장음표시 사용
551쪽
ethnicum hominem adstringit. Virtus autem abstinentiae, qua caro spiritui subiiciatur, ut christiana castitas excolatur, Christianos decet . Humiliatio vero , & superbiae depressio adeo necessaria est, ut Deus in hoc infame crimen prolabi saepe permittat vel ipsos castos superbia tumentes . Exagitanda ergo concupiscentia est
tum humiliatione, tum assidua occupatione, tum corporis maceratione, animique meditatione, ut amatoriis rebus vacandi tempus non supersit . Opportuna est historia quam narrat Hieronymus epist. Iv. ad Rusticum : inquit enim : Graecus ad Iescens erat in Caenobio, qui nulta abstinentia, nulla operis magnitudine flammam po terat earnis extinguere. Hunc periclitantem Pater monasterii hac arte servavit. Im peraTit cuidam viro gravi, ut iurgiis, atque conviciis infectaretur hominem; is post irrogatam iniuriam, primus veniret ad quaerimoniam. Vocati testes pro eo loquebantur qui contumeliam fecerat . Flere ilie contra mendacium , quod nullas crederet veritati. Solus Pater defensionem suam callide opponere, ne abundantiori tristitia absorberetur frater. Quid multae. Ita annus ductus est : quo expleto interrogatus adolescens super eogitationibus pristinis, an adhue molestiae aliquid sustineret : Papae , inquit, vivere mihi non licet, fornieari libeat' XII. Secundum generis huius remedium est iugis oratio, novissimorum humilis di seria meditatio. Memorare novissima tua, mortem, iudicium, in sernum, paradisum, & non peccabis. Inquit enim Auctor Libri Sapientiae cap. v m. Et ut sci-τi quoniam aliter non possum esse continens, nisi Deus det, is hoc inum erat D
pientis, scire cuius esset hoc donum : adii Dominum, On deprecatus sum illum. D. Paulus II. ad Corinth. xii. Et, ne magnitudo revelationum extolZat me, datus es inibi stimulus carnis meae, angelus satanae, qui me colapbiret. Propter quod ter Dominum rogavi , ut discederet a me : θ' dixit mihi : Suscit tibi gratia mea : nam virtus in infirmitate perficitur. Lubet nonnulla transcribere ex iis quae scribit Hieronymus epis. xI I. ad Eustochium de semetipso. O quoties ego isto in eremo cons rutus, is in ilia vasa Diitudine, quae exusta solis ardoribus, horridum praestat monachis habitaculum , putabam me Romanis interesse deficiis f Sedebam olus,' quia am ritudine repletus eram. Horrebant Iaceo membra deformia, b Duallida cutis situm Ethiopic e carnis obduxerat. Quotidie lacrymae, quotidie gemitus, is si quando repu- graviem somnus imminens oppresssset, nuda humo vix ossa haerentia collidebam. D. cibis vero, potu taceo, cum etiam languentes monachi aqua frigida utantur, is coctum aliquid recepisse luxuria fit . Illa igitur ego, qui ob gehennae metum rasi me carcere iue damnaveram, scorpionum tantum socius , is ferarum, saepe eboris intereram puellarum . Talgebant ora lamn: is, is mens desideriis aestuabat in frigido eorpore , is ante hominem sua iam carne praemortuum, sola libidinum incendia bul iebant. Itaque omni auxilio destitutus ad Iesu iacebitia pede , rigabam lacrymis , crine tergebam, , repugnantem carnem hebdomadarum inediarsiniussabam. Huc animum
552쪽
DIS S. II. DE MER E TRICIO oec. 1
