinde tribuit ac hominibus. Speciatim communi omnium consensu , docet haec eadem , Cognitionem Sensitivam non tantum Externos Sensus involvere, sed & Internos; quos numerant, praeter Sensum Communem, Phantasiam , Memoriam, nominatim
quoque LAEstimativam. Quid vcro A stimativa his Auctorubus significet, explicantes audiamus non ex Monasteriis protra-ctcr
453쪽
Ds Opr RATIONI flos BRUTORUM. ssctos Scholasticos, sed duos in orbe Reformato , ipsaque nostra patria , illustres nostri seculi Philosophos , Burgersilicium &Sen ordium senior , illum in inclyta Lugduno-Batava, huncio nostra Rhen Trajectina Academia, Philosophiae Prosessores Clarissimos.Ille sic, COLE. Has Disp. xxv I. Thes. 6. e 'masiva
munus est de rebus, quae externis se ibus perceptae, cui phama atribus re aesentatae fuere, FORΜARE' NOTION Es BONI Au T MALI. Sic cum ovis videt lupum, orc. format istarum rerum primum phantasmata , or Ex IIs statim COLLIGIT
SPECIEM MALI. Et haec . Rimatio, . ait post pauca, in
omnibus reperitur animantibus. Alter ita , Introduci. ad Physici Lib. VI. Car. V. e 'timativa munus est , in mare , locos, de rebus quae externis sensibus vel phantagia perceptae fuerant, F o R-ΜARE NOTION Es BONI ET MALI, Iu DICAR nQu A s I , an objecta convenientia , an vero adversa sint, ct m dia hae aestimatione efectus movere : ctc. Hinc a nonnullis He tur, AESTIMATIV ΑΜ ΙD EssE IN BEsTIis, Quo IN HOM1NE RATIO Es T. Ex dictis apparet, timaria vim circa ea quae in sensibus externis fuerant , FORΜΑRE etiam NOTION Es, QuAE IN EXTERNIs SENsORIIs NON Fu ERANT; rationes enim illae boni or mali ab ε Epimati formantur , quae sensibus externis non erant apprehensae. Ego, ut ingenuEdicam, quamvis omnino stem pro mera Cognitione Brutorum quam ante desinovi, non tamen ausim Brutis tribuere , qualem iis
tribuunt hi Auctores e cum omnibus scrE Antiquioribus Phil sophis. Verum, quid si vel huc usque extendis Icm notioncm verae cognitionis quod non seci nihil utique asseruissem, quod
non in utraque Academia ante me defenderunt magni doctissimique Viri. Pudeat itaque vel ipsam calumniam , tritam assemtionem , ubique ac semper receptam, dicere. in Mstantiali Principio non est quod laboremus. Asserunt id quotquot asserunt Formas . Substantiales , quas asserere Peripateticos Omnci, notum est unicuique. Absolvam verbis Doctissimi H reboordii, qui Hol. I. Disp. xxx IV. controversiam de Formis huc
redire ait, An Forma in rebus naturalibus sit Suns TANTIA, eaque DIVERsA , AB altero rei naturalis principio , MATERIA' Atque haec DE OMNI Bus, PRAETER RATION
454쪽
AFFIRMANT Iu Μ OPINIONEM INVALu IssE, atque illis Cisse radices in mulsorum animis , m , qui confra sentiunt isIN. IPSA CENSEANTu R PHILOSOPHIAE PRINCIPIA IMPINGERE, omnisique veritatis fundamentasubruere, circ.
Lubentius Viri hujus huc adduxi textum, tum quod in eodem Collegio Theologico , in quo ego haec ventilanda proposui, meus fuerit in ejusdem Pro-Regimine Praedecessor , tum imprimis quod ipse hanc sententiam quam hic proponit acerrime ii pugnaverit ; ut minus suspectum esse debeat hoc testimonium. Lant nunc , qui nostram assertionem innoxiam , Datur in Bru iis aliquod substanti e vitae , sensationis , ac vera curitionis pris rip:um , accusare audent Novitatis periculosae ; ac nisi pudorem omnem exuerint, ' discant posthac intelligere prius , quae Vet res opiniones sint quae Novae , quam suum ae eo quod ignorant interponant judicium , uti temerarium ita viro pruuente plane inuignum.