intendant nostri temporis heroes, qui in medio muliercularum , quas beroinas v cant, Tium eastitatis illibatum servare se iactant; seque cupediis , epulisque selectioribus repletos, inter muliebria lenocinia carnis stimulos sentire pernegant. Nul- Io suffunduntur pudore, se Apostolo Paulo, & sanctissimis viris praeserentes, ut Iiberius suis laxare oblectamentis habenas valeant. . , XIII. Ultimum, atque saluberrimum remedium est piorum librorum lectio, sacra mentorum frequentia sub pio, docto, & prudenti Consessario, qui animarum Eelo flagret. Lubet isthuc transcribere quae habet eximius pietate ac doctrina Cardinalis Toletus Lib. V. cap. XI II. num. IO. ubi remedia assignat contra peccatum polluti nis, quod eo est frequentius, potissimum in adolescentibus, quo est enormius. Inquit ergo i o autem hoc pereatum difficilZimae emendationis, quia oee o fere semper est cum homine; ἐγ est adeo universale, ut crediderim maximam partem damna torum hoc infici pereato. Vix puto esse aliud efficax remedium, nisi frequentissimam confessionem cum uno eodemque Confessario, ut fiat ter in hebdomada, si fieri possit. Est enim boo faeramentum maximum frenum : is qui hoe non utitur, non sibi promittat emendationem, nisi per miraculum a Deo factum, aut rarissimum privilegium . In corporum morbis sanandis nihil proficiunt medicinae vel saluberrimae, nisi aegrotus a cibis noxiis abstineat. Ita in morbis animae aecidit . Frequens consessio sub eodem ministro docto, pioque remedium est veneri subiugandae quam maxime id neum , efficacissimumque I si prius omnia pericula removeantur . Diversi sexus personae veluti mortalis naufragii scopuli devitentur ; & cetera quae lindicaviamus , non negligantur : atque tum eonsessionis frequentia optatos pariet se
553쪽
SEPTIMUM, ET DECIMUM PRAECEPTUM TRACTANS:
Nou fuartum facies. Exod. xx. Vers IJ. Non concupisces rem proximi tui. Ibidem 17.
Propositiones ab Ecclesia damnatae in furti materia, ct aliae Ca uisarum laxae nondum damnatae.
spectant . Quartum , seu primum secundi ordinis, mutuum filiorum in parentes , & parentum in filios amorem cultumque praescribit . Quintum , ac sextum humanam vitam a caedibus, & corpora nostra a qualibet turpi corruptione sarta tecta custodiunt . Septimum bona externa in tuto collocat , atque ab invasoribus defendit. Antequam de praecepto hoc dicere instituo, de more propositiones ab Ecclesia damnatas, & alias oensura dignas recenseo.
Propositiones damnatae ab Innocentio XLII. Permissum est furari non solum in extrema necessitate , sed etiam in gravi . Est in ordine 36. III. Famuli, is famulae domesticae possunt Oeeulte heris suo surripere ad compes-faudam operam suam , quam maiorem iudicant falario quod recipiunt. Est 37. IV. Non tenetur quis sub poena peccati mortalis restituere quod ablatum es perpauca furta , quantumcumque fit magna summa totalis. Est 38. Distit laso by Gorale
554쪽
V. Potest uxor viro furripere pecuniam, etiam ad Adendum, si mulieν talis eοη ditissis sit, ut ludus honestus pari loco cum alimentis, ae victu habeatur. 4 VI. Qui alium movet, aut inducit ad inferendum grave damnum tertio, non te uetur ad resilutionem istius damni iliati. 49.vII. Etiamsi donatario perspectum sit bona sibi donata fuisse a quopiam ea mente, ut ereditores frustrentur , non tenetur restituere , nisi eam donationem suaserit , .es ad eam induxerit. 1
Propositiones laxae Cafuistarum.
I. is Si aliquem qui iniustum damnum alteri inferre decreverat, consilio, vel ., hortatu magis etiam eonfirmasti, utrum ad restitutionem damnificato tenearis eis Respon. probabiliter negari posse. μ P. Paulus Layman in TMM. Mur. Lib. III.
II. - Neque obstare videtur, etsi hortatu tuo causa sueris ut citius, atque ex-- peditius damnum inferretur. Idem Layman sic. citi III. - Si furi furandi gratia ascendenti scalam teneas, quam, etsi nemo ten is ret, tamen ascenderet; & si asportando rem furtivam, adiuves aliquem, quam se sine tuo subsidio auferret tamen, & suraretur ἔ non teneris ad restitutionem . Haec omnia multum ad praxim conducunt. Ex quibus multos scrupulos, &is onera restitutionis prudens Consessarius tollet. P. Antoninus Diana Tom. I.
IV. Notandum tertio, compensationem etiam licitam esse, quamvis debitum is actu non debeatur . Potest. enim aliquando creditor praevenire , & compensare M sbi nune pro eo quod debitor nondum debet, si timet tempore solutionis deis bitum non sibi solvendum. Idem Diana Tom. VI coord. tract. III. refo . II s. s. V. se Non solum creditor iuste faceret compensationem existentibus creditoribus is anterioribus . . . . sed etiam licet possideret rem itire deposti. Idem Diana Tom. n. coord. tract. III. VesoL. I 3. F. q. VI. is An, si quis tradat aliquibus vinum, ut nomine suo vendatur, si agnoscat se illos minuendo mensuram, & admiscendo aquam Vendituros, peccet Z . . o In se hoe posse excusari sic tradens vinum, si duo supponantur , existimo . Primo , si si adsit iusta causa tradendi , quia videlicet pateretur graVe damnum e secunis dum,
555쪽
se dum, quod tradat ministris vinum vendendum iusto pretio : nec obstat quod is fetat dictos ministros fraudibus usuros. Idem Diana Tom. H. eoord. tract. m. refoc M. F. 2. VII. si An quis possit vendere aliquid cum Vitio occulto, quod si emptor seiret , is non esset empturus saltem codem pretio e Respondeo adfirmative , dummodo venditor de pretio diminuat, quanto minus res propter desectum valet. Idem
VIII. ,, Aliquis ludendo falsis alais pecunias lucratus est, earumque partem aliis quam socio suo donavit , quamvis menti, tamen non cooperanti ad fraudem, , committendam . Recte dici potest socium ad nullam restitutionem obligari, si is lusor ille pecunias ludo iniquo acceptas cum propriis miscuerat. P. Paulus Layman In Tbeol. Mor. Lib. III. de iust. tract. IV. cap. XV D. g. 3. num. 22. IX. si Observandae sunt conditiones a DD. requisitae, ut fieri possit occulta com-- pensatio . Quarum prima est dcc. Tertia , quod non possit faciis via iuris debi si tum obtineri . Quamvis probabiliter, si haec conditio desit, non peccet morta-- litor qui utitur occulta compensatione. P. Dominicus Viva in Truti triolog.
X. se Quod in hae thesi proscribitur , est posse famulos occulte compensare id is qLod ipsi iudicant ex iustitia sibi deberi in salarium . . . idcirco ad Occultam se hanc compeia sationem faciendam requiritur iudicium viri docti simul, & peruis ti. Idem Viva loci cit. num. 7. i in Cars tiaol. Tom. I. par. II. gus'. Vi. XI. is Si non potest ereditor sine gravi incommodo ad iudicem recurrere, PONis erit sententiam quam iudex proferret, amplecti, & sic compensare sibi debitum is probabile probabilitate iuris : quamvis in praxi sit valde periculosum. Idem