455쪽
EXERCITAT. I. De Theologia Naturali.
f. I. Theologia Naturalis studium praaliis homine dignum. Pag. I. II. Menti humana inflatu unionis iusficillimum. 2III. Periculi quoque plenum; ideoque
tractandum reverenter. 3IV. Naturalis de Deo notitia max me practica est. ib. V. Asinime tamen ad aeternam beatis
I. Non confundenda cum Fidei rem latione. . syii. Interim hujus illi habenda ratio. ita
LXERCITAT. II. De Dei Existentia , ejusque cognoscendae modis.
f. I. Arctissimus inter notitiam Dei ct Nostra nexus. Pag. 8II. Non , An sit Deus , dysputamdum; cuia sit, tamen demora andum. λ. III. Demonoratio pro Existentia Numinis a rerum obviarum dependentia sumpta. 9
456쪽
IV. Multiplex , qua ex ea fuit pro
eadem veritate , argumentani ratio. Iov. Vis demonstrationis a gemina . nosii exceptione vindicata. IIVI. Fimoseum Hujus ab Idea Dei pet
tum argumentum ad examen revocatum.
vII. Alterum ab eadem Idea sumptum fgumentum expensum. Iueum. Tertia Carisi demonstratio ericusa. 34 IX. Ex origine mentis humanae, Deum esse, probatur. Is X. Sola admiratione, in quam abripit Universi contemplatis , idem animo insinuari, docetur. I 6X I. Innata menti de Existentia Dein suasio explicatur. I 8 XII. Eam dari, ex Legis Naturalis
conficientia evincitur. 2 XIII. Demonstrationum omnium *ma brevis er utilitas proponitur. 2IN.
EXERCITAT. III. De Atheismo Speculativo. i. Athesmi summa cr pernicios
absurditas. Pag. 23 II. . Controversiae de Attiis Speculatiavissensus aperitur. 2 rII. Ous negativa compluribus adstruitur. ib. IV. Pro afrmativa adductae rationes
v. Dubitatio de Dei Existentia, ut a Cartem tradita Er palliata , prFρ'
VI. Dus cum summo periculo conjuncta absteritas detegitur. 29 EXERCITAT. IV. De Deo Independente. f. I. Primi alicujus cir fundamentalis quos conceptus de Deo formandi necessis M. Pag si
Deum Cartesio dici esse a se psit-
te. θαMi. uuid tamen possita Independemtia Divina inclutat ' 33 IV. Independontiam Deo competere , cr hujus conceptum abis omnibus ih Deo esse praemittendum , ostendi
v. Illi juncta Spiritualitas descriptio nem quasi Dei conficit. 3 'VI. Au, cr quo sensis , ex natura Verus Deus cognosci dicen ιβ' 3 VII. Omnimoda Dei Indepindenti. ognitio praecipua verae Religionis basis. ue Vm. Ex notione Independentiae perperam concluta, Mam tantum da=jubstantiam. 3'IX. Sententia hujus Atlasmus pauci detegitur.
EXERCITAT. V. De Dei Attributis, in commun
t. I. Auribus 2 inadaequatis conceptibus Divinae perfectiones nobis apprihendendae. Pag. qi I. Ai
457쪽
1 r. Absurde statuuntur duo tantum Attributa Dei Interna , Intellectiner Voluntas. qaoI- tribulorum Davinorum cum Acci Antibus creinurarum collatis. que1 v. Obetitionibus eorum, qui Accidemtia e se contendunt, occurritur. V. siualis inter esentiam Gr Attributa Dei intercedat distinctio, pressus ponitur. ψ v I. Attributa Dei alia Inde pendentiam, alia Sp.ritualitatem ejusdem,
EXERCITAT. VI. De Deo Infinite Persecto.