Viva in Curi trion Tom. I. par. II. quae s. UI. art. 3. num. MXII. se Quarto docet Less. posse heredem ab intestato uti compensatione ocis culta contra eum qui bona desuncti possidet ex testamento minus solemni :is quia probabisis es sententia , quod ea bona debeantur heredi ab intestato , cui is opinioni potest se conformare. Idem Viva sic. cit. num. I 2. XIII. is Famulus, vel officialis , qui ob errorem , necessitatem , vel aliam simiis Iem causam operam suam inoris iusto locavit , quia saltem secundum quid in- Voluntarius suit, adeoque animum donandi non habuit , poterit desectum stiis pendii iure exigere; dc, si aliter habere nequeat, occulte compensare: & d is minus sibi imputet . P. Patritius Sporer Tom. II. tradi. v. in ' praecepi. Decac east. v. DEI. I. g. q. num. 83. XIV. si Pro omnibus casibus licitum non es uti compensatione occulta , cum se solum detur opinio probabilis pro utraque parte, debitoris scilicet, & credit is ris; sed in casibus particularibus id licet. Et etiam licet in omnibus, quans, do
556쪽
, , do datur maior probabilitas eX Parte creditoris quod tale debitum sibi debe si tur. Collegium Salmanticense in Cursu TMOL Mor. Tom. In tract. XI H. cap. I. punct. I9. g. 3. num 3I9. XU. . Si dominus occupet famulum vel aliis horis , vel in aliis ministerila -- quam conventum est , potest famulus uti compensatione. Idem Collegium Salmanticenis loci cit. s. a. num II 6. XvI. is Si tu alium iniuste infamasti , qui te antea infamaverat , non teneris ,, ei ad restitutionem, si ipse tibi restituere nolit ἱ sed potes uti compensatione . is servata tamen aequalitate , quantum fieri potest P. Leonardus Lessius de tu stit. ἐν iure Lib. II. Zub. 23. num. I 32. . XVII. A Qtiando unus alterum iniuste infamasset , neque, ut teneretur , vellet . eam famam illi restituere ; tunc iniuste infamatus , qui damnum in fama al-- teri non dedisset , posset in peeunia compensare damnum famae , in quo est , - idque non solum non solvendo debitum antiquum occultum , quantum ad aequa is litatem sufficere iudiearetur ad competentem compensationem famae , in quo ,, est, sed etiam oceulte accipiendo de novo , quantum satis esset ad eamdem eo se pensationem ; dummodo non interveniret scandalum I & aliter commode obli is nere non posset restitutionem suae famae ; & denique dummodo intervenirentis conditiones omnes requisitae, ut licite in conscientiae foro fiat occulta compenis satio debiti. P. Ludovicus Molina de iusit. ἐν iur. Tom. IV. tract. Iv. disput. 9. Num. F. XVIII. is Consessario dedi pecunias meo creditori restituendas, & post elapsumis tempus scio Consessarium non restituisse , teneor denuo restituere e . . . AD A firmo non teneri. P. Antonius. Escobar in Sum. Tbeol. Mon tract. III.'exam.
XIX. se An cedens boniς , tuta conscientia possit sibi , & samiliae suae , ne in- ,. decore vivat , necessaria retinere ' . . . . Assero posse : quod quidem est ve- is rum, licet debita , pro quibus cedit , sint ex iniustitia, & notorio delicto con-ri tracta , quamvis tunc non possit tantum , quantum alias, sibi retinere . Idem Escobar At. cit. XX. ri Si tu , dum occulte tibi compensas debissim , praevides alicui tertio , ,, tamquam furtum ab ipso fuisset commissum, fore imputandum , non obligarisis id praecavere , nisi iacile possis. P. Thomas Tamburinus Lib. VIII. in Decactradi. II. cap. V. 1. I. num. s. XXI. A Furatus es V g. decem aureos nudius tertius , utique cum peccato Iis verum hodie existens in gravi necessitate, puta in gravi morbo, sine ulla speis habendi pecuniam, illos ad vitam conservandam expendis: Obligaberis ne adis meliorem fortunam rediens ad restitutionem Z Non est improbabilis sententia te Tem. IV. L l . is nunc
557쪽
nune liberans ab omni restitutione. Idem Tamburinus loci eis. cap. VI. s. a. num. 3. Castropalaus Tom. I. trin. VI. disp. H. punct. I . nom. 3. XXII. is Si quis ab eodem per Parva surtiola gravem furatur quantitatem is letaliter non peccat in ultimo eam complente , dummodo tempus quatuoris mensium inter ea mediet. Torrecilla Tom. I. Sum. tract. m. diis t. Ir. rap.
XXIII. ,, Non est grave retinere alienum ex iniusta acceptione, quamdiu quis is est in gravi nece sidate , saltem si creditor aequali non urgeatur , immo etsi is urgeatur. Idem ibid. sect. s. XXIV. is Non est de gravi damnandus debitor, qui ratione contractus aliquid se restituere tenetur , licet in mora sit restituendi creditori sepius satisfactionem is petenti , etsi iustam causam ditarendi non habeat; dummodo absque graviis damno creditoris , periculoque , ut debitum nusquam latisfieri valeat, & eum is intentione satisfaciendi id fiat. Idem Torrecilla in propos damn. tract. V. con-
XXV. M Ex eontractu trino aliquid ultra sortem in pactum deducere, non estis letale. Idem ibid. eonsulti III. ρῆ.3. Om. 24. XXVI. - Etiam defitiente titulo lueri cessantis, & damni emergentis , pigno-- ribus adhuc pro securitate capitalis acceptis , potest exigi lucrum , etsi ad Ais pro I . accedat, ex solo titulo periculi, & dissicultatis quae semper accidit ais sortem recuperandi. Idem ibid. num. 26. XXVII. A Adhuc deficiente in praefato trino contractu titulo lucri cessantis , is & damni emergentis, & periculo capitalis perdendi , potest quis ex alio titi is lo lucrari ; immo & s. vel 3. pro rota ferre videlicet pecuniam ad quaestun ,
is mercatori exponendo , ut cum ea lucretur , etiam cum capitalis assecurati is ne . v Idem ibid. num. 26.
XXVIII. is Probabile est, iustuna pretium rerum venalium esse totum id quod is absque violentia vel fraude extorqueri potest ab emptore. Sic Fr. de Iesu Maria in quadam eonsuli. quae apud praedictum P. Torrecilla habetur Tom. II.
confult. tract. q. confult. 7.
XXIX. , , Quando merces in publica subhastatione exponuntur, etiamsi dimidio is tantummodo sui valoris pretio eas quis emat, nil restituere tenetur. Et idemia dicendum de qualibet specie venali omnibus exposita. Idem ibid. num. IN XXX. si Mercator in qualibet merce potest plusquam I . pro rota ab empto- , re exigere , etsi ad 24. accedat. Fr. Ioannes ab Assia mptione ibid. num. 14. XXXI. is Mercator, qui pretio ad annum solvendo rem vendit, lucrum exigeis re valet, etsi ad 8. vel Ia. pio I . accedat. Idem Fr. Ioannes ab Assumpti
558쪽
XXXII. si Qui per imum , vel duos annos multoties repetit se restituere nol-- le quod ex iustitia tenetur , unicum tantum peccatum mortale committit ;- dummodo per actus eontrarios intentionem non retractet. Torrecilla Tom. II. Sum. tract. II. LP. 11. cap. I. num. I . XXXIII. si Satis probabile existimo tributa , tametsi iusta , fraudare, sive in si toto singulorum , sive in parte , grave non esse conscientiae, si ab exactoribus cis non petantur. Idem Tom. II. trab. II. disp. Iri cap. III. num. 8.2xXIV. ,, Nec probabilitate caret de eisdem. tributis dicere, etiam merces Oe- euitare licere , ne tributa ab exactoribus exigantur . Idem Torrecilla eod. TOm. II. tract. II. diis, IV. cap. ID. num. 8.xxxv. si Probabile, & securum in praXi est, quod qui tenetur restituere , sa- . tissaeiat obligationi suae, si Consessario , vel alio viro prudenti det , ut restituat, etsi id non praestitisse postea animadvertat. Idem ibid. diis. v. eap. im
XXXVI. ,, In provisione beneficii, praebendae, vel cathedrae, facta praecedente si vocatione per edictum, dc oppositionem litterariam , probabilissimum est ele-- ctores non teneri ex iustitia ad eligendum digniorem , dummodo dignum eli-
I. Riusquam furti definitionem explico , pauca praesari iuvat, quae sceleris 1 amplitudinem prodant. Fures infamia penes omnes cultas gςntes la trant. Ius quippe naturae, quod singulis propria asserit bona, surtum pervertit . Verum, quemadmodum ceteris flagitiis vocabulorum diversitate horrorem, & de-Brmitatem , ita quoque surto insemiam abstulerunt mundani homines. Nemo est qui furtum non detestetur tali voce expressum. At, si aliis nominilius illud enunties, pravitatem exuit, & horrorem. In explicatione superioris m nrati vidimus communem luxuriae proprio vocabulo prolatae detestationem . Illam vero illecebris, sucis, & coloribus calamistratam spectavim M in theatris splendidam, in choreis saltantem, in promiscua, dc familiari utriusque sexus conruetudino sui deliciis , delicate, eκquisitaque arte vacantem . Furtum adbuc iacilius color iustipit, & calamistra. Acriter invecti sunt Patres adversus monstrosam hanc vixi tum in virtutes metamorphosim. Multi sunt cinquit Basilius in Psal. lgi. vers. s.