f. r. Infinitatis Persectionis explicatio caeteris Dei Attributis cur praemi
tendis ' Pag. 48II. Eam esse Attributum, Ebsimiam Dei consequens, ostenditur. Do I. Persectio genera im spes lata quid,
quoruplex. JOIV. Triplex modus Perfectiones continendi Deo applicatus. si V. Perfectiones Divinas eognsi, non ex Ideae innatae intuitu, sed ex crem
turarum contemplatione , probatur. η δ
VI. Ouo patito tale negotio subsimiat triplex via, Causitit.rtis, Negarionis , cr Eminentiae. 33vii. Perfectionis Infinitatem Deo, ost idem soli, convenire, demonstra tur. 3ψ
M. Persemanis Divina rite cogitata is studio pietatis utilitas.
EXERCITAT. VII. De Deo Necessario existente.
f. I. Inter Dei Attributa primum est Necessias existaendi. Pag. 37II. Eam perfectionem, Con ingentiam imperstitionem esse, ostendtur. ib. III. Deum esse Necessarium in ex flendo, demonstratur. J8 IV. An pariter sit Necessarius in operando, Er quo stensu, explicatur.' 'V. Praeter Deum nil esse in existendo absolute Necessarium, obatur. 6o
EXERCITAT. VIII. De Deo aterno.
3. I. Inter Necessitatem existens σε ternitatem quae sit respectu dum Donis d in tio. Pag. 6r
II. e ternitatas a Tempore , ratione carentiae terminorum, iusirimen. 62ILI. Altera a ternitatis, ratione carentiae successionis, a Tempore disse
IV. μι MEternitatem esse intermini Alem , docetur. 6 v. Eandem esse successionis expertem, demonstratur. 6sv I. N que obstat ejus cum nostris temporibus succe vis coexistentia. 66VII. Relatio id temporalia spatia, seu vera , seu posMia , quὶ juvet πο- strum Eternitatis conceptum ' orvi II. e ternitatem esse Dei setius praerogativam, ex demonstrati comscitar. ib. EXER
458쪽
EXERCITAT. IX. De Deo Immenso.
f. I. Immensitas Divina quae ; ct qVaratione ab Omnipraesentia distin- l . Pag. 89 II. Spatia Imaginaria quid; ct quis
eorum in Immensitate Dei concipienda
XII. Cartesianorum de Omnipraesentia Deiphilosephatio; sir quaedam in eam animadversones. 7 IIV. Immensitatis Divinae contra Mosessum Socimanos demonstratio. 72V. Ommpraestentia Divinae essentiatis contra Car sanos assertio. 7 vi. Discultatibus qui sitim horum oboam itur. 76 VII. Immensitatem, Ubiquitatem
'recte diotam, solius Dei e se, pr batur. 77
11. M. Trinitatis mysterium ex rationis naturalis lumine uon innotescere,
6 . Simplicitatis Divina notitia quid inferat i Pag. Si
II. 'Divinae Simplicitaris per varias rationes alti Milo.
io. Dis cultatum quarundam lως ο currentium amotio. 83rv. Divinae Simplicitatis suosio quam multis modis utilis ' rue v. Simplicitatem inter Dei, ct quidem solius , Attributa esse numerandam. ib.
EXERCITAT XILDe Deo Immutabili.
f. I. Immutabilitas Deo adpripta ra tione E sentiae , -ιributorum , OperatιonuH. Pag. 8cII. Immutabilitatis Divinae res dii Attributorum demonstratio. 8 III. Deus solus , in rerum omniunmutationibus, Immutabilis. 8
EXERCITAT. XIII. De Deo omni sussciente.
f. i. Susscientiae Divinae varia confideratio. Pag. 9OII. Omni scientia Dei , qua hujus isti, explicatio. 9II1. Ejusdem plenior demonstratio. itIv. Summum bonum nullum, nisi .cus Seus Omnis ficiens. 9
LXERCITAT. XIV. De Deo Incomprehensibili.
f. i. Nullius Sensitivae perceptionis u/quam Deus es: potest objectunPag. 91 I. Humana menti Deum, crIo, quidem, esse Incomprehensibilem, dicetur. svi I. Etia
459쪽
Ira. Etiam beatis Caelitibus Deus imcomprehensibilis existit. 97 IV. Perperam in intellectu sinito claram ac ostinetam Dei ideam statui, ostenditur. ib. v. Non nisi modesti e de Incomprehensibiti Numine philosephandum. 99VI. Deus . quia Incomprehensibilis, etiam In fabilis. ib.