qui pro bonis pravas comprobant actiones , is' mitia virtutibus vitaris bone racontendunt . Nam edrrilia loquentem urbanum ac lepidam , turpiloquum vero '
559쪽
micum, amarulentum, is iracundum neutiquam contemnendum praedicant . cum
mero, ἐν minime liberalem , ut sobrium dispensatorem commendant, prodigum quoque ut liberalem, libidinosum ac lascivum ut rebus suis utentem , atque anmi f Iutioris virum . Utque semeI omnia expediam, vitium omne palliant adumbrata πο- menelatura e vicino subiectae virtutis . Quid quod ipse ethnicus Seneca hanc prodigiosam immutationem detestatus est epist. xlv. Vitia nobis sub virtutum nomine obrepunt e temeritas sub titulo fortitudinis latet , moderatio vocatur ignavia , pro cauto timidus accipitur . Furtum, ut mox dicturus sum , occulta est alienae rei acceptio, seu detentio. Qui bona surripiunt nocturno tempore , ianuas , parietes
que suffodiendo, scrinia infringendo, lares habentur. Ceterum plurimi illi & pluarimi qui usuris, & fraudibus pauperum sanguinem exprimunt ἱ innumeri rursus illi qui industriae, & laboribus indicto bello , reditibus otiosam vitam traducunt.
debita cum mercatoribus contrahunt, quibus solvendis se idoneos non esse seiunt; alii item qui reapse pecuniis abundant, & nihilominus ad splendidiorem luxum vendum debitorum solutionem differunt, debita debitis aggerunt, artificibus pam tam operum mercedem, mercatoribus iusta rerum pretia detinent, iura omnia susdeque ' miscent cum ingenti & privatorum hominum , & boni publici detrumento , nec infamiae , nec culpae id sibi vertunt . Haec gravissima furta , immo
rapinae multorum nominum varietate honestantur ; perinde ac si vocasulorum honestas criminis abstergeret malitiam, & vocum varietas aboleret reatus infamiam. Et tamen eo ventum est, ut vel ipsi qui Theologi nuneupantur, his sal Iaciis capiantur . Nam, dum ad eorum tribunal similes rapacissimi fures accedunt , promissione solvendi pro ipsa solutione contenti , absolutionis sacramentalis beneficium iisdem impertiunt . Enimvero & ipsi mollitiem benignitatem , laxitatem clementiam , iustitiam rigorismum appellant . At quid adhuc haeremus m limine II. Communis finitio furti haee est , quam tradit D. Thomas a. a. quaest. l XVI.
art. I. Occulta receptio rei alienae invito domino . Et quamquam in hoc articulo D. Thomas non exprimat ultimam particulam intito domino , eam tamen exprimmit quaes. heir. art. 8. ubi clarius hanc primam finitionis particulam exponit . inquiens , non solum acceptionem , verum etiam retentionem alienae rei invito domino iniustitiae Iabdi inquinari . Sicut aecipere rem alienam est peccatum eontra iustitiam, ita etiam detinere eam : quia per boe qaod aliquis detinet rem alienam nullo domino, impedit eum ab usu rei suae , is se ei Deae iniuriam . Manifestius adhuc eodem a t. a. declarat sub iniusta acceptione includi quoque dete trinem' iniustam . Adiseeundum dicendum, quod detinere id quod alteri debetur eamdem rationem uocumenti habet eum arceptione iniusta . Et ideo sub iniusta Miseeptione inte igitur etiam intusa detentio .
560쪽
III. Paucis finitio perstringitur. Vox occulta distinguit aliquo modo surtum a rapina . Contendunt enim larem dici a furvo, seu fusco, idest obscuro, eo quod
fur potissimum tempore utatur nocturno. Acceptio significat omnem usurpati nem, & retentionem adversus iustitiam , seu ius alterius . Rei asienae r per hane partieulam differt furtum ab aliis iniuriis contra proximum . Homieidium enim aufert vitam , adulterium laedit thalamum , detractio famam I furtum vero bona externa surripit . Tandem additur invito domino : quia, si res aliena accipiatur domino consentiente , furtum non perpetratur. Tum vero invitus dominus diei tui, quando iuste repugnat surreptioni. Toties vero iure repugnat , quoties legi timus possessor , aut retentor est rei quam surripere invasor conatur . Heine est quod, urgente extrema necessitate , acceptio rei alienae furti malitiam exuit , quia possessor iniuste reluctatur : quoniam tunc omnia sunt communia , induunt que primaevam institutionem naturae. IV. Aliam furti finitionem tradit S. Raymundus Lib. II. tit. de furtis ex Lib. IV. institui. Iustinian. tit. I. Furtum est contrectatio rei alienae mobilis , corporalis . fraudusio, invito domino, lucrifaetendi gratia, vel ipsius rei, vel etiam usus eius a possessoni e . Ponitur eontrectatis , quia licet & interior Voluntas furandi prohi beatur tum hoc septimo , tum decimo praecepto I tamen surtum proprie perficitur externa coci trectatione . Additur rei alienae , quia surtum rei propriae non committitur. Ad furti autem rationem satis est quod aliquo titulo ad alium pertineat. Quare furtum eommittit ille qui rem suam, pignori datam, aut commodatam, a commodatario surripit. Particulae mobilis, corporalis denotant res incomporeas & spirituales attrectari non posse . Immobilia vero bIna invadi, & rapi possunt ; clam auferri quae est furti notio in nequeunt. Frauduissa significat su-
rem eum non esse qui rem alienam aecipit bona fide, putans esse suam; licet teneatur illam reddere. Invito domino: quia, si quis rem accipiat alienam, prudenter praesumens dominum consensurum , surtum non perpetrat . Lucri faciendi caussa et si enim ancilla rapiatur, non ad lucrum, sed explendae libidinis gratia ;peccatum est, sed non surtum. Postremum vel tuus rei, vel usus eius, possessionisve. Eiusmodi particulae denotant furem esse non modo qui dominium , verum etiam qui usum, aut possessionem rei alienae usurpat. V. Furtum dividitur in varias species . Primum, simpleκ dicitur , quo Privatus quidpiam alteri privato clanculum surripit. Secundum est peculatus, quo publicum patrimonium dilapidatur. Istius furti rei communiter sunt patrimonii Principatus administratores, qui in propriam rem pecunias Publicas convertunt , qui e publicis tabulis quidpiam expungunt , aut diminuunt , qui Praedam ab hostibus captam, sibi in totum, aut in partem appropriant . Peculatus quoque rei sunt
qui populos iniustis exactionibus gravant, & opprimunt, aut vectigalia inaequali- Tom. IV. Ll iij ter Diuitigod by GOrale