EXERCITAT. XV.Ε X. EXERCITAT. XVII. De Deo Vivente.
f. r. Vita Dei se messentia rarioviluer actuos. Pag. MoII. E se hoc modo Deum Viventem δε- monstriettur. I I Im. Vita Dei Auependens ct Immo
IV. mita Dei quot modis actuos ' ib.
f. I. Animo finito Numen in itum existitsumme Admirabile. Pag. Io III. Uberior ellus rei confirmatio 2 i lustratio. IO 1 II. Amabilitatis Divinae consideratio. Ioue Iv. Ea tanta, ut nihil amandum non propter Deum. I
EXERCITAT. XVI. De Deo Adorabili.
mentι generatu consideratio. Pag. Io . II. Dem Adorabitis tantum ob infinia iam sientiae excellentiam. In
III. Adtus er Signa divini cultus paucis notari. ib. I v. Deus est Dius 2 semper Ador bilis existit. IO8. v. Reb obseu cultus neque gradus patitur, neque vi Dei irresi tibili nitia
EXERCITAT. XVIII. De Deo Intelligente.
f. I. Intellectus Dei explicatus ct d monstratus. . Pag. II I r. Mo s intelligenae in Deo pers m ui. II sIII. Et nominatim quidem, Inde pendens. ib. Iv. Imo etiam Simplici us, ct -- mutabilis. II ;V. Denique, internus quoiue , I fallibilis, Adaequatus. IIIVI. Mod nostri cognoscendi imperfecti a Numinis Intellectu removend. II 8
vii. Deus sese intelligit ; ct quo modo ' ib. viii. Res qua is a se alias Deum pem
secte cognitas habere , demonstratur. II9ix. ' dium Scientia in Deo datur per eorundem Ideas. Irox. Idque citra Divinae noluntatis decre
XI. Futurorum, etiam continetentium,
460쪽
certa est in mente Divina molen
xii. Eximistia qua libet Deus pleni sesime cognosiit. Irq
sima. ib. XIV. Scientiae Divinae in Nere ariam cst Liberam rivisio. la XV. Meia Scientia quid, ct quo sine a Jis inventoribus excogitata ' I 26 v I. Abiratas eius pluribus instantis detent L I 27 xvii. DOcultatum in hoc negotio praecipuam olutio. ir 8XVIII. Sapientiae Divinae mygeria r
EXERCITAT. XIX. De Deo Volente.
f. I. Holuntas Dei paucis explicata orasserta. Pag. I 32 H. Voluntas Divina non nisinoesti mo modo actu r. 1331 Ii. Holuntas Dei agnoscenda prorsus dependens. ib. Iv. Eadem Liberrima est; cst quosmsu Indisserens quoque ' as
viI. Deus et ussm vult perfecta
VII I. Alia quaevis a se vult Deus; P
X. Distributio Voluntatis Divina in M. neplaciti est Signi. cxi. Alia ejusdem in Occultam ct Levelatamdistinitio. ibXI I. Pro concilianda altera illarum cunastera, monita duo observanda. I 'Xm. Moluntas Dei Decernens vel Approbans 3, ct hac qua ' i XI v. Decretum ΓιUnum quid; ccirca qua versitur ' i xv. Decreti Diom existentia ratione bus adstructa. I XV I. Decret . m Dei nussum multiplex mutabile, Iuspense n. it xv II. Docul Mes h e occurrentes viter di rq xvI II. Cua modestiae cautela arcana haec Dei cogitanis. IqxIX. Problematis, de Decreto Dei pisitivo etiam circa Non utura, Divisconsideratio. I
f. I. Virtutes quo seu Deo tribuendo earum a nostris disirimen.Pagac II. Sanctitatis Divinae notis quid invomat ' HIII. Dei Benignitas, Gratia, Mi icorditu, Amor. MI v. Veracitin Divina explicata inFerta. Iv. Deum fallerepose, sitelit; vel veliale enuarium proserre', absurdici, senuitur. Ivi. Pustitiae Divinae, nominarim micativa, brevis confiderario. IVII. Deci